3)e ^Id^elveSoii^cmt VLIEGRAMP BOVEN DE BETUWE 25ste Jaargang DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN ZONDAGSBLAD KLEINE BELEVENISSEN DONDERDAG 12 OCTOBER 1933 No. 7635 DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 0 GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt net dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be- betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop: 0.50 V Ons breede standpunt. Het Tweede-Kamerlid dr. Kortenhorst heeft dezer dagen een rede gehouden voor de Brabantsche Werkgevers te Breda. Naar aanleiding hiervan schrijft de „Volkskrant" o.m.: Veel van hetgeen hij gezegd heeft kunnen wij onderschrijven: zijn verde diging van het urgentie-program der vier groote sociale organisaties en zijn opkomen voor het groote gezin zullen allerwegen instemming vinden. Tegenover het fascisme staat hij per soonlijk resoluut. Dr. Kortenhorst staat resoluut tegenover het fascisme, oordeelt de katholieke „Volks krant". De liberale „Avondpost" daarentegen heeft opgemerkt, dat de heer Kortenhorst „lonkjes naar het fascisme" geeft: Hoewel de spreker eenige zinnetjes zei tegen fascisme en nationaal-socia- lisme, en vóór het behoud van het par lementarisme, loopen de lijnen van zijn betoog niet in gelijke richting. Zijn me- dedeeling, dat .verschillende leer stukken" van het Nederlandsche fas cisme aan het Katholicisme zijn ontleend (In de „Maasbode" staat het aldus: „Het zal intusschen niemand ontgaan, dat, wat er goeds schuilt in de strevingen der Nederlandsche fascisten, aan de Katholieke staats- en maat schappij-leer is geborgd"), is duidelijk genoeg. De geschiedenis herhaalt zich. De katholieken zijn socialist genoeimd, als zij nietalles wat de socialisten leer den en propageerden verketterden daar entegen in het socialisme constateerden waarheden, die van hen de katholie ken afkomstig waren of die zij althans met de socialisten gemeen hadden. Zoo gaat het nu weer precies tenopzichte van het fascisme. Als wij beweren en aantoonen, dat met name de corporatieve maatschap- p ij, die de fascisten of nationaal-socialisten zeggen te willen, een katholiek ideaal is, hetwelk men o.a. krachtig verdedigd vindt in „Quadragesimo Anno", en waarheen ook b.v. de bedrijfsradenwet-Verschuur heen- stuurt. Ons breede standpunt om niet alles in onze tegenstanders, principieele tegenstanders zelfs, te verketteren kun nen anderen zich blijkbaar soms moeielijk indenken. HET VRAAGSTUK DER GOUD-POLITIEK. In een te Breda gehouden rede heeft dr. Kortenhorst medegedeeld, dat een commis sie van R.K. hoogleeraren het vraagstuk der goudpolitiek in studie heeft. Dit is een zeer belangrijk vraagstuk aldus de „Geld." te meer nog, daar de vraag is opgeworpen, of geen maatregelen zullen noodig zijn in verband met de aan zienlijke prijsstijging van het goud en of, gezien de groote goudreserve der Ned. Bank, die reserve niet met een honderd millioen zou kunnen worden verminderd om de gaten in de begrootmg te stoppen. Thans is de gulden voor 100 procent ge dekt, d.i. een dekking, grooter dan in an dere landen. Zoo gezien, krijgt deze vraag een groote mate van actualiteit. Weekabonné'e, die geaDonneerd zijn op het ZondagsDlad, worden er aan herin nerd, dat dit vanat heden ad 50 cent betaald moet worden. DE ADMINISTRATIE. Twee militare vliegtuigen met elkaar in botsing. Een vliegongeval van grooten omvang, zooals de Nederlandsche militaire lucht vaart in langen tijd niet heeft gekend, heeft hedenmorgen in de Betuwe plaats gehad. Omstreeks half elf cirkelden vier militaire vliegtuigen, afkomstig van het vliegkamp Soesterberg, boven de gemeen te Lienden. Plotseling vlogen twee der toe stellen met groote vaart tegen elkaar op. Stukken van vleugels vlogen door de lucht en bijna onmiddellijk stortten de beide toestellen van ongeveer 500 M. hoogte met een geweldige snelheid ter aarde. Op ongeveer 1 K.M. afstand van den Rijn op een weiland in den Marschpolder nabij de steenfabriek van de N.V. S. ten Cate Co. zijn de beide vliegtuigen op ongeveer honderd meter afstand van el kaar neergekomen. Met den neus drongen de toestellen in de vette klei van een weiland, juist naast een boomgaard van den heer De Kok. Tal van inwoners van Lienden en om geving, zelfs tof op vrij verren afstand aan den overkant van de rivier in Rhenen, had den het ongeval zien gebeuren. Hoewel meermalen militaire vliegtuigen boven deze streken vliegen, trekken zij toch steeds op hun vluchten de belangstelling, zoodat velen naar de toeren van de militaire vlie gers keken en daardoor ooggetuigen waren van het vreeselijke ongeluk. Van alle kan ten snelden de omwonenden naar de plaats, waar de vliegtuigen, thans wrakstukken, waren neergekomen. De beide toestellen waren totaal vernield en hoop op het be houd van de vliegers, die in de toestellen gezeten moesten hebben kon men niet koes teren. Onder de velen die naar de plaats van de ramp waren gesneld, bevonden zich de burgemeester van Echteld en Lienden, de heer H. Houtkooper en de secretaris van de gemeente Lienden, de heer G. Hol. Bijna gelijktijdig arriveerde ook dr. H. Wessel. Hij heeft echter geen hulp meer kunnen verleenen. VIER VREESELIJK VERMINKTE LIJKEN De politie, die intusschen op het weiland was aangekomen, zette onmiddellijk de omgeving af om het terrein vrij te houden. Terwijl door de autoriteiten terstond de commandant van het vliegveld te Soester berg van de ramp in kennis werd gesteld, werd een aanvang gemaakt met de pogin gen, de slachtoffers te bergen. Uit de totaal vernielde vliegtuigen wer den vier totaal verminkte lijken te voor schijn gehaald. Het stoffelijk overschot van de slachtoffers werd voorloopig on der lakens op het weiland, waar de toe stellen zijn neergekomen, neergelegd. DE NAMEN DER SLACHTOFFERS. De beide vliegtuigen, die boven Lienden met elkaar in botsing zijn gekomen, zijn de militaire jachtvliegtuigenn 304 en 325. De 304 was bemand met luitenant jhr. A. J. van Coehoorn van Swinia en den ser geant-waarnemer W. C. Hardeveld. De 325 werd bestuurd door den bekenden vlie ger luitenant jhr. H. J. M. van Asch van Wijk terwijl de serge-at-pjajoor vliegtuig- maker Vermeulen als waarnemer fun geerde. Tegen 12 uur arriveerden op de plek van den ramp kapitein Koppert, kapitein v. Weerden Poelman, luitenant Rosendaal en dr. Brouwer, van het vliegkamp Soes terberg. Zij hebben direct na aankomst de leiding van het bergingswerk op zich ge nomen. De 4 vreeselijk verminkte slacht offers waren toen reeds geborgen. De Nederlandsche militaire luchtvaart heeft door deze ramp een zeer groot ver lies geleden. Jhr. van Asch van Wijk was een der bekwaamste vliegers en was hou der van het Nederlandsche hoogterecord. Op 8 Juni j.l. startte hij van het vliegveld Soesterberg met een Fokker-jager type D.XVI, uitgerust met een Armstrong Sid- deley „Panther"-motor, voor een meteoro logische hoogtevlucht. Op deze vlucht be- Stukken van vleugels vlogen door de lucht. reikte hij een hoogte van 9587 M,. waar mede hij het Nederlandsche hoogterecord op zijn naam bracht. HET VERHAAL VAN EEN OOGGETUIGE De vliegramp bij Lienden heeft in de ge- heele Betuwe groote ontsteltenis verwekt. Van alle kanten stroomden de nieuwsgie rigen naar Lienden om op de plaats van de ramp het rampzalige overschot van de beide militaire vliegtuigen waar te ne men. De eerste, die by de neergestorte vlieg tuigen aankwam, was de veekooper J. v. Hattem uit Lienden, die op zeer korten afstand op het veld stond. Hij hoorde den geweldigen slag, waarmede de vliegtuigen kort achter elkaar op de aarde neersloegen. Hij snelde naar de plek waar een der toe stellen was neergekomen, direct gevolgd door honderden anderen. Met een van hen, die spoedig op de plaats van de ramp aankwamen, hadden wij een onderhoud, n.l. den heer A. Ai mers, baas op de steenfabriek van de N.V. ten Cate en Co. Deze heeft het ongeluk van zeer dichtbij gadegeslagen. Hij stond op het terrein van de fabriek te kijken naar de vier militaire vliegtuigen, die bo ven Lienden manoeuvreerden. De toestel len maakten allerlei manoeuvres, vlogen dan weer over en dan weer onder elkaar. Plotseling aldus onze zegsman vlo gen twee der toestellen met de vleugels tegen elkaar. Een der toestellen vloog horizontaal, het ander schuin van onderen naar boven. De vleugels raakten elkaar en stukken er van vlogen ver door het lucht ruim. Beide toestellen, die veel snelheid hadden, stortten naar beneden. Op onge veer honderd meter boven de aarde sloeg het eene toestel nog eenmaal over den kop en kwam toen, op slechts eenige honderden meters van onzen zegsman verwijderd, op het weiland neer. Het andere toestel viel loodrecht naar beneden, direct met den kop in den grond. TIJDENS EEN GROOT PROCES Geknipte haren en 'n neus die gesnoten moet worden. Dimitrof's advocaat is slap. Het groote Rijksdagbrandproces dreigt te Berlijn even vervelend te worden als het te Leipzig geweest is. Iedere werkelijk be hoorlijke sensatie ontbreekt. Van der Lub- be's redevoeringen blijven zich beperken tot „Ja" en „Neen" en „Dat kan ik niet zeg gen". Soms zegt hij „Dat kan ik niet ver tellen" en dan vecht men erom, of er ver schil is tusschen „zeggen" en „vertellen". Het eerste moet dan beteekenen „ik weet het niet" en het tweede „ik weet het wel, maar zeg het lekker niet". De Nederlandsche tolk ziet er geen on derscheid in en vertaalt alles met: „Das kann ich nicht sagen", waartegen de Hol- landsche persvertegenwoordigers protes teeren. Het Hof zal nog naar Leiden die nen te verhuizen, teneinde een onderzoek in loco te houden naar de beteekenis, wel ke de Leidenaars hechten aan „zeggen" en „vertellen". Door deze zwijgzame houding van v. d. Lubbe vordert men geen stap. Alles, let terlijk alles verkeert nog in het onzekere. Vanavond te 8 uur wordt de Rijksdag brand ter plaatse gerepeteerd. Bij gebrek aan sensatie wordt elk klein i evenement als een gebeurtenis van belang beschouwd. Zoo interesseerde de buitenlandsche pers zich hevig voor het feit, dat v. d. Lubbe's raagbol gisteren gekortwiekt was. Dat wat nog overbleef, was met kwistige hand in het vet gezet en aldus zou van der Lubbe er zeer zeker als een dandy uitgezien heb ben, ware hij maar niet zoo vreeselijk ver kouden geweest, aldus vertelt de corres pondent van de „Msb.". Gelijk bekend, zijn tegen het laatste euvel neusdoeken gewassen, maar ofschoon van der Lubbe een reusachtig exemplaat daarvan in zijn bezit had, weigert hij hard nekkig, het te hanteeren. Gelukkig grijpt mr. Seuffert, zijn verdediger, af en toe in, waarbij hij bewijzen aflegt, dat een voor treffelijk jurist ook een voortreffelijke nurse kan zijn. De tweede sensatie is als steeds het op treden van Dimitrof. Dimitrof weet van dis cipline even weinig als van der Lubbe van het gebruik van een zakdoek. Toen hij daarvan gisteren weer bewijzen aflegde, werd hij opnieuw en ditmaal met de toe voeging „voorloopig" uit de zaal gewezen. Men is aan deze soort scènes zoo lang zamerhand gewend geraakt en de indruk, dien ze maken, is niet meer zoo sterk als in den beginne. Maar mèn vond toch alge meen weer, dat de houding van den offi- cieelen vertegenwoordiger der Bulgaren, mr. Teichert, zeer slap was. Dit is een voor naam punt, want deze officieele vertegen woordiger is den beklaagden door het hof toegewezen en zij, die in het buitenland te gen Duitschland kuipen, wijzen er altijd op, dat het hof expres slappe en volgzame ad vocaten voor de beklaagden uitgezocht heeft, om dezer verdediging te bemoeilij ken. Teichert nam tegen het besluit van de strafkamer om Dimitrof uit de zaal te ver wijderen in allen gevalle geen stelling en hij las zelfs ook de vragen aan het hof niet voor welke Dimitrof nog tyd gehad had, hem schriftelijk te doen toekomen. Bij het sluiten van de zitting had deze gebeurtenis nog een staartje. Er werd, zoo als gezegd, besloten, dat er hedenavond om aoht uur een locale reconstructie plaats zou hebben van van der Lubbe's inklimpartij in het rijksdagvenster. De president stelde vast, dat Dimitrof ook bij deze vertooning niet aanwezig mag zijn. Hiertegen nam mr. Teichert toch stelling, maar met de figuur van een stuk volvette Edammer kaas, om de uitdrukking van een onzer Fransche collega's vrij te vertalen. De procureur-generaal sloot zich echter bij den president aan en aldus trok de straf kamer zich terug om over de kwestie te beraadslagen. Na een tamelijk lang over leg gepleegd te hebben, velde zy het be sluit, dat Dimitrof niet aanwezig mag zijn. Dit moge van formeel standpunt alweer zoo heel erg niet zijn, het hof heeft toch een goede gelegenheid ongebruikt voorbij laten gaan, om zijn straffe houding van gister ochtend te corrigeeren. Wat het concilie van internationale ad vocaten batreft, die het proces volgen, deze waren het aanvankelijk over een gemeen schappelijke demarche niet eens. Maar nu het hof Dimitrof ook voor morgen uitsluit, wordt er een nieuwe situatie geopend, waar van ze waarschijnlijk gebruik zullen maken door het schrijven van weer verschillende brieven van protest. Dit nummer bo.taat uit VIER bladen. B I 1 VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Bezoek van Z. H. de Paus aan de basi liek van Santa Maria Maggiore. (2de blad) Naar een militaire dictatuur in Japan. (2de blad). Een Volkenbondscommissie benoemd in zake het conflict Bolivia-Paraguay. (2de blad). Stormberichten uit West-Europa. (Bui tenlandsche Berichten, 2de blad). BINNENLAND. Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot verschuiving van de in het Spoorwegpensioenfonds door het Rijk te storten annuïteiten. (1ste blad). Een demonstratie van gewapend metsel werk te Arnhem. (2de blad). De storm heeft gisteren danig huisgehou den. Twee schepen op het Volkerak, één op het Hollandsch Diep gezonken. De opvarenden gered. Kindje van een schipper verdronken. (Gem. Ber. 3de blad en Laatste Ber.). Groote veenbrand bij Emmen. (Gem. Ber. 3de blad). Overal brandt het. (Gem. Ber. 3de blad). UIT DE OMGEVING. Te Noordwijkerhout brandde een café af; de bewoner sprong uit een venster. (2de blad). De gemeenteraad van Wassenaar besloot de 40-urige werkweek voor te schrijven voor bestekken van gemeentelijke aanbe stedingen. (4de blad). DE STORM VAN WOENSDAG. Wanneer de temperatuur abnormaal hoog is, kan men gewoonlijk een grooten weers- omslag of een of andere krachtige uitbar sting verwachten. In den herfst is dit een aanwijzing van de kans op storm. Sedert Maandag was er trouwens wel ook een andere aanleiding om storm te verwachten want toen reeds lag een omvangrijke storm-depressie over West-Europa, die vooral in en om het Engelsche Kanaal stormweer bracht, maar dit was nog niet tot ons land doorgedrongen. Desniettegenstaande is het losbarsten van den storm min of meer een verras sing geworden. Gisteren in den voormid dag was het vreemd warm weer maar het was zonnig en mooi. Tegen elf uur was de thermometer tot 20 gr. C. gestegen. Op dat oogenblik brak de storm vrij plotseling los, nam in elk geval snel in hevigheid toe en woedde daarna eenigen tijd met zware vlagen. Hij dreef geweldige stofwolken voor zich uit. Vreemd was daarbij, dat de storm begon met mooi, zonnig weer en dat er in het geheel geen regen aan voor afging, geheel in tegenstelling met de ge wone najaarsstormen, die met overvloedi- gen regen inzetten. Wat was er gebeurd? Ten Zuiden der Britsche eilanden had zich een nieuwe, secundaire kern der hoofddepressie gevormd, die daarop in Noordoostelijke richting over Engeland naar de Noordzee trok en dus op korten afstand ons land passeerde. De plotselinge ontwikkeling van deze secundaire kern werd zeer waarschijnlijk veroorzaakt door het samentreffen van den zeer waren Zuidwestelijken luchtstroom met een kou den Noordwestelijken. Zooals steeds wordt dan een groot deel van het in den warmen stroom opgehoopte arbeidsvermogen vrij gemaakt en gebruikt om de luchtbeweging te versnellen, den storm tot een orkaan te doen aangroeien en een nieuw stormveld tot ontwikkeling te brengen. Daarom is zulk een warmen luchtstroom in het koude jaargetijde steeds een gevaar voor het ontwikkelen van een stormveld. Dat het flink gestormd heeft blijkt uit de windcijfers, die door het Meteorologisch Instituut te De Bilt en de Filiale Inrichting te Amsterdam gepubliceerd zijn. Plaatse lijk liep de windkracht op tot 11 Beaufort, d.i. orkaan maar de windkracht bleef meest beperkt tot 8 a 9 Beaufort, d.i. zwa- ra storm. Het is dus de eerste storm in dezen herfst. (Nadruk verboden).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1