ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1933
No. 7600
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
24ste Jaargang
3)e £eid&eli£6oii/&mt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week2.50 per kwartaal
By onze Agenten 20 cent per week 2.60 per kwartaal
Franco per post 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de" Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 H
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES van ten hoogste 30 woorden, waarfn be-
be trekking en worden aangeboden of gevraagd, huur er}
verhuur, koop en verkoop: 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V De bestrijding der werkloos
heid.
Middelen ter bestrijding van de werk-
loosheid zijn de beste sociale maatregelen,
die genomen kunnen worden, indien zij
tenminste inderdaad de werkloosheid
verminderen en niet direct of indirect weer
andere werkloosheid veroorzaken.
Het uitvoeren van productieve werken
is het middel om de werkloosheid te be
strijden. Waar van particuliere zijde zulks
niet kan geschieden, moet de Overheid
hier optreden, inzoover het haar mogelijk
is. De geldmiddelen van den schatkist zijn
niet onuitputtelijk! Aan deze eenvou
dige waarheid schijnt nog wel 'ns herin
nerd te mogen worden! Maar de grootste
zorg der Overheid moet het in dezen tyd
zijn, om aan geldmiddelen te komen, zoo
veel mogelijk, ten einde gewenschte en nut
tige werken te kunnen doen uitvoeren....
Daarnaast zijn er ook kleinere, doch ool^
doeltreffende middelen, om de werkloos
heid te verminderen.
Vooreerst het tegengaan van cumulatie,
van dubbele inkomens, uit de openbare kas
(uit particuliere kassen zal altijd vrij moe
ten blijven!)
Die cumulatie wordt erg overdreven. Ten
eerste zijn er niet zoo veel gevallen, en
nog minder waarlijk ergerlijke geval
len.
Maar toch is het zeer gewenscht, dat de
R. K. Staatspartij die cumulatie 'ns van
alle kanten beziet spoedig! en maat
regelen beraamt, opdat de regeering ze
ker de uitwassen van cumulatie afsnijde
en althans ergerlijke gevallen (die zijn er!)
verhindere.
Vervolgens is er: de vrouwenarbeid!
Onze aandacht trof vanmorgen een be
richt uit Sofia, dat de regeering aldaar be
sloten had alle vrouwelijke ambtenaren
bij ministeries en alle onderwijzeressen bij
de staatsscholen te ontslaan en te doen
vervangen door mannelijke krachten.
Dat is ons te radicaal, omdat het onbil
lijk en onrechtvaardig is. Ook onder de
vrouwen zijn kostwinsters zijn er, die
geroepen zijn, voor zichzelf en vaak ook
voor een gezin te zorgen. Natuurlijk heb
ben deze er recht op, dat zulks hun niet
onmogelijk wordt gemaakt of bemoeilijkt.
Maar dat, in dezen tijd vooral, gehuwde
vrouwen, wier man ook eeh inkomen heeft,
dat is berekend voor een gezinsonderhoud,
geen althans geen volledige betrek
king vervullen, is een alleszins gemotiveerd
verlangen. De R. K. Staatspartij zal dit
verlangen als eisch aan de regeering moeten
stellen, indien deze niet zelf maatregelen
in deze richting treft
Ten slotte zij in dit verband de aandacht
gevestigd op de leuze: Nederlandsche ar
beid voor Nederlanders.
Een- door de feiten gemotiveerd verlan
gen!
In 1930 woonden honderdduizend Duit-
schers in ons land en vijf en twintig dui
zend Belgen. Het aantal Nederlandsche ar
beiders in Duitschland bedraagt echter
maar twintigduizend, en in België is het
onbeteekenend.
Vergelijkenderwijs komen op elk mil-
lioen Duitschers in Duitschland ongeveer
driehonderd Nederlanders voor, waarvan
de helft werkloos, terwijl in Nederland per
millioen Nederlanders plus minus dertien
duizend Duitschers geregeld arbeiden.
De werkloosheid is een wereldramp.
Natuurlijk kan de regeering van ons land
deze ramp niet buiten de grenzen jagen!
Maar alles, wat maar eenigszins
mogelijk is, moet worden gedaan, om de
ramp te verkleinen in omvang en gevol
gen.
Onze Bisschoppen over de
moderne stroomingen.
EEN SCHRIJVEN UIT ROME
Naar aanleiding van het gemeenschappe
lijk herderlijk schrijven over de moderne
stroomingen .uitgevaardigd door het Hoog
waardig Episcopaat van Nederland en op
Zondag 16 Juli j.l. in alle kerken van den
preekstoel voorgelezen, mocht Z. H. Exc.
de Aartsbisschop van Utrecht een dank
woord ontvangen van Z. E. kardinaal Pa-
ccflli, Staatssecretaris van Zijne Heiligheid
den Paus, welk schreven in vertaling luidt
als volgt:
Van het Vaticaan, 4 Augustus 1933
Hoogwaardige Excelentie.
Door toedoen van Zijn Hoogwaardige Ex
cellentie den Apostolischen Internuntius
bij het Nederlandsche Hof gewerd mij een
exemplaar van het gemeenschappelijk her
derlijk schrijven, dat door U en de andere
Hoogwaardige Bisschoppen van Neder
land onlangs tot uw geestelijkheid en ge-
loovigen werd gericht. Dezen herderlijken
brief heb ik met de vereischte zorg ter
kennis gebracht van den Verheven Opper
priester, van Wien ik zoo even de opdracht
ontving U zijn gevoelens van waardeering
en zijn gelukwensch over te brengen. Niets
is immers meer in overeenstemming met
de katholieke leer, dan dat gij de geloovi-
gen opwekt om volgzaamheid en gehoor
zaamheid te betoonen aan hun wettige
herders.
Gij weet immers zeer goed, hoe menig
maal de H. Vader voor alle geloovigen, die
in de Katholieke Actie betrokken worden,
maar vooral voor de jongeren, vermanend
de woorden herhaalt van den H. Martelaar
Ignatius: „Niets zonder den Bisschop". Daar
het toch de Katholieke Actie eigen is om
ook de leeken aan te sporen tot deelname
aan het apostolaat der Kerk naar buiten,
zou van deze gezegd moeten worden, dat
zij van het haar gestelde doel afweek, als
zij zich niet overgaf aan de leiding van de
Bisschoppen, die door den H. Geest zijn
aangesteld om de Bisdommen te besturen.
Daarom leeft in Zijne Heiligheid de blij
de hoop, dat uwe vermaningen zullen wor
den aanvaard en in acht genomen, zooals
het behoort, en de H. Vader houdt zich er
van overtuigd, dat zulks zoowel den gods
dienst als den Staat zeer ten goede zal ko
men. Want waar de kudde van Christus
zich aanhankelijk toont aan haar wettige
Herders, daar blijkt de Katholieke Kerk
zeer bloeiend te zijn en daar hebben de
woorden hun doel bereikt, welke Christus
Onze Heer, tot de Apostelen en door hen
tot alle Bisschoppen sprak: „Wie u hoort,
hoort Mij".
Steunend derhalve op deze verwachting,
dat die eenheid van geest, waarvan ik bo
ven sprak, bij U in de kudde van Christus
steeds meer en meer moge uitgroeien,
schenkt de Verheven Opperpriester aan U,
Zijn Eerbiedwaardige Broeders, en aan de
ieder van U toevertrouwde geestelijkheid
en geloovigen, volgaarne zijn Apostolischen
Zegen.
Terwijl ik u dit mededeel noem ik mij
met passende hoogachting
Van Uwe Hoogwaardige Excellentie
de toegenegene
E. KARD. PACELLI.
BINNENLAND
DE BOYCOT VAN DUITSCHE
GOEDEREN.
Het standpunt van de regeering.
In antwoord op de schriftelijke vragen
van het V-h. Tweede Kamerlid, dr. Lo-
vink, betreffende het standpunt der regee
ring ter zake van de propaganda voor boy
cot van Duitsche goederen, deelt minister
De Graeff thans mee, dat de regeering zich
wenscht te bepalen, tot de verklaring, dat
zij een dergelijken boycot afkeurt, omdat
daardoor zoowel economische belangen
van Nederland als de goede verhouding
tot een bevriende natie zouden kunnen
worden geschaad.
Rechtstreeksche maatregelen tegen boy
cot van vreemde goederen liggen echter
buiten het vermogen der regeering.
UITVOER VAN AARDAPPELEN NAAR
ENGELAND.
Afgifte van certificaten.
De minister van Economische Zaken
heeft bepaald, dat met ingang van heden
voor den uitvoer van aardappelen naar
Engeland certificaten zullen worden af
gegeven. Hiermede is belast de heer mr.
L. Niemöller te 's Gravenhage. Het bedrag,
ter bestrijding van de kosten, verbonden
aan het afgeven dier certificaten, is vast
gesteld op 0.05 per 100 K.G.
DE INKOMSTEN VAN HET
WEGENFONDS
Alleen de rijwielbelasting is vergeleken bij
het vorig jaar verminderd
BELANGRIJKE TOENAME
Ook over de maand Juli vertoonde de
wegenbelasting een belangrijk accrès, in
vergelijking met de opbrengst over dezelf
de maand in 1932. De vermeerdering be
draagt ƒ181.389. Alleen de rijwielbelasting
is, vergeleken by Juli van het vorige jaar
met ruim ƒ9000 gedaald.
Onderstaand staatje geeft een beeld van
de inkomsten van het fonds tot en met
Juli van dit jaar.
Juli *33 Juli "32
Wegenbelasting 1.068.340 886.951
Rijwielbelasting 3.993.675 4.002.690
Totaal 5.062.015 4.889.641
Over de eerste 7 maanden van 1933 be
droegen de ontvangsten:
Wegenbelasting 9.540.849
Rijwielbelasting 4.133.163
Totaal ƒ13.674.011
Over de eerste 7 maanden van 1932 wa
ren deze bedragen als volgt:
Wegenbelasting 9.207.422
Rijwielbelasting 4.108.735
Totaal 13.316.157
De vermeerderde opbrengst der wegen
belasting is verheugend. Zij bewijst, even
als zulks vorige maand kon worden opge
merkt, dat het autobedrijf op treffende
wijze zich door de crisis slaat. Het auto
bedrijf toont ook in ons land een blijkbaar
onweerstaanbare vitaliteit!
De teruggang der rijwielbelasting over
Juli van dit jaar zal wel verband houden
met de toenemende, werkloosheid, waar
door aan meerdere werkloozen kosteloos
rijwielplaatjes moesten worden verstrekt.
Het beeld over de eerste zeven maanden
van dit jaar toont echter een surplus, ver
geleken bij dat over het gelijke tijdvak
van 1932.
Wanneer de vermeerdering der belasting
zich in hetzelfde tempo voortzet, zal, wat de
wegenbelasting betreft, zeer zeker de ra
ming ad 12.000.000 worden overschreden
De opbrengst der rijwielbelasting is ge
raamd op 7.000.000. Ook deze raming zal
blijken niet te optimistisch te zijn geweest.
Verblijdende verschijnselen in dezen tijd
van inkomstendaling!
DE PENSIOENEN IN ONZE OOST.
Commissie ingesteld.
De Minister van Staat, Minister van Ko
loniën, heeft onder dagteekening van 30
Augustus, ingesteld een commissie, met de
opdracht:
lo. een onderzoek in te stellen naar de
vraag of in verband met den budgetairen
toestand van Nederlandsch-Indië de gelden
de stelsels van financiering der pensioenen
van het Indische Overheidspersoneel en
der uitkeeringen aan de door dat personeel
nagelaten weduwen en weezen herzien
dienen te worden en zoo ja, in welken zin;
2o. binnen den kring van haar onderzoek
bovendien te betrekken de verschillende
vraagpunten, welke rechtstreeks of zijde
lings verband houden met de opdracht
sub. 1.
Tot lid en voorzitter van die commissie
is benoemd de heer C. W. Bodenhausen,
oud-vice-president van den Raad van Ned.
Indië, oud-directeur van Financiën in Ne
derlandsch-Indië.
Tot leden zijn benoemd: de heeren J. Be-
rendsen, directeur van de Nederlandsch-
Indische Escompto-Maatschappij, te Am
sterdam; dr. C. van Ebbenhorst Tengber-
gen, hoofd der Wiskundige afdeeling van
de Pensioenfondsen voor de Koloniale
Landsdienaren en Locale Ambtenaren te
's Gravenhage; L. J. Harmsen, directeur
der N.V. Levensverzekering-Maatschappij
NILLMIJ van 1859 te 's Gravenhage; prof.
dr. A. O. Helwerda, buitengewoon hoog
leeraar aan de Nederlandsche Handelshoo-
geschool te Rotterdam, commissaris van het
Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds; J. A.
Luysterburg, agent van het Ministerie van
Koloniën; V. L. Slors, directeur van de
Pensioenfondsen voor de Koloniale Lands
dienaren en Locale Ambtenaren te 's Gra
venhage; R. Zuyderhoff, lid van de Alge-
meene Rekenkamer in Nederland, voorzit
ter van den Raad van Commissarissen van
de Eigen Pensioenfondsen voor de Indische
burgerlijke en militaire landsdienaren.
GEMEENTEFONDSUITKEERINGEN.
En de voorgenomen vermindering.
Het „Hbld." verrieemt, dat de regeerings-
voornemens, tot vermindering der u
ringen aan de gemeen+"n uil de Fondsbe
lasting, beoogen die te -.en ingaan in 1935.
DR. COLUN OVER DEN LANDBOUW.
REGEERING ZAL HET REORGANISA
TIE-PROCES BEVORDEREN.
Dat de tegenwoordige regeering wel de
gelijk en zéér duidelijk inziet, waar de
agrarische schoen wringt, blijkt uit het
antwoord van dr. Colijn op een adres der
3 een tale landbouworganisaties. Dr. Co-
lijn zegt o.a.:
„De belemmeringen, die aan den export
van agrarische producten in den weg wor
den gelegd, alsmede de verminderd^|koop-
kracht van ons eigen volk zijn oorzaak,
dat een omvorming van het bedrijf nood
zakelijk is.
De regeering hoopt er in te slagen, die
maatregelen te treffen, welke noodzake
lijk zijn, om dit proces te bevorderen, op
dat onze bodemproductie zich zoo spoe
dig mogelijk aanpasse aan de behoeften
van dezen tijd".
STELSELMATIGE VEESTAPEL
INKRIMPING.
Wy halen nog even den volgenden zin
uit het antwoord van minister Verschuur
aan den Zuivelbond naar voren:
„De vraag, of inkrimping van den vee
stapel vrijwillig of gedwongen zal geschie
den, is in dezen gedachtengang er een van
den tweeden rang. Voorop sta, dat de re
geering niet bereid is, gelden voor de in
krimping beschikbaar te stellen ook
niet ter leen te geven tenzij een welom
lijnd stelsel omtrent die inkrimping is ont
worpen en zekerheid verstrekt wordt, dat
de ingeperkte veestapel niet weder bui
ten een vastgestelde verhouding aan
groeit".
VIJF GULDEN PER MELK- OF
KALFKOE.
De „zuivelpot" van acht millioen wordt
verdeeld.
Op de vergadering van den N.-Brabant-
schen Chr. Boerenbond heeft de Regee-
rings-zuivelcommissaris, de heer L. Bück-
mann, medegedeeld, dat voor iedere meik
of kalfkoe, nat of droog, die op het oogen-
blik bij de Rundveecentrale is ingeschre
ven, uit de „zuivelpot" van acht millioen
vyf gulden zal worden uitgekeerd.
UTRECHTSCHE GEMEENTE-
BEGROOTING.
Bezuiniging, salarisverlaging, .verhooging
van bestaande en invoering van nieuwe
belastingen.
B. en W. van Utrecht hebben de begroo
ting voor 1934 aangeboden. Uit de begelei
dende nota biykt, dat de begrooting aan
vankelijk sloot met een tekort van
1.460.UU0.
B. en W. hebben dit op de volgende wijze
gedekt:
Versobering van diensten 490.000 (waar
onder 50.000 op de trams), bezuiniging
op onderwijs ƒ255.000; de helft van de re
serve 320.000; uit de reserve kwade pos
ten inkomstenbelasting 75.000; uit de re
serve grondbedrijf 75.000; bezuiniging op
de personeelslasten ƒ250.000; (dit komt
overeen met salarisverlaging van 5 pet.;
in het georganiseerd overleg heeft zich
reeds de meerderheid verklaard voor ec-n
loon- en salariskorting met 4 pet. met vry-
stelling van de laagste loonen en eenige
andere maatregelen waaruit men 10 pet.
kan halen); combinatie en vereenvoudi
ging van diensten. Dan blijft nog over een
bedrag van 165.000, dat B. en W. willen
dekken door invoering van een belas
ting op niet-openbare vermakelijkheden
(ƒ25.000); verhooging van leges op pas
poorten en bewijzen van Nederlanderschap
(ƒ15.000); verhooging van begrafenisrech
ten (ƒ17.500); invoering van 25 opcenten
op de vermogensbelasting (ƒ42.500); en
verhooging van de opcenten op de ge
meentefondsbelasting van 60 op 67
(ƒ65.000).
GOUDSCHE GEMEENTEBEGROOTING.
Verhooging van tijdelijke korting op
bezoldiging gemeente-personeel.
De in Januari j.L voorgestelde verhoo
ging van de tijdelijke korting "op de be
zoldiging van het gemeente-personeel van
5 tot 10 pet. voor de ongehuwden en van
2)4 en 5 pet. tot 6'/» en 9 pet. voor de
gehuwden, werd ten gevolge van de be
sprekingen bjj de behandeling van de ge-
meentebegrooting ingetrokken. De oor
zaak hiervan was, dat twee leden van het
college van B. en W. en de roomsch-katho-
lieke raadsfractie den tijd voor verhooging
van de korting nog niet gekomen achtten
Daaraan werd echter toegevoegd, dat die
—cl gekomen 'ou xjjn, indien het voor-
ontwerp der b—rooting 1934 een
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Hitier spreekt te Neurenberg over ra» en
kunst. (3de blad).
Een „Azië-voor-dc-Aziaten"-beweging in
Japan. (3de blad).
Vlieg-ongeluk in Ned.-Indië. (Ned. Oost-
Indië. (3de blad).
Cycloon teister Cuba (BuitenL Berichten
3de blad).
BINNENLAND.
De inkomsten van het Wegenfonds zijn
gunstig (1ste blad).
Er is een Staatscommissie ingesteld om
de vraag te onderzoeken, of de geldende
stelsels van financiering van de pensioenen
van het Indische overheidspersoneel en
van de uitkeeringen aan de door dat perso
neel nagelaten weduwen en weezen moeten
worden herzien (1ste blad).
De „overvallen kasloopcr" te Amsterdam
in arrest. De overval was in elkaar gezet
(Gcm. Ber., 4de blad).
Het vergiftlgingsgcva! te Over loon. Nog
meer zieken (Gem. Ber„ 4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De nationale tenniskampioenschappen te
Amsterdam (4de blad).
v. Egmond wint zijn eerste wedstrijd als
prof (4de blad).
tekort van meer dan 250.000 zou aanwij
zen. De Raad vereenigde zich met deze op
vatting.
Het inmiddels opgemaakt ontwerp ver
toont een tekort van 332.900. Het oogen-
blik voor de verhooging der korting is
thans volgens B. en W. aangebroken, zoo
dat zij voorstellen met ingang van 1 Sep
tember daartoe te besluiten.
ZAANDAM
Met instemming nemen we het volgend
artikel over uit de Avondpost:
„Wij moeten iets zeggen over den so-
cialistischen burgemeester van Zaandam.
De heer ter Laan heeft blijkbaar weder
om belet, dat op Koninginndag de natio
nale vlag van de gemeente-gebouwen zou
wapperen.
Gaat dit nu maar aan? Kan dit nu maar
worden geduld?
De burgemeester is de officieele vertegen
woordiger van het wettig gezag, van den
wettigen regeerings-vorm. De Kroon be
noemt hem. Het opzettelijk niet-vlaggen
op nationale feestdagen is toch eigenlijk
niets anders dan een demonstratie tegen de
Kroon en tegen den regeerings-vorm. Deze
houding is, behalve kleinzielig, voor een
burgemeester ongepast.
Maar er ia meer. De sociaal-democraten
hebben in den Zaandamschen Raad niet
de meerderheid. Er is alléén een „revolu
tionaire" meerderheid door er de nóg meer
linksche elementen bij te tellen. De burge
meester kan zijn besluit, om niet te doen
vlaggen, alleen motiveeren met een beroep
op die meerderheid, met een beroep dus op
die heel- en half-communistische leden, die
voor het vormen van de meerderheid den
doorslag geven.
Terwijl het partij-bestuur der S.D.A.P.
een bureau instelt ter bestrijding van het
communisme, steunt de burgemeester van
Zaandam door zijn anti-nationale houding
juist op de communistische elementen in
den Raad. Het is de gewone tweeslachtig
heid.
Wij vragen, of daar nu werkelijk niets
tegen te doen is".
ZON EN ZIEKTEGELD!
De rood- of bruinbranderij kost centen.
Aan het Rotterdamsche gemeenteperso-
neel is meegedeeld, dat zij die ziek zijn
geworden door zich bloot te stellen aan
zonnebrand, geen recht hebben op uitkee-
ring van ziektegeld.
LEEUWARDER BOTERNOTEF.RING.
De Leeuwarden boternoteering is vast
gesteld op 63 ets. per kilo.
