24ste Jaargang
DONDERDAG Z9 JUNI 1933
No. 7545
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
VOORNAAMSTE NIEUWS.
S)e £eidóch£0oti/fca/rit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:.
Gewone Advertentie!) 30 eenl per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarfn to
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «a
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
V Het goede in het Nationaal-
Socialisme.
De toestand in Duitsohland moet toch
een Nederlander ten slotte niet kunnen
bevredigen, óók al zou hij eenige natio-
naal-socialistische sympathieën hebben
Een Nederlander kkn zich, ons inziens,
onmogelijk een dergelijke geestelijke
dwang-positie als ideaal of zelfs maar als
houdbaar of duldlbaar voorstellen
Sympathieën onder ons ook onder
Katholieken voor het nationaal-soeialis-
me zijn te verklaren doordat men het we-
zelijke en het bijkomstige in het stelsel
met elkaar verwart.
Wat wezenlijk is: de vergoding va-n
de staatsmacht, absoluut heersohersgezag
dat gaat men dan als iets b ij k o m-
tigs beschouwen. En men redeneert,
dat het ook wel anders zou kunnen,
waaruit dan blijkt, dat men wenscht een
„sterk gezag". Maareen „sterk ge
zag" willen, gelukkig, ook velen, die afkee-
rig staan van het nationaal-socialisme,
willen wij ook. Doch het nationaal-socia*
lisme gaat véél verder in zijn gezags-
eisch; en dat is in het stelsel niet iets
bijkomstigs, doch een wezenlijk, daarin
onafscheidelijk vastzittend element.
Het b ij k o m s t i g e in het stelsel be
schouwt men daarentegen vaak als iets
wezenlijks daarin; als iets, wat het
nationaal-socialisme als zoodanig bezit, in
tegenstelling of in afwijking met andere
stelsels.
Ongetwijfeld, in het nationaal-socialisme
zijn goede dingen. Maar in andere stel-
stels, waarmede wij ons heelemaal niet
kimnen vereenigen, zit ook iets goeds. Ook
zelfs in het Communisme b.v.
't Is niet redelijk wat niemand zal
loochenen om vanwege het bijkomstig-
goede een wezenlijk-verkeerd stelsel te
aanvaarden
Een goed ding van het nationaal-socia
lisme, bijvoorbeeld, trof ons in een procla
matie van Rudolf Hess in de „Voelkische
Beobachter", waarin wordt voorgehouden
„soberheid en eenvoud op ieder gebied"
en zich te onthouden van feestmaaltijden
De bedoeling is, dat er zóó kracht en
geld vrij kome, om in de nooden van de
noodlijdende volksgenooten te voorzien.
Dat is een mooi dingEcht Christe
lijk en dus niet iets essentieels of spe
cifieks van het nationaal-socialisme
Dat is echt-öhristelijk, al handelen ook
vele Christenen er niet naar....
MEER INNERLIJKHEID
In de Gids op Maatsch. Gebied schrijft
pater Kenis O.P. sinds eenigen tijd sche
ma's voor recollectie-avonden voor allen,
die in de arbeidersbeweging een bestuurs
functie vervullen, 't zij hoog of laag. Wij
laten hier een gedeelte van een dezer be
schouwingen volgen:
„Bij weinige menschen gaat de tijd zoo
zeer in uiterlijk werk op, als wel bij onze
sociale werkers. Bijna geen enkele avond,
bijna geen enkele Zondag wordt gespaard.
Het raderwerk van administratie, docu
mentatie, propaganda, vergaderingen,
spreekbeurten, enz., staat nooit stil.
Aan al dat uiterlijke is echter een zeer
groot gevaar verbonden: namelijk dat de
mensch zoodanig opgaat in de activiteit,
dat hij den innerlijken mensch niet meer
schraagt, dat men gelijk wordt aan dat
standbeeld waarvan ons gesproken wordt
in de H. Schrift (Dan. 2, 32) en waarvan
gezegd wordt dat het een gouden hoofd
had, een zilveren borst, maar leenen voe
ten.... en dat ten slotte natuurlijk moest
ineen storten.
Aan dat gevaar van zedelijk en gods
dienstig ineen te storten is elk soicaal wer
ker, meer dan anderen, blootgestled, juist
omdat het uiterlijke een zoo groote plaats
in zijn leven inneemt. Vele priesters zijn om
■dezelfde reden aan hetzelfde gevaar bloot
gesteld. Daarom houdt de Kerk er zoo aan
BOUWVAKARBEIDERS VAN STEUN
UITGESLOTEN.
MEER STABILITEIT VCCR DE
W ERKLOOZENKAS.
Bondsraad der Katholieke Bouwvak
arbeiders bijeen.
De R. K. Bouwvakarbeidersbond hield
te Utrecht zijn bondsraadsvergadering. In
verband met het feit, dat. de bond Zaterdag
en Zondag a.s. te Nijmegen zijn driejaarlijk-
sche algemeene bondsvergadering belegt,
onthield voorzitter Andriessen zdoh van het
uitspreken eener uitvoerige rede.
Aan de door hem gehouden rede ontlee-
nen wij het volgende uit een verslag van
de „Volkskrant":
De minister van Sociale Zaken heeft
twee maatregelen getroffen den bouwvakar
beiders betreffend De eerste maatregel
boudt in, dat enkele groepen van bouwvak
arbeiders uit den steun gezet worden ten
zij hun tarieven voor 2 Juni niet in over
eenstemming zijn gebracht met de regee-
ringseischen.
Het bondsbestuur heeft zich bij het 'e-
zen van dien brief verbaasd. De minister
heeft het over steenzetters in Den
Haag, maar de katholieken daar zijn geor
ganiseerd in den R. K. Transportarbeiders-
bond en die bond ontving geen mededee-
ling. Wat Amsterdam betreft, daar is bet
contract gesloten tusschen de niet-katholie-
ke Steenzettersvereeniging Emos en de
patroonsvereeniging. Men weet hoe een on
partijdig arbiter zich daarover afkeurend
heeft uitgesproken. Er is aldus Andries
sen op die tarieven dezerzijds geen in
vloed tot gelding kunnen gebracht worden,
het blijft dus vreemd, dat men generali-
seerend ook onze menschen treft.
Onze bond telt 178 straatmakers die straks
uitgesloten worden, maar in de regeerings-
besprekingen is met geen enkel woord over
de straatmakers gesproken, de regeering
heeft alleen onderhandelingen gevoerd met
den Nederl. Straatmakersbond en liet ons
daarbuiten.
De houding van den minister ten onzen
opzichte is dan ook onjuist, verkeerd als
hij is geadviseerd door de interdepartemen
tale commissie.
Met de metselaars en opperlieden in Den
Haag zijn de onderhandelingen zoo goed
als beëindigd en overeenstemming zal wel
worden verkregen. Waar zulks vrij zeker
deze week zal geschieden is het onverklaar
baar, dat men niet even met zijn bedrei
ging heeft gewacht.
Wat de stucadoors betreft, wij willen
loyaal met de regeering meewerken. Twee
maal hebben we aldus vervolgde An
driessen voorstellen aan de departemen
tale commissie gedaan van 19 tot 33 pro
cent verlaging, de tarieven gebouwd op de
uurloonen.
We hebben niet gehoord, dat onze voor
stellen niet voldeden en weten niet waarom
nu een briefje komt, dat als de loonen
niet in overeenstemming zijn met de wen-
schen van de regeering, over het geheele
land op 2 Juli de stucadoors van steun
worden uitgesloten. Waarom ons niet be
hoorlijk meegedeeld, hetgeen men wens-oht.
Wij weten niet wat er aan mankeert.
De manier waarop men ons behandelt, is
dus grievend.
Wij willen helpen misstanden uitroeien,
willen loyaal erkennen dat die er zijn, maar
dan dient men ook onze moeilijkheden te
erkennen.
De heer Andriessen deelde mee, dat in
overleg met de andere bouwvakarbeiders
bonden reeds stappen bij de regeering zijn
In het bestuur werden herkozen de
hoofdbestuurders De Brouwer, Van de Gu-
lik, Jansen, Reijen, Vollaerts en Voorham.
De voorzitter deed mededeeling van het
schrijven van den minister van Sociale Za-
dat ieder priester iederen dag de H. Mis
zou opdragen, mediteeren, ja, verplicht hem
het H. Officie te bidden. Die verplichting
heeft een zeer ernstigen psychologischen
ondergrond. Zonder dat zouden velen
schipbreuk lijden.
Voor de groote meerderheid van menschen
is het leven eene aaneenschakeling van be
koringen (om zich zelf te zoeken, om on
zuiver te leven, om onrechtvaardig te zijn,
om liefdeloos te wezen, enz); men zal er
onder bezwijken indien de innerlijke mensch
niet sterk staat. Want het is de innerlijke
mensch die strijdt, valt of overwint.
Sociale werkers, opgepast! Verzorgt ge
uw zielevenï Vergeet niet dat het door in
nerlijke kracht is dat ge meester blijft over
uw leven en zijne vijanden''.
ken, dat voorloopig tot October 200 pro-
oent subsidie voor de werkloozenkas wor
den gegeven. Dit is aanleiding geweest
Dinsdag aan den minister het volgende te
legram te zenden.
„Excellentie,
De kasbesturen van Alg. Ned. Bouwarbei-
dersbond, Ned. R. K. Bouwvakarbeiders-
bond en Ned. Ohr. Bouwarbeidersbond be
sloten naar aanleiding van schrijven van
Uwe Excellentie d.d. 24 Juni no. 573 W.
V. afd. W. V. en A. B. met 1 Juli kasuit-
keering voort te zetten. Kunnen het eohter
op deze voorwaarden niet tot de volle 25
dagen. Besloten 2e halfjaar voorloopig 15
dagen uit te keeren. Verzoeken dringend
met uwe Excellentie bespreking over ver
der financieering onzer kassen".
Wij weten niet aldus voegde Andries
sen aan deze mededeeling toe of mi-
nisterieele of andere gewoonten minister
Slotemaker genoopt hebben het standpunt
van zijn voorganger over te nemen. Indien
dat zoo zou zijn, dan spreken wij tooh wel
de stellige verwachting uit, dat zijne Ex
cellentie daarop spoedig terugkomt, niet
alleen om de bouwvakarbeiders uit hun
onverdiende positie te bevrijden, maar ook
om een redelijk en behoorlijk functioneer en
der kas wederom mogelijk te maken.
De toestand wordt zóó onhoudbaar en
wij zoeken tevergeefs naar de redelijke
gronden, waarop deze uitzonderingspositie
der bouwvakarbeiders steunt.
VERHOOGING VAN DISCONTO.
Voor wissels van 31/2 tot 41/2 en voor
promessen van 4 tot 5 pet.
Met ingang van 29 Juni heeft de direc
tie der Nederlandche Bank het wisseldis
conto verhoogd van 31/2 tot 41/2 pet.
Het promessendisconto werd verhoogd
van 4 tot 5 pet., evenals het disconto op
beleening van effecten, op beleeningen
van goederen en op voorschotten in reke
ning-courant.
WETSONTWERP OMZETBELASTING.
Op 5 Sept. behandeling?
Naar wij vernemen heeft de Commissie
van Voorbereiding uit de Tweede Kamer
in zake liet wetsontwerp tot het heffen
van een Omzetbelasting gisteravond haar
verslag over de behandeling in de afdee-
lingen vastgesteld.
Het verslag wordt 'spoedig aan den
minister van Financiën toegezonden. Het
schijnt in diens voornemen te liggen, bin
nen eenige weken zijn antwoord aan de
Commissie van Voorbereiding te doen toe
komen. Daarna zal dit is zoo goed als ze
ker nog een mondeling overleg tus
schen den minister en de commissie plaats
hebben, waarna vervolgens het verslag
aan de Tweede Kamer wordt ingezonden
en dan wordt gepubliceerd. Men verwacht
een geheele omwerking en vereenvoudi
ging van het ontwerp.
Ten slotte vernemen wij nog, dat het
de bedoeling van den voorzitter der Twee
de Kamer is, de openbare behandeling op
Dinsdag 5 Sepember a.s. te doen aanvan
gen. „Tel."
RIJKSWEG
AMSTERDAM—DEN HAAG.
Antwoord op vragen.
In antwoord op de schriftelijke vragen
van het Tweede Kamerlid Th. van der
Waerden in verband met de intrekking
van het wetsontwerp inzake onteigening
van gronden voor den Rijksweg Amster
damDen Haag, deelt de minister van
Waterstaat thans mede, dat het wetsont
werp der vorige zitting beoogde, van den
wetgever de verklaring te vragen van het
algemeen nut der onteigening ten behoeve
van den aanleg van den weg Amsterdam
Sassenhcim. Dat het de bedoeling zou zijn
geweest daarbij een keuze tusschen het
voorgenomen werk en een andere oplos
sing op den voorgrond te stellen, wordt
aldus de minister niet waarschijnlijk
geacht.
Sinds de wijziging van de onteigenings
wet, vervat in art. 51 der ,Wegenwet in
werking is getreden, is medewerking van
den wetgever om onteigening ten behoe
ve van den aanleg van wegen mogelijk te
maken, niet meer vereisoht. De intrek
king van het wetsontwerp vloeide blijk
baar hieruit voort.
De Staten-General hebben gelegenheid
over wegtracé's zich uit te spreken, zoo
dikwijls bij de ontwerp-begrooting voor
het Wegenfonds gelden voor wegaanleg
worden aangevraagd.
NIEUWE BURGEMEESTER
TE MAASSLUIS.
Bij K.B. is met ingang van 15 Juli 1933
benoemd tot burgemeester der gemeente
Maassluis, mr. P. A. Schwartz, met gelijk
tijdige toekenning van eervol ontslag als
burgemeester der gemeente Rilland
Bath.
LOONSVERLAGING TE AMSTERDAM
VERWORPEN.
Geen overeenstemming tusschen B. en W.
en het G. 0.
In de gisterochtend gehouden gecombi
neerde vergadering der Centrale Commis
sies van georganiseerd overleg voor amb
tenaren en werklieden, alsmede het poli
tiepersoneel vond de eindstemming plaats
over de laatste voorstellen \an Burgemees
ter en Wethouders.
De wethouder voor de Arbeidszaken, mr.
Kropman, leidde wederom de besprekingen,
welke voorts werden bijgewoond door wet
houder De Miranda en de raadsleden
Bruinsma, Pothuis, Baas en Schlichting,
benevens eenige directeuren van diensten
en bedrijven.
Door de organisatiën werden bij stem
ming deze voorstellen van B. en W. ver
worpen; bij de ambtenaren met 19 tegen
7 stemmen, de werklieden met 21 tegen 3
stemmen en bij het politiepersoneel met
1 tegen 2 stemmen. Vóór stemden bij de
ambtenaren-organisaties de Vereeniging
van Hooger ambtenaren en de Christelijke
ambtenaarsbond, bij de werklieden de neu
trale bond (v. d. Knaap) en bij het politie
personeel de Vereeniging van hooger poli
tiepersoneel.
De loonvoordracht zal thans in den Ge
meenteraad in behandeling komen. Welke
voorstellen daaromtrent door B. en W. zul
len worden ingediend is niet bekend; zoo
als bekend hebben B. en W. zich hierom
trent alle rechten voorbehouden.
HET BAKKERSBEDRIJF TE
AMSTERDAM.
Overeenstemming over een tijdelijke
loonsverlaging.
Men meldt aan de „N.R.Crt.":
.Gisteravond is in Parkzicht te Amster
dam een vergadering van belanghebbenden
gehouden ter bespreking van de positie
van het bakkersbedrijf aldaar. Aanwezig
waren de besturen van alle patroonsorgani
saties en de vier arbeidersbonden. Ten slot
te is volkomen overeenstemming bereikt
over het loonvraagstuk, waarbij is bepaald,
dat met ingang van 1 Juli tot begin No
vember het standaardloon van 35 op 34
zal worden teruggebracht voor het geheele
bakkersbedrijf aldaar. Intusschen zullen
partijen nadere besprekingen voeren over
een contract voor meer steden en eind Sep
tember zal zoo noodig opnieuw te Amster
dam met de betrokken plaatselijke organen
besprekingen worden gehouden over wat cr
verder zal gebeuren.
Hiermee behoort de gespannen toestand
in het bedrijf tot het verleden.
ZAANDAM WERPT DE REGEERING
DEN HANDSCHOEN TOE.
Na een uitvoerige discussie, welke vier
uren heeft geduurd, heeft de Gemeente
raad van Zaandam de regeering den hand
schoen toegeworpen. Het soc.-dem. voorstel
om de eischen der regeering tot verdere
bezuiniging op de begrooting-1933 tot een
bedrag van 100.000.af te wijzen is n.l.
aangenomen met 12 tegen 11 stemmen
(vóór de twee s.-d. wethouders, de s.d.-frac-
tie, de communist en de O.S.P.-er).
Tevoren is een voorstel-Tilkema (a.-r.)
om in nader overleg te treden met gelijke
stemverhouding verworpen.
Eer het zoover was hebben de meerder
heid van B. en W. en de soc. dem. fractie
nog harde dingen te hooren gekregen, ook,
na de woordvoerders van de „burgerlijke"
fracties, van de a.-r. wethouder Kan, die
de scherpe crifciek niet spaarde: op deze
wijze, zeide hij, door ieder redelijk over
leg bij voorbaat onmogelijk te maken, is
regelmatig besturen niet mogelijk gewor
den.
Toen de regeering, in moeilijken tijd, een
kasgeldleening heeft verstrekt, heeft de ge
meente zekere voorwaarden aangenomen
daarvan kan men zich nu niet zóó maar
losmaken.
De eenige oplossing is nader overleg,
pleit de wethouder met klem.
Er staat ons, aldus het O.S.P.-lid Poppe,
wanneer dr. Colijn straks van de dan mis
lukte Londensche conferentie terugkomt,
ongetwijfeld nog véél erger te wachten De
regeering zal zeer waarschijnlijk voet bij
stuk houden en dan raakt Zaandam vast.
Dan loopt de burgerij te hoop en dan moet
de S.D A.P. kiezen. Voor spr. is het niet
moeilijk meer te voorspellen: dan gaan de
S.D.-wethouders en de Federatie overstag
en heeft de regeering het tegenover Zaan
dam wederom gewonnen. Wanneer het an
ders was, zouden de soc.-dem. wethouders
al wel zijn afgetreden.
Wethouder Prins (s.d.) betoogde vervol
gens allereerst, dat geen enkel raadslid
op deze begrooting nu nog een ton kan be
zuinigen.
Er zal inderdaad een tijd komen, heel
binnenkort, dat wij r.iet meer kunnen be
talen en dan is het woord, aan de burgerij.
BUITENLAND.
De Duitsche Minister Goebbels heeft een
felle rede gehouden tegen het Centrum.
Nieuwe huiszoekingen bij kath, vereenigin-
gen. (2e blad).
De Duitsche schulden aan Nederland. (2e
blad).
BINNENLAND.
Disconto-verhooging van de Nederland-
sche Bank. (1ste blad).
Bondsraadsvergadering van de R.-K,
Bouwvakarbeiders. (1ste blad).
De uitkeering op melkproducten, (lste
blad).
UIT DE OMGEVING.
Te Woerden heeft men bij een paal der
electrische geleiding het lijk van een
jongen man gevonden, (lste blad).
De wethouder zeide te hoopen, dat de arbei
ders dan achter de meerderheid van B. en
W, zullen gaan staan; maar, voegde hij er
onder hoongelach van comunist en O.S.P.-
er aan toe: ik vrees er voor.
De S.D.-fraetieleider en eerste ondertee
kenaar van het voorstel, de heer R. Plooy-
er, meende dan, dat hij en de zijnen eerder
een bedankje dan een boetpredikatie had
den verdiend. Noodgedwongen is de S.D.
A.P. in Mei met de voorgesohreven bezui
nigingen meegegaan, doch wat thans gc-
eischt wordt, is onmogelijk.
Burgemeester Ter Laan betoogde ten
slotte, dat de gemeente-financiön wel dege
lijk kerngezond zijn; dat Zaandam de
hooge crisislasten niet kan dragen, spreekt
vanzelf.
De herziene begrooting ziet er behoorlijk
uit en kan, wanneer Ged. Staten niet al te
zeer onder invloed van de regeering staan,
gerust worden goedgekeurd: „en ik acht
goedkeuring, voegt de burgemeester er aan
toe, nog altijd zeer waarschijnlijk".
Tevergeefs poogde de burgemeester dan
den raad van replieken te doen afzien;
doch uiteraard leverde deze tweede termijn
weinig of geen nieuwe gezichtspunten op,
waarna te ruim 1 uur hot oogenblik der
stemmingen was aangebroken, waarvan het
resultaat hierboven reeds is vermeld.
„Tel."
CRISIS-ZUIVELWET.
De uitkeering op melkproducten.
De Crisis-Zuivel-Centralo maakt ha
kend, dat met ingang van 2 Juli tot nadere
aankondiging de uitkeering op alle tot
zuivel- en melkproducten verwerkte melk
is vastgesteld op basis van 1.92 cent per
K.G. melk met een vetgehalte van 3.2 pet.
Deze uitkeering stemt overeen met 50.4
cent per K.G. boter en 60 cent per KG.
melkvet.
Bij verwerking van melk op boter
zoodanig, dat uit 100 K.G. melk van 3.2
pet. vet 3.60 K.G. boter verkregen wordt
zal de uitkeering hierop dus 3.60 X
0.504 1.81 per 100 K.G. bedragen.
PROF. DR. TEN B0KKEL HUININK.
Bij K.B. is benoemd tot gewoon hoog
leeraar in de faculteit der geneeskunde
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht om
onderwijs te geven in de kindergeneeskun
de dr. A. ton Bokkel Huinink, hoogleeraar
aan de geneeskundige hoogeschool te Ba
tavia.
Plaatsbewijzen naar de Belgische
kust
Wij vernemen, dat ingaande 1 Juli t.m.
15 September een rechtstreeksche reizi
gerstarief wordt ingevoerd naar de Bel
gische kustplaatsen via Vlissingen.
Men kan dan op verschillende groote
stations, waaronder ook Utrecht, Haarlem
en Leiden, rechtstreeksche plaatsbewijzen
krijgen naar Blankenberghe, Heyst en
Knocke.
De reis gaat per trein tot Vlissingen,
van daar naar Breskens met de boot van
de Provinciale Stoombootdienst, verder
met de stoomtram BreskensMaldeghem
en van Retranchement met de bekende
electrische van de Belgische Kustspoor-
wegen.
