VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1933
No. 7576
DAGBLAD VOOR LEDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
24ste Jaargang
3)e£ek:belve(3ou/mwX
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bg vooruitbetaling:
Voor Lelden 19 oent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post ff 2.95 per kwartaal
Het Geilluatreerd Zondageblad is voor de Abonné's vec-
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geilluatreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 f
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertenliën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeeliogen wordt
het dubbele van bet tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
Overwegen èn doen.
Wij staan vierkant tegenover het Na.
tionaal-Socialisme, tegenover zijn grond
slagen of beginselen en ook tegenover zeer
vele zijner practijben.
Maar daarom ontkennen wij niet, dat
er goeds is in het Nationaal-Socialisme.
Zulks zou bekrompen of kortzichtig zijn.
Het goede is wel, dat er minder Lang
overwogen wordt alvorens er wordt
gedaan.
Dooh dat goede is ook mogelijk, is ook
bereikbaar in ons democratisch parlemen
tair stelsel.
Hoewel het (wie zal het ontkennen 1
in ons stelsel heel dikwijls ontbreekt
aan het metredelijkenspoed aanpakken!
En wij denken hier b.v. aan het schrij
ven van de Regeering aan de burgemees
ters over „de groote moreele gevaren",
verbonden aan de speelbanken. De bur
gemeesters zullen moeben overwegen, of zij
met tegen in hun gemeenten( in badplaat
sen nJ.) bestaande speelbanken behooren
op te breken.
Er moet worden overwogen.... Uitste
kend. Aan iedere daad moet overweging
voor afgaan. Maar zal er nu niet worden
overwogen totdat de badplaatsen weer
verlaten zijn?....
In zulke dingen moet het gezag meer
blijk geven van doen, van aanpakken 1
V Onderwijs en leekenapostolaat
Eén der groote voordeelen van het
Katholiek onderwijs kan en moet zijn het
instigeerende, het richtende en stuwen
de voorbeeld van onderwijzer, van leenaar
of professor.
Natuurlijk ook bij het openfbaar of
neutraal onderwijs zijn goede en voortref
felijke persoonlijkheden, wier voorbeeld
weldadig-lichtend is voor allen, die er om
heen staan. En misschien is him aantal
niet gering.
Maar zij kunnen toch niet geven, wat
zij niet zelf bezitten.... zij kunnen toch
niet geven een voorbeeld van een waar
achtig katholiek leven 1
Op het Internationaal Katholiek Mid
delbaar Onderwijs Congres, dezer dagen te
Den Haag gehouden en gisteren gesloten
door Z. H. Exc. den Bisschop van Haar
lem, sprak dr. J. de Boer, rector van het
Katholiek Meisj-esluceum te Den Haag,
over „Middelbaar Onderwijs en Leeken
apostolaat". En hij stelde in zijn inleiding
oun. deze waarheid in het licht:
Heb voorbeeld van een leeken-
leeraar zoowel in zijn toewijding aan
zijn uitsluitend wetenschappelijke
taak als in de wijze, waarop hij zich
in zijn vrijen tijd aan sociaal werk
wijdt, heeft grooten invloed op de
leerlingen en prikkelt ook hen tot ac
tiviteit.
Inderdaad 1 En daarom staat de stand
van hen, die onderwijs geven, hoog in de
achting van alle weidenkenden. Dkèxom,
omdat al dezen zij 't dan ook in ver
schillenden vorm en verschillende mate
geroepen zijn, om grooten invloed uit te
oefenen op velen 1
BINNENLAND
AMSTERDAMS BEGROOTING
GOEDGEKEURD.
In hun gisteren gehouden vergadering
hebben Gedeputeerde Staten van Noord-
Holland besloten, de begrooting voor 1933
van Amsterdam goed te keuren.
Dit besluit kon worden genomen omdat
na bet bekrachtigen der jongste raadsvoor
stellen voldaan is aan de voorwaarden,
welker inwilliging Gedeputeerde Staten
noodzakelijk hebben geacht, alvorens zij
tot goedkeuring der begrooting konden be
sluiten.
EERS1E KAMER
WIJZIGING WET LAGER ONDERWIJS
AANGENOMEN.
In haar gisteren gehouden zitting heeft
de Eerste Kamer het wetsontwerp tot be
perking van de uitgaven voor het lager
onderwijs zonder hoofdelijke stemming
goedgekeurd.
De heer De J o n g (R.K.) merkte bij de
behandeling op, dat de regeering het wets
ontwerp heeft ingediend als noodwet. Het
betreft scholenbouw, den afstand tusschen
school en huis, een andere toepassing van
art. 72 der L.O.-wet en een vaststelling van
minima en maxima voor gemeentelijke on
derwijsuitgaven. En in verband daarmee
van uitgaven voor schoolbesturen. De in
diening heeft veel beroering gewekt, maar
de opwinding is ongemotiveerd hevig, al
moet spr. erkennen, dat de onderwijsvrij
heid aanvankelijk wel wat veel was be
grensd, iets waaraan de minister overigens
in overleg met de Tweede Kamer gedeelte
lijk tegemoet gekomen is. Spr. stelt ver
trouwen in 's Ministers verklaring dat aana
de pacificatie niet zal worden getornd.
De heer Slingenberg (VJ).) verklaar
de dat het parlement met de regeering
moet samenwerken ter voorkoming van ge
vaar voor veel ergere dingen dan dit wets
ontwerp. Daarom stemt hij voor, niet om
dat hij den inhoud van het wetsontwerp
zoo mooi zou vinden. Er staan op de agen
da "ook wetsontwerpen, nopens de handels
politiek, waar wij voor stemmen omdat de
veranderde tijdsomstandigheden dit eischen
De heer Ossendorp (SD.) kende
geen enkel voorbeeld van een gemeente,
die zich aan verkwisting voor het open
baar onderwijs heeft schuldig gemaakt. En
als er geen verkwisting is geweest, waarom
moet men dan maatregelen nemen om ver
kwisting in de toekomst te voorkomen?
De heer De Savornin Lohman
(C.H.) uitte de hoop, dat de Minister nog
zal komen tot vereenvoudiging van sohool-
gebouwen. Die zijn hier veel duurder inge
richt dan in Beligië en Frankrijk. Spr. acht
het nader gewijzigde wetsontwerp een aan
zienlijke verbetering van het oorspronke
lijk wetsontwerp, waarvan de eerste wijzi
ging reeds een verbetering was. Spr. merkt
nog op, dat ten aanzien van dit wetsont
werp rechts en links tevereden kunnen zijn
met betrekking tot onderwijsvrijheid en ge
lijkstelling. In de Tweede Kamer hebben
alle Nederlandsohe afgevaardigden voorge
stemd (gelach). Moge het in deze kamer
ook zoo gaan.
De Minister beantwoordde de spre
kers en betoogde, dat maatregelen ook ten
opzichte van het openbaar onderwijs nood
zakelijk zijn. Maken wij in bet algemeen
geen eind aan de verkwisting, dan volgt
een collaps.
Jegens den heer Slingenberg, die zei, bet
wetsontwerp niet met gejuich te hebben
begroet, merkt spr. op, dat de regeering
het ook niet onder gejuich heeft ontwor
pen. (Vroolijkheid).
Als men de onbillijkheden weg wil ne
men, ook ten bate van het bijzonder onder
wijs, heeft men gegevens noodig, die op het
departement berusten en met toepassing
waarvan men hetzelfde bereikt als de heer
De Jong met zijn normen wil bereiken. Je
gens den heer Ossendorp merkt spr. op,
dat hij zich niet ongerust behoeft te maken.
De regeering zal voor het openbaar onder
wijs waken met de zorg, waartoe wet en
grondwet haar verplichten.
FONDSENBEHEER.
Het Crisis-Zuivelfonds en het Stabilisatie
fonds onder toezicht der Rekenkamer.
De Rekenkamer heeft zich in een brief
wisseling met de regeering gesteld op het
standpunt, dat het Crisis-Zuivelfonds en
het Stabilisatiefonds, ingesteld bij artikel
5 der Crisis-Varkenswet, behooren tot de
fondsen, bedoeld in artikel^ 87 der Compta
biliteitswet, en als zoodanig aan haar toe
zicht zijn onderworpen.
De regeering stelde hiertegenover aan
vankelijk, dat naar haar meening artikel 87
der Comptabiliteitswet niet op fondsen als
de hierboven bedoelde betrekking heeft,
doch dat, om moeilijkheden in dezen te
voorkomen, deze fondsen uitdrukkelijk aan
de werking dier wet zouden kunnen worden
onttrokken. Bij de instelling echter van het
Landbouwcrisisfonds, waarin de beide ge
noemde fondsen zouden worden opgelost, is
bepaald in artikel 19 der landbouwcrisis-
wet dat het eerstgenoemde fonds onder
controle der Rekenkamer zal worden ge
steld.
Wei hiermede voor de toekomst aan
het verlangen van de Rekenkamer voldaan,
doch onvervuld bleef nog haar wensch, dat
de bestaande fondsen aan haar toezicht
zouden worden onderworpen.
Nadat ruim driekwart jaar was verstre
ken sinds het College dien wensch voor he>t
eerst had geuit, deelde het aan de regee
ring mede, dat het langer oponthoud niet
langer verantwoord achtte en daarom had
besloten:
1. de beheerders van het Ori&is-Zuivel-
fonds en van het Stabilisatiefonds aan te
merken als comptabelen in den zin van
artikel 39 der Comptabiliteitswet;
2. dezen oomptabelen de verplichting
op te leggen, driemaandelijks een kasre
kening in te zenden, voor de eerste mael
over het tweede kwrataal van 1933;
3. het geldelijk beheer dier fondsen te
onderwerpen aan controle ter plaatse.
De regeering berichtte, dat zij van dit
besluit der Rekenkamer kennis had gege
ven aan den voorzitter der Criais-Zuivel
Centrale en aan den regeeringscommissaris
voor de uitvoering der Crisis Varkenswet.
De Commissie voor de Rijksuitgaven
acht de vraag, of het Orisis-Zuivelfonds en
het Stabilisatiefonds behooren tot de
fondsen bedoeld in artikel 87 der Compta
biliteitswet, een zere belangrijke. Zij is ech
ter van oordeel, dat ook dan, wanneer het
antwoord op die vraag niet bevestigend
zou luiden, die fondsen onder het toezicht
van de Rekenkamer vallen. Naar haar
meening is de omstandigheid, dat hier
sprake is van inkomsten en uitgaven van
het 'R'ijk, voldoende om aan te nemen, dat,
indien bij de wet daaromtrent niets anders
is bepaald, het beheer der fondsen aan de
controle der Rekenkamer is onderworpen.
Aldus de conclusie van het betoog van dat
college onderschrijvend, heeft de commis
sie met genoegdoening geconstateerd, dat
de regeering zich ten slotte bij die conclu
sie heeft neergelegd.
OUD-MINISTER DONNER.
De Staatscourant van gisteravond bevat
het besluit, waarbij de oud-minister van
Justitie, mr. J. Donner, wordt benoemd tot
raadsheer in den Hoogen Raad.
HET AANTAL LUISTERAARS IN
NEDERLAND.
Op 1 Juli j.l. bedroeg het aantal aange
geven radio-ontvanginrichtingen 292 242.
Het aantal aangeslotenen aan radio-dis
tributie-oentrales bedroeg 291.534, hetgeen
in totaal neerkomt op 72 luisteraars per
1000 inwoners.
NOG GEEN WIJZIGING DER
WINKELSLUITINGSWET?
Hernieuwde aandrang van den Ned. R. K.
Middenstandsbond.
Op 10 Juni j.l. vestigde de Ned. R. K.
Middenstandsbond de aandacht van den
opnieuw opgetreden Minister van Econo
misch Zaken op het hangende vraagstuk
van de wijziging der Winkelsluitingswet.
De Bond ontving hierop van den Minis
ter het volgende antwoord:
„Naar aanleiding van Uw nevenvermeld
schrijven, deel ik U mede, dat ik op de
kwestie eener wijziging der Winkelsluitings
wet bij voortduring mijn aandacht gericht
houd en dat ik steeds nauwkeurig kennis
neem van de klachten, welke mij bij tus-
schenpoozen omtrent de werking dier wet
bereiken. Ofschoon eenerzijds de ervarin
gen, tot dusverre met de wet opgedaan,
mij wel de overtuiging heeft geschonken,
dat in sommige opzichten de wet niet ge
heel aan de eischen der practijk beant
woordt een bezwaar, dat ten deele we
der opgevangen wordt door de afwijkende
en verruimde voorschriften, welke nog
regelmatig in verschillende gemeentelijke
verordeningen tot stand komen, heb ik
toch nog niet definitief mijn standpunt
kunnen bepalen in de vraag, in welke mate,
indien men crisisinvloeden als verminderde
vraag en Lagere prijzen uitschakelt en in
aanmerking neemt, dat het publiek in het
algemeen nog steeds doende is, zich aan de
sluitingsbepalingen aan te passen, een
verruiming van verkoopgelegenheid bij de
wet inderdaad als een bepaalde en blijven
de behoefte dient te worden beschouwd. Ik
hoop, dat ik eerlang tot een definitieve
beantwoording dezer vraag zal kunnen ko
men. Bij die gelegenheid zal dan tevens
kunnen worden beslist omtrent de kwestie
eener regeling van het automatenvraag-
stuk".
Naar aanleiding van dit ministerieel©
schrijven heeft de Ned. R. K. Middenstands
bond den Minister zijn buitengewone te
leurstelling te kennen gegeven, dat ook La.
v. deze aangelegenheid, die voor breede
groepen van handeldr ij venden middenstan
ders van vitaal belang moet worden ge
acht, nog geen wettelijke voorziening in
voorbereiding is.
Het is bekend, dat de Ned. RL K. Mid
denstandsbond uit overwegingen van prin-
cipieelen aard, iedere verkoopgelegenheid
op Zondag afwijst, welke niet door de
noodzaak der feiten geboden is te achten,
Het wa» dan ook slechts onder den
dwang der economische noodzakelijkheid,
dat de Bond besloot voor de branches der
banketbakkerij, der slijterij en voor de si
garenwinkeliers eenige (ruimere) verkoop
gelegenheid op Zondag te vragen.
De N.R.K.M. is ervan overtuigd, dat lan
ger uitblijven van wetwijziging in dezen
zin voor tallooze bedrijven in de genoemde
branches de meest ernstige gevolgen met
zich zal sleepen.
De Bond kon dan ook slechts met den
meesten aandrang zijn verzoek herhalen,
dat spoedig een wettelijke voorziening op
dit punt aan de Staten Generaal zal wor
den voorgelegd.
Goedkoops trein.
Wij verwijzen naar een advertentie in dit
nummer betreffende een goedkoope trein
naar Breda, Liesbosch, Oisterwijk en Eind
hoven.
DE KONINGIN HOUDT VACANTIE.
H. M. de Koningin en de Prinses zijn gis
ternamiddag uit Soestdijk op den Ruigen-
hoek teruggekomen.
Het is de wensch der Koningin, om ge
durende de geheele maand Augusuta den
tijd van Haar verblijf op den Ruigenhoek
alsnog beschouwd to zien als den tijd, dien
H.M. anders in het buitenland pleegt door
te brengen voor het nemen van rust, met
uitzondering voor wat betreft de Staats
zaken.
CRISIS-BOTER MERK.
De Orisis-Zuivel-Centrale maakt bekend,
dat voor de week van 5 tot en met 12
Augustus de prijs van het crisis-botermerk
op 1.00 en dio voor de vervoervergunning
van buitenlandscho boter op 1.10 per
K.G. is vastgesteld.
Ir. C. BREEBAART. f
Te Halfweg is op 61-jarigen leeftijd
overleden de heer O. Breebaart, directeur
van de suikerfabriek te Halfweg.
De heer Breebaart, geboren to Utrecht,
studeerde aan de Technische Hoogeschool
te Delft, waar hij het ingenieursdiploma
behaalde. Na ©enigen tijd practisch werk
zaam te zijn geweest aan verscheidene fa
brieken, werd bij benoemd tot lid van de
afvalwateroommissie voor de beetwortel
suikerfabriek te Breda. In 1917 werd hij
benoemd tot bedrijfsleider van de suiker
fabriek Holland, waarvan hij oenigen tijd
later teohnisch-directeur werd.
RECHTZAKEN
BEDREIGING.
Het A'damsdh gerechtehof bevestigde
vandaag het vonnis van den Utreohtscho
politierechter, waarbij een veehandelaar
wegens bedreiging met een misdrijf tegen
het leven was veroordeeld tot 2 maanden
gevagemisstraf. De veehandelaar was op
2 Febr. een boer in do buurt van Barne-
veld gaan bezoeken, die hem 60.schul
dig was voor een geleverde koe. De boer
had niet veel zin om te betalen en de
veehandelaar bedreigde hem met een mes
met de woorden: „Mijn zestig gulden, of
ik snij je aan stukken".
HET WEER OP ZONDAG.
EEN NIEUWE PERIODE VAN WARM
WEER IS BEGONNEN.
Een week van meteorologische emoties
ligt achter ons. Groote hitte met tempe
raturen, die de records dreigden te bre
ken, wolkbreuken en stormweer volgden
elkaar snel op. De tevoren zoo rustige
weerstoestand, die zoo stabiel scheen te
zijn, werd op eenmaal verstoord en toen
de verborgen krachten der Natuur een
maal waren losgerukt scheen het we! a's-
of zij allen tegelijk moesten worden op
gebruikt.
Het weer heeft daarna uitgewoed en
opnieuw is een rustige toe-stand ingere
den waarbij zich over Zuid-West-- en Mid
den-Europa een nieuw gebied van hoogen
druk .ontwikkelde.- Do laatste depressie,
die ons het stormweer had gebracht, was
naar het Oosten afgetrokken en had haar
invloed op het weer bij ons verloren ter
wijl nieuwe depressies over Noord-Europa
te ver af liggen oni hier den rustigen
w©erstoestand te, kunnen verstoren.
Het schijnt dus, dat wij opnieuw aan
een periode van warm weer zijn begonnen
en dat er heel veel kans is, dat deze ten
minste tot den week-overgang zal aan
houden. Men dient daarbij evenwel in Let
oog te houden, dat groote hitte in den
midzomer gewoonlijk de inleiding is tot
een gTootscheepsche verstoring van den
algemeenen w oertoestandzooals wij
trouwens verleden week hebben gezien.
Zou het dus tegen het einde der week heel
warm worden, dan dient men rekening ie
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nieuw strafrecht In Pruisen. (9de blad).
Frankrijk stelt een actie der mogendhe
den voor om een einde te maken aan de
Nat. Soc. propaganda in Oostenrijk. (9do
blad).
Trein-ongeluk in België. Ook Nederlan
ders zouden onder de gewonden zijn. (Bui-
tenl. Ber„ 2de blad).
Balbo's eskader door storm bedreigd.
(Luohtv., 2de blad).
BINNENLAND.
Het auto-ongeluk bij Moerdijk. De oor-
zaak. (Gem. Bor., 3de blad).
Inbraak in de kerk der Paters Redemp
toristen aan de Keizersgracht te Amster
dam. De dader gevat (Gom. Bor., 3de blad)
Verschillende verkeersongevallen. (Gem.
Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De inschrijvingen voor de wereldkam
pioenschappen wielronnen te Parijs* (Sport,
3do blad).
PATER TH. PIKET 8. J.
Den löden August.us zal de weleerw. pa
ter Th. Piket 8. J. te Maastricht de H.
Priesterwijding ontvangen.
Den 20st.cn Augustus hoopt de neomist
zijn plechtige Eerste H. Mis op te dragen
in do St. Josephkerk aan den Heereneka-
gel te Leiden.
Pater Piket ie 8 jaar in Leiden
werkzaam geweest al» employé bij <le Ned.
Spoorwegen. In dien tijd is hij lid gewor
den der Katholieke Kerk in 1922, na in do
leer der Kerk onderwezen te zijn door
Pater Nootcmans 8. J. te Katwijk.
Pator Piket is toen eenige jaren lagere
studies gaan maken aan het gymnasium
der Paters Franciscanen te Mogen en
in 1926 ingetreden in do Socitoit van
Jesus.
Pater Piket heeft geen ouders meer
peter en meter bij de Doop (dio op 30 Juli
1922 plaats had in de Hartebrugskerk te
Leiden) zullen met hem de aanstaande
feesten Wijde meevieren.
houden met onweders en e©n nieuwe ver
storing der weersgesteldheid.
I>it is één mogelijkheid.
Een andere is, dat het deprevrie-gebied
over Noord-Europa zijn invloed' iet» naar
het Zuiden uitbreidt. In dit geval z«*u
de wind bij dalenden barometer naar het
Westen loopen en ieta in kracht toene
men en de warmte zou daarbij mAtig blij
ven, hot weer over het algemeen meer be
wolkt doch mooi.
Vóór het einde der week zal oen der
twee genoemde toestanden zich wel duide
lijker afteekencn. Welke van d©ze twee
echter op dit oogcnblik (Donderdag) nog
niet met zekerheid te zeggen, maar voor
zooverre de nieuwe toestand zich Vrijdag
of Zaterdag zal hebben aangekondigd zal
men uit het bovenstaande het verdere ver
loop kunnen voorspellen.