Z5ste Jaargans DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN DE STAATSBEGROOTING IN TWEEDE KAMER DE GöBBELS VERSLAAT DEN WILDEN BULGAAR DONDERDAG 9 NOVEMBER 1933 No. 7656 2)e GeicLelxe (BouTant DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur m verhuur, koop en verkoop: 0.50 DE ANTIREV. SCHOUTEN VRAAGT, DAT DE REGEERING ZAL OPTREDEN TEGEN DE N.S.B. DE VRIJHEIDS BOND EN DE VRIJZ. DEMOCRATEN DEN HAAG, 7 November. Nadat de Kamer by den aanvang van de zitting een geheele reeks kleine wets ontwerpen had afgehandeld, waaronder een naturalisatie wet je, een wet tot goed keuring van het Oostenrijksche Protocol van 1932 en een aantal contingenteerings- wetten, werden de Algemeene Beschou wingen voortgezet. Deze werden geopend door den nieuwen leider van de Anti-Re- volutionnaire fractie, den heer Schou ten. Zijn rede vormde veruit het hoogte punt van het politieke debat van heden middag. En naar vorm en naar inhoud be hoefde deze geenszins onder te doen voor de beste redevoeringen van den heer Co- lijn. Zijn felle philippica tegen het fascis me werd door een doodstille Kamer met aandacht beluisteerd en zelfs de heer Westerman wist niet beter te doen dan enkele hopelooze interrupties plaatsen. Een man als Schouten is op zichzelf reeds om zijn rondborstige eerlijkheid "en gedegen kennis een reclame voor het veelgesmade parlementaire stelsel. Hij stelde tegenover de stelling van het fascisme: door de een heid tot vrijheid, het anti-revolutionaire beginsel: door vrijheid tot eenheid. Op grond van aanhalingen uit het pro gram van de Nationaal-socialistische be weging, vroeg de heer Schouten uitdruk kelijk aan de Regeering na te gaan of zij haar houding tegenover de N. S. B. niet heeft te herzien. Van verschillende andere zijden der Kamer vond hij, wat dit punt betreft, bijval en ook wij zijn van meening, dat de Regeering verplicht is geen Onge wilde reclame te maken voor een bepaal de fascistische partij. Indrukwekkend was zijn betoog, toen hy de speciale aandacht van de regeering vroeg voor hen, die niet betoogen, geen moties opstellen, geen resoluties opstellen, maar die niet morrend in de binnenka mer nog bidden voor de regeering. Hij richtte tot de Regeering het verzoek zoolang mogelijk met de volksvertegen woordiging samen te werken en zooveel mogelijk de volksvryheden en -rechten te ontzien. Tegenover den wensch van den heer Aalberse, die namens de katholieke fractie een Staatscommissie had gevraagd ter be studeering van een eventueele grondwets herziening, stond de heer Schouten afwij zend. Trouwens tot nu toe heeft dit denk beeld nog van geen enkele zijde steun ge vonden. Hij meende, dat met de steun aan den landbouw, zooals wij die nu kennen, niet kan worden doorgegaan, gezien de belang rijke stijging van de kosten van levenson derhoud, die daarvan het gevolg is. Hij stelde zich gaarne achter de Regee ring, wat betreft haar gaan in de richting van actieve handelspolitiek. Merkwaardig en het legt wel getui genis af van de snelheid, waarmede in sommige perioden der geschiedenis de denkbeelden evolueeren was het te con- stateeren, dat de liberale fractie wat de handelspolitiek betreft volkomen overstag is gegaan. Wie had enkele jaren geleden kunnen bevroeden, dat de dogmatische vrijhandelaars bij uitnemendheid, nu by monde van den nieuwen fractieleider, den heer Bierema, zouden komen pleiten voor een dienstbaar maken van den im port aan den export. De liberale fractie kon niet meegaan met het idee-Aalberse tot instelling van een Staatscommissie. De heer Bierema achtte Aalberse's visie te simplistisch en vond de opdracht voor een eventueele Staatscommissie veel te vaag. Over de cumulatie van ambten werd van verschillende zijden gesproken. Algemeen was men van oordeel, dat het hier geen zeer belangrijk vraagstuk gold met het oog op de bezuiniging, maar dat niettemin de psychologische gevolgen niet moesten worden onderschat. De heer Bierema maakte terecht de opmerking, dat deze cu mulatie door een groot deel van het volk als corruptie wordt gevoeld. Uitdrukkelijk stelde hij voorop, dat de li berale partij is voor handhaving van de parlementaire democratie, in welk ver band hij tevens het pleit voerde voor hand having van het algemeen kiesrecht. Dit is wel merkwaardig, als men hier naast legt de opvatting van den nieuwen voorzitter van den Vrijheidsbond, den heer Wende- laar, die bij zijn inaugureele rede een ge heel ander geluid deed hoorei. Terecht noemde de heer Bierema het zit ting nemen in het parlement van elemen ten, die het bestaande stelsel willen af breken, een contradictie. Uit de felle inter rupties van den communist de Visser bij dit deel van het betoog van den heer Bie rema, blijkt wel, dat hier het spreekwoord geldt: „Wie de schoen past, trekke hem aan." Gehekeld werd scherp het betrekken van Staatsbegrootingen in de politieke ac tie. De interrupties van de heeren J. ter Laan en Duys bewezen voldoende, dat het schot raak was geweest. Van Vrijzinnig-democratische zijde werd het woord gevoerd door den heer Joe- kes. Ook hij wees het denkbeeld eener herziening van de Grondwet uitdrukkelijk af. Hij zag in art. 194 van de Grondwet een voldoende middel om te sturen in de rich ting van de corporatieve maatschappij. Ook hij wees op het belang der eventuee le maatregelen tegen hen, die hun eed of belofte schenden. Dat de heer Joekes de democratie ver dedigde zoowel tegen den klassenstrijd als tegen de dictatuur spreekt vanzelf. De heer Ter Laan kwam op tegen de salarisverlaging voor het Rijkspersoneel; en de heer Vervoorn (Platl. Bond, vond, dat dezeverlaging niet ver genoeg gaat. DE UITGAVEN VOOR DEFENSIE. Minister Deckers heeft in zijn Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer de eindcijfers van onze militaire begrootin gen sinds het einde van den wereldoorlog nog eens gepubliceerd. Aldus: 1919 249.261.349.— 1920 142.129.811.— 1921 138.626.033.— 1922 130679.746.— 1923 111.365.549.— 1924 110.006.372.— 1925 105.440.374.— 1926 103.270.264.— 1927 99.965.536.— 1928 98.900.650.— 1929 103.608.399.— 1930 102.528.947.— 1931 102.358.907.— 1932 9o.492.309.— 1933 88.720.145.— 1934 88.050.483.— Zooals men weet, heeft de Regeering be slist, dat er van het cijfer voor 1934 nog 12 miiiioen af moet. Het wordt dus 76 mil- lioe" Fietsende moeder en dochter gedood Tragisch ongeluk te Zuidhorn. Gisteravond ongeveer 6 uur heeft op den straatweg tusschen Noordhorn en Niezy'l onder de gemeente Zuidhorn een ernstig ongeval plaats gehad, hetwelk aan twee personen het leven heeft gekost. Op dat moment n.L reden op den straatweg de on geveer 30-jarige arbeidersvrouw de Haan en haar 12-jarige dochter. Zy werden ach terop gereden door een auto, bestuurd door den heer Sennema uit Leeuwarden. Door het verblindende licht van een tegenkomer werd de heer Sennema dermate het zicht ontnomen, dat hij de beide fietsende vrou wen op den weg niet opmerkte. De wagen reed de beide wielrijdsters aan, die tegen den grond gesmakt werden. Zeer ernstig verwond werden de beide slachtoffers op genomen. In allerijl werd de marechaussee gewaarschuwd, terwijl ook dr. J. P. C. Ti chelaar uit Zuidhorn spoedig ter plaatse verscneen. De geneesheer kon slechts den dood bij beiden constateeren. De lijken wer den in den loop van den avond naar het lijkenhuisje -te Zuidhorn overgebracht. De marechaussée leidde onmiddellijk het on derzoek, waarbij tegen den bestuurder S. uit Leeuwarden proces-verbaal werd opge- maaxt. De auto werd in beslag genomen. Het onderzoek wordt voortgezet. ALBERT VOGELf Gisteravond is onverwachts te 's-Graven- hage overleden de voordrachtskunstenaar Louis Albert Anthing Vogel. De heer Vogel was sedert een paar da gen ongesteld, maar zijn ziekte scheen niet van onrustbarend karakter. Plotseling echter moet een noodlottige inzinking ge komen zijn, waardoor deze strijder voor het schoone woord uit het leven is wegge nomen. Albert Vogel was 18 Juni 1874 te Ber gen op Zoom geboren en is dus ruim 59 jaar geworden. Na de H.B.S. te hebben doorloopen, ging hij naar Kampen, oip voor officier te worden opgeleid; ook na zijn afscheid uit den actieven dienst, na zeven jaar, is reserve-luit.-kolonel Vogel nog steeds een warm vriend van den sol daat gebleven. In dit verband mag ook worden herin nerd aan zijn leeraarschap in de welspre kendheid aan de Hoogere Krijgsschool. Ook te Leiden en te Groningen heeft hij welsprekendheid gedoceerd en zijn voor zitterschap van de Maatschappij tot Be vordering van Woordkunst, gaf hem mede ruimschoots gelegenheid, om op te komen voor de schoonheid van de Nederlandsche taal en van het welgekozen gesproken woord. Als voordrachtskunstenaar in het alge meen heeft Albert Vogel duizenden gesla gen in de boeien van het woord, om ze mee te voeren naar het rijk der schoon heid. Op „Geloof en Wetenschap" te Leiden o.a. heeft hij meermalen zijn kunst te genieten gegeven. Hij was een vriend van den zoo sympathieken kapitein Boertée z.g. die o.m. ook voorzitter van „Geloof en Wetenschap" is geweest. Zyn verdiensten op het gebied van de voordrachtskunst zijn o.a. erkend door zijn benoeming tot kamerrecitator van (thans wijlen) koningin Elisabeth van Roemenië (Carmen Sylva), die hem tevens met het Commandeurskruis in de orde van de Kroon van Roemenië heeft begif tigd. Voorts was Albert Vogel drager van het officierskruis der Orde van Oranje Nassau, het ridderkruis 4e klasse der Orde van den Leeuw en de Zon van Persië en van de Orde van George II van Grieken land, terwijl de Fransche regeering hem had benoemd tot Officier d'Académie. Van zijn publicaties mogen wij noemen: Het Japansche Tooneel, verschenen in 1910; Je Maintiendrai, een boek voor le ger en volk, in den mobilisatietijd uitge komen; Voordrachtskunst (1918); Dialogen (1927) en Rhetorica (1931). De teraardebestelling van het stoffelijk overschot van den voordrachtskunstenaar Albert Vogel, oud-voorzitter van den Haag- schen Kunstkring, zal Maandag a s. plaats hebben op het R. K. Kerkhof aan de .<erk- hoflaan, nadat in de R. K. kerk van de H.H. Martelaren van Gorkum een rouwdienst zal zijn gehouden. De stoet vertrekt te 11 uur van de kerk aan de Stadhouder slaan. Na vriendentwist vermoord Schooljongen onder grlnt- molen doodgevonden Toen gisternamiddag de 14-jarige J. 1 Lammers, zoon van den directeur van de boterfabriek te Uden, na schooltijd niet op den gewonen tijd thuiskwam, werd hier naar een onderzoek ingesteld. Het bleek, dat de jongen op het gewone uur van school was gegaan, doch men wist niet j waarheen. Toen men des avonds nog niets i van den jongeling had vernomen stelde men de marechaussee te Uden van het ge val in kennis die het onderzoek met kracht voortzette. De geheele omgeving werd af gezocht. Des avonds om 10 uur vond men op het erf van Louwers onder een grintmolen het lijk van den 14-jarigen Lammers. De onmiddellijk gewaarschuwde geneesheer, dr. Peeters uit Uden, kon slechts den dood constateeren. De 17-jarige zoon van Lou wers werd in verhoor genomen met het ge volg, dat deze jongeman in voorloopige hechtenis werd geplaatst op het gemeente huis te Uden. Het parket van 's-Hertogen- bosch arriveerde nog denzelfden avond. Het lyk werd in beslag genomen en naar het gasthuis te Uden overgebracht. Omtrent de oorzaak van dit geval tast men nog in het duister. Vermoed wordt, dat de beide jongelie den oneenigheid met elkaar hebben gekre gen, ofschoon bekend was, dat beiden goed met elkaar konden opschieten. Het onder zoek wordt dienaangaande met kracht voortgezet. Ernst g ongeluk in de Wieringermeer Vlot met arbeiders gekanteld. Twee hnnner verdronken. Uit Hoorn wordt gemeld: Heden is in den vroegen morgen een noodlottig onge val in de Wieringermeer gebeurd. De arbeiders uit Barsingerhorn en Mid- denmeer moeten per vlot een kanaal over steken en in den regel gaan op dat vlot, dat aanstonds door een brug zal worden vervangen, zooveel mogelijk arbeiders. Toen het vanmorgen nog duister was, is dit vlot door onbekende Oorzaak gekanteld en geraakten vier arbeiders in het water. Een arbeider wist zich aan het vlot vast te klampen, een tweede werd gered, doch twee arbeiders zijn verdronken. Dit zijn zekere Potter uit Middenmeer, en Mande- maker uit Barsingerhorn. De politie uit Medemblik en Middenmeer stellen een onderzoek in. DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Dimitroff heeft gisteren zijn mannetje gevonden in minister Göbbels. (1ste blad). Het bureau der Ontwapeningsconferen tie heden bijeen. (2de blad). De koning van Afghanistan vermoord. (2de blad). Amerika is gisteren weer „nat" gewor den. (2de blad). Nieuwe opstand op Cuba. (2de blad). BINNENLAND. Voortzetting van de algemeene beschou wingen over de Rijksbeg. oting in de Tweede Kamer. (1ste blad). De voordrachtkunstenaar Albert Vogel is gisteren te 's Gravenhage overleden. (lste blad). Het Bioembollenbedrijf adresseert aan de Regeering (lste blad). Schooljongen te Uden vermoord gevon den. (lste blad). Moeder en dochter te Zuidhorn door auto aangereden en gedood, (lste blad). Vlot in de Wieringermeer gekanteld. Twee arbeiders verdronken, (lste blad). Kind te Eindhoven voor de oogen van zijn moeder overreden en gedood. (Gem. Ber. 2de blad). DE „KLEINE BURGERMAN" Zooals gemeld, was het gisteren weer een van de groote dagen van het Rijksdag brandproces. Rijksminister dr. Göbbels zou getuigen, de belangstelling was weer enorm en de verwachtingen waren hoog gespannen. De „Msbd."-correspondent schryft er o.a. het volgende over: „Zooals te voorzien was, had minister Göbbels voor een ensceneering gezorgd, die precies tegengesteld was aan de Gö- ringsche. Van politieversterking in het rijksdaggebouw en verscherpte controle was ditmaal niets te bemerken. De getuige liet het hof ook geen uur wachten, maar was precies op tijd en verscheen ook niet door een verblindenden drom van volge lingen omgeven, maar moederziel alleen en in een eenvoudig burgerjasje. De anecdote is zelfs verspreid gewor den, dat hij bij den ingang door den wacht- hebbepden beambte aanvankelijk niet doorgelaten werd, wijl hij geen papieren bij zich droeg en zelfs zijn getuige-oproep thuis had laten leggen. Deze anecdote zal zeer zeker opgang maken, want met zijn groote eenvoudigheid heeft Göbbels al vele zieltjes gewonnen." Het steekspel GöbbelsDimitroff. De redevoering van Göbbels hebben wij gisteren reeds gepubliceerd; zij bevatte weinig nieuws. Daarna begon echter een interessant steekspel tusschen den rijks minister en den Bulgaarschen beklaagde Dimitroff. Deze had weer een heel lijstje vragen op papier staan. Hij had er zelfs veel te veel. Dimitroff houdt er een bij zondere tactiek op na. Hij wil zijn vijand altyd langs een grooten omweg benaderen om hem dan bij verrassing in den rug aan te vallen. Daartoe moet hy het terrein door het stellen van eindeloos veel vra gen voorbereiden. Maar voor hy halfweegs op zyn lange omtrekkingsbeweging geko men is, heeft de president, en vaak met DlMITROFF's AANVALS PLAN MISLUKT recht, zijn ongeduld al verloren en stuurt Dimitroff's opmarsch geheel in de war. Evenals by Göring had Dimitroff ook nu een bijzonder wijd omsingelingsplan uitgewerkt en aldus begon hy weer met het stellen van allerlei pietluttige vragen. Maar Göbbels begreep dadelijk en telkens waar hij heen wilde, en pakte dan met grooten moed toe. Doordat Göbbels op deze wijze voortdu rend de tegenaanvallen tot staan wist te brengen, werd Dimitroff's plan de cam pagne geheel uit elkaar geslagen en de Bul gaar maakte geen bijzonder geslaagden in druk. Ware Göring destijds bij zijn verhoor kalm gebleven, dan had hij een even goe den indruk gemaakt. Erkend moet worden, dat de partijen on gelijk zijn. Dimitroff moet zijn vraag met de grootste omzichtigheid stellen, om niet door den president gestoord te worden. Göbbels kan bij zijn antwoord echter vrij uit spreken, desnoods een uur lang. In derdaad werd Dimitroff gisteren de mond ook weer gesnoerd, toen hij werkelijk hin derlijke vragen begon te stellen. Maar voor het zoo ver was, hadden beide mannen te zamen toch al den indruk gewekt van een debatteeringsclub, waar het niet bijzonder hoog toe gaat. Dat Göbbels zpnder kleerscheuren uit het geval te voorschijn gekomen is, en dat Dimitroff geen bijzonder indrukwekkend figuur maakte, is niet te bestrijden. Maar van een verpletterende nederlaag, die Di mitroff geleden zou hebben, kan ook geen sprake zijn. Later kruiste Torlgler nog even zijn de gen met dien van den minister en hij deed dat zakelijk en goed, maar blijkbaar be zield door den angst, zijn tegenstander werkelijk flink te treffen, en daardoor diens verbolgenheid tot kookhitte op te voeren. Hij liet het dus by een verdediging blijven en de drie advocaten vonden het raadzamer, zich maar heelemaal niet met het geval te bemoeien, laat staan, dat zij tot den aanval op Göbbels zouden zijn overgegaan. Aldus doofde de aangelegenheid een

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1