DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Algemeene Duitsche Katholiekendag
BERICHT.
24ste Jaargang
DINSDAG 12 SEPTEMBER 193a
No. 7608
S)e £eid&^(Ekti/fca/nt
D£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij voonritbetaHng:
Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad if voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, btf
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ep
Verhuur, koop en verkoop: 0.50
Behoud der eeuwenoude Oostenrijksche cultuur
en opbouw van een nieuwé samenleving volgens
Katholieke richtlijnen
WEENEN, Zondagavond.
De verwachtingen omtrent het welsla
gen van den Algemeenen Duitschen Ka
tholiekendag 1933 waren, door de verwij
dering die er tusschen de Duitschers en
Oostenrijkers is ontstaan, niet al te hoog
gespannen. Dat er grootsche feestelijkhe
den zouden worden gehouden, dat Wee-
nen het schouwspel zou worden van ge
weldige katholieke manifestaties, daaraan
behoefde men niet te twijfelen. Een andere
vraag was, of de innerlijke, geestelijke be-
teekènis nog wel zoo groot zou zijn als men
zich aanvankelijk had voorgesteld. Het
verre blijven van de katholieke Rijksduit-
schers, ingevolge de verscherpte bepalin
gen wederzijds, was immers voor de or
ganisatoren geen aanmoediging. Nu even
wel de Katholiekendag loopt, nu er al
reeds eenige dagen zijn afgewerkt, mag
men alreeds gerust constateeren, dat niet
alleen voor de Duitsch sprekende volke
ren, doch ook voor andere, de Weensche
dagen van groote beteekenis zijn.
Sinds de dagen van het Eucharistisch
Congres in 1912 is Weenen niet meer ge
tuige geweest van zulk een grootsche uit
bundige manifestaties als thans; nimmer
ook stroomden zoovele Duitsche stammen
van alle landen toe, om in gesloten een
heid getuigenis af te leggen van echt ka
tholieken geest. Nimmer legde een katho
lieke gebeurtenis zoo haar stempel op Wee
nen, als deze katholiekendag. In het Roo-
de Mekka, waar op het raadhuis nog de
roode bonzen zetelen, wordt in deze da
gen op onweerspreekbare wijze getoond,
dat het oude Oostenrijk nog leeft, nog be
schikt over tallooze volgelingen en men
zich van het ingeboren katholiek karakter
weer volkomen bewust is.
Twee voorname vraagstukken beheer-
schen momenteel Oostenrijk. Er wordt op
de krachtigste wijze gestreefd naar het be
houd van eewenoud bezit, van de eigen
Oostenrijksche cultuur, terwijl men zich
voor de taak geplaatst ziet een nieuwen
staat op te bouwen, een nieuwe samenle
ving, die vooral in katholiek opzicht zal
moeten geleid worden volgens richtlij
nen, die men tot nog toe wel in abstrac
tie heeft aangegeven, doch wier practische
uitwerking nog niet naar een bestaand
voorbeeld te dichten is. Deze twee pun
ten zijn de culminatiepunten van het ge-
heele program van den katholiekendag.
Daarnaast komt dan nog de plotseling zoo
fel geworden patriotische beweging tot
handhaving van Oostenrijk's zelfstandig
heid en men heeft genoeg verklaringen
van het feit, dat deze katholiekendag is
uitgegroeid tot een der meest -beteekenis-
volle gebeurtenissen van de laatste jaren.
Het politieke sentiment spreekt hier een
woordje mede, al heeft de leiding van den
katholiekendag er voor gewaakt, alle poli
tiek uit het officieele programma verwij
derd te houden. Het volk echter voelt het
anders aan, het volk verlangt er meer van
te maken en de orkanen van toejuichin
gen, die telkens losbarsten, wanneer bonds
kanselier Dollfuss verschijnt op plechtig
heden of vergaderingen trekken dezen ka
tholiekendag telkens opnieuw in de ac-
tueele sfeer. Het gaat hier niet tegen of
voor een bepaald regeeringsstelsel, de
menschen uiten zich alleen voor de zelf
standigheid van Oostenrijk, van het katho
lieke Oostenrijk. En daarom zijn het de
Katholieken van Oostenrijk, die zich zoo
weeren en daarom ook kan het niet an
ders, of deze katholiekendag is voor ve
lende gezochte gelegenheid om hun gevoe
lens te manifesteeren.
Massale deelname.
Gedreven door het machtige katholieke
gemeenschapsgevoel zijn naast de Duitsch-
sprekende volken uit andere staten ook
vele Katholieken vaan niet Duitsche lan
den naar Weenen getogen. Naast Fran-
schen treft men er Italianen, naast Polen
tallooze Hollanders, ja, in de officieele be
groetingsrede bij de opening van den Ka
tholiekendag werd zelfs gewag gemaakt
van delegaties uit Amerika.
Voor de eerste officieele plechtigheid
plaats gevonden had, werden er alreeds
tallooze vergaderingen en congressen van
organisaties van allerlei aard gehouden:
op sociaal gebied, op charitatief gebied,
op missiegebied, congressen van kunste
naars, van Esperantisten, van anti-alkoho-
likers enz. En dat alles in groote stijl, in
aanwezigheid van verscheiden buiten-
landsche delegaties. Op het congres van
de internationale drankbestrijding had de
Nederlandsche referent, de zeereerw. heer
Terwisga van Scheltinga, secretaris gene
raal van deze internationale groot succes.
Hij sprak er over de drankbestrijding in
de jeugdopvoeding. Op dit congres kon
worden vastgesteld, dat Nederland op
gebied van wettelijke maatregelen inzake
de bescherming van de jeugd tegen drank
misbruik, het verst gevorderd is van alle
landen.
De reeks van de groote plechtigheden
van den Katholiekendag ving eigenlijk
Vrijdagmorgen aan, toen door Ween ens
kardinaal, dr. Theodoor Innitzer in den
Stephansdom een plechtige Hoogmis werd
Majestueuze ontvangst van
den kardinaal-legaat.
In den middag heeft de majestueuze
intocht plaats gevonden van den Kardi
naal-legaat, Z.Em. Kard. La Fontaine, Pa
triarch van Venetië. Majestueus.... want-
gelijk een vorst is de vertegenwoordiger
des Pausen door regeering en volk ontvan
gen. Reeds gedurende de treinreis van den
legaat vonden aan verschillende stations
huldigingen plaats. In Weenen had eerst
een korte begroeting aan den Sudbahn-
hof plaats, waarna de Legaat met gevolg
naar den Ring reed, alwaar bij de Opera
een enorme stoet den kerkvorst op
wachtte en met hem en de andere kerke
lijke en wereldlijke hoogwaardigheidsbe-
kleeders naar den Stephansdom optrok on
der het beieren der klokken. Het verkeer
in de binnenstad was volledig stilgelegd.
De straten, de pleinen, alles was dicht
met menschen bezet. De wandeltocht van
af de Staatsopera, door de Kaerntnerstras-
se naar den Stephansdom, die geheel door
infanterie was afgezet, is een ware zege
tocht geworden: voor den legaat, voor den
Weenschen kardinaal Innitzer, maar meer
nog voor bondskanselier Dollfuss, die met
den bondspresident en de leden der regee
ring, van den generalen staf en andere
autoriteiten achter de kardinalen liepen.
Het was een gejubel en ge wuif en men
hoorde ten slotte niets anders meer dan
„Heil Dollfuss". En Dollfuss zelf lachte en
wenkte naar alle zijden en trachtte ver-i
geefs te beduiden, dat alle eer den kardi
naal-legaat moest gelden.
Vrijdagavond vond op den Karlsplatz
de feestelijke opening van den katholie
kendag plaats, wederom in aanwezigheid
van geheel de Oostenrijksche regeering.
Onder leiding van kardinaal Innitzer werd
een symbolisch program afgewerkt ten
overstaan van een menigte, zoo immens
groot, dat men deze op geen tienduizen
den na kan vaststellen. Alle Duitsche
stammen verschenen met delegaties voor
een reuzen witlichtend kruis, dat voor de
Karlskirche was opgeslagen en zwoeren
er hou en trouw, ieder naar de wijze vein
zijn land, aan Christus en Zijn Kerk, aan
geloof en volk. De kardinaal legaat sprak
o.a. de massa toe in het Italiaansch, ver
tolkende de gevoelens, waarmede Z.H. de
Paus den algemeenen Duitschen Katholie
kendag vanuit Rome volgt.
Zaterdag, de tweede dag, is getuige ge
weest van indrukwekkende manifestaties.
Dien dag hielden de boeren van geheel
Oostenrijk hun congres in het Weener sta
dion. Met niet minder dan veertig extra
treinen kwamen zij van allen kant naar
Weenen. Ook de jeugdvereenigingen kwa
men op dezen dag bijeen met al wat aan
organisaties op gebied van opvoeding, on
derwijs, sport enz. bestaat. Men kan zich
derhalve wel indenken, welk een opgewon
den drukte den geheelen dag in Weenen
heeft bestaan. En ondertusschen moesten
de hoofdpunten van het program hun nor
maal verloop hebben.
In de feestzaal van den Hofburg aan
den Ring kwamen de Academici bijeen.
Hun congres kreeg buitengewone betee
kenis door de deelname van de in Wee
nen aanwezige kardinalen, maar vooral ook
door het verschijnen van bondskanselier
Dolfuss, die een redevoering hield, zoo
maar voor de vuist weg, over den plicht
der intelligentie. Vanuit de hoogescholen
zijn liberalisme en marxisme onder het
volk gebracht. De academici hebben in veel
opzicht de geesten bedorven en voorbe
reid voor dwaling en derhalve rust op de
academici de eereplicht te herstellen, wat
twee geslachten voor hen misdreven heb
ben. Dit vooral is noodwendig op dit tijd
stip der historie, nu een epoche in de we
reldgeschiedenis wordt afgesloten en de
maatschappij op een nieuwe ordening
wacht. Het zal voor een groot gedeelte aan
de intelligentie liggen, of die nieuwe orde
ning een christelijke zijn zal.
Sprekende over de huidige verwijdering
tusschen de Oostenrijksche en de Rijksduit -
sche academici verklaarde dr. Dolfuss: Wij
houden de hand uitgestrekt naar onze
stamgenooten en hadden niets liever, dan
dat men ze daar als broeders drukken zou.
Doch wy kunnen dat doen als Oostenrijkers
en niet anders. Het verschijnen van Dol
fuss ter vergadering was weer oorzaak van
het losbarsten van toejuichingen, die in
waarheid minutenlang duurden. De groo
te stampvolle zaal was een brullende,
schreeuwende menschenmenigte. En voor
wie deze uitingen te beluisteren weet, zeg
gen ze heel veel.
Dolfuss over de grondwet van
den nieuwen staat.
In den middag zijn we met ontelbare
anderen naar het Weener Praterstadion
getogen, om daar de eerste algemeene ver
gadering van de deelnemers aan den Ka
tholiekendag mede te maken. Buiten de
kardinalen en de apostolische nuntius te
Weenen, waren niet minder dan dertig
aartsbisschoppen en bisschoppen versche
nen en een menigte van prelaten en andere
dignitarissen. Ook bondspresident Miklas
en geheel de Oostenrijksche regeering was
aanwezig.
Bondskanselier Dolfuss heeft hier een re
devoering gehouden, die op de aanwezigen,
blijkens hun reactie, een diepen indruk
heeft gemaakt en die gewis over de ge-
heele wereld en bijzonder de katholieke
wereld de aandacht zal trekken.
Namens de regeering van Oostenrijk ver
welkomde hij de hoogwaardigheidsbekle
ders en al degenen, die voor den katholie
kendag naar Weenen zijn gekomen. En hij
bracht kardinaal Innitzer en zijn schare
medehelpers dank voor het prachtige werk,
dat zij, ook in het bejang van den staat,
hebben gedaan door deze katholiekendag.
Deze is niet alleen van beteekenis voor
Oostenrijk alleen. Wij staan thans voor
een keerpunt in de wereldhistorie. Een
spanne tijds wordt afgesloten, waarin het
liberalisme en marxisme hebben ge-
heerscht. Thans gaat het erom, of de ko
mende ordening der samenleving zal ge
schieden naar de christelijke beginselen.
Een ieder zal moeten bekennen, dat het
Katholicisme geweldige en onoverzien
bare verdiensten heeft verworven door al
de eeuwen heen en dat het krachten bezit,
die nog evenzooveel tot stand brengen
kunnen. Zelfs de niet-katholiek zal dit moe
ten toegeven. Van die krachten moet de
staat gebruik maken, wil men de wereld
opnieuw en beter ordenen, dan tot heden
het geval was. Wij, katholieke staatsman
nen, moeten ons openlijk tot dat katholi
cisme bekennen durven. Ik doe het hier
open en voor een ieder. Doch ook den
niet-katholieken staatsman moet het toch
niet onverschillig zijn, welk een opbou
wende krachten in het practische katholi
cisme schuilen. Het moet hem toch wat
zeggen, dat den kinderen op de school ge
leerd wordt, dat zij niet mogen stelen, niet
liegen, geen onkuischheid plegen, kortom
dat hen wordt geleeraard, wat zij wel moe
ten doen in het leven om daarvan dat te
maken, wat elk redelijk geschapen we
zen daarvan maken moet. Het moet hem
toch een feit van groote beteekenis zijn,
dat in de katholieke opvoeding als hoogste
gebod voorgehouden wordt: bemint u
naaste gelijk u zelf. De staat toch heeft
aan aldus gevormde burgers groote nood.
Van staatswege moet dan ook het reli
gieuze leven bevorderd en gesteund wor
den zoover als dat maar eenigszins moge
lijk is.
Wat Oostenrijk betreft: onze eigen
eeuwenoude cultuur wijst ons den weg
dien wij hebben te gaan. Wij moeten een
christelijk Duitsche staat in onze Heimat
oprichten. En om dat veilig en juist te doen,
behoeven wij ons slechts te richten naar
Quadragesimo Anno en de andere Pause
lijke Encyclieken. Wij hebben ons daar
naar slechts te richten. Ziedaar de grond
wet van onzen nieuwen staat. Deze regee
ring van Oostenrijk heeft eenstemmig be
sloten Staat en samenleving opnieuw in te
richten geheel volgens de beginselen van
Q. A. Wij zullen beroepsstaanden oprichten
en de regeling dezer beroepsstanden zal de
basis onzer nieuwe staatsgrondwet worden.
En al is Oostenrijk thans nog slechts klein,
wij hebben den trots het eerste land op de
wereld te zullen zijn, dat de Pauselijke
richtlijnen van Q. A. in practijk zal bren
gen.
Dr. Dolfuss besprak daarop in concreto,
wat inmiddels door de regeering gedaan is
in de richting van een herstel der christe
lijke zeden in het openbare zoowel als in
het private leven. Door scherpe wetten is
de zedelooze pers aan banden gelegd, op
de scholen is het religieuze onderwijs als
verplicht leervak weer op de lesroosters
geplaatst, het deelnemen aan religieuze
plechtigheden door de schooljeugd is weer
door doéltreffende maatregelen mogelijk ge
maakt en ten sterkste bevorderd. Met den
H. Stoel is een concordaat gesloten, dat de
Kerk rechten terug geeft die zij sinds
eeuwen moest missen. Zoo handelt thans
de regeering van Oostenrijk. Door wetten
alleen echter kunnen wij de maatschappij
niet beter maken en daarom roept de re
geering van Oostenrijk de burgers op, te
rug te keeren tot een werkelijke beleving
der katholieke beginselen, weer menschen
te worden, die innerlijk ook beantwoorden
aan hetgeen uiterlijk zoo onophoudelijk
wordt aanbevolen. Laten we alle phari-
zeeërdom uitbannen en eerlijk strevende
menschen zijn, laten wij betere menschen
worden. Dat geve deze algemeene Duit
sche Katholiekendag. Wij, regeering, zullen
alles daartoe doen. Onze taak is: Restaura-
re Austriam in Christo.
Met een machtig „Groszer Gott, wir lo-
ben Dich", eindigde deze prachtige massa
bijeenkomst.
Sacramentsprocessie.
Wat ons, en elkeen die er getuige van
geweest is, het langste by zal blyven in
herinnering, dat is de groote Sacraments
processie, die Zaterdagavond, een prach-
tigen avond, dwars door Weenen is gehou
den. Al wat ter gelegenheid van den Ka
tholiekendag in Weenen was, al wat deze
stad herbergt aan organisaties van man
nen en jongens, is mee opgetrokken in deze
processie, die in driedubbele rijen vanaf
den Stephansdom, door de Kaerntnerstras-
se en over den Ring naar de Votivkirche
trok, alwaar met den zegen met het Aller
heiligste de indrukwekkende hulde aan de
H. Eucharistie besloten werd. Meer dan
twee uren lang hebben deze rijen getrok
ken en toen men door de ontzaggelijke
massa, dei op de Votivplatz bijeengekomen
was, de processie tenslotte moest ontbin
den, kwamen vanaf den Ring de deelne
mers nog steeds aangemarcheerd. En dit
waren nu nog alleen mannen en jongens!
Men kan zich niet voorstellen welk een
fantastischen indruk deze stoet van zwij
gende mannen, bijna allen een brandende
fakkel of kaars in de hand houdend, on
der de boomen van den Ring en van de
Votivplatz maakte. Zulk een enorm aan
tal fakkels en kaarsen vlamden er, dat 'n
dichte grijze walm over geheel de omgeving
van den Schottentor en de Votivplatz lag.
Ook thans weer was vanaf zeven uur het
verkeer door de binnenstad volledig stil
gelegd en duizenden manschappen der po
litie te paard en te voet en leden van de
Heimwehr-hulppolitie hielden een voorbeel
dige orde onder de ontelbaren, die langs de
trottoir der straten en pleinen in eerbie
dig stilzwijgen toeschouwden. Wat moeten
de geesten wel veranderd zijn in weinigen
tijd, dat in het „Roode Mekka" een derge
lijke manifestatie van diep en vroom ge
loof gegeven kon worden.
Des Zondagsmorgens te halftien is in het
Schönbrunner Schloszpark door Z. Em. den
Kardinaal Legaat een plechtige H. Mis op
gedragen. Het H. Misoffer werd voltrokken
op het bordes van het voormalige keizer
lijke paleis. Rondom het altaar hadden de
kardinalen en leden der regeering met
bondspresident Miklas en kanselier Dol
fuss plaats genomen. Het groote onafzien
bare park was totaal, mensch-aan-mensch,
gevuld. De berg, waarop de bekende Glo-
riette staat, was een heuvel van menschen.
Geheel het volk zong de vaste en enkele j
wisselende gebeden der H. Mis in de moe
dertaal mede. Een eere-compagnie der In
fanterie bracht bij de Consecratie en bij
den slotzegen de militaire eerbewijzen.
Onder den indruk van die ontzaggelijke
massa ingetogen menschen, heeft de Kardi
naal-legaat na de H. Mis een korte toe
spraak gehouden. Markante handbewegin
gen en mimiek onderlijnden den vloed van
woorden, die hem uit het hart opwelden.
In het Italiaansch, dat later werd vertaald,
dankte hij geroerd voor zooveel godsvrucht
en geloof en hij besloot met een luid „Lo
ven en danken wij God".
De menigte nam deze kreet over en zong
spontaan het aloude „Groszer Gott, wir
loben Dich".
Toen de hoogwaardigheidsbekleeders
Schönbrunn verlieten, zetten de muziek
kapellen der Tyrolers, die Kaisertreue,
die echt-Oostenrijksche bergbewoners, de
oude Keizerhymne in „Got erhalte, Gott
beschutze". In den nieuwen tekst zong de
menigte dit lied mede.
En weer brak een orkaan van toejuichin
gen los, toen men tusschen de deftig zwar
te heeren der regeering, plotseling bonds
kanselier Dolfus ontdekte
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
t
Redevoering van vice-kansclier von Pa
pen. (2de blad).
Nog geen erkenning door de Ver. Sta
ten van het nieuwe bewind op Cuba. (2de
blad).
De Weensche Katholiekendag.
BINNENLAND.
De invoer van groenten is vanaf heden
gemonopoliseerd. (1ste blad).
De ex-commandant P. Eikenboom van
„De Zeven Provinciën" verwezen naar het
Hoog Militair Gerechtshof te Den Haag.
(2de blad).
De Regeering wil op Defensie 25 k 30
millioen bezuinigen. (1ste blad).
..Te Erm onder Slcen zijn vier pcrceelen
met de bijbehoorendc mijten verbrand. De
schade is groot. Te Brandwijk zijn ruim
negentig varkens bij een brand omgeko
men. Een reeds dagenlang woedende
veenbrand bij Winterswijk kon nog steeds
niet bedwongen worden. (Gem. Bcr., 3de
blad).
De ernstige vechtpartijen te Peize en
Mierlo. (Gem. Ber. 3de blad en Laatste
Ber.).
BURGEMEESTER VAN ALPHEN
AAN DEN RIJN
De heer P,
Colijn.
Zij cfie zich per 1 October a.s.
wenschen te abonneeren op
„DE LEIDSCHE COURANT", ont
vangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
Tot burgemeester der gemeente Alphen
a. d. Rijn is benoemd dc edelachtbare heer
P. A. Colyn, met gelijktijdig eervol ontslag
als burgemeester van Boskoop.
De nieuwbenoemde burgemeester van Al
phen werd geboren 11 Oct. 1882 te Haar
lemmermeer. Hij behoort tot de A.R. par
tij. Na een eervolle loopbaan van 14 jaren
in Ned.-Indië bij de Deli Maatschappij werd
hij, na zich gedurende eenigen tijd in de
gemeente-administratie bekwaamd te heb
ben, in 1923 burgemeester van Boskoop.
Op 22 Maart j.l. werd zijn 10-jarig ambts
jubileum gevierd.
Gedurende de jaren, dat de heer Colijn
te Boskoop zijn ambt vervulde, heeft hij
de sympathie van- Boskoopsch burgers we
ten te verwerven, en heeft hij Boskoop ge
maakt tot een aanzienlijke gemeente, voor
al door de verfraaiingen, verbetering van
wegen, aanleggen van straten. Ook werd
onder zijn bewind het nieuwe Raadhuis ge
bouwd.
Burgemeester Colijn heeft jaren van
voor- en tegenspoed medegemaakt. Voor
spoed in de jaren vóór de crisis; tegen
spoed in de laatste jaren. En juist in deze
jaren heeft hij getoond iemand te zijn met
doorzettingsvermogen, ook in de moeilijk
ste oogcnblikken.
Met breeden blik overzag hij de toestand
van de gemeente en wist in te grijpen op
oogenblikken wanneer dit meer dan anders
vereischt werd.
Wij twijfelen er niet aan, of velen zullea
hem met leede oogen uit Boskoop zien ver
trekken.