HULP IN NOOD:
A.G.STIJNMAN
HOOGE RIJNDIJK 106
'4 ZATERDAG 22 JULI 1933
DE LEIDSCHE COURANT
VOERDE BLAD PAG. 15
GEMENGDE BERICHTEN
BEJAARDE MAN VOOR LOCOMOTIEF
GEVALLEN.
Op slag gedood.
In den bocht van den nieuwen weg te
Poeldijk is de 70-jarige heer Sch. uit Den
Haag door een locomotief van de W. S. M.
gegrepen en gedood.
De heer C. had pér fiets een uitstapje
gemaakt door het Westland en was op weg
naar huis. Hij passeerde de scherpe bocht
aan de rechterzijde van den weg doch stak
niet dadelijk de tramrails over, die daar
ter plaatse vlak voor een café liggen. Voor
den ingang van dit café wilde de heer S.
de rails oversteken, waarschijnlijk heeft hij
eerst op het laatste moment bemerkt, dat
uit de richting Monster een locomotief van
de W. 8. M in kalme vaart de kruising
passeerde. Bij het oversteken, dat op een
paar meter afstand van de locomotief ge
schiedde, kwam het stuur van de fiets van
den heer 8. in aanraking met dat V«Q oen
metgezel waardoor de heer S. kwam te
vallen.
De machinist remde uit alle macht, doch
kon op zulk een korten afstand de zware
machine niet tijdig tot stilstand brengen,
zoodat de heer S. de wielen van de locomo
tief over het lichaam kreeg. Hij was op
slag dood.
PLEZIERJACHT GEZONKEN.
De vijf opvarenden gered.
Gisteren is op de Waal bij Nijmegen het
jacht van den heer James uit Amsterdam
op een krib gestooten en gezonken. De vijf
opvarenden, die te water geraakten en
blijkbaar onvoldoende konden zwemmen,
riepen luidkeels om hulp. Dit werd gehoord
door schipper van S., die onmiddellijk met
een boot te hulp kwam en er in slaagde de
drenkelingen, die niet gewond waren, te
redden. De boot is latèr gelicht en wordt
naar Amsterdam gesleept.
SLACHTOFFERS VAN DE WARMTE.
Gisterenmiddag is in de Eemnesservaart
bij het baden verdronken de 35-jarige land
bouwersknecht M. v. d. Veer, woonachtig
te Nijkerk. Zijn lijk is later door zwemmers
De 35-jarige J. Sluiter uit de Zout-
ziederstraat te Rotterdam is bij het baden
in de Schie nabij den Bergpolder verdron
ken. Zijn lijk is opgehaald en naar het zie
kenhuis aan den Bergweg gebracht.
BRAND IN VERVERIJ TE HAAKS
BERGEN.
In den afgeloopen nacht omstreeks 2 uur
is brand uitgebroken in de ververij van de
firma Frankenhuis, gelegen aan de Sta
tionstraat te Haaksbergen. Het vuur dat
in de voorraad katoenafva] gretig voedsel
vond, had gelegenheid zich aanmerkelijk
uit te breiden. Dank zij het krachtig optre
den van den brandweer, werd voorkomen
dat het hoofdgebouw met de groote op
slagplaatsen vlam vatte. De ververij als
mede de aangelegen gebouwtjes brandden
geheel uit. Het ketelhuis en de kantoren
zijn behouden gebleven.
ZIEKTE VAN WEIL.
Kanaal door Walcheren besmet.
Te Middelburg is een geval van de ziekte
▼an Weil geconstateerd bij een persoon,
die in het kanaal door Walcheren heeft
gezwommen.
De burgemeester heeft daarin aanlei
ding gevonden tot een publicatie, waarin
hij verklaart, dat 't kanaalwater besmet
is en dat ondanks de maatregelen, die
hiertegen worden genomen, voor iederen
kanaalzwemmer de mogelijkheid van be
smetting blijft bestaan.
TEGEN DIEFSTAL VAN RIJWIEL-
MERKEN.
Proefneming met nieuw soort houder.
Op de kantoren der posterijen te Am
sterdam, Alkmaar, Arnhem, Assen, Dord
recht, 's-Gravenhage, Groningen, Haarlem,
's-Hertogenbosch, Leeuwarden, Leiden,
Maastricht, Middelburg, Tüotterdam,
Utrecht en Zwolle, zullen met ingang van
24 Juli a.s. tot een beperkt aantal houders
voor rijwielbelastingmerken, vergezeld van
gebruiksaanwijzingen, verkrijgbaar worden
gesteld tegen den prijs van 15 cent per
•tuk.
Het betreft hier een proefneming met
een nieuw soort houder, waarvan wordt
verwacht, dat diefstal van rijwieimerken
er door zal kunnen worden voorkomen.
Omtrent de wijze,waarop deze houders,
indien de proef slaagt, voor het vervolg
en dan in grooter getale verkrijgbaar zul
len worden gesteld, is nog niets beslist.
De vraag of de distributie in het vervolg
mede zal kunnen geschieden door tusschen-
komst van den particulieren rijwielhandel
ral in overweging worden genomen, zoodra
de resultaten der proefneming zullen vast
staan.
WASCHBEER AAN DE WADDENKUST
Een arbeider, die te Wierum buiten den
zeedijk eenige werkzaamheden verrichtte
op een landingshoofd, bemerkte aan het
eind hiervan een hem onbekend dier, ter
lengte van 60 k 7 c.m. Daar hij meende,
dat het beest hem zou aanvallen, sloeg
hij het dood met een stuk hout.
Dierenkenners herkenden het beest als
een waschbeer.
Hoe dit dier dat in Noord-Amerika
leeft aan de kust der Waddenzee in het
wild voorkomt is oen raadsel,
v „HbH"
DE SMOKKELARIJ DUURT VOORT.
De laatste weken komt het weer her
haaldelijk voor, dat Duitschb douanebe
ambten des nachts of overdag op smokke
laars s booten.
Vrijdagnacht ontmoetten de douanebe
ambten van Neukerk, dicht bij de stad een
groote groep smokkelaars, allen met groo
te pakken beladen. Op het haltgeroep gaf
men geen gehoor. Met achterlating van
enkele pakken zetten de smokkelaars het
op een loopen. De beambten openden een
vuur Hierbij werd de 25-jarige werklooze
A. G. uit Neukerk door een tweetal kogels
in zijn been geraakt. Een honderd kilo
gram koffie en tabak werd in beslag ge
nomen. G. werd naar het ziekenhuis te
Neukerk overgebracht. De overige leden
der bende wisten te ontsnappen.
Woensdagmiddag werd aan het douane
kantoor te Kaldenkrichen bij Tegelen een
vrouw aangehouden, die in een kinderwa
gen trachtte koffie en tabak over de
grens te smokkelen.
DE BERGING VAN HET GOUD VAN
DE „LUTINE".
Gisteren werd het kegelvormige onder
stuk van het bergingstoestel van den heer
Beckers op pontons van de haven van Ter
schelling overgebracht naar het „Lutine"-
terrein in den Stortenmelk tusschen Vlie
land en Terschelling, en aldaar op den zee
bodem geplaatst. Omstreeks 10 uur des
morgens werd uitgevaren. In den namid
dag kwam men op het terrein aan, doch
eerst in de avonduren toen de vloed op
zijn hoogst 6tond en er bijna geen stroom
meer stond kon de toren worden neerge
laten. Om 8.41 uur begon mep de toren te
vieren. Om 8.50 raakte de onderkant van
den toren het spiegelgladde zee-opper
vlak. Om 9.15 bereikte het toestel den zee
bodem. Slechts een klein stuk van den
toren, naar schatting een vierde gedeelte,
bleef boven water steken. De toren stond
echter ongeveer tien graden scheef. Men
zal trachten den toren recht te krijgen. De
werkzaamheden worden zoo spoedig mo
gelijk voortgezet.
INGEZONDEN STUKKEN
IETS OVER GENEESKUNDIG
SCHOOLTOEZICHT.
De agenda voor de vergadering op
Maandag»- aa. van den gemeenteraad van
Leiden bevat het kort-om-sohreven onder
werp: voortzetting van de behandeling van
art. 11 van de ontwerp-verordening lagere
scholen, de kinderbewaarplaatsen en derge
lijke inrichtingen, en den werkkring van
den schoolarts".
Eenvoudig staat het er vermeld, doch
het feit, dat men in een vorige raadsverga
dering niet geheel tot overeenstemming is
gekomen, duidt er wel op, dat hier adder
tjes schuilen, die het aannemen van het
betrokken artikel niet zullen vergemakke
lijken.
Het doet even vreemd aan, dat zulk een
urgent belang niet voldoende wordt inge
zien, zoowel van de zijde van de vroede
vaderen als door de verschillende onder
wijs instanties. Zijn de beriohten juist, dan
blijkt daaruit, dat de besturen van alle bij
zondere scholen tégen het onderzoek naar
de mogelijkheid van een geneeskundig on
derzoek zijn. Ook de inspecteur van het la-
ger-onderwijs en de commissie voor het
onderwijs verklaren zich er tegen. De hoof
den der scholen schenen ook al niet una
niem te zijn in hun meeningen.
Gaat men de argumenten na, die geleid
hebben tot dit ontkennend en afwijzend
antwoord, dan ervaren wij, dat men de mee-
ning durft te verkondigen, dat een verlan
gen naar dit schooltoezicht niet leeft in de
burgerij; men wenscht geen grondig onder
zoek naar de gezondheid van het kind 1
Het is toch wel wat tè naief.
Wij gelooven het niet ondienstig te ach
ten, als wij eens in het kort nagaan welke
na-deelen er dan wel verbonden zijn aan
dit versmaadde geneeskundig schooltoe
zicht. En wij zijn dan misschien niet voor
barig wanneer wij, en met ons vele an
deren, toegeven dat het schooltoezicht meer
voor- dan nadeelen biedt.
Overal in den lande worden consultatic-
bureaux opgericht voor zuigelingenzorg.
Alles wordt in het werk gesteld om de eer
ste stadia van opvoeding van het kind zoo
goed mogelijk te doen plaats hebben. En
als deze eerste periode voorbij is dan vangt
die van den kleuterzorg aan. Ook hier wor
den geen moeite noch kosten ontzien' om
den kleuter het leven zoo aangenaam mo
gelijk te maken.
Doch dan komt de schooltijd. De tijd,
waarop het kind volgens de wet- verplicht
is het ouderlijk gezag gedeeltelijk met het
sohoolgezag te deelen; de tijd, waarin do
ouders hun kind toevertrouwen aan de
overheid, niet anders verwachtende dan
een gelijkwaardige behandeling (ja mis
schien nog betere) dan thuis. Een zware
taak is weggelegd voor de overheid en zij
zal zich van deze verantwoordelijkheid dan
ook voldoende rekenschap moeten geven.
De redacteur van de Vox medicorum,
dr. Prins, schrijft: „De leerplichtwet, die
het kind verplicht, dc school te bezoeken,
legt aan elk sohoolbestuur, aan elke ge
meente, aan onze regeering den moreelen
plicht op, te zorgen, dat de gezondheid der
kinderen zoo weinig mogelijk geschaad
wordt".
Deze moreele verplichting leidt de over
heid ertoe al het mogelijke te doen om
niet alleen de zedelijke belangen, doch ook
de lichamelijke belangen van het kind voor
te staan. De zedelijke belangen worden vol
doende beschermd door de wet op het la-
ger-onderwijs, die van het onderwijzend
personeel een bewijs van goed en zedelijk
gedrag eischt. Doch is de lichamelijke ge
zondheid niet een even voorname factor bij
hef kind!
Het in het leven roepen van het genees
kundig schooltoezicht geeft de overheid
hier de gelegenheid om de taak der ouders
niet alleen te verlichten, doch ook om tij
AUTOMAATi
SIGAREN en
SIGARETTEN
A. H. v. d. VOOREN
AUTOMAATi
ROLFILMS
Geijtenbeeks Fotohandel
Breestraat 79 hoek Diefsteeg
Ontwikkelen en afdrukken
voor Amateurs
Zon dagsadres
BANKETBAKKERIJ
Steenstraaft 12
Geopend van 10-2 uur
Zondagsadres
A. C. L. CASTELEIN
BANKETBAKKERIJ
Lage Rijndijk 9
Zondag open van 10-2 uur
Verder verkoop per automaat
dig in te grijpen wanneer de gezondheid
van het kind dit eiecht.
Het geneeskundig schooltoezicht ie voor
al in de provincie Zuid-Holland sterk uit
gegroeid. In 1927 was op het platteland
weinig nog te bespeuren van een genees
kundig schooltoezicht. Het bestuur van het
Groene Kruis kreeg in dat jaar van het
provinciaal beetuur opdracht om het plat
teland bouwrijp te maken voor de invoe
ring van dit toezicht. ELke oppositie ten
spijt heeft dit instituut zich in den loop
der jaren steeds verder uitgebreid. En
waarom dat tegenwerken? Waarom van
dwang gepraat waar van dwang geen spra
ke was? Goethe moet wel gelijk gehad heb
ben als hij zegt, dat het dikwijls een ver-
geefsche moeite is aan volwassenen iets te
leeren over dingen aangaande lichaam of
geest, smaak of verstand. Wie de jeugd
heeft, heeft ook hier de toekomst.
Het bezwaar wordt geopperd, dat het
verantwoordelijkheidsgevoel der ouders zal
verminderen door het gen. toezicht. Wij
meenen deze meening echter te moeten be
strijden. Verminderd het verantwoordelijk
heidsgevoel der oudere als zij er opmerk
zaam op worden gemaakt, dat hun kinde
ren met een ziekte zijn behebt? Neen, eer
der kan sprake zijn van een zwaardere ver
antwoordelijkheid als men van dc ziekten
kennis moet nemen en onwillekeurig zou
men gaan veronderstellen dat zij, die zuik
een opini6 durven te lanceeren, zich gaar
ne ontheven zien van een plicht welke hun
door de overheid wordt kenbaar gemaakt.
Het daadwerkelijk belang van het kind
staat voorop.
Natuurlijk dienen de ouders geheel vrij
te zijn om hun kind aan de zorgen van een
schoolarts toe te vertrouwen. Ons zijn vele
gemeenteverordeningen bekend, die uit
drukkelijk verklaren, dat de ouders hun
toestemming tot het houden van een on
derzoek moeten geven en dat zij bij dat
onderzoek tegenwoordig kunnen zijn.
Voorts dient niet vergeten te worden, dat
de schoolarts in geen enkel opzicht in de
plaats treedt van den huisdokter. De
schoolarts constateert slechts een ziekte
geval, brengt dit ter kennis van de ouders,
die naar eigen goeddunken kunnen en mo
gen handelen.
Hoe men hier kan spreken van dwang
is ons ten eenenmalc een raadsel.
Dat er ouders zijn, die een afwijzende
houding aannemen togen die instituut, kan
als volslagen onbekendheid ermede worden
aangemerkt, doch dat inspectie en hoofden
van lagere soholen zich bijna eenparig te
gen geneeskundig schooltoezicht hebben uit
gesproken doet wonderlijk aan.
Anders is men direct geneigd een mee
ning van den gezondheidsdienst aan te ne
men, vooral als het betreft ruime en loyale
indeeling van klaaselokalen. Maar nu die
zelfde gezondheidsdienst het instituut van
geneeskundig onderzoek warm aanbeveelt,
blijft men doof.
Niet alleen het lichamelijk welzijn van
het kind staat meergenoemd instituut voor.
Ook de inrichting van de scholen, de ver
lichting, verwarming, drinkwatervoorzie
ning, privaten, sohoolmiddelen, enz. maken
deel uit van de omvangrijke taak van het
instituut schooltoezicht.
Evenals een huis geriefelijk wordt inge
richt voor ziin bewoners mag ook worden
verondersteld dat een sohoollokaal geriefe
lijk wordt ingericht. Immers het kind
brengt een groot gedeelte van zijn ;cugd
binnen de schoolmuren door.
Niet in de laatste plaats behoort door
de overheid aandacht te worden gewijd
aan het schoolpersoneel. Het kind staat
aan vele gevaren bloot. Mazelen, kinkhoest,
pokken, roode hond zijn evenzoovele ziek
ten, welke het kind voor zijn verder leven
ongelukkig kunnen maken. Een der meest
gevreesde ziekten is evenwel de tubercu
lose. Dr. Feisser, die voor eenige jaren
terug te Utrecht een rede hield over ge
neeskundig schooltoezicht, wijst er op, dat
dikwijls kinderen van gezonde ouders op
school met deze gevaarlijke ziekte, vooral
door onderwijzend personeel, worden be
smet, Het moet toch tot de ouders door
dringen, dat hun kind aan vele gevaren
bloot staat en wanneer niet tijdig op een
ontstaan der ziekte wordt gewezen, zullen
de gevolgen zich spoedig genoeg openba
ren. zoowel voor het kind als voor de
ouders.
Is het. niet meer dan tijd, dat de over
heid een geneeskundig onderzoek van het
onderwijzend personeel verplichtend stelt?
Wij behoeven op deze plaats niet in te gaan
op het groote gevaar, dat t.b.c. voor kin
deren met zich brenet. Wanneer ouder»
wisten hoeveel onderwijzers en onderwijze
ressen tot scholen toegelaten worden, die
ale tuberculeus moeten worden aangemerkt,
dan zouden zij niet schromen om zich uit
te spreken voor schooltoezicht, ja, zij zou
den het ala cisoh gaan stellen, om hier
door te voorkomen, dat hun kind door
deze ziekte wordt aangetast» Tndien men
een riekte wil genezen, moet men tooh be
ginnen met de kiem uit te roeien. Het jaar
verslag van den schoolartsendicnet te Kat
wijk vermeld met eenige voldoening, dat
door het onderwijzend personeel zelf een
voorstel is gedaan om een periodiek go-
neeskundig onderzoek in te stellen bij het
personeel. Voor zoover dit verantwoorde
lijkheidsgevoel niet bij het personeel be
rust, moet de overheid, kraohtens het haar
toekomend recht, regelend optreden.
En niet alleen de atedelijke overheid
heeft hier een plicht te vervullen. Ook het
platteland moet actief zijn. Door gemeen
schappelijke regelingen moet een instituut
in het leven geroepen worden, dat met zorg
waakt over de belangen van de schoolgaan
de kinderen. Dit toezicht behoeft zich niet
te beperken tot het lager en het uitgebreid,
dus verpliohtend onderwijl, doch kan zijn
bemoeiieniseen ook uitstrekken over het
middelbaar onderwijs. Doch, zooals dr.
Freie, schoolarts te Amsterdam in een te
's Gravenhage gehouden inleiding voor de
A. N. V. V. S. G., opmerkte, behoort uit
breiding van het geneeskundig onderzoek
naar beneden, de kleuterzorg, meer urgent
te blijven dan een uitbreiding naar boven.
Waar de overheid niet paraat is, moet
het initiatief genomen worden door par
ticuliere vereenigingen, welke op dat ge
bied werkzaam zijn. Gewenacht is het ech
ter dat de uiteindelijke regeling door de
overheid gewchiedt.
Nauw verwant met het geneeskundig
schooltoezicht ia het tandheelkundig
schooltoezicht. Tereoht wordt in het or
gaan van „Ons Groene Kruis" van October
1929 tandbederf als de meest verbreido
volksziekte aangemerkt. Geen enkele ziekte
wordt zoo verwaarloosd als deze. Ook hier
zijn vele gemeenten op de bres gesprongen.
Een grondige behandeling van het gebid
tijdens de schooljaren ia een waarborg voor
oen gezondige en werkkrachtige natie. Do
in de gemeente Rotterdam op dit punt
genomen proeven hebben tot gevolg gehad,
dat een definitieve doorvoering over do
geheele stad plaats vond. Hier waren het
juist de ouders die dit instituut toejuich
ten.
Niet te ontkennen valt evenwel, dat de
tijden er niet toe medewerken om deze
plannen in daden om te zetten. Het budget
der gemeenten dwingt tot bezuiniging,
zelfs tot diepgaande bezuiniging Begrijpe
lijk is het dan ook wel, dat reeds in ver
gevorderd stadium verkeerende plannen
geen kans van slagen hebben. Zelfs het
rapport-Welter wijdt een paar schuchtere
woorden aan de bezuiniging op gebied van
kinderhygiëne, tuberculosebestrijding. Het
heet: „De onder deze onderafdeeling val
lende subsidiën worden getroffen door de
algemeene korting van 15 pet." Niet alleen
het Rijk, doch ook de provinciën die steeds
zooveel goeds hebben gedaan bij de ver
breiding van het instituut geneeskundig
schooltoezicht, zullen moeten gaan bezui
nigen.
Ondanks dit alles hebben wij geen on
overbrugbare bezwaren kunnen aanvoelen,
zooals die zoogenaamd door anderen wor
den aangevoerd.
Mocht de Raad tot aanneming van de
ontwerp-verordening besluiten, dan is het
te hopen, dat ook de bijzondere schoolbe
sturen zich rekenschap zullen geven van
hun afwijzende houdihg. "Njet hun belang,
doch het belang der schoolkinderen be
hoort hier doorslaggevend to zijn.
Woubnigge. SCHAMINéE.
LAND- EN TUINBOUW
OMZETTING VAN DE BODEMCULTUUR
Nederland graanland?
In een beschouwing over graanoogsten stelt
de Neder la nder vast, dat zoowel de cul
tuur ala de politiek de algemeene wereldgraan-
markt opheffen en haar splijten in van elkaar
min of meer onafhankelijke continentale en na
tionale markten.
„De kana, dat er algemeene, alle uit
voer- en invoerlanden omspannende rege
ling inzake uitzaai en export zal komen,
moet wel uiterst gering worden geacht,- en
ons land, dat zeer waarschijnlijk in de
naaste jaren een systematische omzetting
in zijn bodem-cultuur zal moeten doorvoe
ren, ten einde den akkerbouwstand voor
ondergang te behoeden, zal zich zeker da
handen niet kunnen laten binden door zich
vast te leggen aan een bepaald invoer-
quaontum of aan een maximum bebouwd
oppervlak".
Het Huisgezin wijat er, mede in verband
met de geweldige terugloopende exportcijfers
van veeteelt cn landbouw op, dat ondanks a!
den steun dien de regeering verleent de ellen
de steeds grooter wordt; en wanneer de crisis
voortduurt Londen stelt evenzeer teleur als
Genève het vroeger gedaan heeft zal men
steeds meer land leeg zien staan, leeg behalve
van onkruid.
„Zal men, of men wil of niet, ten slotte
niet het groote middel moeten aangrijpen,
zooals men aarzelend, schroomvallend, te
laat de retorsie- en andere maatregelen te
baat neemt, welke men tot het uiterste heeft
afgewezen?
Het groote middel: van Nederland een
graanland maken, waardoor het platte
land uit zijn verval en werkloosheid zou
worden opgeheven, weer het lied van den
arbeid zou kunnen schallen en de woeste
nij-bedreiging van ons land werd afge
wend.
Hat brood zou wat duurder worden,
maar we zijn thans over het duur brood-
wapen van vroegere verkiezingscampagnes
heen: het volk beseft na wel, dat het be
ter is iets duurder brood voor allen, dan
geen brood voor velen.
We komen tot Nederland graanland,
maar naar Nederlandschen trant zal dit
gebeuren wanneer eerst voor tientallen
millioenen schade zal zijn aangericht".
r&&?UROL
l ï- Doo. »-60 90 c Tub. SO tl.
Bq Apoih ra Drogm.a
DE AVONTUREN VAN PR0FJE EN STRU1SJE.
121. Op het. geluid van de ronkende mo
tor was de piloot ontwaakt en verschrikt
naar buiten gesneld, maar het was te laat
Hij zag nog slechte een stukje van zijn
machine en aan het angstige gegil van do
passagiers kon hij wel bemerken, dat «Ie
vlucht niet vrijwillig werd ondernomen. Hij
vermoedde wel, dat er van zijn vliegma
chine niet veel tereabt soa bennen.
i^> pjdagmiddag werden op den straat-
T71 V-JUI:
f ^lie tijdena een wolkbreuk bcscher-
Jnen .®n adden gezocht onder een populier,
1 Z n k^sem getroffen en op slag ge-
een onbej^ derde persoon, die eveneens
nvoeden lje 8tond te schuilen, viel bo
om eraf tpg neer en kwam pas eenige uren
de negerij bewustzijn. Hij was ongedeerd,
tot oen
kunnen k
