WOENSDAG 20 SEPTEMBER
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD PAG. 13
BUITENLAND
ONTWAPENING. w
De PARIJSCHE BESPREKINGEN.
Toenadering der standpunten?
De Fransche bladen bespreken in opti-
mistischen toon het verloop der Britsch-
Fransche besprekingen over de ontwape
ning, welke gisteren te Parys hebben
plaats gehad. Zij zien kansen op toenade
ring tusschen de standpunten der beide
landen, al ontveinst men zich niet, dat er
nog moeilijkheden bestaan. Ook de ziens
wijzen van Frankrijk en Italië zouden ic-
kaar naderen. Italië staat niet op het
slandpunt, zoo wordt verklaard, dat men
Duitschland in beperkte mate aanvalswape
nen zou moeten toestaan; wel is het voor
stander van zekere wijzigingen in het be
wapeningssysteem, zoowel voor Duitsch
land als voor de andere landen, waardoor
in sommige gevallen een kleine verhooging
der effectieven zou plaats hebben, doen
niet van fabricage van wapenen, die in de
verdragen zijn verboden.
Volgens de „Echo de Paris" zijn by de
Fransch-Britsche besprekinen vier pun
ten naar voren gekomen:
1. Volgens Engelsche opvatting zou
Frankrijk zich tot een zekere ontwapening
moeten verplichten, als Duitschland zich
aan de verdragsbepalingen houdt;
2. De controle moet volgens Frankrijk
periodiek zijn, doch volgens Engeland niet.
Frankijk zou echter bereid zijn de automa
tische controle slechts voor het vasteland
te doen gelden, omdat Engeland die in
gtrijd acht met de Britsche waardigheid;
3. In de kwestie der sancties zouden
Frankrijk en Engeland het niet eens kun
nen worden, daar Engeland zich tegen het
sanctie-systeem verzet;
4. Frankrijk heeft mededeelingen gedaan
over schendingen van het verdrag van Ver
sailles door Duitschland, vooral wat aan
gaat de gedemilitariseerde Rijn-zone.
Duitsch commentaar.
Naar het Wolff-agentschap uit Berlijn
meldt, leidt men in politieke kringen aldaar
uit de berichten en commentaren over de
Parijsche besprekingen af, dat de situatie
nog verre van opgeklaard is.
Wanneer, vooral in de Engelsche pu
blieke opinie, aldus het W.B., de gedachte
tot uiting komt, dat men met de voorgeno
men controle zou kunnen instemmen, in
dien deze alleen tot het Europeesche conti
nent beperkt blijft, dan kan die opvatting
absurd en volkomen onmogelijk worden
genoemd.
Het is eenvoudig onaannemelijk, dat En
geland de controle voor zichzelf niet er
kent, maar wel wenscht, dat deze op het
vasteland wordt ingevoerd. Of de controle
is algemeen en op alle staten van toepas
sing, óf zij wordt geweigerd.
Het is ook geen maatstaf voor de veilig
heid, dat de zwaar-bewapende staten tot
een accoord willen komen over de eischen
der veiligheid. De beslissing over den om
vang der veiligheid kan nooit liggen bij
diegenen, die voldoende gewapend zyn.
Niet de sterke, maar de zwakke moet de
veiligheid bepalen.
En wanneer verder in de beschouwingen
over de controle openlijk wordt verklaard,
dat die controle ook zal gelden voor de ont
wapeningsbepalingen, opgenomen in het
verdrag van Versailles, dan moet dit ook
reeds volkomen onmogelijk worden ge
noemd. Van een controle in zake de uitvoe
ring van de ontwapeningsbepalingen van
het verdrag van Versailles, kan geen sprake
zijn! Gecontroleerd kan en mag slechts
worden de nieuwe stand der bewapening,
waarmede thans zal worden begonnen.
Buitengewone kabinetszitting te Londen.
Heden heeft te Londen een buitengewo
ne kabinetszitting plaats ter bespreking
van de bewapening.
BELGIE
FURORE TEUTONICO.
De gemeenteraad van Dinant heeft met
algemeene stemmen en twee onthoudingen
besloten goed te keuren, dat de inscriptie
„furore teutonico" (door de woede der Teu-
tonen) wordt aangebracht op een monu
ment voor de burgers, die gedurende den
oorlog te Dinant zijn gevallen. Er is on
langs een comité opgericht, dat zich voor
stelt zulk een monument op te richten. De
Belgische regeering had te kennen gege
ven, dat het in 's lands belang zou zijn, de
bedoelde inscriptie niet op het gedenktee-
ken aan te brengen.
DUITSCHLAND
O RAZZIA TEGEN COMMUNISTEN.
Nederlander gearresteerd.
Het W. B. meldt uit Goslar (Harz), dat
bij een razzia tegen communisten twaalf
personen gearresteerd werden, waaronder
ook een Nederlander, een koerier van de
K. P. D., die juist Goslar wilde verlaten.
OOSTENRIJK
HÖOGE PAUSELIJKE
ONDERSCHEIDING.
Voor Miklas en Dollfuss.
Men seint uit Rome aan de „Msbd.":
Z. H. de Paus heeft de hoogste orde
van Christus verleend aan den Oosten-
rijkschen bondspresident, Miklas, en de or
de van de Gouden Spoor aan bondskanse
lier Dollfuss.
De onderscheidingsteekenen zullen bin-
nenkortkort door den Apostolischen nun
tius te Weenen, Z.H.Exc. mgr. Sibilia, aan
de beide staatsmannen worden overhan
digd.
De hoogste orde van Christus is de eer
ste der Pauselijke ridderorden. Haar ken
merken zijn, aan een keten een rood la-
tij nsch kruis, hetwelk een wit kruis om
sluit, en de „plapue" of ster.
Deze order telt slechts één klasse, die
der ridders.
Ook de orde van de Gouden Spoor telt
slechts één klasse, die der ridders, wier
aantal niet meer dein honderd mag be
dragen. Van deze orde zijn de onderschei
dingsteekenen een rood, wit-gestreept
lint, waaraan een gouden wapentrofee en
een gouden, geel geëmailleerd kruis.
Op het kruis is een schild met de afbeel
ding der Onbevlekte, de patrones dezer
orde, aangebracht.
IRAK
ROMANTISCHE VERLOVING IN
IRAK.
Maandagavond is in het paleis te Bag-
bad de verloving gevierd van den jongen
koning van Irak, Ghazi I, met zijn 22-ja-
rige nicht, prinses Aliyan, de dochter van
dn voormaligen koning Ali van den Hid-
jaas. De verloving is echter nog niet offi
cieel bekend gemaakt, en de bevolking
van Bagdad is nog onkundig van deze ver
bintenis. Waarschijnlijk zal het huwelyk
de eerstkomende zes maanden nog niet ge
sloten worden.
De toekomstige koningin van Irak heeft
haar geheele leven een sluier gedragen,
zoodat haar uiterlijk nog een verrassing
voor den jongen vorst blijft Geruchten
doen evenwel de ronde, dat de prinses
beeldschoon moet zijn.
AMERIKA
ERKENNEN DE V. S. DE SOVJET
REPUBLIEK?
Onder voorwaarden.
In politieke kringen te Washington ver
wacht men, dat de regeering der Ver-
eenigde Staten aan het einde van dit jaar
de Sovjetregeering officieel zal erkennen.
Men ziet voor die erkenning aanwijzin
gen in de besprekingen, die staatssecreta
ris Huil en de democratische Senator Pitt-
man te Londen met Litwinoff hebben ge
voerd, in de benoeming van den deskun
dige voor het Verre Oosten MacMurray tot
Amerikaansch gezant in de Oostzee-eilan-
den en in de Russische reizen van Ma-
chadoo en Senator Reynold.
De regeering der Vereenigde Staten
eischt terugbetaling der Czaristische en
Kerenski-schulden tot een bedrag van on
geveer 300 millioen dollar, waartegenover
de Sovjetregeering vergoeding eischt voor
in 1919 door de Amerikanen in Siberië
aangerichte schade.
DE REVOLUTIONAIRE CUBAANSCHE
REGEERING.
Wordt niet erkend door de V. S.
De regeering der Vereenigde Staten wei
gert de nieuwe regeering van Cuba te er
kennen, daar deze geen voldoende waar
borgen biedt voor de handhaving van orde
en veiligheid op Cuba.
Volgens een bericht uit Havanna heeft
president Grau San Martin drie conferen
ties gehad met het bestuur van de Rotary-
club, die haar bemiddeling aangeboden
heeft, om met de oppositie te onderhande
len. Vijf invloedrijke organisaties hebben
tijdens deze conferentie den president een
ultimatum doen toekomen, waarin diens
aftreden wordt geëischt en de vorming van
-een coalitiekabinet.
Na afloop van de conferentie verklaarde
president Grau San Martin, dat hij er niet
aan denkt, af te treden, zoolang zich geen
gezaghebbend persoon voordoet, die als
president kan optreden. Overigens ver
klaarde hij, dat het onverschillig is, wie er
president is, als het revolutionnaire pro
gram slechts wordt uitgevoerd.
Te Havanna is het gistermorgen nog
tot botsingen gekomen, waarbij een bur
ger gedood en enkele andere gewond wer
den.
Opstandelingen rakken op naar Havana.
Onder bevel van Hernandez, een offi
cier, die deel heeft genomen aan de cam
pagne tegen Machado, rukken 300 zwaar
bewapende opstandelingen uit de provin
cie Camaguey óp naar Havana. Zij heb
ben hun woonplaatsen verlaten met toe
stemming van den commandant der pro
vincie; de rebellen willen de revolutie
voortzetten, die beëindigd werd toen pre
sident de Cespedes aan het bewind kwam.
BUITENL. BERICHTEN.
AUTOBUS MET PELGRIMS RIJDT IN
ITALIAANSCHE RIVIER.
Chauffeur gedood, 24 passagiers gewond.
Een autocar, waarin zich dertig Fran
sche pelgrims bevonden, die een bezoek
aan Rome hadden gebracht, is in de rivier
Naviglio gestort. De chauffeur is om het
leven gekomen, terwijl 24 passagiers meer
of minder ernstig gewond werden.
PANIEK OP DEENSCH
STOOMSCHIP.
Na aanvaring met Noorsche boot.
Vreeselijke toonéelen hebben zich afge
speeld aan boord van het Deensche stoom
schip „Malmö", na aanvaring met een
Noorsch schip. Ooggetuigen verhalen, hoe
alle opvarenden zich aan het dek verdron
gen, terwijl vrouwen gillend over boord
trachtten te springen.
Vooral ontzettend moet de angst ge
weest zijn onder de passagiers van de eet
zaal der le klasse, waar juist het middag
maal gebruikt werd. Enkele seconden na
de aanvaring bood deze zaal nog slechts
een gruwelijk tooneel, waar in een wilden
chaos gebroken meubelen, versplinterd
glas en bloedende menschen op den grond
lagen. Een passagier werd door de groote
ruit in het voorruim geslingerd. Door
angst en pijn geheel verwilderd, schreeuw
den de menschen als waanzinnigen. Zelfs
toen het stoomschip reeds aan de kade
gemeerd lag, werd nog door enkelen ge
poogd overboord te springen.
De reederij deelt mee, dat van de in to
taal 60 gewonden elf met beenbreuken en
hersenschuddingen in het ziekenhuis lig
gen. Voor geen hunner bestaat echter le
vensgevaar. Men vreest evenwel, dat een
als vermist opgegeven student bij de aan
varing overboord geslagen is.
ORKAAN WOEDT OOK IN
NOORD-CAROLINA.
Ontzettende worsteling van Oeeaanschip.
Bij den tornado, die dezer dagen aan de
kust van Noord-Carolina heeft gewoed, zijn
vijftien personen om het leven gekomen,
terwijl er nog verscheiden worden ver
mist en honderden dakloos zijn geworden.
De schade wordt op eenige millioenen
dollars geschat.
Het op West-Indië varende s.s. „Morro-
castle" een vaartuig van 11.520 bruto ton,
is na een ontzettende worsteling met den
orkaan te New York aangekomen. De
draadlooze antennes van de boot waren
door den storm afgerukt. Ongeveer 140
passagiers waren in hun wanhoop in de
conversatiezaal bijeengekropen. Dertig
hunner waren licht gewond. In de cabines
stond het water tot boven de enkels.
BUILENPEST IN NOORD-
MANDSJOERIJE.
Meer dan 600 dooden.
In het gebied van Soepinghai en Tauna
in Taua in Noord-Mandsjoerije zijn meer
dan 600 menschen bezweken aan builen
pest en longenpest, die dit gebied teistert
De autoriteiten hebben last gegeven den
bonthandel stop te zetten in de getroffen
streken, terwijl de bevolking wordt aange
moedigd op groote schaal over te gaan
tot de verdelging van ratten. Voorts worden
energieke maatregelen genomen ten ein
de te verhinderen, dat de ziekte zich uit
breidt tot de andere deelen van Mandsjoe-
rye.
KARTHUIZER MONNIKEN TREKKEN
WEG UIT SPANJE.
Hun Chartreuse wordt voortaan door een
maatschappij geproduceerd.
De correspondent van de „Times" te
Barcelona meldt, dat de Karthuizer-mon-
niken, die dertig jaren lang te Tarragona
chartreuse-likeuren hebben vervaardigd,
deze productie niet qunnen voortzetten als
gevolg van de wet op de kerkelijke ge
meenschappen, welke religieuze orden
verbiedt zich met handel of industrie be
zig te houden. De monniken hebben het
land verlaten; eenigen naar Frankrijk,
anderen naar Italië. De productie van li
keuren zal evenwel worden voortgezet
door een maatschappij. De Karthuizers
maakten hun likeur aanvankelijk in het
klooster La Grande Chartreuse in de
Fransche Alpen, doch toen zij uit Frank
rijk werden verbannen, trokken zij naar
Spanje, waar zij hun bedrijf voortzetten.
EEN OFFICIER TOT ABT GEKOZEN.
De Parijsche correspondent van de
„Msbd." schrijft:
In de aartsabdij van Cietaux zyn op het
oogenblik 45 abten uit de verschillende Be
nedictijnenkloosters van Frankrijk, Oosten
rijk, Duitschland, Nederland, België, Enge
land, Italië, China, Japan, Canada, enz. ver
gaderd om den opvolger te kiezen van den
bij het auto-ongeluk bij Coutances omgeko
men procureur-generaal van de orde. Dom
Fabiaan Dutter.
Den eersten dag zijn de abten, die den
generaal-abt van de aartsabdij van Ci-
teaux, Dom Herman Joseph Smets omring
den, overgegaan tot de keuze van een abt,
die den titel zal voeren van abt van Labus-
sière, naam van een der vermaarde voor
malige kloosters der orde in Bourgondië, en
de assistent zal zijn van den generaal-abt.
Als zoodanig is gekozen Dom. Godefroy
Bélorgey, die onmiddellijk de investituur
ontving. Mgr. Petit de Julleville, bisschop
van Dyon, was de officieerende prelaat.
Abt Bélorgey, die thans 51 jaar is, was
eertijds officier in het Fransche leger en
wel luitenant-paardenarts van het 4de dra
gonders te Denain. Op 29-jarigen leeftijd
volgde hij zijn roeping en trad in het kloos
ter van Chimay.
HONGERSTAKERS IN DUBLINS
GEVANGENIS.
Elf gevangenen in de Mount Joy-gevan-
genis te Dublin bevinden zich thans in
hongerstaking.
Negen van hen werden veroordeeld tot
gevangenisstraf in verband met een anti-
Britsche raid, uitgevoerd in herbergen,
waar zij flesschen en bierglazen verniel
den en de anderen in verband met wanor
delijke tooneelen in de rechtszaal, toen
deze zaak voorkwam. Zij zijn tot honger
staking overgegaan als protest tegen het
feit, dat geweigerd is hen als politieke ge-
gevangenen te behandelen. Gemeld wordt,
dat twee van hen die beiden tot een maand
gevangenisstraf werden veroordeeld, zich
reeds in zeer zwakken toestand bevinden.
ANNIE BESANT'S TOESTAND
ZORGWEKKEND.
De toestand van mevrouw Annie Besant,
de 86-jarige leidster van het theosofisch
genootschap, blijft zorgwekkend. Haar
krachten bly'ven afnemen en nadat het
haar eerst uiterst moeilijk was voedsel
tot zich te nemen, weigert zij dit thans
geheel.
ZIJ WILDE LIEVER OP ZEE BLIJVEN.
Een Zwitsersche vrouw, die een korten
zee tocht op den Atlantischen Oceaan ge
maakt heeft, was hierover zoo in de wol
ken, dat zij besloten heeft, de rest van haar
leven op zee door te brengen.
Toen haar reis ten einde was en alle
passagiers het'schip verlieten, bleef zij in
haar hut en verklaarde aan boord te zul
len blijven, waar het schip, ook heen zou
gaan.
„Het is bovendien goedkooper aan boord
te blijven, dan een huis met personeel aan
wal te hebben'* aldus de reislustige vrouw,
„en het is veel aangenamer".
Sedert haar besluit heeft de vrouw reeds
viermaal de reis van Havre naar New York
gemaakt.
OP ééN NA DE HOOGSTE TOREN VAN
EUROPA.
Een vennootschap gaat dezen winter by
Odense op het eiland Funen een uitzicht
toren bouwen, die in Europa alleen door
den Eiffeltoren in hoogte zal worden over
troffen.
De toren die van staal en beton zal wor
den opgetrokken, komt op een terrein, dat
37 M. boven den zeespiegel ligt en zal
twee platformen krijgen, één van 64 M.
en een van 140 M. boven den grond. Hij
komt te staan op den heuvel waar vol
gens de sage de god Odon met zyn vrouw
de plaats aanschouwde waar thans Odense
ligt, dat zijn naam aan den god dankt. De
toren zal dan ook „Odins toren" heeten.
LUCHTVAART
REEDS 35 LUCHTHAVENS IN
BRAZILIË.
Voor Brazilië met zijn onmetelijke af
standen is het vliegtuig het verkeersmid
del der toekomst. Niettegenstaande het
land over een uitstekend wijdvertakt
spoorweg- en wegennet beschikt is men
toch speciaal "voor snelverkeer tusschen de
verschillende op groote afstanden van el
kaar verwijderde steden op de luchtver-
bindingen aangewezen.
Dat het verkeer door de lucht in Brazi
lië van groote beteekenis is, moge blijken
uit het feit, dat thans reeds 35 luchtha
vens in gebruik zijn en dat dit aantal zich
nog steeds uitbreidt. Naast de vier parti
culiere maatschappijen, welke over een
luchtvloot van 49 vliegtuigen beschikken,
wier luchtlijnen een totale lengte van
16.746 K.M. hebben, en waarbij 33 piloten
in dienst zijn, heeft de Braziliaapsche re
geering een specialen dienst in het leven
geroepen, welke de verbinding met de
binnenlanden onderhoudt. Op deze lijnen
worden uitsluitend militaire vliegtuigen
gebruikt. Zoodoende is men van een snelle
communicatie met het ver verwijderde
achterland verzekerd, waarvan de handel
eveneens de vruchten plukt.
LAND- EN TUINBOUW
MOND- EN KLAUWZEER.
587 nieuwe gevallen in één district.
In het district Zeeland en West-Noord-
E-abar.l. van 'en Veeartsenijkundigen
Dienst hebben zich in één week tijds 587
nieuwe gevallen van mond- en klauwzeer
voorgedaan, n.l. 326 in Zeeland en 216 in j
West-Noord-Brabant.
LETTEREN EN KUNST
KEES MEEKEL.
De roman- en tooneelschrijver Kees Mee-
kel wordt op 7 October e.k. 50 jaar.
Nog dit najaar verschijnt bij L. J. Veen
te Amsterdam een nieuwe roman van hem:
„De Zonneburg", werk uit den Holland-
schen polder.
Kees Meekel heeft een groot deel van
zijn leven in het buitenland doorgebracht.
Sinds vele jaren woont hij in Frankrijk,
thans in de buurt van Périgueux. Zijn adres
is: „La Genèbre, La Bachellerie, Dordogne.
„Msbd."
DE OPENBARE EERBAARHEID.
Voorstel ingedicr.-1 de R. X Kamer-
Centrale Leiden.
Door de R. -ging te Gouda
is het volgende voorstel ingediend voor
de a.s. Partijraad:
De R. K. Kamerfractie verschaffe zich
zekerheid, dat de Rcieering bereid is ten
spoedigste strenge maatregc1 te nemen
tegen de verregaande zedeloosheid, welke
steels meer veld iwnt in badplaatsen en
dergelijke.
Indien deze zekerheid niet kan worden
verkregen kome zy met een initiatief
wetsvoorstel.
Toelichting, 't Zal overbodig zyn met
Onze winkelweek-prijsvraag
Ter gelegenheid van de groote Leidsche
Winkelweek, die heden wordt ingezet, heb
ben wij voor al onze lezeressen en lezers
een bijzondere attractie en wel een prijs
vraag, verwerkt in het hieronder gepubli
ceerde verschje van onzen medewerker
Troubadour.
In dit versje staat een aantal fouten. Er
zyn letters weggevallen, letters te veel en
ook verkeerde letters gezet.
Die weggevallen, overcomplete en ver
keerde letters vormen tesamen een slag
zin. En deze slagzin op te sporen is het
werk van deze prijsvraag.
Natuurlijk zijn de letters, die dezen slag
zin vormen, maar niet lukraak her- en der
waarts door het versje verspreid of er uit
genomen. Dit is geschied in de
juiste volgorde, zoodat men, de let
ters opschrijvend, in de volgorde, waarin
men ze van het begin af vindt, den slag
zin direct kan lezen.
Aan deze prijsvraag zijn een twaalftal
mooie prijzen verbonden n.l.:
1 fototoestel.
1 paar voetbalschoenen.
2 klokjes.
3 vulpenhouders.
3 vulpotlooden.
2 romans.
Inzendingen worden ingewacht tot den
sluitingsdag der Leidsche Winkelweek,
dus tot en met Vrijdag 29 September. Op
Zaterdag 30 September wordt de uitslag in
de courant bekend gemaakt.
Het is voldoende den gevonden slagzin
in te zenden, meer niet.
Hieronder volgt nu het versje:
NEDERLANDSCIIE WEEK.
Leiden's week.
De vrucht van zwaren arbeid wordt
Nu deze week geplukt,
Dit is de week van Neerland
En 't Nderlandsch product.
Dit is de week, waar eiden wl
Bjzonder grootsch op gaat.
Het Nederlanche prachtproduct,
Het Neérlands fabrikaat!
Zie het malaisespook waart rond,
En 't volk ropt, ah en wee,
Maar wie koent onze leze niet
Het oud „Je maintiendrai".
Wie kent er niet het fierre woord
Van moed, beleid en trouw,
Dat woord geeft kracht in zwaaren tijd
En maakt de hemel blauw.
Het vaagt de wolken van de lucht,
En ziet dwars door den mist,
Het maakt den mensch in slechsten
tyd
Een grooten optimist.
Dat woord in 't oud „Je maintiendrai",
Dat geevt het leven weer,
En ziet, de Leidenoor hy zit
Niet bij de pakken ncerr.
Hij kijkt eens naar de blauwe luscht
En hoort een nieuw geluidt,
En zegt, daar rollen voor 't publiek
En voor ons guldens uit.
Hij zet heel Leiden in een gloed
En is ook nu paaraat
En schreeuwt het van de daken af:
Koopt Neêrlandsch fabrikaat.
Dat geeft aan eze helen week
In Leiden klank en keur,
Dót is de klap, die wordt gehoord,
De klop op onze deur.
Hier leeft de geest van Nederland
En iedereen leeft mee:
Dood aan het somb're crisis-spook
Trouw aan „Je maitiendrai".
TROUBAOUR.
voorbeelden en citaten uit JagblaJen,
zoowel R. K. als Liberale, aan te toonen
hoever er reeds over de schreef wordt ge
gaan.
Ook lijkt het voorsteller onnooc'ig uit te
meten, wat op den duur de gevolgen moe
ten zijn voor personen en voor de gan-
sche volksgemeenschap.
Dat strenge maatregelen noodig zijn en
de mogelijkheid van ,ecn boete van en'
kwartjes moet worden voorkomen zal
ieder, die van 't standpunt uitgaat, dat er
overeenstemming rr?et fc'rtaan in groot
heid tusschen het bedreven feit en de
straf, wel willen toegeven.
Ben je daar wéér? Gisteren
heb ik je nog een duppie Bege
ven en je zou een heele week
wegblijven.
't Is waar, maar in dezen tijd.
ziet u, weet men nooit zeker of
een zaak als de uwe de volgende
week nog beslaat.
(Lustige Sachsc).
