RETRAITEIPIS
25ste Jaargang
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1933
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VOORNAAMSTE NIEUWS.
No. 7652
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per weekt 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 3U woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur W
verhuur, koop en verkoop: f 0.50
V Niet te vee! beginselen!
De eerbied voor beginselen wordt ver
zwakt door wisselende opvattingen die
eigenlijk slechts afgeleide en door rede
neering verkregen conclusies uit beginse
len zijn tot beginselen te proclamee-
ren.
Onze beginselen laten wij niet beduime
len door eenig getransigeer.
Over de uit onze beginselen door een
redeneering waarin wij kunnen dwa
len en mistasten, ook al zien wij het 2elf
niet in afgeleide conclusies valt te pra
ten.
Wat hebben wij en anderen in den loop
der jaren al „beginselen" over boord ge
gooid, nadat de overtuiging was gegroeid
gerijpt, dat het toch ten slotte geen be
ginselen waren.
B.v. een katholiek kan tegenstander
zijn van het algemeen kiesrecht en dat
stelsel bestrijden zoo vurig hij maar wil;
maar zou n u nog iemand komen aandra
gen met de bewering, dat het algemeen
kiesrecht in strijd is met de katholieke b e-
ginselen. En.... dat is toch gebeurd;
er is ook hiervan onder ons een begin
sel-zaak gemaakt.
Een ander voorbeeld. Vele jaren heeft
men in den Leidschen gemeenteraad ge
hoord van anti-rev. en chr.-hist. zijde, dat
zij krachtens hun beginselen niet
konden meewerken aan invoering of
handhaving, en dus ook zeker niet aan uit
breiding, van schoolkindervoeding en
-kleeding. Men wast niet tegenstander van
deze overheidszorg, omdat deze met per
soonlijk inzicht of momenteel gevolgde
practische politiek niet overeenstemde,
maar omdat, zoo verklaarde men, een
dergelijke overheidsdaad in strijd was
met de christelijke beginselen. En nu,
na eenige jaren, stellen vertegenwoordi
gers dierzélfde partijen dezelfde zaak
voor, handhaven den bestaanden toestand
en werken ook mede aan uitbreiding er
van.
Wij dachten aan dat opblazen van ver
anderlijke en wisselende opvattingen tot
vaste levensbeginselen, toen wij het vol
gende lazen:
Volgens het voorloopig verslag der
Tweede Kamer over het voorstel-K.
ter Laan tot uitbreiding van de
Staatsloterij, verklaarde verscheidene
leden, voorstanders op principieele
gronden van afschaffing der Staats-
terij, reeds op dien grond aan een
uitbreiding hun medewerking niet te
kunnen verleenen.
Verscheidene andere leden, die niet
principieel gekant verklaarden te zijn
tegen het voortbestaan der Staatslote
rij, meenden toch, dat behandeling van
dit initiatief-voorstel weinig zin heeft.
Immers al mocht het door de Staten-
Generaal worden aangenomen, dan zal
de regeering daaraan nog bezwaarlijk
hare goedkeuring kunnen hechten. Bij
zijn optreden toch heeft de regeering
de verklaring afgelegd, dat het toe
spitsen van politieke en geestelijke te
genstellingen ter wille van de nood
zakelijke eendracht zou worden ver
meden. Het vraagstuk der Staatsloterij
ligt, naar de meening dezer leden, in
een zoodanige sfeer van principieele
tegenstellingen, dat het alleen reeds
daarom verstandig zou zijn, dit voor
stel in te trekken of wel voorloopig te
later, rusten.
Is nu de uitbreiding der Staatslo
terij werkelijk in directen strijd met de
beginselen van de Protestantsch-Chris-
telijke politici?
Wij kunnen het ons moelijk voorstellen,
ook gezien hun houding ten opzichte van de
handhaving der Staatsloterij.
Wij zouden het betreuren, als de Staat
in dezen tijd niet kon overgaan tot de be
doelde uitbreiding. Niet omdat wij de
speelzucht in ons volk zouden willen be
vorderen! Maar omdat er anders tóch ge
speeld wordt; en in en door de Staatsloterij
de speelzucht wordt geleid in het belang
van het volk, o.m. omdat zóó het geld in
het land blijft en de winst in de schatkist
komt.
BINNENLAND
DE CONTINGENTEERING VAN
OVERLEDER.
Van bevoegde zijde wordt ons geschre
ven:
De contingenteering van overleder, waar
toe dezer dagen is besloten, zal de Neder-
landsche Schoenindustrie in de grootste
moeilijkheden brengen.
Overleder wordt in Holland bijna niet
vervaardigd, met uitzondering van box-
calfleder en lak en peau de Suède door
een fabriek (door slechts een groot Duitsch
concern in Oisterwijk) en rundleder. De
schoenfabrikanten zijn dus verplicht al
het overleder uit het buitenland te be
trekken. De schoenhandel bestelt geen
groote quantiteiten meer voor directe le
vering, doch wil slechts geregeld aanvul
len, en steeds voor directe nouveautés aan
het publiek toonen.
Wanneer nu de schoenfabrikanten ge
dwongen worden veel te lang te wachten
op het verstrekken van consenten, waar
van men nog afhangt of ze al dan niet
gegeven worden, en wanneer men zich be
zig moet gaan houden met het verstrek
ken van alle gegevens, die consenten
eischen, dan begrijpt de buitenstaander
wel, welk tijdsverzuim hier moet plaats
vinden.
Het contingenteeren van overleder zal
het gevolg hebben, dat vele fabrieken niet
geregeld kunnen blijven werken waardoor
tijdelijke werkeloosheid beslist het gevolg
moet zijn. Het contingenteeren van zoolle-
der zou door de schoenindustrie worden
toegejuicht maar overleder dient vrij te
worden ingevoerd, zij het nog dat men
rundsleder hiervan uitsluit.
De belanghebbende hopen, dat de re
geering ten spoedigste zal overgaan den
contingenteering van overleder op te hef
fen, hetgeen slechts tot heil kan zijn voor
de schoenindustrie, die toch reeds zoo veel
moeite heeft zich staande te houden.
CRISISRUNDVLEESCH IN BLIK.
Naar wij vernemen heeft de Veterinaire
Inspectie van de Volksgezondheid in de
fabrieken, waar voor de Crisisrundvee-
centrale vleeschwaren zullen worden be
reid, en in de inrichtingen, waar het be
treffende vee wordt geslacht, een bijzon
der onderzoek ingesteld naar de hygiëne
en capaciteit der bedrijven.
De Centrale levert voor het doel alleen
dan vee af, als de veterinaire hoofdinspec
teur van de volksgezondheid tevens direc
teur van den Veeartsenijkundigen dienst
gemeld heeft, dat zijnentwege geen bezwa
ren bestaan.
DE VARKENSCENTRALE.
Prijzen voor versch spek.
In afwijking van hetgeen eerder werd
bekend gemaakt, zullen, met ingang van
Maandag 6 November a.s. door de Neder-
landsche Varkenscentrale de onderstaande
prijzen worden betaald voor het aan haar
geleverde versch spek, afkomstig van var
kens geslacht na 4 November 1933:
A. spek boven 28 K.G. per strook zon
der wang ƒ0.64.
B. spek van 2427.9 K.G. per strook
zonder wang 0.62.
C. spek van 1823.9 K.G. per strook
zonder wang ƒ0.61.
D. spek van 1317.9 K.G. per strook
zonder wang 0.56.
E. spek van 1012.9 K.G. per strook
zonder wang 0.51.
F. spek van 59.9 K.G. per strook
zonder wang 0.48.
G. spek van 1013 K.G. per strook
zonder wang en zonder achterkinkel ƒ0.60.
H. spek van 89.9 K.G. per strook
zonder wang en zonder achterkinkel 0.58.
L spek van 5—7.9 K.G. per strook
zonder wang en zonder achterkinkel 0.56.
NOORD WIJ/tERHOUT
6.50
6.50
6.50
6.50
6.50
6.50
Vrijdag 1013 Nov/ Heeren; Kerkzan
gers
Dinsdag 1417 No /Jonge* mannen
Dinsdag 2124 Nov. Jonge Mannen
Zaterdag 2528 Ifov. Mannen
Woensdag 69 Dec. Jonge Mannen
Zaterdag 912 Dec. Jonge Mannen
Dinsdag 1215 Dec. Land- en
Tuinbouwers 10.
Zich aan te melden bij de Directie, Tel. 207
VERBOD VAN BOYCOT-ZEGELS.
Bepaling van Minister Deckers.
De minister van Defensie heeft bepaald,
dat brieven, gesloten in couverten, waar
op zegels zijn aangebracht met een op
schrift, strekkende tot boycot van goede
ren van den een of anderen staat, onge
opend behooren te worden vernietigd.
OVERHEID EN AMBTENAREN.
Schrijven van Ged. Staten van Zuid-
Holland.
In een circulaire aan de college van B.
en W. in Zuid-Holland noodigen Ged. Sta
ten dezer provincie die colleges uit te be
vorderen, dat de gemeenteraden de amb
tenarenreglementen aanvullen met artike
len, houdende het verbod van het dragen
van niet vanwege het Rijk of de gemeente
voorgeschreven of toegestane onderschei
dingsteekenen en uniformkleedingstukken
en het e.v. verleenen van eervol ontslag op
grond van revolutionnaire gezindheid, of
van lidmaatschap eener vereeniging, wel
ke de behoorlijke vervulling van hun plicht
als ambtenaren in gevaar kan brengen,
zoomede op grond van medewerking of
steun op eenigerlei wijze aan een zoodanige
vereeniging, of aan van haar uitgaande
actie.
HET RIJKSDAGBRAND PROCES
WAREN DE BULGAREN REEDS
EERDER IN BERLIJN?
Bezwarende verklaring van
ex-communiste.
Na de pauze werd gisteren de kellner
Heyla gehoord. Hij heeft beweerd Taneif,
Dimitroff en Pbpou ln 1933 te Berlijn te
hebben gezien. De beschrijving, die hij van
hen geeft, klopt evenwel volstrekt niet met
het werkelijk uiterlijk der drie Bulgaren,
zoodat de procureur-generaal verklaart,
dat zijn getuigenis van geen waarde is.
Mevr. Hartung, die vervolgens wordt
gehoord, was tot 1929 lid der K. P. D. Zij
trad meermalen als assistente op in het
bureau der Roode Hulp te Berlijn, waar
Dimitroff de vertegenwoordiger was van
bezocht. De secretaris vertelde haar, dat
Dimintroff de vertegenwoordiger was van
de in Duitschland wonende Bulgaarsche
emigranten. Hij moest de emigranten bij
de Roode Hulp legitimeeren.
President: Werden de emigranten direct
bij Dimitroff gebracht?
Getuige: Neen, zij spraken met hem
door bemiddeling van een derde. Dimitrolt
vond zichzelf te voornaam om met die lie
den om te gaan. Toen ik de foto.van Di
mitroff in de krant zag, heb ik dadelijk
tot me zelf gezegd: dit is beslist de man,
die indertijd vertegenwoordiger van de
Bulgaarsche emigranten was.
Op de vraag van den president, wanneer
get. uit de communistische partij was ge
treden, verklaarde get., dat zij in Aug. '29
uit de Rote Hilfe en uit de party was ge
gaan wegens de behandeling der emigran
ten.
Pres.: Ge hebt bij de confrontatie ge
zegd, dat ge beklaagde Dimitroff beslist
herkende. Hebt ge ook Popoff vroeger ge
zien?
Get.: Ik ben zeker, dat ik Popoff bij een
vrouw gezien heb, bij wie Bulgaarsche
emigranten woonden. Dat was in 1928. Bij
de confrontatie had zij hem herkend. Om
trent Taneff was zij minder zeker.
Na nog enkele vragen van dr. Teichert,
verklaarde get. indertijd den naam van
Dimitroff niet te hebben gekend, maar de
zen eerst thans vernomen te hebben.
Popoff verzekert dan nog in '28 geen
enkelen dag in Duitschland te hebben ver
toefd, maar in Rusland, en wel van Juni
tot Augustus aan de Zwarte Zee voor een
kuur.
Daarna werd de zitting tot Zaterdag ver
daagd.
Lou de Visser wil wel getuigen.
Zooals bekend, heeft Dimitroff den
wensch te kennen gegeven, dat het Ne-
derlandsche communistische Tweede Ka
merlid Louis de Visser gehoord zou wor
den, alsmede eenige getuigen uit Leiden.
Een correspondent van de „Tel." heeft
den heer de Visser gevraagd of hij bereid
zou zijn aan een eventueele oproep ge
volg te geven, waarop de heer De Visser
antwoordde, dat hij dit te zijner tijd zou
moeten overwegen. Eenerzijds lijkt het
hem geen pretje in zijn positie naar
Duitschland te reizen, anderzijds acht hij
de kwestie waar het, voor wat betreft zijn
getuigenis, om gaat, zeer belangrijk.
Ik voel, zoo zeide de heer De Visser,
er heel veel voor.
Men dient te weten, dat v. d. Lubbe met
de Nederlandsche Communistische Partij
niets uitstaande heeft.
Koos Vink te Leiden bleek reeds eenige
dagen geleden een telegram naar dr. Bün-
ger te hebben gezonden, met het verzoek,
om als vriend en vroeger partijgenoot van
Van der Lubbe als getuige te worden ge
hoord.
De beer M. Dubbeldeman, uit Leiden,
die, naar aanleiding van dingen, die hem
uit Van der Lubbe's omgeving ter oore
waren gekomen, een telegram en verschil
lende brieven naar den president van het
Reichsgerichtshof stuurde, waarin hij, ge
zien de onverklaarbare houding van be
klaagde, er op aandrong om menschen uit
Van der Lubbe's naaste omgeving als ge
tuigen te hooren en met beklaagde in con
tact te brengen, ontving hierop nimmer
antwoord.
De heer Dubbeldeman heeft thans aan
dr. Sack, den verdediger van Torgler, een
brief gezonden, waarin hij hem in het be
lang van zijn cliënt verzoekt, te bewerk
stelligen, dat Harteveld, bij wien Van der
Lubbe den laatsten tijd inwoonde, alsnog
als getuige zal worden gehoord, omdat
naar zijn vaste overtuiging Harteveld de
eenige persoon is, die Van der Lubbe tot
spreken zal kunnen krijgen.' Ook Harte
veld heeft, zooals eveneens in dezen brief
gestipuleerd, de uitdrukkelijke verklaring
gegeven, bereid te zijn naar Berlijn te
gaan als hem behoorlijk geleide verstrekt
wordt.
GOERING ALS GETUIGE
Dimitrof weer aanwezig.
Het proces te Berlijn bereikt naar veler
verwachting heden een politiek hoogte
punt door het verhoor van den Pruisischen
Minister-President en Rijksminister Goe-
ring als getuige.
De afzetting rondom het Rijksdaggebouw
is versterkt, evenals het toezicht in de zit
tingszaal zelf. Alle buitenlandsche persver
tegenwoordigers en ieder, die maar even
toegang tot de rechtszitting kan krijgen, is
in de geheel gevulde zaal aanwezig. Boven
op de getuigenlijst prijkt de naam Herman
Goering, Rijksminister voor Luchtvaart,
Pruisisch Minister-President 2n Pruisisch
Minister van Binnenlandsche Zaken, Voor
zitter van den Rijksdag.
Het Rijksgerechtshof is gezwicht voor de
beweringen, die gisteren onmiddellijk de
ronde deden, dat Dimitrof tot Dinsdag van
het bijwonen der zittingen is uitgesloten,
om te voorkomen dat hij met zijn vragen
den Pruisischen Minister-President in het
nauw zal drijven en de Senaat heeft der
halve zijn besluit van gisteren ongedaan
gemaakt en besloten, Dimitrof vandaag
weer toe te laten.
Eenige minuten voor 10 uur worden de
beklaagden binnengeleid, van der Lubbe in
zijn bekende houding, Dimitrof stralend en
zelfbewust.
Te kwart over tien uur komt de Senaat
binnen en opent dr. Bünger de zitting met
de volgende mededeeling:
„Op de dagorde staat heden het verhoor
van den Minister-President en Rijksdag-
president Goering als getuige. Bij de be
langrijkheid van dit getuigenverhoor heeft
de Senaat gemeend, de voor den beklaagde
Dimitrof afgekondigde straf van uitsluiting
tijdens het verhoor van dezen getuige te
moeten opheffen. Dimitrof is dientenge
volge thans weer aanwezig".
De overige getuigen, die vandaag ge
hoord zullen worden, moeten zich uit de
zaal verwijderen, waarna Dimintrof het
protocol van de zitting van gisteren wordt
voorgelezen.
Dan verschijnt Minister-President Goe
ring, begeleid door zijn staf, in bruine uni
form in de zaal, en treedt, terwijl de aan
wezigen hem met den Hitler-groet verwel
komen, voor de getuigentafel.
President: „De procureur-generaal heeft
u, meneer de Minister-President, en den
Rijksminister Dr. Goebbels, als getuigen ge
dagvaard, om u het recht te geven u onder
eede uit te spreken over de verdachtmaking
en laster, die van zekere zijde in het bui
tenland in 't bijzonder in het Bruinboek,
tegen u in verband met dit proces is uit
gestrooid, alsmede over de verdere daar
mee in verband staande gebeurtenissen,
maatregelen en omstandigheden. Het Rijks-
gerechtshof heeft zich hiermede accoord
verklaard".
(Wordt vervolgd).
Dit nummer bestaat uit viif bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
HET WEÊK-END VAN DE GRAAL,
GEESTELIJKE VERNIEUWING
Het veelvuldige en massale optreden van
De Graal naar buiten heeft bij velen, die
niet anders deden dan toezien op zeer ver
ren afstand, wel eens den indruk gewekt
van een beweging, wier doel het zou zijn
indruk te maken naar buiten. En op deze
BUITENLAND.
Sarraut's regeeringsverklaring voor het
Fransche parlement (3de blad).
Charley Chaplins ontvoering. (Buitenl.
Berichten, 3de blad).
BINNENLAND.
Verduisteringen door een advocaat te
Utrecht, door een koster tc Amsterdam.
(Gem. Ber., 3de blad).
De verduisteringen van den notaris te
Maarssen beloopen 80.000. (Gem. Ber.,
3de blad).
Tweede slachtoffer van de vergiftiging
te Schoonhoven overleden. (Laatste Ber.).
geheel verkeerde meening voortbordurend
kwam men soms dan tot de zonderlingste
conclusies.
Het behoeft nu wel geen betoog meer,
dat dit uiterlijk optreden het doel van de
Graal niet is, het is slechts een middel,
een prachtig middel, ter bereiking van een
doel.
Zooals zoovele andere dingen in de Graal
slechts middel zijn tot het doel, dat heel
groot de wereldbekeering heet, het laatste
doel. En daarop stuurt deze prachtige or
ganisatie aan; zij poogt te bereiken de ver
dieping van het geestelijk leven door eerst
bij de eigen leden het geestelijk en cultu
reel leven te verdiepen, steeds voor oogen
houdend het groote doel, dat eens voor alle
menschen zijn zal.
Dit alles spreekt duidelijker, als wij hoo
ren van het Week-end, dat vandaag en
morgen voor de leden der Graal gehouden
zal worden in het Graalhuis.
Dat Week-end zal een geestelijke verdie
ping zijn, een gezamenlijke afzondering,
een soort van recollectie. De Graalpresi-
dente, mej. I. Seybel, zal zelf naar Leiden
komen om met de meisjes haar taak als
Graallid en haar plichten te bespreken. Zy
zal in de meisjes weer sterker doen op
leven, hoe zy in reinheid, blijheid en fier
heid door dit leven moeten gaan, hoezeer
het van haar zal afhangen, of het ideaal,
dat zij als Graalmeisjes nastreven, nader
tot werkelijkheid zal worden gebracht,
hoezeer het /an haar zal afhangen, of ook
de menschen van haar eigen stad beter en
dieper van dit ideaal zullen worden door
drongen.
Hedenavond om 7 uur zal in het Centraal
Graalhuis dit week-end aanvangen. In stil
zwijgen, overweging en gebfed zullen zij
zich weer beter gaan voorbereiden tot de
taak, die haar wacht.
Morgen om 12 uur zullen zij wederom
byeen zijn en in den avond met een Lof
haar week-end besluiten.
In die uren zullen de meisjes niet alleen
worden toegesproken, maar zelf zullen zy
onderling, ieder in haar egen club, allen
groot en kl.in, de plannen bespreken voor
het komende jaar om opnieuw met even
frisch en laaiend enthousiasme haar arbeid
voort te zetten in Leiden.
Zóó bereiden zij zich daartoe voor, zóó
worden ze daartoe voorbereid. Nu zonder
uiterlijk Vertoon, maar in stilte, innerlijk
belevend, wat zij naar buiten werkelijkheid
wenschen.
Zóó is de Graal.
Mogen velen beter en dieper nog gaan
beseffen, wat dit zeggen wil voor jo^ge
meisjes, wat ..et zeggen wil in een bewe
ging, die de meisjes niet alleen laat demon-
streeren in spreekkoor en religieuse dans,
maar ze ook blijde brengt tot inkeer in
zichzelve, waarvoor zy zoo blijde haar uren
offeren.
Moge dit geestelijke week-end een groote
schrede voorwaarts zijn voor de Graal in
't algemeen, in 't bi' .onder voor de Graal
in Leiden.
