25ste Jaargang
MAANDAG 23 OCTOBER 1933
No. 7642
3>e £eid4eh£(Boti/fccmt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:,
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur e*
verhuur, koop en verkoop: 0.50
»»- een merkwaardige rede van
minister Marchant
„Verwende lieden, verwend door mono-
polie of applaus, of door wat ook wij
zien het thans dagelijks rond om ons heen
kunnen gemakkelijk het spoor bijster
worden".
Dit is.... geen waarschuwing voor fas
cisme of nationaal-socialisme of welk an
der dictatoriaal politiek stelsel ook. 't Zou
daarop bedoeld kunnen zijn. Want, onge
twijfeld, is bij hen, die een politieke dicta
tuur uitoefenen en zoo het monopolie heb
ben van staatsmans-wijsheid en geen open
lijke critiek doch alleen luidruchtig ap
plaus in ontvangst hebben te nemen, het
gevaar groot en zéér groot, dat zij het spoor
bijster worden!
Maar daarop waren de hier geciteerde
woorden toch niet gedoeld, althans niet
direct.
't Zijn woorden, door den Minister van
Onderwijs, mr. Marchant, gesproken bij
de viering van het tweede lustrum der R.
K. Universiteit te Nijmegen.
Wij hebben al reeds gewezen op deze
merkwaardige rede. Doch, nu de „Maasbo
de" van Zaterdagavond de letterlijke tekst
heeft gepubliceerd, willen wij er nog even
op terug komen.
Minister Marchant doelde in deze woor
den op de verwende liberale wetenschap
aan de Universiteiten! Hij zeide n.l.:
„De vestiging dezer universiteit was, hier
in Nederland, niet zoo eenvoudig. De offi-
cieele wetenschap had, onbewust, haar
eigen cachet gekregen. Onbewust, want zij
meende, zonder cachet te leven. Zij
meende, als de wetenschap-zonder-meer,
andere inzichten, dan de hare, van het
terrein der wetenschap te kunnen uitslui
ten. Zij was verwend". En hierop liet de
Minister dan de boven geciteerde woorden
volgen.
Daar zijn er nog wel, die de gevolgen
van hun verwenning in zich dragen en
naar buiten manifesteeren! Daar zijn er
nog wel, die de pretentie hebben, dat zij, en
zij alleen, als beoefenaars eener zoogenaam
de neutrale wetenschap, de echte en
v r ij e wetenschap bezitten, en die van dat
gevoelen ook in hun uitlatingen, in hun
handelingen blijk geven!
En misschien zijn er onder de geloovigen,
onder de Katholieken ook nog wel, die zich
door dien vaak bruten eigenwaan laten in-
timideeren, laten terug dringen zich la
ten ontnemen of in zich laten verzwakken
die heerlijke waarheid, dat alle
ware wetenschap leidt tot den Godsdienst
e n dat de Godsdienst niet is een beperken
de omgrenzing voor de wetenschap, doch,
zooals S. Thomas het zegt, een lichtende
vuurbaken.
Die waarheid 't is hoogst merkwaar
dig is zeer positief en duidelijk bij de
lustrumviering van de R. K. Universiteit
uitgesproken door Minister Marchant
zooals men weet, een vrijzinnig-democraat!
Alle ware wetenschap leidt tot den Gods
dienst. Minister Marchant zeide:
„Elke nieuwe ontdekking van de weten
schap, elke nieuwe openbaring van wet
matigheid, elke verscherping van het men-
schelijk vernuft, moet het ondoorgrondelijk
wonder van Gods schepping hooger verhef
fen, en straffer dwingen tot geloof en on
derwerping aan Zijn gezag".
De Godsdienst is niet een beperkende
omgrenzing van de wetenschap. Minister
Marchant drukte dit aldus uit: „De Gods
dienst ondervindt van de wetenschap gee
nerlei concurrentie, de godsdienst bepenct
evenmin het terrein van de wetenschap als
omgekeerd de wetenschap dat van den
godsdienst".
Over de R. K. Universiteit zelf spreken
de, gaf de Minister, als vertegenwoordiger
van de regeering, deze erkenning: „Deze
tien jaren (van het bestaan der Nijmeeg-
sche Universiteit) hebben gedaan wat vo
rige tientallen jaren niet vermochten: zij
hebben de erkenning van het bestaansrecht
eener R. K. Universiteit afgedwongen met
terdaad. Zij is een onmisbaar deel gewor
den van het nationaal wetenschappelijk ge
heel.
Aanschouwelijk is bewezen, dat ook een
R. K. Universiteit aan de hoogste eischen
van de wetenschap kan voldoen. Het ver
scheiden van de mannen, die hier de wet
tenschap hebben gediend, verwekte rouw
in geheel de wetenschappelijke wereld".
Als er onder ons mochten zijn, die nog
ongevoelig zijn voor de herhaalde roep
stem onzer Bisschoppen, om met alle
kracht het nationale cultureele werk onzer
Katholieke Universiteit te steunen, dan
worden zij misschien tot actieve waardee
ring opgewekt door deze openlijke waar
deering van een niet-katholieken Minister!
„DE SNELSTE WEG NAAR HET
SUCCES IN ZAKEN LEIDT
DOOR DE DAGBLADPERS
In een vergadering van Waschindustriee-
len te 's-Gravenhage, eenige dagen geleden
gehouden, is gesproken over de reclame
en de waarde, die een goede reclame voor
het bedrijf heeft.
Een der spreker, de heer Kamerbeek,
wees er op, dat de beste reclame niet
wordt gevoerd in week- en maandbladen,
doch in de dagbladpers; en dat dagblad
reclame ten onrechte door velen
duur wordt genoemd. Hij zeide:
De dagbladpers wordt niet alleen door
onze industrie, doch door de meeste indus
trieën veel te stiefmoederlijk behandeld.
Dagbladreclame is ten onrechte naar het
oordeel van velen te duur. Bij tal van in-
dustrieelen wordt dagblareclame als een
gelegenheidsschoteltje beschouwd. En toch
is de dagbladreclame naar verhouding der
dustrieelen wordt dagbladreclame als een
niet duur en voor elke industrie, dus ook
voor de waschindustrie absoluut onmis
baar. Dagbladreclame is de starter van
den reclamemotor. Zeker, men kan zonder
de dagbladreclame den reclamemotor ook
wel aanslingeren, doch wie van ons, die
een wagen berijden, zou een motor zon
der starter prefereeren en genoegen ne
men met slingeren? Dagbladreclame start
eiken dag opnieuw. Van de reclamebe-
trouwbaarheidsritten wint de dagbladre
clame het van elke andere reclame. Elke
reclame is goed, doch elke reclame, begon
nen of aangevuld met dagbladreclame is
best. De snelste weg naar het succes in
zaken leidt door de dagbladpers omdat de
weg van de pers door duizenden gezinnen
leidt en elk gezin automatisch den pers-
weg bewandelt.. De Amerikaansche en En-
gelsche waschindustrieelen hebben collec
tief en individueel honderdduizenden gul
dens door de pers laten circuleeren om de
wasch uit huis te halen en het succes is
meer dan bevredigend geweest. Willen wij
op den duur geheel Nederland voor de
wasch uit huis winnen, dan moeten wij ons
als kind in huis bij de dagbladpers inbur
geren, niet alleen elke wasscherij afzonder
lijk doch ook de gezamenlijke wassche-
rijen collectief zoowel plaatselijk als ge
westelijk en nationaal.
EEN VRAAG.
Uit een artikel in het „Huisgezin".
„Indien de socialistische „Internationale"
niet mag worden uitgezonden, mag dan
wel de „Tribune" dag en dag straffeloos
den volksgeest vergiftigen en moeten wij
gedoogen, dat deze propagandist voor Mos
kou een werk verricht, dat, in tegenge
stelden zin in Rusland ondernomen, zonder
genade zou worden onderdrukt?"
AMBTENAREN EN REGEERING.
Wij ontvangen het volgende afschrift
van een besluit van den Ministerraad:
De Raad van Ministers,
overwegende dat in deze woelige tijden
de ambtelijke plicht medebrengt, dat de
ambtenaar de Overheid in hare zware
taak steune en haar geen moeilijkheden
berokkene noch in noch buiten de uitoefe
ning zijner bediening,
besluit:
dat de ambtenaar zich zal hebben te
onthouden van elke openbare actie tegen
de Overheid en haar beleid.
(w.g.) De Minister van Staat,
Voorzitter van den Raad van Ministers,
H. COLIJN.
Dit besluit van den Ministerraad is niet
zóó duidelijk, dat men alle concrete ge
volgtrekkingen, die er uit moeten worden
getrokken, onmiddellijk voor zich ziet
BINNENLAND
DELFTSCHE MISSIE-WEEK.
Officieele opening door Z.H. Exc.
Mgr. Aengenent.
In het geheele Dekenaat Delft werd gis
teren een Algemeene H. Communie gehou
den en onder alle H.H. Missen werd door
Missionarissen gepreekt.
Door Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aenge
nent, bisschop van Haarlem, werd in de St.
Hypolytuskerk aan de Voorstraat een
Pontificale Hoogmis opgedragen. Het zang
koor der kerk zong de Missa in honorem
B. M. V. de Loretto van Goller, alsmede
het 4-stemmig „Sacerdos et Pontifex" van
den directeur den heer Nic. Verhoeff.
Om 2 uur vond door Z. H. Exc. Mgr.
Aengenent de officieele opening van Mis
siewerk en Tentoonstelling plaats. Een te
legram van hulde werd aan Z. H. Paus
Pius XI gezonden. Des avonds werd door
een koor van ruim 200 dames en heeren
het oratorium van Don Lorenso Perosi „II
Natale del Redentore" uitgevoerd. Mede
werking verleende hieraan het Rotter-
damsch Philharmonisch Orkest en de vol
gende solisten mej. Clasina Beek, sopraan;
mej. Ans Gribling, alt; Corn, van Munster,
tenor en Th. Hosman, bariton.
Zondag a.s. zal in het Sportpark van D.
H. L. een défilé van alle R.-K. Jeugdver-
eenigingen en Congregaties voor de paters
Missionarissen plaats hebben, terwijl dan
tevens de Missie voetbalwedstrijd D. H. L.
Dongen zal gespeeld worden.
„Mnd.mrg."
HET STRAPERLO-VERBOD.
De Amsterdamsche politie heeft geen
gras laten groeien over de Ministerieele
aanschrijving inzake de „hazard"- of
kansspelen.
Zaterdagmiddag reeds hebben inspec
teurs in uniform exploitanten der „socië
teiten", waarin voor dergelijke spelen ge-
genheid werd gegeven aangezegd, dat zij
hun inrichtingen zullen hebben te slui
ten.
Hun is vier-en-twintig uren tijd gege
ven om aan dit bevel te voldoen.
In Den Haag is, naar wij vernemen, het
zelfde gebeurd.
Na de ministerieele aanschrijving aan
de procureurs-generaal om de verschil
lende speelgelegenheden last tot sluiting
te geven, hebben de politie-autoriteiten
in Den Haag, Wassenaar en Rijswijk de ex
ploitanten in dien zin gewaarschuwd, met
het gevolg, dat het gokbedrijf in Den Haag
en omliggende gemeenten Zondag reeds
geheel stil lag.
Het Straperlo-spel in Zandvoort ging
integendeel Zaterdag en Zondag zijn ge
wonen gang.
HET VRAAGSTUK DER AUTOMATEN.
In een rondschrijven aan de aangesloten
vereenigingen publiceert het bureau van
den Kon. Ned. Middenstandsbond den uit
slag van de gehouden enquête over het
automatenvraagstuk, waaraan de „Tele
graaf", zooals bekend, kortgeleden eenige
artikelen wijdde.
Totaal werden antwoorden ingezonden
door 55 vereenigingen (131 stemmen).
Wegens het niet voldoen aan de voor
schriften moesten van zes vereenigingen
de inzendingen ongeldig verklaard wor
den.
Er bleven dus over 49 antwoorden met
te zamen 113 stemmen. De vragen luidden
als volgt:
1. Is uw vereeniging vóór of tegen een
wettelijke regeling van het automatenwe-
zen?
2. Zoo ja, dient daarin naar haar oor
deel opgenomen te worden een bepaling,
waarbij
a. automaten slechts zullen mogen
worden geplaatst vóór, aan of in de onmid
dellijke nabijheid van den winkel;
b. in deze automaten uitsluitend zullen
mogen worden verkocht artikelen welke
behooren tot den geregelden handel van
den eigenaar of bestuurder van een ge
vestigd winkelbedrijf;
c. het bijvullen van automaten gedu
rende de uren waarop de winkels in de
betrokken branche voor het publiek ge
sloten moeten zijn, verboden dient te wor
den?
3. Acht uw vereeniging het gewenscht
de mogelijkheid te openen om het auto-
matenwezen bij plaatselijke verordening
te doen regelen?
De antwoorden op deze vragen zijn:
Vraag 1 werd bevestigend beantwoord
(102 stemmen voor, 1 tegen, 10 blanco);
Vraag 2a werd eveneens bevestigend be
antwoord (109 stemmen voor, 1 tegen, 3
blanco); Vraag 2b eveneens bevestigend
(110 stemmen voor, 3 blanco)Vraag 2c
(het bij vul verbod) werd beantwoord in
den geest als door de minderheid van het
algemeen bestuur in Vlissingen werd be
pleit (70 stemmen vóór een bijvulverbod,
27 tegen, 16 blanco), vraag 3 had tot uit
slag, dat 40 stemmen vóór regeling bij
plaatselijke verordening, 62 tegen en 11
in blanco uitgebracht werden.
PRIJZEN VOOR VERSCH SPEK.
Van varkens na 21 October geslacht.
De Nederlandsche varkenscentrale maakt
bekend, dat met ingang van Maandag 23
October de prijzen, welke door haar voor
het versche spek betaald worden, afkom
stig van varkens geslacht na 21 October,
als volgt zijn vastgesteld:
a. Spek boven 28 K.G. per strook zonder
wang, 57 ct. per K.G.
b. Spek van 2427,9 K.G. per strook
zonder wang, 55 ct. per K.G.
c. Spek van 1823,9 K.G. per strook
zonder wang, 54 ct. per K.G.
d. Spek van 1317.9 K.G. per strook
zonder wang, 47 ct. per K.G.
e. Spek van 1012,9 K.G. per strook
zonder wang, 44 ct. per K.G.
f. Spek van 59,9 K.G. per strook zon
der wang, 41 ct. per K.G.
g. Spek van 1013 K.G. per strook zon
der wang en zonder achterkinkel, 53 ct.
per K.G.
h. Spek van 89,9 K.G. per strook zon
der wang en zonder achterkinke, 51 ct.
per K.G.
i. Spek van 57,9 K.G. per strook zon
der wang en zonder achterkinkel, 49 ct.
per K.G.
P. J. Raaymakers f
Zaterdagmorgen had in de parochiekerk
te Overveen de plechtige uitvartdienst
plaats voor de zielerust van wijlen den
heer P. J. Raaymakers, in leven oud-secre
taris-generaal van den Rijksverzekerings
bank.
Onder de talrijke aanwezigen waren o.m.
de HoogEerw. heer Kanunnik, dr. Th. M.
Vlaming, Z.Exc. mr. T. J. Verschuur, mi
nister van Economische Zaken, de leden
v. d. Raad van toezicht op de Rijksverze
keringsbank, alsmede de secretaris van de
zen Raad, mr. dr. H. L. van Duyl, voor
zitter van het bestuur der Rijksverzeke
ringsbank, mr. J. C. Heyning, secretaris
generaal van de Rijksverzekeringsbank,
mr. C. J. Koch, voorzitter van den Raad
van Arbeid te Haarlem, J. J. F. van Hoo-
gendoorn en M. Ort, resp. secretaris en
commissaris van den Pensioenraad, dr. E.
Bak, verbonden aan de Rijksverzekerings
bank, jhr. mr. C. J. A. den Tex, burgemees
ter van Bloemendaal, de besturen van de
R. K. Kies vereeniging en van den R. K.
Volksbond te Overveen.
De plechtige H. Mis van requiem werd
opgedragen door den zoon van den over
ledene, prof. dr. Ch. Raaymakers, met as
sistentie van pastoor G. van Niekerk, pas
toor te Overveen als diaken en kapelaan
J. Verhaar als subdiaken. Een neef van
den overledine, pater J. Walenkamp S.J.
droeg aan het zij-altaar een stille H.
Mis op.
Na de H. Mis vond op het R. K. kerkhof
achter de kerk de begrafenis van het stof
felijk overschot plaats, waarbij de plechtig
heden eveneens werd verricht door prof.
Raaymakers met dezelfde assistentie als
bij de H. Mis.
Aan de groeve dankte dr. Walenkamp
uit Warmond, neef van den overledene,
voor de betoonde belangstelling.
Zuid-Hollandsche subsidie voor het
Wit-Gele Kruis.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
hebben in 1930 een regeling vastgesteld tot
toekenning aan den Zuid-Hollandschen
bond van het Wit-Gele Kruis van subsidies
in de kosten van huisvesting en in de reis
kosten van zwakzinnige kinderen voor het
bezoeken van scholen van zwakzinnigen.
Daaraan is de voorwaarde verbonden, dat
deze bond moet zijn aangesloten bij de
centrale vereeniging ter behartiging der
maatschapelijke belangen van zenuw- en
zielszieken. Die voorwaarde strekt ter vol
doening aan een desbetreffend besluit van
Provinciale Staten. De bond heeft onlangs
verzocht het subsidiebesluit aldus te wijzi
gen, dat de eisch van aansluiting aan de
centrale vereeniging zal worden vervangen
door dien van aansluiting aan de R. K.
charitatieve vereeniging voor geestelijke
volksgezondheid, welke inmiddels is opge
richt. Ged. Staten hebben hiertegen geen
bezwaar. Zij stellen aan Prov. Staten een
wijziging van hun subsidiebesluit voor,
waarbij tevens rekening wordt gehouden
met de mogelijkheid van het ontstaan van
andere dergelijke vereenigingen. Het be
stuur van de centrale vereeniging heeft op
een vraag van Ged. Staten bericht, zich
met het door den bond van het Wit-Gele
Kruis gedane verzoek te kunnen vreeni-
gen.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Geruchten, dat de koning van Siam ge
vlucht zou zijn. (1ste blad).
Ontstemming in de V. S. wegens Roose
velt's onderhandelingen met .de .Sovjets,
(lste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De voetbalcompetities blijven verrassin
gen brengen. (2de blad).
De 30 km.-wandelmarsch van de Trek
vogels. (2de blad).
Carnera behoudt zijn titel. (2de blad).
Spoorweg-ontvangsten.
Totale ontvangsten van 1 Januari t.m.
ultimo September 1933 91.018.881.— (vo
rig jaar 107.026.579.—).
In 1933 dus minder 16.007.198.
Kippen- en eendenhouderij.
Namens den Minister van Economische
Zaken, maakt de Regeeringscommissaris
voor de uitvoering van de Garantierege
ling 1933 ten behoeve van de kippen- en
eendenhouderij bekend, dat de uitkeering
volgens de garantieregeling voor de week
van 23 t.m. 28 October a.s. is vastgesteld
op 20 cent per 100 stuks uit te voeren ver
sche kippeneieren, tot een gewicht van mi
nimum 50 K.G. per 1000 stuks en op 40 ct.
per 100 stuks uit te voeren eendeneieren.
BUITENLAND
BELGIE
ANTI-CLERICALE POLITIEK.
Subsidies aan de katholieke scholen
geschrapt.
De Brusselsche correspondent van de
„Msb." meldt:
Het socialistisch-liberaal gemeentebestuur
van Antwerpen heeft in zijn begrooting
voor 1934 de subsidie aan de katholieke
scholen, groot 5j^ millioen francs, ge
schrapt. Voor de neutrale scholen blijven
de subsidies op 331/* millioen gehandhaafd.
Eenigen tijd geleden heeft de socialisti
sche burgemeester Huysmans eens woor
delijk gezegd, dat het „een politieke smeer
lapperij" zou zijn, de subsidies aan het con
fessioneel onderwijs in te trekken. Thans
is het dezelfde socialistische burgemeester,
die het eerste zijn handteekening heeft ge
zet, om deze politieke wandaad kracht van
wet te geven. Commentaar is hier wel
overbodig.
FRANKRIJK
SPANNENDE DAGEN VOOR DALADIER.
In de Fransche Kamer hebben dezer da
gen de groote financieele debatten plaats
over de begrooting, van welker uitslag het
lot van de regeering-Daladier afhangt.
De premier heeft Zaterdag afgezien van
zijn aanvankelijk voornemen, om van de
Kamer de onmiddellijke aanneming te
eischen van artikel 37 (korting der ambte
narensalarissen), waarmede in feite het
ontwerp staat of valt.
De socialisten, die de voornaamste oppo
santen zijn, hebben opdracht gegeven, een
nieuw overgangsvoorstel uit te werken, dat
tot grondslag voor nadere onderhandelin
gen tusschen de radicalen en de socialisten
kan dienen.
Intusschen duurt de oppositie van de zij
de der vakvereenigingen en ambtenaren
tegen de voorgestelde verminderingen der
salarisesn voort. Zoowel de bond van amb-
tenaarsvereenigingen als het kartel van
personeel in overheidsdienst hebben moties
tegen de salarisverlaging aangenomen en
verklaard, dat zij bereid zijn tot alle da
den, waartoe het bestuur last zal geven.
In parlementaire kringen begint de stem
ming intusschen zenuwachtig te worden.
Zeer de aandacht hebben de woorden ge
trokken, die de begrootingsminister voor
de commissie heeft geuit. Hij zeide n.L: De
