Een massale opvoering
„Elcer ly o"
HAARLEMKERSTB.I30IS6 LEIDEN
MAANDAG 30 OCTOBER 1933
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 2
n
r>og maar één
10% van Uw maabelaankoi
1»!
Linoleums, Looiers.
eren van
onze „gratis koopen" reclame
RATIS erbij uitzoeken; bovendien worden Uw Gordijnen,
gemaakt en geplaatst. Leest aanplakbiljetten
H
BAROMETER-
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
naar waarnemingen verricht in den
morgen van 30 Oct. 1933, medegedeeld
door het Kon. N ,-d. I leteoroL Instituut
te De Bildt.
Hoogste barometerst.: 765.6 te la Coruna.
Laagste barometerst.: 733.9 te Kopenhagen.
Verwachting tot den avond van 31 Oct.:
Krachtige tot matige
in het Noorden wel
licht tijdelijk storm
achtige Westelijke tot
Zuid-Westelijke wind,
betrokken tot zwaar
of half bewolkt, waar
schijnlijk regenbuien,
veel zachter des
nachts, overdag wei
nig verandering in
temperatuur.
De depressie, die Zaterdag over de Noord
zee gelegen was, is Zuidwaarts getrokken
eon in den loop van gisteren snel opgevuld
De nieuwe depressie is uit het Oosten, via
de Oostzee naar Denemarken en Zuid Zwe
den getrokken, overal zwaren regen en
krachtige tot stormachtige wind brengend.
Het schijnt, dat het lage drukgebied zich
verder Westwaarts naar de Noordzee zal
bewegen en bij ons weer toename van den
wind zal brengen. Ook op IJsland daalt de
barometer weer, zoodat de rug van hooge
drukking ten Westen vnn de Britsche eilan
den steeds meer aan beteekenis verliest.
Over vrijwel het geheele waarnemingsge
bied is het weer slecht. Overal viel neerslag
plaatselijk zeer groote hoeveelheden: Ko
penhagen had 29, Berlijn 19, Stockholm 16,
Rennes 17 m.m. regen. Over het algemeeen
zijn de temperaturen gedaald, slechts in De
nemarken en Zuid-Zweden is het wat war
mer geworden. In de Scandinavische ber
gen vriest het reeds flink. De kans op re
genbuien ten ontzent is groot, de nachtelij
ke temperatuur zal stijgen, overdag is wei
nig verandering in temperatuur te wach
ten.
Stormwaarschuwingsdienst.
Geseind van de Bilt hedenmorgen 7.50
uur aan de posten van Delfzijl tot Hoek van
Holland: „Weest op uw hoede".
LUCHTTEMPERATUUR
Temperatuur des middags te half drie
7.6 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS c.a.:
Van Maandagnamiddag 5.07 uur tot
Dinsdagmorgen 6.19 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk: op Dinsdag 31 October v.m.
1.15 uur en nam. 1.32 uur.
straat heeft ontmoet, doch dat hij bij hem
is gebracht door een bekende van Popof.
President: „U hebt bewust een meineed
afgelegd. Ik heb u gevraagd of u Tanef op
straat hebt ontmoet en u hebt opzettelijk
ja gezegd."
Get. Soenke: „Ik ben mij niet bewust, dat
ik reeds den eed heb afgelegd.
President: „U hebt mij gezegd, dat u be
reid was, de belofte te doen."
Get. Soenke: „Nu herinner ik me dat."
President: „Ik wensch hier geen woord
meer aan te verliezen."
De procureur-generaal dr. Werner, ver
zoekt dan de arrestatie van get. Soenke,
dien hy er van verdenkt, meineed te heb
ben gepleegd.
Na een korte onderbreking van het ver
hoor deelt de president dr. Buenge mede:
„In het officieele procesverbaal is vastge
steld, dat get. Soenke zich door de verkla-
rinf, dat hij Tanef uit Roemenië kent,
hem toevallig op straat heeft getroffen en
hem logies heeft aangeboden, en dat hij
geen koffer voor hem heeft afgehaald of
zich daarvan niets herinnert, onder ver
denking heft gebracht, meineed te hebben
gepleegd, aangezien hij zelf op vragen heeft
toegegeven, dat hij op dit punt bewust on
waarheid heeft gezegd.
Reeds heb ik bevel gegeven tot voorloo-
pige aanhouding van get. Soenke, en zal hij
door de politie worden vastgehouden tot
het arrestatiebevel tegen hem is uitge
vaardigd."
Hierna werd get. Soenke door twee
Schupo-beambten weggevoerd.
van het Middeleeuwsche spel
door de Engelsche Graalmeisjes
Vijftienduizend toeschouwers in Albert Hall
De voorbereidin
Nederland bezit dankbare herinneringen
aan de prestaties der Graalmeisjes in haar
opvoeringen van massale leekespelen. Er
mochten nog fouten zijn, die dergelijke
voorstellingen hinderlijk beinvloeden, tel
kens viel een verbetering waar te nemen,
die vooral tot uiting kwam bij het opvoe
ren van het St. Lidwinaspel in het Xerxes-
Stadion bij Rotterdam. Het is overigens
een kenmerkend verschijnsel geworden,
dat de Graalleiding meent, reeds vrij spoe
dig na het ontstaan van haar beweging als
het ware demonstratief naar buitien op te
treden. Dit is geschied in Nederland en
ook in Duitschland, waar de verbaasde
Berlijners in het Sportpalast een opvoering
zagen van het Rorate-spel, door een groep
meisjes, van wier bestaan zij nauwelijks
hadden gehoord. Eenzelfde ervaring heeft
men thans in Engeland kunnen opdoen.
De Graal bestaat daar nauwelyks een jaar
en verheugt zich in een groeiende belang
stelling bij de Katholieke meisjesjeugd te
meer daar Z. E. Kardinaal Bourne zijn bij
zondere instemming en bescherming aan
deze jeugdorganisatie heeft verleend. Het
spreekt haast van zelf, dat in den aanvang
bij het organiseeren is gesteund geworden
door de Graalleiding in Holland, het land
waar de Graal eigenlijk haar bakermat
heeft staan. Voor eenige maanden geleden
achtte men het moment gekomen om over
te gaan tot de voorbereiding voor het op
voeren van een massaal spel en hierbij
viel de keuze op het, wat betreft herkomst
veel omstreden middeleeuwsche spel „El-
cerlyc", dat ook in Nederland meermalen
is opgevoerd. Zoo herinneren wij ons, dat
voor enkele jaren terug door de Jozefge
zellen in het openluchttheater in Franken-
daal een uitstekend geslaagde voorstelling
is gegeven, eveneens in massaal verband.
De plannen in Londen werden onmiddel
lijk grootsch opgezet. Men wenschte n.l.
de opvoering te geven in Albert Hall, een
theatergebouw met een groote arena in
het midden en plaatsbiedende aan 15.000
menschen. Hoewel het instudeeren der ver
schillende rollen in Engelsche handen is
geweest, werd toch in de leiding bij een
opvoering belangrijk gesteund door Hol-
landsche Graalleidsters. Dit heeft het on
berekenbare voordeel gehad, dat deze door
haar ervaring in dit opzicht, konden voor
komen het vervallen in fouten, zooals de
Graal in Holland dit had gekend.
Deze medewerking werd ook verleend
bij het spel zelf. Zaterdagmorgen arriveer
den met de nachtboot vanaf Hoek van
Holland een 250 Hollandsche Graalmeis
jes, die zouden assisteeren. Zaterdag werd
gezamenlijk gerepeteerd.
Zondagmorgen droeg Z. E. Bisschop
Myers in het Westminster Abbey de H.
Mis op, waarna alle Graalleden communi
ceerden. Het was een onvergetelijke aan
blik al de harmonieus kleurende costuums
en vaandels binnen de muren van de Ka
thedraal te zien. Na afloop werd door de
meisjes gedefileerd, waarna men in optocht
naar de groote Albert Hall trok, teneinde
de laatste voorbereidingen te treffen voor
de groote voorstelling van dien middag.
Slechts z^den, waarschijnlijk nooit, zal
Londen een dergelijke stoet van bewuste
Katholieke vrouwelijke jeugd door haar
straten hebben zien trekken. Hoe men ook
tegenover een dergelijke organisatie
wenscht te staan en wij memoreeren
dit aangezien in Holland door enkelen wel
eens minder welwillende opmerkingen
worden gemaakt het is een onbetwist
baar feit, dat een dergelijke beweging, die
de wilskracht bezit om binnen het jaar
van haar oprichting zóó massaal naar bui
ten optreden, in een verreweg niet-over-
wegend Katholiek wereldcentrum, zonder
eenigen twijfel buitengewoon veel goeds
in zich moet bevatten voor onze vrouwe
lijke Katholi^ïé jeugd.
De opvoering.
Voor de opvoering bestond reeds dagen
tevoren de grootste belangstelling, iets wat
in Engeland, waar het Katholicisme
in verschillende opzichten lang niet zoo'n
activiteit ontwikkelt als hier, (iets dat aan
verschillende verklaarbare oorzaken te wij
ten is en waarin de laatste jaren overigens
een hoopvolle gunstige wending komt), een
zeer opvallend en verheugend verschijnsel
is. Zondagmiddag was men totaal uitver
kocht. Vijftienduizend menschen in een
overdekte ruimte is ook voor ons Neder
lander een groot aantal. Verschillende hoo
ge autoriteiten waren aanwezig, van wie
wij noemen Z. Em. Kardinaal Bourne, den
hoogen beschermer van de Graal in Enge
land, Z. Exc. Bisschop Myers, Z. Exc. Bis
schop Biermans, een vertegenwoordiger
van den Bisschop van Berlijn en verdere
lioogere geestelijken. Tevens ontving een
uitnoodiging de Nederlandsche gezant de
Marees van Swinderen met zijn echtgenoo-
te, terwijl ook de Moeder-overste van het
Graalhuis uit Nederland tegenwoordig
was.
Toen de opvoering oip drie uur een aan
vang nam, en de schijnwerpers in verschil
lende kieurschakeeringen door het groote
gebouw speelden, stonden aan beide zijden
van het machtige orgel, tegen een eenvou
dig, doch buitengewoon geslaagd hemeldè-
cor, de koren. Het langzaam aangloeien der
voetlichten bewees, hoezeer men hier ge-
voelhad gehad voor kleuren. De costuums
der koren voldeden zeer goed tegen een
achtergrond van geel en zacht oranje.
Het spel „Elcerlyc" is eenvoudig, doch
treffend. De mensch, de gedacntenloos
coortlevende mensch Everyman
wordt plotseling door den Dood medege
deeld, dat hij moet sterven. Niets is er aan
te doen, alleen een klein uitstel wordt toe
gestaan, om een metgezel te zoeken voor
de groote Reis. Ten einde raad wendt
Everyman zich tot allen en alles wat hem
dierbaar was zijn vrienden, zijn familie,
zijn goederen en schatten, maar niemand
en niets wenscht hem op die „groote Reis"
te vergezellen. Ten slotte is het de Deugd
die den waren weg aanwijst en het inzicht
veroorzaakt, dat slechts een diep berouw,
een eerlijk opbiechten der zonden en een
volledige overgave aan God, de ware
eindbestemming ten slotte kunnen doen
bereiken. Tusschen de verschillenae
spreekkormatige gedeelten werden rythmi-
sche bewegingen uitgevoerd door een groep
van 60 meisjes. Terwijl het koor onder be
geleiding van het orgel bad, bewoog deze
groep zich rythmisch aoor de arena rond
de groep Everyman. Leze wijze van bid
den, een samengaan van woord en bewe
ging, maakte een buitengewonen indruk
en kon als een artistieke inspiratie op een
oud-liturgische gewoonte als een buitenge
wone vondst worden beschouwd. Het is ujj
dit eerste optreden van de Graal in Enge
land overigens zeer opvallend geweest, dat
het bewegingskoor (rythmisch bewegen en
dansen) als één der belangrijkste functies
van het massaspel, verreweg het beste moet
worden genoemd van het geheele spel. Ook
de zegging was juist, hoewel deze van tijd
tot tijd duidelijker had kunnen zijn. Waar
schijnlijk geeft de Engelsche taal minder
kans om in dreuntoon te vervallen dan het
Nederlandsch, doch desondanks meenen
wy, dat de Engelsche meisjes het spreken
in massaal veroand beter aanvoelen dan
de Hollandsche, die zich niet los schijnen te
kunnen maken van de dreun, waarvan wij
dit voorjaar bij het St. Lidwinaspel in Rot
terdam ook nog treffende staaltjes hebben
kunnen hooren.
Het zou ons te ver voeren om ieder on
derdeel te bespreken. Hoofdzaak is, dat als
totaal-indruk is achtergebleven: een buiten
gewone prestatie van de Engelsche Katho
lieke meisjesjeugd.
Wanneer wij ons herinneren de prachtige
doodendans, uitgevoerd tijdens de mede-
deeling aan Everyman, dat hij is voorbe
stemd om te sterven, dan kunnen wij niet
anders dan bewondering hebben voor een
leiding, die een dergelijk experiment wist
te maken tot een moment van schoonheid.
Wanneer Everyman (een groep van 6
meisjes) na te zijn verlaten door alles en
allen op aarde, opgaat naar de biecht, dan
is het décor, de belichting en de houding
der spelenden, in adembeklemmende har
monie met de geest waarmee menschenkin-
deren een dergelijke moeizame gang on
dernemen. De hemel is vol licht en vreug
de, de mensch, hij kent thans den eenig
waren weg, maar vindt hem nog zoo moei
lijk.*... Wanneer de regie bij een massa
spel dit volkomen verantwoord heeft we
ten op te lossen en het bovendien een eer
ste poging in deze richting betreft, dan
kunnen wij bewondering hebben.
Juist den totaalindruk hebben wij weer
gegeven. In onderdeelen zouden we fouten
kunnen aanwijzen in kleeding, die soms te
kleurig was, in gebaar, dat meermalen niet
verantwoord was, in beweging, die een en
kele maal niet geheel aansloot bij de in
nerlijke gedachte van het spel, maar al
deze tekortkomingen zijn niet in staat ge
weest den totaalindruk belangrijk te be-
invloeden en vandaar dat wij ze ten opzich
te van deze eerste massale spelpoging van
Katholieke meisjes in Engeland buiten be
schouwing laten. Een leiding, die bij de
eerste maal reeds zóóveel kon bereiken, is
ongetwijfeld in staat om dergelijke, op zich
niet te tolereeren fouten, na meer practi-
sche beoefening, te voorkomen. Alleen wen-
schen wij op te merken, vooral omdat de
Hollandsche Graalleiding heeft geadviseerd
en bovendien 250 van haar meisjes liet me
dewerken, dat een massaspel dan alleen
vólkomen en totaal de toeschouwers zal
kunnen boeien, indien enkele groote rollen
individueel worden gehouden. Bij het St.
Lidwinaspel ging men eenigszins die rich
ting uit, thans in Engeland had men deze
„noodzaak" weer losgelaten, maar toch zal
men hierop moeten terugkomen. Het be
zwaar, dat geen enkel meisje bijzonder op
den voorgrond moet treden, behoort te wij
ken voor het hoogere belang van een der
gelijke „openbare" manifestatie den blij-
venden indruk bij de toeschouwers.
Na het slot, bestaande uit zang door het
koor van „In PAradisum" ondersteund door
een bewegingskoor in de arena, trokken de
groepen langzaam weg.
De geheele voorstelling had het Engel
sche publiek naar dit voor Londen vreem
de gebeuren gekeken en te oordeelen naar
het applaus dat hierna opklonk hebben de
Engelsche Graalmeisjes een dankbaar ge
hoor gevonden en zullen zij ook in de toe
komst met kans op slagen dergelijke po
gingen in massaal spelverband kunnen stel
len.
De Engelsche meisjes declameerden na
afloop van het spel Elcerlyc het Engelscne
Graallied, waarna op het orgel het volks
lied werd gespeeld.
Nadat het publiek de zaal had verlaten
sprak Z. Exc. Bisschop Myers in het bij
zonder tot de Hollandsche Graalleidsters
en -meisjes een woord van dank.
De beginnende Katholieke meisjesorgani
satie in Engeland kan op een zeer geslaag
den middag terugzien en wij zijn er van
overtuigd, dat zij er op deze wijze toe
zullen bijdragen in gunstig opzicht de aan
dacht te vestigen op het Katholicisme in
een land weer men nog dikwijls met moei
lijkheden in den ruimsten zin van het
woord heeft te kampen. V.
KERKNIEUWS
MINDERBROEDERS-FRANCISCANEN
De Eerw. Pater Theophanus Noteboom
O.F.M. en Dionisius Boers, O.F.M., beiden
uit het Franciscaner-klooster te Weert
zijn benoemd resp. tot pastoor en kapelaan
te Oslo (Noorwegen) aan de St. Havard-
kerk.
RECHTZAKEN
EEN AFGEBROKEN RADIO-REDE
Het Haagsche Gerechtshof heeft heden
vernietigd het vonnis van de Rechtbank te
s Gravenhage, waarbij was toegewezen de
vordering van de VARA. om de afbreking
door de Radio-Controle-Commissie van een
cp 8 October 1930 uit Leiden uitgezon
den radio-toespraak van den heer Zwert-
broek, secretaris van de VARA., onrecht
matig te verklaren en waarbij de vordering
tot vergoeding van geleden schade was
toegestaan.
Het Hof heeft alsnog de vordering ont
zegd.
HAAGSCHE POLITIERECHTER
Voor den Haagschen Politierechter stond
terecht P. W. M. uit S a s s e n h e i m we
gens mishandeling van mej. K. Verdachte
zou get. met een hengelstok geslagen heb
ben, waardoor get. een buil op het hoofd
kreeg. De Politierechter vond het feit niet
mooi. De officier van Justitie, mr. Hoek
stra eischte 2 weken gevangenisstraf voor
waardelijk met proeftijd van 3 jaar. De
politierechter mr. H. O. Feith veroordeelde
verd. tot 3 weken gevangesstraf voorw.
met 3 jaar proeftijd.
FINANCIëN EN ECONOMIE
OVEREENSTEMMING INZAKE DE
SCRIPS.
Transfereering voor honderd procent.
De onderhandelingen tusschen verte
genwoordigers der Nederlandsche en Duit-
sche regeeringen te 's-Gravenhage hebben
Zaterdag geleid tot de onderteekening
van een protocol, op grond waarvan de
scrips van Nederlandsche schuldeischers
voor de volle waarde in valuta worden ge-
rtansfereerd. Dit resultaat is mogelijk ge
worden doordat zekere voor Duitschland
suppletoire uitvoermogelijkheden in dienst
der transfer-regeling zijn gesteld. Daar de
inschakeling van een bankconsortium
voor de volle betaling in scrips niet plaats
vindt, worden de rentevorderingen der
Nederlandsche crediteuren in het alge
meen voldaan in twee betalingen. De slot-
betaling zal n.l. eerst geschieden, wanneer
vastgesteld is, dat de rechthebbende op de
scrips te beschouwen zijn als Nederland
sche crediteuren.
Gemeentelijke Aankondigingen.
Hinderwet.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den;
Gezien het verzoek van: a. J. G. Kluit
om vergunning tot het oprichten van een
koek- en banketbakkerij in het perceel
Breestraat No. 114, kadastraal bekend Ge
meente Leiden; b. fö. J. ^^fergunst om ver
gunning tot het
smede-
het perceel Nooraeistraat No. 6;
Gelet op de artike en 6' en 7 jfler Hinder
wet;
Geven kennis aar het publiek, dat ge
noemde verzoeken {het de bijlagen op de
Secretarie dezer gemeente ter visie gelegd
zijn;
alsmede dat op Zaterdag, den 11 Novem
ber 1933, des voormiddags te half elf uren
in het perceel Breestraat 125 (Bureau van
Gemeentewerken) gelegenheid zal worden
gegeven om bezwaren tegen deze verzoe
ken in te brengen.
Afsluiting verkeer over Scheluwbrug.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algenteene^kennis, dat de Sche
luwbrug, gelegen over'den Oude Rijn nabij
het Havenplein, flri vérband met het uit
voeren van heijstellmgswerkzaamheden,
met ingang van Dinsdag^ 31 October a.s. tot
nadere aankondiging, op werkdagen van
des v.m. 7.30 uur tot 17 uur des Zater
dags slechts van des v.m. 7.30 uur tot 13
uur voor alle rij verkeer is afgesloten.
Kostelooze Genees- en Heelkundige hulp
aan Onvermogenden.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter kennis van hen, die op
grond van onvermogen in aanmerking
wenschen te komen voor het ontvangen,
zoo noodig,-van Kostelooze Genees- en
Heelkundige Hulp ^edflrdbde het jaar 1934
dat zij zich ter verdij®n^ van het daartoe
strekkend bewijs moetelfc^ïanmelden in het
Elisabethshof aan de Oude Vest op
Woensdag 1 November 1933 van des voor
middags 9 tot des middags 12 uur of van
des namiddags 2 tot 5 uur.
Het trouwboekje moet worden medege
bracht.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
AGENDA
LEIDEN.
Maandag, Eerste lustrum der Maria-Con-
gregatie (St. Joseph-parochie),
concertzaal „Concordia", 8 uur.
Maandag 2e abonnements voorstelling
„Jeanne", Rotterdamsch Hofstad-
Tooneel, Schouwburg 8.15 uur.
Dinsdag. R. K. Vereeniging van Gezins
hoofden, Groote propaganda ver
gadering Kleine Stadsgehoorzaal,
8.15 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 30 Oct.
tot en met Zondag 5 Nov. a.s. waarge
nomen door apotheek C. B. Duyster, Nieu
we Rijn 18, Tel. 523.
WILT U IETS WETEN?
Vraag: Th. v. B. te Woerden.
Antwoord: De dwangmaatregelen,
waarover een crediteur beschikt, zijn: gij
zeling, beslaglegging en executie, of even
tueel faillissement.
Uw vraag welk bedrag noodig is bij een
faillissement is ons niet duidelijk. Bedoelt
u, wat noodig is om failliet verklaard te
worden, dan is het antwoord, dat u in een
toestand moet verkeeren, dat u heeft opge
houden'te betalen. De H. Raad neemt aan,
dat men minstens twee schuldeischers moet
hebben.
UIT DE RIJNSTREEK
NOORDEN.
Kiesvereeniging. Zondag jll. had de
bestuursverkiezing plaats voor de R. K.
Kiesvereeniging. Het bestuur treedt om de
vier jaar en bloc af. Er zijn drie groepen.
Groep A is de L.T.B., waarvoor 6 candida-
ten waren gesteld. Hiervan verkregen S.
Kuif 119, Th. Mourits 108 en J. Pieterse
Hzn. 121 stemmen, zoodat deze drie zit
ting hebben in het bestuur. Als reserven
zijn gesteld J. Fransen 89, Z. Groenenveld
32 en W. Lelieveld 104 stemmen.
Groep B, Middenstand: Jac. Pieterse 128,
S. Splinter 144 en J. Tersteeg 137 stemmen.
Ook dezen hebben zitting. Reserven zijn A.
Hogeveen 53, A. Schutter 70 en J. Vroonhof
28 stemmen.
Groep C, arbeiders: J. Baas 152, P. de
Jong 166 en A. Notenboom 124 stemmen.
Ook deze drei zijn gekozen. Reserven zyn
R. Knaap 57, C. de Koning 27 en P. Pieterse
Wzn. 34 stemmen. Blanco 2 en van onwaar
de 6.
