DONDERDAG 27 JULI 1933
No. 7569
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
24ste Jaargang
Ste Ceki&eli^Goii/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij ToornitbeUling:
7oor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post '2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondags-blad 9 cent.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
V Zoo zijn er velen
In de raadsvergadering der gemeente
Leiden j.l. Dinsdag viel bij de discussie
©en intermezzo voor, waarop wij hier even
de aandacht willen vestigen. In het ver
slag der bladen is er geen melding van ge
maakt.
Toen door een der antirev. leden de op
merking werd geplaatst ('t liep over ge
meentelijke en kerkelijke armenzorg), dat
de Kerken „doopleden" hebben, die him ker
kelijke verplichtingen niet nakomen, werd
door een soc.-democr. geïnterrumpeerd:
„De Kerken hebben 't er ook naar ge
maakt".
Later kwam dit soc.-dem. Raadslid hierop
terug en zeide, dat hij in een Roomsohe
kerk had bemerkt, dat bij een doopplech
tigheid zij, die een gulden gaven (een fooi
voor den koster 1), in een behoorlijk vertrek
werden gelaten, terwijl anderen, die niets
offerden, in een „stovenhok" werden ont
vangen, dus niet behoorlijk werden beje
gend, omdat zij geen geld gaven! En na
dien tijd, zoo zeide dat Raadslid, heb ik
niets meer met de Kerk uitstaande willen
hebben; toen heb ik besloten, nooit meer
in de Kerk te komen
Wij hebben hieruit den indruk gekregen,
dat bedoeld Raadslid de Katholieke Kerk
heeft verlaten, om het door hem genoemde
voorval; als dit niet juist is, heeft hij toch
in ieder geval daarom de Kerk veroordeeld.
Een katholiek Raadslid merkte bij inter
ruptie op, dat deze manier van doen
toch wel zeer oppervlakkig is;
dat men niet mag verloochenen, wat
men als de Waarheid erkent, om een fout,
en ook niet om honderd fouten of incon
sequenties, die de belijders van de Waar
heid bedrijven of practiseeren....
En toch, zooals deze sociaal-democraat
dien wij aanzien als een goed en eerlijk
man zoo zijn er, helaas, zoo velen.
Zoo velen verlaten of veroordeelen de
Kerk, omdat zij in de belijders in de
leiders en voormannen fouten en incon
sequenties zien. Zulk een handelwijze is
onlogisch, zeer onlogisch, maar, zoo
als wij zeiden, zij is, helaas, een feit!
Vooral een verkeerde en onchristelijke
waardeering niet in theorie maar in de
practijk van geld èn geld-bezitters
houdt velen buiten de Kerk en brengt ve
len er uit....
Wij mogen dat wel 'ns meer en ernstig
bedenken.
De verantwoordelijkheid, die wij dragen,
is zoo groot....
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van hot tariel berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f OJf
BRAND ST. PETRUSKERK
Alle foto's oude zoowel als tegenwoordige toe
stand welke gisterenavond in dit blad hebben
gestaan zijn verkrijgbaar in formaat 18x24 cM.
a 90 ct. p. stuk bij
SLEGTENHORST'S
FOTOWERKEN - NIEUWE RIJN 46B
(Ingezonden Mededeeling)
HERDERLIJK SCHRIJVEN VAN DEN
PRIMAAT VAN SPANJE.
DE OORZAKEN DER KERKVERVOL
GING.
Z H. Exc. Dr. Goma, Primaat van Span
je en Aartsbisschop van Toledo, heeft zijn
eerste berdeilijk schrijven uitgevaardigd
aan de geestelijkheid en de geloovigen
van zijn Aartsbisdom.
Na een uiteenzetting van de beginselen
dor Encycliek „Dilectissima" en van de
„Verklaring van het Spaansche Episco
paat inzake de wet op de Religieuse Con
gregaties" spreekt de kerkvorst over den
ernst van den huidigen toestand in Span
je. „Moeilijkheden van allerlei aard om
ringen ons, niet alleen op godsdienstig
gebied, maar ook op politiek Sociaal en
economisch terrein. Maar al deze moei
lijkheden worden veroorzaakt door de
godsdienstvervolging. Wanneer men aan
den godsdienst van 'n volk raakt dan ver
oorzaakt men een omwenteling, die het
leven van dat volk in gevaar brengt. En
dit heeft de openbare macht in Spanje
met verbazingwekkende stoutmoedigheid
aangedurfd". De Aartsbisschop gaat ver
der de oorzaken na, die de jammerlijke
kerkvervolging hebben te weeg gebraoht.
De uitwendige oorzaken zijn de Vrijmet
selarij, de valsche wetenschap, en het po
litiek atheisme, voortkomende uit het lai-
cisme en het Socialisme. Maar er zijn ook
innerlijke redenen aan te wijzen: Onze
zwakheden, onze nalatigheden en onze
dwalingen de zwakheid van de godsdien
stige overtuiging in de massa des volks,
h' t gebrek een soliede godsvrucht zoowel
als het gemis aan sociale en politieke ont-
BINNENLAND
NIEUW FRANKEERZEGEL VAN
80 CENT.
Voor de frankeering van postpakketten
van 910 K.G. bestaat behoefte aan een
frankeerzegel van 80 oent. Binnenkort zal
een zegei van deze waarde op de postkan
toren worden verkrijgbaar gesteld.
Voor het nieuwe zegel is, evenals voor
dat van 70 oent en 36 oent, gebruik gemaakt
van fotomontage, gereproduceerd in ko
perdiepdruk. Het ontwerp is van den archi
tect P. Zwart te Wassenaar.
Overeenkomstig het voornemen om aan
enkele zegels van hoogere waarden een
illustratief element toe te voegen, ontleend
aan handel en verkeer, werd door den ont
werper op het nieuwe zegel een beeld van
het verkeer ter zee aangebracht: rechts de
plecht van een vrachtboot, links een deel
van een der grootste Nederlandsche paa-
sagiersbooten. Hierdoor wordt de betee-
kenis van Nederland als zeevarende mo
gendheid gekenmerkt.
Evenals bij het 70 cent-zegel is de beel
tenis van H. M. de Koningin in een cirkel
vormig medaillon links onderaan geplaatst.
Daardoor is een karakteristieke overeen
komst tusschen beide zegels bereikt. Door
het verschil in kleur tegenover dat van 70
oent en vooral door den anderen vorm
der fotomontage is niettemin ter wille
van den postalen eiscb van duidelijke on
derkenbaarheid een sterk onderscheid met
het zegel van 70 oent verkregen.
De kleur van het nieuwe zegel is donker
groen voor de beelddeelen met roode let
ters en cijfers, de afmetingen zijn 21 bij 30
m.M., beeldvlak 18 bij 27 m.M.
GEDUPEERDE VARKENS
HANDELAREN.
Het hoofdbestuur van den Bond van
Varkenshandelaren heeft zich in een tele
gram gewend tot den minister van Ec.
Zaken, waarin als oordeel wordt uitgespro
ken, dat de maatregelen der Crisis-var-
kenswet honderden varkenshandelaren
hebben gedupeerd, zoodanig dat zij ont
roofd zijn geworden van hun bestaansmid
delen.
Geconstateerd worden de talrijke afwij
zingen bij de regeling inzake tegemoetko
ming, welke afwijzing voor een groot deel
is gegrond op het niet inleveren van schrif
telijke verklaringen van exportslachterijen
en vleeschwaren-fabrieken met betrekking
tot het aantal geleverde exportvarkens in
het jaar 1931 en de eerste helft van 1932.
Het niet kunnen inleveren daarvan vindt
zijn oorzaak in het niet voeren eener boek
houding, aangezien die varkenshandelaren
hun zaken met contant geld drijven. Het
Bestuur is van meening, dat deze omstan
digheid toch niets kan afdoen aan de mate
van benadeeling der betrokkenen en is van
oordeel, dat zij wèl schriftelijke verklarin
gen kunnen overleggen van agenten en
commissionairs bij den handel in export-
varkens omtrent hun zakendoen. Het be
stuur verzoekt den minister in samenwer
king met den Bond een oplossing te vin
den om ook deze gedupeerden voor die
pere ellende en meerdere armoede te vrij
waren en alsnog ook hen de rechtmatige
tegemoetkoming te willen verstrekken.
DE NATIONALE BEDEVAART NAAR
LOURDES.
Men seint d.d. 26 Juli uit Lourdes, dat
de Nederlandsohe pelgrims daar in goeden
welstand zijn aangekomen. Het is erg warm
weer.
wikkelingtenslotte de traagheid en de
lafheid van vele katholieken, die hunne
gaven en talenten begroeven in de -
zaamheid van hun egoisme.
Het laatste deel van het herderlijk
schrijven handelt over de liefde tot de H.
Kerk en het Vaderland de achting voor
het gezag, hetgeen niet irsluit, dat men
moet gehoorzamen aan wetten, die in
strijd zijn met de Wetten van God en Zijne
Kerk Tenslotte bespreekt de Kerkvorst
de organisatie der Katholieke Actie, als
de ware kruistocht van onzen modernen
tijd.
LETTEREN EN KUNST
DE PASSIESPELEN TE
OBERAMMERGAU.
De eerste opvoering van „De Gelofte*.
In het kleine theater te Oberammergau
heeft thans de eerste opvoering plaats ge
had van „De Gelofte" het 6pel, dat Otto
Weismantel heeft geschreven naar aanlei
ding van het derde eeuwfeest der Passie
spelen van Oberammergau.
Dit spel, dat bestaat uit een proloog en
vijf bedrijven, speelt in de lente van 1633
Over geheel Duitschland woedt dé pest.
Ook in de dorpen in de omgeving van
Oberammergau zijn reeds slachtoffers der
vreeselijke ziekte gevallen, maar Oberam
mergau zelf is dank zij de aloude zinde
lijkheid en de waakzaamheid der inwoners
tot nu toe bewaard gebleven.
Op alle wegen, die naar het dorp leiden
heeft men een groot vuur ontstoken, ten
teeken, dat niemand de grens der gemeen
te mag overschrijden.
Maar Kaspar Schisler, die eenigen tijd
in het naburige dorp Eschenlohe heeft
doorgebracht kan ongemerkt tusschen de
wachtposten doorsluipen om in Oberam
mergau het carnavalsfeest te komen vie
ren, Zonder dat hij het zelf weet, is hij
reeds door de pest aangetast.
Nauwelijks heeft hij zijn woning bereikt,
of hij wordt door een zware koorts over
vallen en zijn ouders zien thans met ont
zetting, dat de pest, die zoolang op een
afstand is gehouden, thans in Oberammer
gau is binnengebracht door hun eigen zoon.
Verschrikkelijke jammerklachten weerklin
ken thans door de straten. Het volk loopt
heen en weer en weet niet hoe het alom
dreigende gevaar te ontvluchten. In enkele
weken tijds zijn er 84 slachtoffers gevallen.
De Gelofte.
De oudste bewoners van Oberammergau
komen dan bijeen op het kerkplein en be
loven plechtig voortaan elke 10 jaar een
passiespel te zullen opvoeren, als zij verlost
worden van de pest.
Na dit tooneel valt het scherm.
De kroniekschrijver heeft opgeteekend,
dat na het afleggen van deze gelofte, of
schoon zeer velen reeds aangetast, nie
mand meer aan deze vreeselijke ziekte is
gestorven.
In 1634 werd voor de eerste maal het
Passiespel opgevoerd. Op enkele uitzon
deringen na, ten tijde van oorlog of andere
rampen heeft men de belofte elke tien jaar
getrouw nagekomen: ter viering van het
derde eeuwfeest der gelofte, worden in
1934 „buitengewone voorstellingen'' gege
ven.
„De Gelofte" wordt dit jaar twee of drie
maal per week opgevoerd tot en met 27
Augustus. Ir de lijst der spelers ontmoeten
we vele bekende namen. Anny Rutz, die bij
de vorige passiespelen de Madonna-rol ver
vulde, zou ook in de „Gelofte" een hoofd
rol krijgen, maar moest hiervoor op het
laatste oogenblik bedanken wegens ziekte
van haar zuster Mia. Thans is haar een
minder omvangrijke rol toebedeeld.
De Vrouwen, die in „De Gelofte'* mee
spelen, zullen allen het volgende jaar een
hoofdrol vervullen in het Passiespel. Klara
Mayr zal waarschijnlijk worden gekozen
tot Maria Magdalena; Maria Lang en An
ny Rutz zijn de voornaamste candidaten
voor de Madonna-rol. Maria Lang is de
dochter van Anton Lang die driemaal de
Christusrol heeft gespeeld Verder kan
in „De Gelofte" zien optreden de bekende
passiespelers Meichior Breitsamter, Anny
Zwink, Alfred Zwink en Rosa Alb.
De rol van Kaspar Schisler wordt ge
speeld door Hans Mayer. De regie is toe
vertrouwd aan George lang, die het oude
Passiespel voor de uitvoering van
heeft gemoderniseerd.
KERKNIEUWS
MOHAMEDANEN TER BEEVAART
NAAR ST. ANTONIUS.
Tn het jongste nummer van „Islamski
Svijet" komt een merkwaardig bericht voor
betreffende Mohamedanen die ter beevaart
gaan naar Sint Antomus.
Wij ontleenen daaraan het volgende:
Zooals men weet bestaat er ook in Sera-
jewo een kerk van den H. Antonius van
Padua, die door de katholieken bijzonder
wordt vereerd en aangeroepen om zijn voor
spraak in huwelijkszaken. Daarom ziet men
altijd vrouwen en mannen neergeknield
voor zijn beeltenis, waarvoor zij kaarsen
ontsteken en bidden voor een gelukkig hu
welijk. In den laatsten tijd komen er ook
geregeld Mohamedanen ter beevaart naar
de Sint Antoniuskerk: behalve kaarsen
brengen ze ook hun matjes mee, waarop ze
gewoonlijk neerknielen bij hun Mohamc-
daansche godsdienstoefeningen.
„K. W. P."
MISSIONARISSEN VAN DE
H. FAMILIE.
H. H. Wijdingen.
Zondag 30 Juli a.s. zal Zijn Hoogw. Exc.
Mgr. P. Hopmans, Bissohop van Breda,
in de kapel van het instituut „St. Louis"
te Oudenbosch, de volgende H.H. Wijdin
gen toedienen:
Het H Priesterschap aan de eerw. Fra
ters: J. de Haan (Twello), A. Rijbroek
(Amsterdam), A. v. Rossum (Mill), Th. v.
Diepen (Hcer-Huigowaard), J. Ilagens (Se-
venurn), J. Kusters (Boxmeer).
Het Sub-diaconaat- aan de eerw. Fra
ters: A. Janmaat (AVilnis), F. v. Kampen
hout (Rotterdam), G. Slot (Deventer), H.
Kronenberg (Nijmegen), P. v. Etten (Ze-
venbersche Hoek), J. Menken (Leiden),
M. Schoots (Nijmegen).
De Tonsuur aan de eerw. Fraters: A.
Gielens (Meyel), J Ogier (Weert), B. Bos
(Den Haag), J. Huisman (Vlaardingen),
M. Schellekens (Eindhoven), H. v. Tiel
(Zeeland), A Verlaan (L a n g o r a a r), A.
r. Hoogenhoff (Veghel).
PATERS VAN DEN H. GEEST.
H.H. Wijdingen.
Zijn Hoogw. Exc. Monseigneur L. Le
Hunsec, t-it. Bisschop van Europus en Ge
neraal Overste der Paters van den H.
Geest bracht dezer dagen een bezoek aan
de huizen der Nederlandsohe Provincie.
Sedert zijn vorige reis naar Nederland,
nu vijf jaar terug, kon hij wederom een
groote en algemeene vooruitgang consta-
teeren. Te BaarleNassau (grens) zijn nu
een tachtig Broeders, postulanten en no
vicen, die zelf thans bezig zijn met den
bouw vaji een nieuwen vleugel, welke
over eenige weken voltooid zal kunnen
zijn.
Te Weert vond hij -den nieuwbouw, die
drie jaar geleden gereed kwam. Kon het
huis bij zijn vorig bezoek ternauwernood
80 studenten hebben, thans zijn er 210.
Na 's avonds tevoren de plechtige prijs-
uitdeeling te hebben voorgezeten, heeft
hij op Zondag 23 Juli 1.1. in do kapel van
het Missiehuis de H. Priesterwijding toe
gediend aan de Eerw. Frater P. Cools
uit Den Haag en den Eerw. Heer J. v.
Geyn, eveneens uit Den Haag, deze laat-
ste echter van het Fransch Koloniaal Se
minarie, gevestigd in het Moederhuis de
zer Congregatie te Parijs. Tot Diaken
werden gewijd de Eerw. Fraters: J. de
Lange uit St. Nicolaasga (Fr.), G. Betten-
viel uit Amsterdam, J. Tlcndrickx uit
Weert, II. Grimmon uit Hilversum, W. v.
d. Heijden uit Soit\eren-Eind, H. v. Els-
wijk uit Naaldwijk en J. Polman uit Den
Haag.
Van Weert uit vertrok Monseigneur
naar Gennep, waar hij den vorigen keer
het Philosophicum vond, thans ingericht
als Noviciaat voor de priesterstudenten,
op heden 18 in getal, voor het aanstaande
jaar 23.
Gcmert gold het laatste bezoek, waar
vijf jaar geleden nog de jongens der eer
ste Latijnsche klassen waren gevestigd
in het bekende „Kasteel". Sindsdien werd
dit bezit der Congregatie en het is thans
ingericht voor de hoogere studies van
Wijsbegeerte en Godgeleerdheid. Het aan
tal Fraters bedraagt daar bij de 70. Op
Dinsdag 25 Juli 1.1. diende Monseigneur
or de H. Priesterwijding toe aan de Fra
ters, die te Weert Diaken werden gewijd.
Denzclfden dag reisde Z. Hoogw. Exc. af
naar België voor een bezoek aan de ver
schillende huizer dezer Provincie.
UIT DE OMGEVING
0EGSTGEEST.
BRAND OP DEN WARMONDERWEG.
Weer een drukke avond voor de Oegst-
geestsche en Leidsche spuiten.
Gisterennamiddag omstreeks half zei
brak brand uit in het perceel Warmonder-
weg 12, tot voor kort bewoond door prof
Gorter, doch dat thans zou worden be
trokken door den heer J. W. Henny.
De brand werd ontdekt door een twee
tal passeorendo personen, die rook zagen
uitslaan.
Boven komende ontdekten zij een werk
man, die met emmers water een begin van
brand trachtte te blusschen. Men was na
melijk bezig met het aanleggen van cen
trale verwarming Do werkman gebruikte
vlak onder de rieten dakbedekking een
laschapparaat, waarvan de steekvlam al
hoewel alle voorzorgsmaatregelen waren
genomen in aanraking kwam met de zol-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Op de slotzitting der Econ. Wereldcon
ferentie heeft dr. Colijn een rede gehouden.
(2de blad).
BINNENLAND.
Nieuwe frankeerzegel van 80 cents, (late
blad.
Verscheidene slachtoffers van het zwem
men. (Gean. Bor. 2de blad).
Brand In stoomzagerij te Oss. (Gom. Bor.
2de blad).
Het tweede slachtoffer van het ongeluk
op den onbewaakten overweg bij Wester
broek overleden. (Gem. Bcr. 2de blad).
doring die vlam vatte. In de onmiddellijke
nabijheid trof men aan twee koolzuur ap
paraten, die terstond werden weggo-
haald, waardoor ontploffing werd voorko
men. Door de omwonenden werd de
brandweer uit Oegstgeest gewaarschuwd,
die spoedig ter plaatse was en ook de mo
torspuit uit Leiden, omdat do villa vlak
aan de grens lag.
Men had met het blusschen eenige
moeilijkheid doordat het materiaal zoo
wol van de Oogstgeostsche als Leidsche
brandweer nog niet geheel droog was.
Daarbij geraakte de Oegstgeostscho spuit
defect (dat echter spoedig verholpen
was) en verzocht men Leiden aan het
blusschingswerk deel te nomen, die aan
koppelde aan de waterleiding nabij den
Rijnsburgerweg. De Oegstgeesclio spuit
ederom teruggekeerd sloot nu ook aan op
de waterleiding. Het oude mofcorspuitje
werd geplaatst nabij de Leidsohe Hout on
bewees goede diensten. Verder worden nog
een paar slangen op do waterleiding ge
zet en bestreed men het vuur mot zes
ilangen.
Door do „brandvrije" rieten bedekking
brandde het dak maar langzaam. Massa's
water werden op het dak gospoten, doch
het bleef smeulen.
Eerst toen eenige gaten in het dak wa
ren gebrand, kon het vuur van binnen met.
kracht worden bestroden, gebruikmakend
van do groote Leidsche brandladders.
Gelukkig was er zeer weinig wind en
daardoor het gevaar voor belondondo per-
oeelen gering. Wel had men geweldige
rookmassa's. Daar dit gevaar voor de
menschcn kon opleveren, was van den ge
neeskundigen dienst uit Leidon Dr. Horst
en uit Oegstgeest Dr. Timmernmns ter
plaatse.
Do brandweer stond onder leiding van
de heeren Kamsteeg on W. do Rooy, daar
de opperbrandmeester eerst later op do
plaats des onheils kwam.
Burgemeester en beide wethouders wa
ren uitstedig, doch verschillende raadsle
den troffen we aan. Ook zngen wij den
commissaris van poliie uit Leiden en de
secretaris Dr. v. Streyen.
In samenwerking met de Leidsohe poli
tie zorgden onze veldwachters voor goede
afzetting, zoodat de brandweerlieden geen
last ondervonden van het publiek, dat be
grijpelijker wijze in groote getale aanwe
zig was.
Om ongeveer tien uur rukte do Leidsche
brandweer in en bleef Oegstgeest het
smeulend riet beetrijden, dat voortduur
de tot na middernacht.
De materieelo schade is niet zoo groot
dan werd vermoed. De eerste etage bleef
geheel gespaard.
Natuurlijk werd op het terrein van den
brand door omstanders wederom de noo-
dige critiek uitgeoefend op onze brand
weer, die wij eohtcr niet gaarne voor onze
rekening zouden willen nemen.
Zeer zeker zal er wel eens oen foutje
zijn gemaakt, doch waar komen die niet
voor.
Men moet toch rekening houden met
de omstandigheden. Wij voor ons conclu-
deeren, dat do brandweer oen goed beleid
heeft gevoerd.
Personalia. Voor het examen Nuttige
Handwerken is geslaagd mej. T. Dickman
H. Kindsheid-processie. Gisteren
werd in de parochie het jaarlijksche feest
der H. Kindsheid gevierd, een feest spe
ciaal voor de kinderen, die hun voorbeeld
vinden in do eerste levensuren van het
Goddelijk Kind, dat Zijn ouders onderda
nig was.
Daarom wordt dit feest der H. Kinds
heid voor do kinderen zoo mooi en zoo
aantrekkelijk mogelijk gemaakt.
Des morgens een pecialo kindermis
met algem. H Communie. Om half drie
ving de eigenlijke „Kindsheid" aan waar-
