25ste Jaargang
WOENSDAG 18 OCTOBER 1933
No. 7639
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DALADIER EN SIMON WILLEN
SAMENWERKING.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
3)e £cid6elve0oii^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
EU onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarfn be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
verhuur, koop en verkoop: 0.50
V Excellentie, doe het nul
Een vijftiental organisaties van fabri
kanten en arbeiders, winkeliers, handela
ren en reizigers, welke het geheele siga-
renbedrijf omvatten, heeft tot den Minister-
President een adres gericht, waarin, op
grond van den noodtoestend in het bedrijf,
aan Z. Exc. wordt verzocht in gemeen
schappelijk overleg met adr. de wensche-
lijkheid te overwegen van de door hen
verlangde maatregelen. Deze zijn:
Een scherpe voortgezette controle op de
naleving van de bepalingen zoowel van
Tabaks- als Arbeidswet.
Een verbod tot verkoop beneden bande-
rolleprijs.
De bevoegdheid van het bedrijf, om, on
der controle der Regeering, regelingen van
loon- en arbeidsvoorwaarden vast te stel
len, die voor de geheele industrie bindend
zijn, zóó uitgebreid, dat zij zich de moge
lijkheid denken van de instelling voor hun
industrie van een Raad of Commissie die
in het algemeen de bevoegdheid zou heb
ben tot het ontwerpen van regelingen, die
voor de industrie behooren te gelden. Wan
neer de regeering zou vragen of adr. dus.
wenschen een instituut van bedrijfsraad
voor hun industrie, dan zouden zij zeker
daarop bevestigend antwoorden met dit
voorbehoud: dat zij het geheele bedrijf er
in zouden willen betrekken dus ook den
detailhandel en dat zij zich er nog niet óver
kunnen uitspreken, of bij intreding van
normale toestanden handhaving van het
geen voor een crisistoestand noodzakelijk
is aan te bevelen zou zijn.
Aldus het adres uit het sigarenbedrijf.
Een 15-tal organisaties, welke het ge
heele bedrijf omvatten, spreken zich uit
yoor de vorming van een bedrijfsraad.
Zij maken er wel een.... eigenaardige
beperking bij: voorloopig alleen voor den
crisistijd. Maar dat moeten we maar bui
ten beschouwing laten. Die beperking is er,
waarschijnlijk, bijgevoegd, om ook dege
nen tevreden te stellen, voor wie een stap-
in-eens over al hun bezwaren heen tè veel
gevergd was.
Dit feit is er echter: velen in de sigaren-
industrie zijn n u bereid, om mede te wer
ken tot de vorming van een bedrijfsraad.
Als zulk een bedrijfsraad nu wordt inge
steld, is deze niet van-boven-af opgelegd.
En daarom vragen we den minister: Excel
lentie, doe het nu!
Nu kan het, nu moet het daarom, ons
inziens!
Vrede in de harten I
De wereld is vol van vrede.geroep,
van schoone woorden over het geluk en
de vreugde van den vrede.
Maar, och, dat baat zoo bitter weinig,
als er geen vrede is in de harten....
Als er geen vrede is in de harten, dan
komt er tóch oneenigheid, tweespalt,
vijandschap tusschen individuen, tusschen
klassen, tusschen volkeren; dan b 1 ij f t
dreigend die enorme verschrikkelijk
heid, welke een moderne oorlog is!
De socialistische Burgemeester van Ant
werpen, Kamiel Huysmans, heeft in de
Belgische pers een woord geschreven, dat
een perspectief van nieuwe wereldoorlog
opent.
Ziehier:
„Niemand zal de dupe zijn van de
manoeuvre van Hitier. De eenige
methode, die nu aan alle staten moet
worden opgelegd, is heel eenvoudig al
gemeen front maken tegen de nazi's.
Dit zal natuurlijk moeilijk vallen aan
Italië, want Mussolini speelt een dub
bel spel. Hij is het, die achter Hitier
aan de touwtjes trekt. De democrati
sche staten van Europa zullen en moe
ten nu onder leiding van Engeland en
Frankrijk hun werk voortzetten en zoo
Duitschland weer uitdaagt, is de ge
heele wereld verplicht een einde te
maken aan een régime, dat niet alleen
in het binnenland de vrijheid heeft ge
wurgd, maar ook het buitenland met
wapengeweld bedreigt".
Beteekent dit: een algemeene oorlog te
gen het Duitsche Rijk? vraagt de
„Avondpost". En het blad vervolgt:
„Merkwaardig, dat het een sociaal-demo
craat is, die zoo schrijft. Een geestverwant
van hen, die hier te lande strijden voqr
eenzijdige ontwapening".
Maar wij willen hopen en moeten bid
den, dat wij die stem verkeerd verstaan
dat er in geen geval inderdaad een oor
log op zal volgen; dat er andere middelen
gevonden zullen worden, om uitkomst te
brengen in den onmiskenbaar moeilijken en
beangstigenden wereldtoestand, welke door
het feit van Duitschlands uittreden uit den
Volkenbond is ontstaan.
V Erkenning van de R.K.
Universiteit.
Bij de viering van het tweede lustrum
der R.-K. Universiteit heeft de Aartsbis
schop mgr. Jansen een rede gehouden,
waarin Hij, na dank te hebben gebracht
voor het verleden, een blik wierp in de
toekomst:
Wij staan voor een zware taak. Het op
peil houden der drie bestaande facultei
ten vraagt reeds een voortgezet ernstig
offer. Talrijken zien uit naar snelle vol
tooiing der Universiteit. Die uitbreiding
zal enorme geldelijke offers vragen.
Wij vertrouwen echter op God, dat Hij
een gunstige wending zal geven aan de
crisis. Wij vertrouwen op den onverzette-
lijken wil van het katholieke volk.
Wij vertrouwen ook op ruimeren steun
van regeeringswege. Moge de regeering
inzien, dat deze Universiteit, gedragen
en gewild door 1/3 der bevolking, dat
zware offers brengt, om op eigen kosten
dit onderwijsinstituut te bekostigen, in
ruime mate tevens bijdraagt tot het alge
meen welzyn.
Ook de Minister van Onderwijs, mr.
Marchant, heeft bij deze gelegenheid het
woord gevoerd. Deze bracht in een waar-
deerende rede de officieele gelukwenschen
van de Regeering over en erkende de groo-
te beteekenis van de R.-K. Univer
siteit voor de cultureele ontwikkeling van
Nederland.
De minister constateerde, dat de Universi
teit van Nijmegen bewezen heeft, dat de
godsdienst met de wetenschap zeer nuttig
kunnen samenwerken voor de geestelijke
en sociale ontwikkeling van een volk.
De Katholieke Universiteit heeft, aldus
de Minister, door het werk, dat dit weten
schappelijk instituut in de tien jaren van
zijn bestaan heeft verricht, de erkenning
van haar bestaansrecht tegenover de neu
trale wetenschap afgedwongen.
Natuurlijk minister Marchant kon op
den door den Aartsbisschop uitgesproken
wensch niet onmiddellijk reflecteeren en
dezen beantwoorden.
Maar de vertegenwoordiger van de re
geering heeft toch openlijk en onomwon-
dan het bestaansrecht, het nut van de
R.-K. Universiteit erkend!
DEMOCRATIE IS GEEN ONZIN.
Aan een artikel in de „Volkskrant" ont-
leenen we:
„In naam der democratie moet men geen
onzin verdedigen. Onzin is, dat men een
parlement,dat hiervoor niet gekozen is,
laat beslissen over allerlei bedrijf saange-
legenheden, waarvan 90 procent der poli
tieke vertegenwoordigers geen kennis
hebben. En zoekt men, zooals gebeurd is,
de oplossing in machtigingswetten, die
vérgaande bevoegdheden aan den minis
ter geven, dan is men op weg om van de
democratie dictatuur of caricatuur te ma
ken.
Democratie is medezeggenschap, en
medezeggenschap heeft tot voorwaarden
dat men bevoegd of deskundig is, om iets
te zeggen, en bekwaam, in staat en be
reid, om naar zijne beslissingen de volle
verantwoordelijkheid te dragen.
De beste democratie ligt in de regeling,
dat ieder op eigen terrein ten volle zijn
taak kan vervullen in het belang der ge
meenschap. Dit kan worden bereikt door
het tot stand brengen van een corporatie
ve maatschappij, een eeuwenoude gedach
te, nog eens kernachtig verdedigd in
„Quadragesimo Anno"."
llllllllllllllllllllllllliillllllllllllllllllllllllllllllllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
iliiiiiillillilliiillllllllllillillliiiiliiiiiiilllUlil
Duitschland houdt zich aan
zijn verdragsverplichtingen.
„FRANKRIJK IS NIET DOOF, MAAR
OOK NIET BLIND."
Zegt minister-president Daladier.
De Fransche kamer is gisteren voor het
eerst sinds het zomerreces, bijeen geko
men, om een begin te maken met de be
langrijke debatten over het begrootings-
ontwerp der regeering.
Daladier hield daarin een korte rede,
waarin hij gewag maakte van Duitsch
lands uittreden uit den Volkenbond. Dat
besluit van Berlijn, aldus spreker, maakt
ten onzent te dringender noodzakelijk het
herstel van het budgetair evenwicht.
Wij moeten Frankrijk de onontbeer
lijke middelen verschaffen. Wij willen
alle onze verplichtingen nakomen, zonder
inflatie. De franc is solide. De kapitalen
stroomen naar dit land, als naar een vei
lig toevluchtsoord, maar wanneer in de
bevriende landen de monetaire stabiliteit
zal zijn hersteld, zullen die kapitalen hun
weg weer vinden door de wereld. Frank
rijk moet dan veilig zijn tegen specula
ties.
Het budgetair herstel is absoluut nood
zakelijk, ook in het belang der buitenland-
sche politiek.
Frankrijk laat zich bij die politiek lei
den door zijn bezorgdheid voor den vrede
van Europa en voor de veiligheid van het
eigen volk.
Het uittreden van Duitschland uit den
Volkenbond heeft plotseling een nieuw
element gebracht in de discussies over de
organisatie van den vrede en de regee
ring is doende al de gevolgen daarvan te
onderzoeken.
Alvorens over dit vraagstuk een parle
mentaire discussie mogelijk is, moet dui
delijk het terrein zijn afgebakend, waarop
men zal opereeren.
De regeering is er volstrekt van over
tuigd, dat zij steeds en van harte een po
litiek van internationale samenwerking
heeft gevoerd, bezield van een vurig ver
langen, het vertrouwen en de veiligheid
der volken te zien hersteld, zoo dat de
waardigheid van alle volken gelijkelijk
gewaarborgd is.
Wij zijn voor geen enkel woord doof,
doch wij zijn evenmin blind voor de fei
ten.
Waarom heeft Duitschland het te Gê
né ve voorbereide werkelijke ontwapenings
plan niet willen goedkeuren, indien het
bereid is, het laatste machinegeweer te
vernietigen en den laatsten soldaat te
ontslaan? Waarom, indien het overeen
stemming wilde, begint het met een breuk?
Waarom verzet het zich tegen controle,
indien het bereid is, het laatste geweer
stuk te slaan? Waarom niet het loyale en
oprechte plan tot progressieve verminde
ring van bewapening aanvaard? (Geest
driftige toejuichingen).
De mate, waarin wij altijd bewijzen
hebben gegeven, werkelijke en zware of
fers te willen brengen in het verleden,
machtigt ons te volharden in een houding,
die geen marchandage, noch een prijsge
ven toelaat (toeuichingen).
Frankrijk zal trouw blijven aan de poli
tiek der samenwerking en in dezen geest
den toestand onderzoeken, welke niet al-
I leen Duitschland en Frankrijk interes
seert, doch alle volken,
j Frankrijk zal trouw blijven aan de poli-
kondigd, deelnemen aan de op 26 October
I te Genéve te houden zitting.
1 Na de financieele debatten, zal men
zich breedvoerig kunnen uitspreken over
den toestand. Spreker heeft thans alleen
het woord willen nemen, om overdreven
geruchten en campagnes van geïnteres
seerden te voorkomen. Frankrijk is aller
minst geisoleerd. Sedert het einde van den
oorlog heeft het nimmer meer vriend-
schappen gehad dan thans. Van alle zij
den ontvangt het bewijzen van vertrou-
I wen. De regeering is vastbesloten, een
voorbeeld te geven van rust en vastbera
denheid. Zij is zich er van bewust, dat de
verdediging van het grondgebied en van
de vrijheid van Frankrijk is gewaarborgd
j (toejuichingen).
j Daladier verzocht daarna de kamer nog
maals haar eerste zittingen te wijden aan
het nationaal hersteL
HOE SIR JOHN SIMON DE
SITUATIE ZIET.
In een radio-rede welke hij gisteravond
over den stand van de ontwapeningsconfe
rentie heeft gehouden, verklaarde sir
John Simon, dat de geheele wereld zich
rekenschap geeft van den ernst van den
toestand, nadat Zaterdag Duitschland zijn
uittreden uit de ontwapeningsconferentie
aankondigde.
Gij kunt er zeker van zijn, aldus sprak
sir John tot de luisteraars, dat geen en
kel woord, hetwelk ik zal uitspreken, of
hetwelk ik in naar van Groot Brittannië
uitgesproken heb, bedoeld is of was, om
den toestand te verergeren.
De toekomstige gedragslijn van Groot-
Brittannië in deze kwestie, welke het ge
heele kabinet zal moeten onderzoeken,
zal er een zijn van bezonnenheid. De Brit-
sche regeering zal een nog diepere bestu
deering een allerzorgvuldigste overden
king van het vraagstuk eischen. Dat zal
overleg met de andere mogendheden kun
nen meebrengen, waaronder naar wij ho
pen, ook de Duitsche regeering zelf.
En niemand, die eenigermate verant
woordelijkheid draagt gelijk de Britsche
regeering, zal overhaast premature ver
klaringen afleggen.
Na een overzicht te hebben gegeven
over de geschiedenis van de ontwapenings
conferentie en het doel harer besprekin
gen, merkte sir John op, dat de toestand
van Duitschland door allen werd begre
pen. Duitschland was ontwapend krach
tens het verdrag van Versailles.
Wij begrijpen, aldus vervolgde Simon,
de gevoelens van Duitschland volkomen
en sindsdien heeft Groot-Brittannië veel
gedaan, om Duitschland zijn waardigheid
te hergeven. Groot-Brittannië heeft een
leidend aandeel gehad bij het verkrijgen
van een verklaring, onderteekend door
Frankrijk, Italië, de Vereenigde Staten
en Groot-Brittannië, volgens welke
Duitschland gelijkheid van rechten binnen
het kader van een veiligheidssysteem zou
moeten ontvangen.
Wij houden ons aan deze verplichting.
Wij zijn er nooit van afgeweken en beves
tigen haar geldigheid ook thans nog. Er
heeft zich echter een. zeer ernstig feit
voorgedaan, hetwelk evenwel in geen en
kel opzicht de door ons aangegane ver
plichting wijzigt, noch ons voornemen, om
die verplichting na te komen, maar het
welk wel noodzakelijkerwijze de manier
waarop wij die verplichting nakomen,
raakt.
In verband met de jongste gebeurtenis
sen in Europa nam de vrees- en paniek
stemming allerwege toe, en die stemming
was de ware reden, waarom de sterk be
wapende staten aarzelden hun legersterk-
ten en wapeningen te verminderen.
Wij kennen de oorzaken van die vrees
en het zou dwaasheid zijn, ze niet te wil
len erkennen. Sinds jaren heerschte er in
Dit nummer bestaat uit DRIE
hladen.
BUITENLAND.
Redevoeringen van Daladier en sir John
Simon over den toestand, geschapen na
Duitschlands uittreden uit de Ontwape
ningsconferentie. (1ste blad).
De onderaardsche gang komt ter sprake
in het Rijksdagbrandproces. (2de blad).
Nieuwe overstroomingsramp in China.
(Telegrammen).
BINNENLAND.
Nederlandsche 4 pet. Staatsleening ruim
volteekend. (1ste blad).
De inkrimping van den veestapel.
Vleeschverstrekking. (1ste blad).
Een referendum inzake de loonsverla
ging in de bouwvakken. (2de blad).
Engeland niet zulk een bezorgdheid als
thans, en op het continent komt die vrees
nog scherper tot uiting. En ieder weet
waarom.
Wij hebben daarom getracht, de door
den algemeenen toestand geboden modifi
caties in het ontwapeningsplan aan te
brengen.
DUITSCHLAND HOUDT ZICH AAN
ZIJN VERPLICHTINGEN.
Göbbels over de Corridor-kwestie.
De rijksminister van Propaganda, dr.
Goebbels, heeft met den correspondent
van de „Daily Mail" te Berlijn een onder
houd gehad en eenige vragen beantwoord
in verband met Duitschlands uittreden uit
den Volkenbond en de Ontwapeningscon
ferentie.
Op de vraag of Duitschland niet reeds
met bewapening is begonnen, antwoordde
Goebbels: „Neen. Duitschland houdt zich
aan zijn verdragsverplichtingen. Het stelt
echter den eisch, dat de andere ondertee
kenaars van het verdrag hun beloften op
gelijke wijze nakomen. „Wat aangaat de
uitlatingen van Hitler in zijn radio-rede
over de Fransch-Duitsche betrekkingen,
zeide Goebbels, dat Hitler's vriendschaps
aanbod aan Frankrijk een bewijs is van
de evolutie der nationaal-socialistische
partij. Reeds sedert langen tijd voltrekt
zich een verandering in de houding van
Duitschland jegens Frankrijk. Als
Duitschland het Saargebied terugkrijgt, zal
het geen territoriale grieven tegen Frank
rijk hebben.
Geldt dit ook voor Polen? vroeg de
Engelsche journalist.
Goebbels antwoordde: „Duitschland kan
den Corridor stellig niet als een blijvende
instelling beschouwen, maar het is van
meening,, dat er geen kwestie in centraal-
Europa is, die een nieuwen oorlog zou
rechtvaardigen of noodzakelijk maken.
Duitschland wenscht den Corridor te
rug, maar het is er van overtuigd, dat dit
een kwestie van onderhandelingen is. Dat
moge ten deele onmogelijk lijken, maar
vele schijnbare onmogelijkheden zijn de
laatste jaren in Europa al werkelijkheid
geworden. Dat de nat.-socialistische partij
aan de macht is gekomen is een van die
werkelijkheden."
TE NIJMEGEN had een feestelijke acade mische zitting plaats ter gelegenheid van
het 2e lustrum der R.-K. Universiteit, wa arbij tegenwoordig waren (v.l.n.r.) H.H.
H.H. Exc. Mgr. A. F. Diepen, Mgr. J. H. G. Jansen en Mgr. J. D. J. AengenenL
