I
I. ROOS
LANGEZAAL
DanÉÉ s. r. WMpte'js
DANS INSTITUUT ANTON PE GROOT
RADIO MOET 60ED ZIJN
OPRUIMING
COCAL 9
o
DANSLESSEN
rijqftTAX
Geschiedenis onzer Omgeving R.K. MEEMffliKN
wutoband
(Spp garantie
M. J. AKKERMANS
Dineert II Zoudaaook in
FA. JOHN. KNEGTEL
JOHN KAGER
ALLE DRUKWERKEN
VOOR DEN HANDEL
DRUKKER!! VflH BRUSSEL
HENRI STftMS
KACHELHANDEL
mm
Bij GEBR.
SUSAN
•3
0
DONDERDAG 26 OCTOBER 1933
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 1
Een beschrijving van Alphen uit het jaar 1728
Nu we de plaatsen beschreven hebben,
die Alphen omringen, keeren we, tot de
beschrijving van het dorp zelf terug, dat
zich twee uren gaans langs den Rijn uit
strekt.
Het is voorzien van goed onderhouden
wandelpaden en rijwegen, waarvan een
zeer dr/k gebruik wordt gemaakt en die
aan weerszijden beplant zyn met heerlijk
geboomte en omzoomd worden door hee-
rentuinen, boerenhoeven en talryke bur
gerwoningen.
Omstreeks 1660 werd er een kanaal ge
graven, dat als met twee armen de kom
van het dorp omvat. Dit kanaal moest
dienen om den Rijn te ontlasten van het
overtollige water, dat uit de meren, de
polders en den IJsel er invloeide en zoo'n
zwaren stroom veroorzaakte, dat de sche
pen er niet tegenop konden en soms dagen
lang stil moesten blijven liggen. Twee
steenen bruggen, die omstreeks dien zelf
den tijd gebouwd werden om de afvloei
ing te bevorderen moesten om die reden
voor een deel door het waterschap Woer
den en voor de rest door Rijnland onder
houden worden.
Het Zuid- en Noordeinde van Alphen
wordt schuin doorsneden door de Brug-
gestraat, die op der Rijn, en door de Pa
penstraat, die op het kanaal uitkomt, over
welk kanaal men een boogronde, houten
brug heeft geslagen.
In de Papenstraat staan de pastorie en
de woning van den predikant, de school
en het weeshuis.
Het getal der huizen aan de hooge en
lage zijde van het dorp bedraagt ruim
honderd vijftig. Hiertoe behoort onder an
deren het Huis te Leeuwen, van ouds de
woning der Heeren van Alphen, en
Schreevelsregt, dat ruim honderd veertig
morgen lands besloeg, welk land door het
water als 't ware opgeslokt is.
Van de herbergen noemen we „Het
hof van Holland" en „Sint Joris", dat te
vens tot rechthuis dient. Het heeft een
mooi uitzicht op den Rijn, is voorzien van
een goede stalling voor paarden en rij
tuigen en heeft meerdere kamers van alle
gemakken voorzien, waarin somtijds ko
ningen en vorsten of personen van minder
hoogen rang verblijven. De graaf van
Strafford schonk onlangs aan deze her
berg zijn wapen, waaronder in het
Fransch de volgende woorden staan, die
in het Hollandsch vertaald, luiden als
volgt: „Zijne Doorluchtigheid-, den Hoog
geborene, Machtigste en Edelste Heer,
„Thomas, Grave van Strafford, Mark
graaf Wentworth van Wentworth, Wood-
„house en Stainburg, Baron van Raby,
„buitengewoon gezant en gevolmachtigde
„van haar Brittanische Majesteit bij de
„Algemeene Staten der Vereenigde Neder
landen, en op de vergadering, die te
„Utrecht wordt gehouden tot het sluiten
„van gemeenschappelijken vrede; Overste
„van de eerste Koningsbende dragonders
„van hare Majesteit; Onderhoofdman van
„de heirlegers; eerste admiraal van Groot
„Brittanië en Ierland; Raadsheer van
„Staat in den Geheimen raad en Ridder
„van de orde van den Kousenband"
De brug over den Rijn, die Alphen met
Aarlanderveen verbindt, is de eenigste
brug op een afstand van vier uren gaans
tusschen Leiderdorp en Zwammerdam.
Door den schout en de ambachtsbewaar
ders van Alphen en Oudshoorn wordt ze
verpacht om met deze pachtsom de brug
in goeden staat te kunnen houden. Eer
tijds was het een vaste brug van steen. En
dit kon, omdat de vaart op den Rijn toen
nog niet veel had te beteekenen, maar
toch veroorzaakte het veel last.
Een jaagpad was er nog niet. Paarden
om de schepen en schuiten voort te trek
ken, kon men hier dus niet gebruiken. De
schippers waren derhalve afhankel'jk van
den wind, of, als deze er niet was, genood
zaakt hun schepen voort te duwen met
den schuifboom. 't Was dus een heele uit
komst, toen dit pad in 1664 werd aange
legd. Men voer van Loiden naar Utrecht
in zoogenaamde tentsnebben, schuiten met
een spitsen voorsteven cn maakte daar
bij gebruik van het Teil tn een paar roei-
ramen.
Onlangs was de Rijn zóó ondiep gewor
den, dat heele vloten var, vaartuigen voor
de brug metsten blüven liggen in af
wachting, dat het water rij/en zou. Dit
Het adres vod
TOONEEL-UITVOffiiq
is naar. .1 I,
GERARP/ Hüf PEZAK
NIEUWSTfEjG \J— LEIDEN
Costumier Gedipilneerd Tooneelkaóper
Lid R. K. MW. Ver. „De Hénze'
COSTUMES en PRUIKEN in alle stijlen voorradig
rijf „Centrtun"'
■1
veroorzaakte de schipperij veel ongemak
en om daarin tegemoet te komen lieten
Alphen en Oudshoorn voor gezamenlijke
rekening den Rijn uitdiepen. Ten einde
deze onkosten goed te maken werd er in
't vervolg van de schippers een belasting
geheven, het „lootgeld" genaamd. Deze
belasting was evenwel niet hoog. Ze be
droeg slechts acht of twaalf stuivers per
jaar, al naar de tonnemaat van het schip.
De kerk, die midden in het dorp staat
en na den brand van een mooi spits
torentje voorzien is, vertoont in den voor
gevel een nis, waarin oudtijds het beeld
van den Heiligen Bonifacius geplaatst was,
dat tijdens den beeldenstorm in 1566 ver
nield is.
Voor de kerk ziet men in de straat het
wapen van Alphen geplaveid. Het Is een
zwarte ster met acht straalsgewijze spit
sen op een veld van zilver.
De Heeren van Alphen, wier stamva
der Hugo van Kralingen was en die be
kend staat als baljuw van Holland om
streeks 1230, voerden het zelfde wapen.
Hugo was tot dat ambt verheven door den
Hollandschen graaf Floris IV (12231234)
en had verscheidene opvolgers uit dat
zelfde geslacht.
Het aantal lidmaten, behoorende tot de
Alphensche kerk, bedraagt doorgaans
vijfhonderd en was wel een derde groo-
ter, eer Oudshoorn zich kerkelijk van Al
phen afscheidde. De oorzaak van die
scheiding was te zoeken in de verkiezing
van een godsdienstleeraar, waarin men in
de keuze verschilde. De oneenigheid, hier
uit gerezen, liep zoo hoog, dat Kornelis de
Vlaming, Heer van Oudshoom een houten
loods liet bouwen, waarin Philips Geel
kerken in 't jaar 1661 de eerste predikatie
hield uit Exod. XX 14. Kort daarna werd
een nieuw kerkgebouw in gebruik geno
men. De eerste predikant dezer kerk was
Gerard Haak, die door Philips Geelker
ken werd bevestigd, en het predikambt,
veertig jaar uitoefende. Hij werd in dit
ambt opgevolgd door den weleerwaarden
heer Rutger Palidamus, dien we er thans
nog kennen.
Deze kerk op kosten van bovengenoem-
den heer van Oudshoorn gebouwd, waar
toe ook door de ingezetenen voor een
klein deel bij dragen werd, is met haar
geschilderde glazen, haar wapens en ge-
denkteekens een pronkjuweel van het ge-
heele Rijnland.
Van de pastoors, die hier in vroeger
eeuwen gestaan hebben, kunnen we er
slechts een paar noemen en wel in de eer
ste plaats Gerrit Voppens, anno 1360. Hij
was de zoon van Dirk Voppens, secretaris
van Albrecht van Beieren, graaf van Hol
land. Vervolgens noemen we Gerrit Si-
monse, pastoor omstreeks 1451, wiens naam
voorkomt in een koopacte betreffende zes
morgen lands, die door den Heemraad aan
gekocht werden ten behoeve van Rijnland,
welke zes morgen grensden aan een stuk
lands toebehoorende aan de kerk van Al
phen, hetwelk aan haar" geschonken was
door de Raaphorsten.
De kerk van Alphen stond onder do
proostdij van Leiderdorp. Toen Joan, zoon
van den graaf van Vernenberg door Paus
Urbanus V tot bisschop van Utrecht was
verheven, stichtte deze bisschop binnen
Leiden het kapittel van Sint Pancras ten
Hoogelande (Hoogelandsche kerk). Aan
dit kapittel waren vier en twintig kanun
niken verbonden, waarvan Gysbrecht van
Walenburg, pastoor te Leiderdorp in 1366,
de eerste proost was.
Het inkomen, dat deze kapittelheeren ge
noten, wordt thans gebruikt om daaruit de
predikanten te betalen.
Het Hof van Alphen, waar de Ambachts
heer woont, is Oud- Kalslagen en het stam
huis van dit geslacht. Deze heerlijkheid
werd in 1507 gekocht door Jacob Kopper,
een kleinzoon van Dirk Kopper, een He
negouwer van afkomst, die met graaf Wil
lem van Beyeren naar Holland was geko
men, en ook het huis Thol, een ridderhof
stede, bezat.
Het Hof van Alphen, zooals het nu be
kend is, omringd door grachten en vijvers
en in goed onderhouden staat, strekt tot
een sieraad vil geheel Alphen.
(Wordt vervolgd).
MflEONitBLAN
Sroote Keuzt
NET Blf ASSENDE
Hoedjes
M
QflRSMONSSTEEE25
O- TEL.124-*
opeciaal adres Voor
Linermandarhkelerc J
ADMINISTRATIE-KANTOOR
station/weg 3a, leiden
telef. kit, giro 72824
Bureal Alor Administration
=^poekhoudingen
Adviezen Belastingzaken en Verzekeringen-
Slijterij „Het Wapen van Leiden"
NOORDEINDE 27, TEL. 1665
LIMONADE
verschillende smaken
kr flesch t. 0.55
pr^l flesch t. 0.30
iter f. 0.75
SCHR0EFFL.
Levering
water e
Besse
[WATER 10 cent
ieren, Bron-
(azéuse Dranken.
ijn en Mei wijn
per flesch f. 0.65
Wijn - Likeur
In verschillende smaken p. L. f. 1.25
Voor 10 Gld. bons 50 ct. terug
DOELENSTEEG 9-11
Repareert
Leiden, Nieuwsteeg 17, Telef. 3406
STERK VERLAAGDE jPRfZEN
HAARLEMMERSTRAAT 222-267.
OPGERICHT 1875
HAARLEMMfRSTR 58 - TEL. 420
Filiaal: HOOQEW|eVD 32, TEL. 840
Geweekte Stokiisch 10.20 p. pond
Sloot- en Bakpa|ng t 0.65 en r 0.75 p. pond
Tarhot10.50 p pond
Scheivisch t 0.20 p. pond
Maar ookde Uvecailcier
Alleen een vakman kan U bijveyl bevredigen
Ged. Radio-Monteur, Hoogl. KOTkgr. 3, Tel. 1132
MANKANARBES!
Vanaf heden mijn overbeWide prima
STAMV0GELS lev»rb*|r.\Prachtig
toerenrijke yoorzangorJ pr« f».Dio
een prima kweekraan zlekfcorst die nu.
GROENEVELO, Hootyfacfcgracht
Schitterende sorteering Vogelkooien.
Aquariums prijzen zeer laag.
De Luxe Auto Taxi
Tel. 2893 Standplaats Steentraat.
Bij ons rijd U netjes en abedkoTte. Rijden
op Taximeter. Ritten vanaf z0 jf. DA grootste
afstand in Leiden komt 0 P/4/Jet. Jon ge acht
aantal personen. Een betnjuvpJuir 1 7 pers.
Hudson. Groote ritten zeer/a/g|Da» en nacht
geopend. Beleefd! /mlejFlend,
L. SCHILTHUIZEN, PioenM>f Tel. 2893
Laatste week we«ena\erplaatsing
naar Hoogewoerd iipekjrfialerstraat
Gebr.P&O. Bri^'^ddenmag.
KRAAIERSTRAAT Wfitk UTR. VEER
Het Chocoiarie-ialkAPreparaat
Onmisbaar
opbouw van het K
Verkrijgb. bijDrogisterij Fa
Noordeinde 24, Te
11.per bus van 130
met den
ndeAij\ Lichaam.
B9iv£r bleys
LEIDEN
ibletten 'MJ
3D goidkoope
^ejfen
Het goede e|
adres van
sinds 1844
NIEUWSTRAAt 9
BIJ DEN BURCHT TELEF. 110
V00 HEEN HOOIGRACHT
ïIie Berlifz,School/of Lam
Gevestigd 1898
>rjRde.
ges
Het eenigste InstituuV voIt onderwijs in
Modernje/Talen
DOOR NATIONAL? LEERAREN
LEIDEN - -|/TUiyMARKT 3
Altijd kunneif nieuwe cursussen
worden begonnen Inlichtingen gratis
VERTALINGS-BUREAU.
Eersté Leidsche
R.K. Begrafenisonderneming
GEVESTIGD <88A 9188
G. H. KLOBIHANS
BONZO AUTOCRICS
11/o TonXgrootste hoogte
38 eh cM. met opvouw
bare lonq^lagsloutel f 8.50 en
f lO.l-.flfruehtwagenspiegels
f 1.34 bougies f140.
RuitAwissaberslang 25 ct.
p. ^worj lKadiateurslang,
TrecjlankfiuAten enz. Asch-
bakjes met zuigrf! voor de vooruit 35
en 50 ct. Continental Auto- en Motor
banden beneden elxe concurrentie.
A. ALT - Mare 112
Haarlemmerst raat 3941
Proefpakjes S méermesjes
INHOUDEND 12 SCHEEJVWIES nr
VAN DIVERSE PRIJZEN VOOR UÜ Cl.
BI] elk pakje een mesjesdroger gratis
VRAAGT
onze Friesche Taai-Taai
onze Roomborstplaat
en onze s/ecbhliteit
Kletskoppei 1
Fa SUPERS
BOTERMARKT 15, TEUFOON 2583
at 3
c
o M
a n
(D
_i
Ld
O
CADEffc/
gjj u Mu Hoopt
OU] BIJ IEDERE HOED, fegN\J
PRACHT 1JAAL GAB/It
MUZEN v.A. r. 1.75
eu
HERM. TROSSÈL:
HOOGEWOERD 109. TE1.1902
KOREVAARSTRAAT ZT 5
Q
m
r
o
10 g"
WO
ff
«5
ff 3
1 3
2
T ff
VOOR A
Privé- en Cluble9ten zijn dagelijks te bespreken Vraagt prospectus
A/WV\
1837
IS RUIMER
1837 jM'
1837
1837
iale w
HOOGEWOERD 14
De inrichting voor speciaal onderwijs
Lid van de Ned. Vereen, van Dansleeraren
i Erkend door de C. C.
Speciale
voor R.K.
Inschrijving dagelijks van 2 tot 10 uur n.m
