Acht eeuwen geleden
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BERICHT.
24ste Jaargang
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1933
No. 7609
S>e £eidóeke(3oii/fca/rit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per werft 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, by
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eq
verhuur, koop en verkoop: 0.50
werd de Abdij
van Rijnsburg
gesticht.
Den 15en Septem-
ber zal het 800 jaar
geleden zijn, dat te
Rijnsburg door An
dreas van Kuyk,
bisschop v. Utrecht
de inwijding plaats
vond van het non
nenklooster der Be
nedictijnerorde. Dit
klooster werd ge
sticht door Petro-
nella, gemalin van -
graaf Floris den -tsvUÖvzrblyfsez.ja&ibdyx te- Rynsb urg^
Vetten (1091—1122).
Wf
Op haar landgoed, hetwelk zij na den dood
van haar echtgenoot aan de Benedictijner
orde schonk, liet zij op eigen kosten een
fraai klooster bouwen.
Dat Petronella, ondanks vele tegenbewe-
ringen, de eigenlijke stichteres van het
klooster is, toont de Latijnsche kroniek van
het klooster te Egmond aan, waarin te le
zen staat: „In het jaar 1144 is gravin Pe
tronella, huisvrouw van graaf Floris den
Vette, overleden en in 't klooster te Rijns
burg, hetwelk zij had gesticht, heerlijk be
graven". In den loop van haar bestaan
werd de abdij door de vele schenkers zeer
rijk. Velen der giften schonken de kloos
terlingen aan de armen en ouden van da
gen uit de omgeving en aan hen, die aan
de kloosterpoort om hulp in geestelijke en
tijdelijke zaken vroegen.
Behalve het groote inkomen, hetwelk
het klooster genoot, kreeg het ook vele
voorrechten, welke in andere gevallen al
leen aan graven, ridders of eenige steden
werden geschonken. De abdij kreeg een
eigen wapen, mocht bier brouwen, enz.
Dat de abdij van Rijnsburg boven de
overige kloosters zooveel voorrechten ge
noot, is toe te schrijven aan het feit, dat
de aldaar verblijvende nonnen allen van
adellijke afkomst moesten zijn. De nonnen
die in het klooster traden, stonden alles,
wat zij bezaten aan de Abdij af en brach
ten hun leven door in strenge afzonde
ring en gebed. Het grootste deel van den
dag brachtan zij door met het uitreiken
van brood en kleeren aan de armen en 't
maken van kleedingstukken. Zelfs vanuit
Leiden en omstreken kwamen de misdeel-
den om zich te goed te doen aan de milde
gaven der Zusters.
Gedurende den tijd der beeldenstor
mers werd ook deze schitterende abdij
niet gespaard; de juiste datum der ver
woesting van het klooster is niet recht be
kend. De eene schrijver stelt het op 1565,
een ander op 1572. De dagen van het eens
zoo glorieuze klooster waren tijdens deze
woelige dagen geteld. De Abdij van Rijns-
burg geraakte meer en meer in verval na
dat de kloosterlingen er uit waren verdre
ven. Reeds in het begin der 18de eeuw was
er van de prachtige abdij niets an
ders meer over dan een ruine.
HET UNIFORM-VERBOD IN DE TWEEDE KAMER
HET IS UIT MET DE MOOIE PAKJES.
Wetsontwerp met 5624 aangenomen
Vergadering van Dinsdag 12 September.
Er stonden hedenmiddag een aantal be
langrijke onderwerpen op de agenda der
Kamer. Alvorens de behandeling der Vrij
dag onderbroken omzetbelasting voort te
zetten, moesten eerst het wetsontwerp
strekkende tot de instelling van een z.g.
nniformverbod en het wetsontwerp tot wij
ziging der Hooger-Onderwijswet de revue
passeeren. Dit laatste strekte om den mi
nister van Onderwijs de bevoegdheid te ge
ven de inschrijvingen van buitenlanders
aan de Technische Hoogeschool en de
Rijksuniversiteiten te verhinderen.
De agenda der Kamer, evenals de aan
wezigheid van verscheidene ministers ach
ter de regeeringstafel bewezen, dat er ge
rekend was op afdoening van diverse
wetsontwerpen. Wij merkten op de minis
ters van Schaik, Slotemaker, Marchant, de
Wilde en Oud. Dat deze heden niet meer
aan de beurt konden komen, was een ge
volg van de langdurige behandeling van
het wetsontwerp, strekkende tot het ver
bieden van kleedingstukken en onderschei
dingsteekenen, die een politiek karakter
dragen. Blijkbaar was deze gelegenheid
door talrijke uniform- en andere kleeding-
stukken-dragenden benut om misschien
voor een der laatste malen met hun distinc
tieve kleeding te pronken. Wij merkten
tenminste op de publieke en de gereser
veerde tribune tal van personen op van
fascisten tot A.J.C.'ers, voor wie dit wets
ontwerp practisch van belang was.
Zooals bekend komt dit heele wetsont
werp neer op de inlassching van één wets
artikel in het wetboek van Strafrecht, dat
het dragen van politieke kleedingstukken
en onderscheidingsteekenen strafbaar stelt.
De beoordeeling, welke personen en welkp
organisaties daaronder zullen vallen, zal
geschieden door de rechterlijke macht, al
zal deze zich daarbij moeten richten naar
de algemeene aanwijzingen, die de regee
ring haar zal geven. Het spreekt vanzelf,
dat men in het stelsel van de wet vertrou
wen moet hebben in onze rechters. De heer
Albarda (S.D.A.P.) bekende volmondig,
dat hij niet zeker was van het feit, dat de
rechterlijke macht niet door „fascistische
smetten was geïnfecteerd". Wij erkennen
echter gaarne en wy bevinden ons hier
in het gezelschap van den minister van
Justitie van Schaik en den heer
Schaepman (R.K.) voldoende ver
trouwen te hebben in ons Nederlandsch
rechterscorps, dat wij het de uitvoering de
zer wet met gerustheid in handen durven
geven. De heer Albarda (S.D.A.P.) be
treurde het, dat de regeering nog niet ver
der was gegaan en niet tevens gekomen was
met een verbod van alle particuliere corp
sen, die zich naast of tegenover het ge-
zagsapparaat van den staat zelf stelden.
Wij zijn echter van meening en deelen
deze met den minister, die in zijn Memo
rie van Antwoord hetzelfde opmerkt
dat 't na de inwerkingtreding van het uni
formverbod vanzelf wel uit zal wezen met
het optreden van politieke machtsformaties,
die een quasi-militair karakter dragen. De
minister deed den heer Alberda echter
de toezegging, dat hij met den meesten
spoed ook tegen deze corpsen zou optreden
indien hem de noodzaak daarvan zou ge
bleken zijn. De heer van Schaik maak
te in dit verband de zeer juiste opmer
king, dat men een niet te groote waarde
behoort te hechten aan uitbreiding der
strafbepalingen. Men moet daarmede zeer
voorzichtig zijn. Deze opmerking richtte
zich eveneens tegen degene, die, zooals le
heer Westerman (Nat. Herst.) deze
maatregel slechts wenschte te accepteeren
als onderdeel van een heel complex. Hij
zou zijn stem aan het ontwerp slechts ge
ven „op afbetaling". Deze heer zag het
ontwerp slechts als een strijd tegen een
uitingsvorm, terwijl men zich daarentegen
moet richten tegen de splitsingstendenz, die
het Nederlandsche volk in hokjes verdeelt.
Over zijn verdere plannen deelde de mi
nister mede en wij staan hier volledig
aan de zijde van den bewindsman dat
hy in voorbereiding heeft maatregelen te
gen „het excessieve optreden in de Pers
en op vergaderingen". Wij kunnen ons
voorstellen, dat dit kordate optreden onge
rustheid wekt by de volgelingen van Mos
kou, die by monde van de heeren Schal-
ker en Roestam het ontwerp bestem
pelden als een politieke gelegenheidswet
geving, dat in de handen van de bour
geoisie een middel was om het roode front
der arbeiders te attaqueeren. De heer
Roestam noemde het een bedriegelijke Ma
noeuvre van de regeering, voor welke uit-
drukking hy terecht een reprimande van
den voorzitter in ontvangst had te ne
men. Volgens de heer Sneevliet (Rev.
Sóc.) zou een serie vervolgingen de be
lachelijkheid doen uitkomen van het nieuw
op te nemen strafrechtartikel. De heer
Schalker echter kon de belachelijkheid
allerminst inzien, maar zag in de wet een
listige aanslag van deze klasseregeer in g
op het levensniveau van de arbeidende
I klasse. Typeerend voor de veranderde
mentaliteit in de kringen der sociaal-de-
I mocratie ten opzichte van de vraagstukken,
met de handhaving van het gezag samen
hangende, was de rede van den fractielei
der, den heer Alberda. Ondeugend was
zijn opmerking aan het adres van den heer
Westerman, toen hij deze wees op het
optreden van zijn partijgenoot van Bu-
rink zooals bekend een onruststokende
figuur in Rotterdamsche politieke kringen.
Verblijdend voor ieder, die de handhaving
der grondslagen van de Nederlandsche
staat ter harte gaat, was de ruiterlijke er
kenning van den heer Albarda, dat hy
alle daden van terreur en aantasting van
de rechten van tegenstanders ten strengste
afkeurt. Niettemin kunnen wij het den
heer Westerman niet kwalijk nemen, dat
hij per interruptie de opmerking plaatste:
„begin van beterschap". Volkomen juist
was zijn wijzen op het gevaar, gelegen in
het verbonden zijn van bepaalde organi
saties met het buitenland. Dat een uniform-
verbod wel degelijk beteekenis heeft werd
bewezen door het door Rijkskanselier Brü-
ning per noodverordening uitgevaardigde
uniformverbod, dat in Duitschland zeer
heilzaam heeft gewerkt. Toen na de tenval-
brenging van Brüning een der eerste da
den van zijn opvolger von Papen was het
uniformverbod weder op te heffen, was
het directe gevolg daarvan een oogenblik-
kelijk opnieuw-uitbreken van, wat men
noemt, den kleinen burgeroorlog.
De minister wees er trouwens in zijn
rede terecht op, dat in Europa bijna geen
beschaafd land meer was aan te wijzen,
dat een dergelijk verbod niet kende. De be
windsman zei bovendien uitdrukkelijk, dat
het wetsontwerp noch een anti-fascistische
(dit aan het adres van den heer Wester
man), noch een anti-communistische strek
king had dit aan het adres van den heer
Schalker, bij welke zinsnede wij den com-
munistischen afgevaardigde honend zagen
lachen. Het is wel ergerlijk het optreden
van onze communistische afgevaardigden
steeds driester te zien worden en wij jui
chen het dan ook toe, dat de president Ruys
de Beerenbrouck binnen de grenzen van
het reglement van Orde alles doet om aan
dit optreden paal en perk te stellen). Te
recht en geestig was de opmerking van den
minister, dat diegene, die werkelijk geloo-
ven in hun overtuiging „geen behoefte
j hebben aan een kleermaker". Zooals ook
i reeds in de memorie van toelichting tot dit
I ontwerp was vermeld, beschouwde de mi-
I nister het als een gevolg van tweeërlei mo-
j tief. Het eerste was het voorkomen van
uittarting, noodzakelijk verbonden aan het
dragen ven benaalde kleedingstukken of
onderscheidingsteekenen. Het tweede was
het tegengaan van politieke machtsontwik
keling. De nadruk moet hier vallen op het
woord politiek, want uit den aard der
zaak ken cn wil de regeering niet iedere
machtsontwikkeling tegengaan. In sommi
ge katholieke kringen, die zich ongerust
maakten over het lot der Graal, zal het
ministerieele antwoord geruststellend wer
ken. Mr. van Schaik toch merkte uitdruk
kelijk zeer terecht op. dat de Graal zich
vry houdt van ieder staatkundig streven
en dus nooit onder de wet kan vallen. Wat
de A. J. C. betreft over welker lot men
zich in sociaal-democratische kringen on
gerust maakt en wij vragen ons af of deze
vrees geheel ongegrond is merkte de mi
nister op, dat het feit, dat een vereeni-
ging in opgericht door een politieke ver-
eeniging niet voldoende is om te vallen
onder de verbodsbepaling. De Jeugdorga
nisaties zullen het dus zelf in de hand heb
ben of ze onder de wet zullen vallen of niet.
Er waren nog enkele amendementen in
gediend, waarvan sommige de strekking
van het ontwerp verbreedden, andere deze
inperkten. Tot de eerste behoorde een
amendement-Westerman. dat de wet wilde
uitstrekken tot alle onderscheidingsteeke
nen. die uitdrukking zijn van een staat
kundig streven, dat krachtdadig optreden
tegen de overheid wil uitsluiten. Tot de
laatste behoordè een amendemcnt-Albarda.
dat het meedragen van vlaggen etc. in toe
gestane optochten wilde mogelijk maken.
Een amendement-B o o n (V.B.) wilde ook
het uitsteken van vlaggen en emblemen
(bezems!) verbieden. Slechts het amende-
DE SPOORLIJN ALPHEN-GOUDA
OPENING IN HET A.S. VOORJAAR.
Naar wij vernemen, zyn de werkzaam
heden aan den aanleg van den nieuwen
spoorlijn Alphen a. d. RijnGouda thans
zoover gevorderd, dat de opening van den
lijn bij de in werking treding der Zomer-
diensregeling 1934, dus op 15 Mei a.s. tege
moet kan worden gezien.
Dezer dagen zal de bouw der stations
te Boskoop en Waddinxveen worden aanbe
steed, waarna dan de aanleg van toegangs
wegen enz. dit groote werk zal besluiten.
Het schijnt in de bedoeling te liggen by
de in gebruik neming van den nieuwen lyn
ook rechtstreeksche treinen te laten loo-
pen van Leiden naar Gouda, waarbij dan
in Alphen niet behoeft te worden over
gestapt. Deze treinen zullen dan op den
nieuwen lijn AlphenGouda stoppen aan
de stations Boskoop en Waddinxveen, en
kele treinen eveneens aan de halte Zyper-
sluis.
ment-Albarda werd niet ingetrokken. De
verwerping van dit amendement deed de
S.D.A.P. met de communisten tegen de wet
stemmen, die met 56 tegen 24 werd aan
vaard.
Wering buitenlandsche
studenten.
De Kamer werd voor haar breedsprakig
heid bestraft met een avondvergadering,
waarin de wijziging-hooger-onderwijswet
zal worden behandeld,
werd behandeld, waarbij de toelating van
buitenlandsche studenten aan onze Univer
siteiten sterk wordt beperkt.
Na uitvoerige bespreking werd het wets
ontwerp aangenomen met 4110 stemmen.
Instelling Ministerie van
Sociale Zaken.
Vervolgens was aan de orde het wets
ontwerp tot instelling van een Ministerie
van Sociale Zaken. Het wetsontwerp wordt
z. h. st. aangenomen.
BINNENLAND
TROONREDE PER RADIO
UITGEZONDEN.
Door K.R.O., A.V.R.O„ Phohi en drie
Rijkszenders.
De Troonrede, welke a.s. Dinsdag bij de
opening van de zitting der Staten-Gene-
raal door H. M. de Koningin zal worden
uitgesproken, zal dit jaar voor de eer
ste maal per radio en wel over de bei
de Nederlandsche omroepzenders worden
uitgezonden.
Tevens zijn maatregelen getroffen om de
ze rede ook in Ncderlandsch-Indië hoor
baar te maken. Behalve door den Phohi-
zender zal ook een drietal Rijkszenders
te Kootwijk de rede uitzenden, n.l. P.D.V.
op 24.8 M., P.C.K. op 16.3 M. en de nieu
we laboratoriumzender P.C.X. op 16.034
M. golflengte.
Deze laatste zender zal door den Indi-
schen dienst worden gerelayeerd. De aan
dacht wordt er op gevestigd, dat deze zen
der, zonder bijzondere hulpmiddelen, niet
door het publiek kan worden ontvangen.
Er zal zorg worden gedragen, dat ook
Suriname en Curasao kunnen meeluiste
ren.
De uitzending van den K. R. O. zal on
geveer van 1 tot 2 uur duren. Behalve, dat
de troonrede wordt uitgezonden, zal ook
een ooggetuige-verslag worden gegeven
van de plechtigheid van de opening der
Staten-Generaal zelf, door den heer P. de
Waart.
WETHOUDERSCRISIS IN DE
HOOFDSTAD.
De Amsterdamsche Gemeenteraad nam
gisteren met 22 tegen 17 stemmen een mo-
tie-Weiss c.s. aan, waarin de thans nog zit
ting hebbende wethouders werden uitge-
noodigd hun zetels ter beschikking te stel
len. Maandagavond zullen de besprekingen
worden voortgezet.
Naar wij vernemen zullen heden de Am
sterdamsche wethouders Abrahams en mr.
Kropman overeenkomstig de raadsmotie
ontslag nemen als wethouder. Ook van
wethouder Douwes is een dergelüke mede-
deeling te verwachten.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Onthullingen over Putsch-plannen der
communisten. (2de blad)
Naar den nieuwen staat in Oostenrijk.
(2de blad).
Een ultimatum aan de weerspannige of
ficieren te Havanna. (2de blad).
Verscheidene vliegongelukken. (Luchtv.,
2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft de wetsontwer
pen tot instelling van een uniformverbod,
tot wering van buitenlandsche studenten
en tot instelling van een Ministerie van
Sociale Zaken goedgekeurd. (1ste blad).
De Troonrede zal door de radio worden
uitgezonden. (1ste blad).
De Minister wenscht geen wijziging In
de regeling van den verkoop van vcrsch
brood. (1ste blad).
De Amsterdamsche wpthouders, welke
na het conflict met de S. D. A. P. nog zit
ting hadden, zullen eveneens aftreden.
(lste blad).
Een der slachtoffers van de schietpartij
in Muiden's raadzaal overleden. (Gem.
Ber. 3de blad).
Zij die zich per 1 October a.s.
wenschen te abonneeren op
„DE LEIDSCHE COURANT", ont
vangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
i
RODOE POLITIE IN AMSTERDAM.
Heeft niet deelgenomen aan Oranjehulde.
Tot het Amsterdamsche politiepersoneel
behooren vele sociaal-democraten. De „Tri
bune" heeft laten verluiden, dat daaronder
ook communistische cellen worden ge
bouwd. In elk geval kan een marxistisch
element in het politiecorps evenmin wor
den ontkend als onder de marine, waarmee
de S. D. A. P. sympathiseerde vóór en na
de muiterij op „De Zeven Provinciën".
Tijdens het koninklijk bezoek aan de
hoofdstad heeft zich dit element pijnlijk
geopenbaard. Zestig procent van de Am
sterdamsche politiemacht weigerde, zich
bij het défilé in het Stadion te laten ver
tegenwoordigen, ofschoon zij daar wel prijs
op hadden gesteld bij de begrafenis van
mr. Troelstra en het afscheid van wethou
der Wibaut. De afdecling Amsterdam van
den Algemeenen Bond van Politiepersoneel
vond, „dat er voor deelneming aan de
hulde in het Stadion geen reden was" en
bleef afzijdig. Aan de nationale hulde na
men wel deel de N. R.K. Politiebond St.
Michaël, de Bond van Chr. Politie-ambte-
naren, de Alg. Ned. Politiebond en de Bond
van Hoogere Politie-ambtenaren.
De marxistische, anti-nationale idee In
filtreerde dus ook het corps der handha
vers van de orde in de hoofdstad. Welke
houding zal de 60 pCt. weigeraars aanne
men, als een kritiek oogenblik in onze his
torie de klassenstrijders-agenten zal plaat
sen voor de keuze tusschen het éóne vader
land of de dappere ongehoorzaamheid?
Gelukkig blijkt in de rijen van dezen
Bond zelf verontwaardiging gerezen over
deze houding. De „Telegraaf' meldt thans,
dat verscheidene leden reeds hebben be
dankt; anderen zijn van meening, dat de
bestuursleden, die voor deze houding afcn-
.sprrko'ijk zijn, niet kunnen worden gehand
haafd. In een komende vergadering zal deze
zaak aan de orde worden gebracht.