24ste Jaargang
DINSDAG 30 MEI 1933
No. 7520
3)e £cid^che(Soii^atit
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «a
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
V Ons geestelijk bezit
Zooals men weet wij hebben er al
meermalen op gewezen is er in Protes-
tantsche kringen een streven, om niet al
leen Zondags, maar iederen dag de kerk
open te stellen.
Men noemt dat de „Alle-Dag-Kerk-be-
weging".
In de Herv. pastorie te Schoorl heeft
die „Alle-Dag-Kerk-beweging" een confe
rentie gehouden.
In een verslag in het „Handelsblad" le
zen we, dat ds. F. C. Kraft uit Haarlem
het op die conferentie „een schande" noem
de, „dat een protestant zijn kerk slechts
enkele Zondagsche uren gebruikt."
Wij, Katholieken, bezitten onze „al-
le-dag-kerk"Bij ons is de kerk alle
dagen opende katholieke kerk, die in
zoo'n vol-rijken zin is: het Huis Gods
Maar beschaamt ons niet dat streven,
dat verlangen, dat heimwee in Protes-
tantsche kringen 1
Te Den Haag is een Bemonstantsche
Broederschapsdag gehouden. Een der on
derwerpen van deze vergadering was:
wat wij noemen „Leekenapostolaat" en
wat daar werd genoemd „Leekenzen-
ding."
Men wees er op, dat de predikanten van
werk moeten worden ontlast en dat lee-
ien meer aandeel in hun werk moeten
krijgen. „Amsterdam", zoo zeide men, „is
reeds een paar jaar geleden met zijn „Lee-
kenzending" voor den dag gekomen, en
gaat voort op dien weg. Wellicht zijn ook
elders de tijden daarvoor rijp. Op die
wijze zon ook de zeer schadelijke ver
vreemding van de Kerk van de gewone
maatschappij kunnen verdwijnen, en in
deze toenadering voor beide een zegen
blijken te zitten."
Wij, Katholieken, kennen het leeken
apostolaat, dat in de Katholieke Kerk hl-
tijd heeft bestaan, en dat zich in dézen
tijd in verschillende vormen en uitingen
aan de tijdseisoben heeft aangepast; dat
o.m. door den Bisschop van Haarlem op
paroohieelen grondslag statuair is geba
seerd.
Wij kennen het leekenapostolaat. Maar
wordt het door velen onzer met ijver en
toewijding, met systematisohen opzet be
oefend 1
Wij gaan in het leven ve.el gaven eerst
waardeer en als wij het gemis er van naast
het bezit stellen....
Dat geschiedt met stoffelijk bezitdat
kan ook worden geconstateerd wat betreft
het bezit van geestelijke goederen.
BINNENLAND
MINISTER MARCHANT OVER ZIJN
NIEUWE TAAK.
Met den nieuwen minister van onder
wijs. den zoo juist afgetreden wethouder
mr. H. P. Marchant, heeft de „Haagsche
Courant" een interview gehad.
Mr. Marchant vond, dat het onderwijs
in de dertig jaren, die tusschen zijn wet
houderschap te Deventer en dat in Den
Haag liggen, met reuzenschreden vooruit
is gegaan en sprak als zijn overtuiging
uit, „dat wij zorgvuldig dienen te bewa
ren wat sindsdien gegroeid is en er naar
moeten streven om de bezuinigingsmaat
regelen zoo te kiezen, dat de beperking
der uitgaven geen aantasting van het
eigenlijke onderwijs tot gevolg hebben."
Hoe de heer Marchant zich deze bezui
nigingsmaatregelen denkt, heeft hij in het
interview in zeer vage termen aangege
ven.
Hij sprak van „verandering van bouw
en crwstructie van het onderwijssysteem
en al hetgeen daar organisatorisch en ad
ministratief toe behoort" en kondigde aan
dat niet „alle maatregelen het onderwijs,
op zichzelf genomen, onaangeroerd zullen
laten. Er zullen minder mooie dingen die
nen te worden gedaan."
HOOGE RAAD VAN ARBEID.
WETTELIJKE VERKORTING VAN
DEN ARBEIDSDUUR.
In zijn Zaterdag gehouden vergadering
heeft de Hooge Raad van Arbeid gedis
cussieerd over het door een commissie
van prae-advies uitgebrachte rapport in
zake een wettelijke verkorting van den
arbeidsduur tot bestrijding der crisis
werkloosheid.
In het rapport worden de verschillen
de zijden van het vraagstuk uitvoerig
belicht, terwijl ten slotte als compromis
wordt aanbevolen een oplossing, waarbij
de overheid in de eerste plaats zich zou
bepalen tot het aanmoedigen van vrij
willig tot stand gekomen regelingen, ter
wijl daarnaast de mogelijkheid zou wor
den geschapen, dat van overheidswege
na een bepaalde procedure en onder de
noodige waarborgen aan bepaalde be
drijfstakken de verkorte werkweek ver-
rdicht zou worden opgelegd. Een mach
tigingswet zou met het oog hierop nood
zakelijk zijn.
Over deze oplossing hebben in den
Raad de stemmen gestaakt (1818). De
leden, die tegen deze oplossing gekant
waren, verwachtten uitsluitend heil van
het bevorderen van vrijwillig totstand
gekomen regelingen.
Een meerderheid in den Raad ver
klaarde zich voorstander van het schep
pen van de mogelijkheid tot oekenning
van z.g. overbruggingssubsidies uit de
overheidska-s ten behoeve van hen, die
een loonderving ondergaan tengevolge
van de verkorting van den arbeidsduur.
Deze meerderheid gold zoowel voor het
toekennen dezer tegemoetkoming bij
vrijwillige arbeidstijdverkorting (19 tegen
15) als voor hetzelfde bij een opgelegde
regeling (20 tegen 15).
Een zeer groote meerderheid van den
Raad (31 tegen 3) zou ïnbusschen bij het
bepalen van den omvang dezer tegemoet
koming willen rekening zien gehouden
met de besparing, welke redelijkerwijze
verwacht mag worden voor de publieke
kassen, voort te vloeien uit de vermin
dering van uitkeering ter zake van
werkloosheid of steun in anderen vorm.
Het advies van den Raad over dit
onderwerp zal binnenkort in extenso
worden gepubliceerd.
VERBOD VAN VENT- EN VAN
VERVOERARBETD VOOR JEUGDIGE
PERSONEN.
De Raad heeft zijn advies vastgesteld
omtrent het in werking treden van de
Arbeidswet t. a. v. ventarbeid van jeug
dige personen, hetgeen zal medebrengen
verbod van ventarbeid van deze groep
op Zondag en op werkdagen van 7 uur
n.m. tot 6 uur vjh. De Raad heeft zich
met het betreffende voorontwerp ver-
eenigd. Een aantal leden van den Raad
(bij stemming in den Raad staakten hier
over de stemmen 2020) was inbusschen
van oordeel, dat in den overgangstijd
met de belangen van den spoorwegboek
handel zou moeten worden rekening ge
houden door het verleenen van tijdelijke
dispensatie in den vorm van overwerk-
vergunningen voor de daarvoor in aan
merking komende stations.
Voorts heeft de Raad zijn advies
vastgesteld met betrekking tot het in
werking treden der Arbeidswet voor ver-
voerarbeid, te land verricht door jeug
dige personen. De Raad ging met het
betreffende voorontwerp, waardoor deze
arbeid verboden zal zijn tusschen 7 uur
n.m. en 6 uur v.m. accoord. Een meer
derheid in den Raad (23 tegen 15) ver-
eenigde zich bovendien met de voorge
stelde uitzonderingsbepalingen voor win
kels, waardoor jeugdige personen van
16 jaar en ouder op werkdagen tusschen
7 en 8 uur voor winkels bezorgdiensten
zullen mogen verrichten.
Aan het begin der vergadering heeft
de voorzitter met enkele woorden den
minister van Economische Zaken en Ar
beid verwelkomd, die voorloopig voor
het laatst een zitting van den Raad bij
woonde en hem dank gezegd voor de
medewerking, welke de Raad steeds van
hem heeft mogen ondervinden.
Nieuw verbod voor militairen.
Het „Volk" meldt: Bij ministerieele be
schikking is bepaald, dat het aan mili
tairen ter zeemacht verboden is, zich te
verzekeren bij de Centrale Arbeiders-
Verzekerings- en Depositobank.
Deze verbodsbepaling heeft betrekking
op reeds gesloten of nog "te sluiten verze
keringen. De eerste moeten premievrij
worden gemaakt.
VOOR DE GROOTE GEZINNEN.
Adres aan den Ministerraad.
Door het Hoofdbestuur van den Ned. IL
K. Bond voor Groote Gezinnen is het vol
gende adres gericht aan den Raad van
Ministers.
Excellenties,
Het hoofdbestuur van den Nederlandsch
R. K. Bond voor Groote Gezinnen geeft
met versehuldigden eerbied Uwen Raad
te kennen:
Het Hoofdbestuur vn. heeft overwogen,
dat naar de gegevens over 1932 op het
oogenblik ten laste van het levensonder
houd der bevolking komen de volgende glo
baal genomen bedragen:
I uit hoofde van
de invoerrechten 70.000.000.
de statistiekreohten 1.000.000.—
de aceijns op zout 2.000.000.
de accijns op geslacht 6.700.000.
de accijns op suiker 52.900.000.
het invoerrecht op zuid-
j vruchten 800.000.
de opcenten op den accijns
j op suiker 3.200.000.
Totaal 136.600.000.—
j Daarbij komen als gevolg van genomen
uit hoofde van
tarwewet 10.500.000.—
crisiszuivelwet 60.000.000.
crisisvarkenswet 40.000.000.
wijziging tarwewet 21.000.000.
Totaal 131.000.000.—
Het Hoofdbestuur vrn. komt tot de con
clusie, dat op het levensonderhoud zoo
doende door het Rijk langs indireefcen weg
een last is gelegd van in totaal ongeveer
267.000.000.d.i. per hoofd der bevolking
tot een bedrag van ongeveer 33.
Het springt in het oog, dat bij dezen
stand van zaken de druk der indirecte laa-
ten, in het bijzonder op de groote gezin
nen onevenredig zwaar, compensatie ver-
eischt, een compensatie die tegenover het
groote gezin niet enkel een zaak van bil-
lijkheid, maar zelfs van sociale rechtvaar-
j digheid moet worden genoemd.
Het Hoofdbestuur vrn. dringt er dan ook
bij Uwen Raad krachtig op aan zoodanige
maatregelen te treffen, die een gepaste
compensatie voor de groote gezinnen dezer
onevenredig drukkende indirecte lasten
zullen vormen.
Naar zijne meening komt daarvoor al
lereerst in aanmerking een herziening van
de heffing der Rijksinkomstenbelasting,
welke niet alleen zal inhouden 'n aanmerke-
lijke verbetering van den kinderaftrek,
maar niet minder een billijker aftrek voor
gehuwden tegenover ongehuwden. Een ex-
j tra aftrek van 200.tot 300.voor ge-
huwden, komt niet onbillijk voor.
Daarnaast kan compensatie worden ge-
vonden in een Rijksregeling der schoolgel-
j den, waarbij voor alle vormen van onder-
wijs, behoudens voor zoover dit noodzake
lijk zou blijken, het Hooger Onderwijs, a-ls
grondslag zal gelden het belastbaar inko
men voor de Rijksinkomstenbelasting (d.i.
na aftrek van den kinderaftrek) van het
hoofd van het gezin, terwij] op den aan
slag een reductie van telkens 5 pet. worde
verleend voor ieder minderjarig kind, dat
betrokkene ten zijnen laste heeft.
Daarnaast behoorde in de wet een of
meerdere grondschalen voor de heffing te
worden vastgesteld, voor zoover in verband
met bevolkingssterkte en welvaartspeil der
gemeenten daartoe aanleiding zou blijken
te bestaan, terwijl zou kunnen worden over
wogen of om bijzondere omstandigheden
aan de gemeenten, onder goedkeuring van
een hoogere instantie, het recht zou moeten
worden gelaten tijdelijk opcenten op het
schoolgeld te heffen.
Verdere compensatie zou kunnen worden
gevonden in een ruimere toepassing der be
staande bepalingen, waardoor de bouw van
woningen voor groote gezinnen tot gematig
de huurprijzen zou worden bevorderd, ter
wijl het Hoofdbestuur het zou toejuichen
om voor de hand liggende sociale redenen,
wanneer ter vermijding van woningblok
ken uitsluitend voor groote gezinnen, de
regeering zou kunnen besluiten bij het ver
strekken van crediefcen voor woningbouw
aan bouwvereenigingen, de voorwaarde te
stellen, dat in ieder blok, naar gebleken
behoefte, een bepaald aantal woningen zal
worden opgenomen bestemd voor groote
gezinnen, tegen de gemiddelde huur, die
op grond van de exploitatierekening voor
het blok zal moeten worden gevorderd.
Het hoofdbestuur zou ten slotte ten aan
zien van de woningbouw voor groote gezin
nen maatregelen willen zien getroffen, wel
ke eigenbouw van geschikte woningen voor
beter gesitueerden bevorderden. De instel
ling van een bijzonder woningfonds lijkt
daartoe geëigend.
Het hoofdbestuur is overtuigd, dat bij
het opmaken der gevolgen van de hiervoor
genoemde maatregelen zal blijken, dat de
daardoor verkregen compensatie op verre
na niet opweegt tegen de hoogergenoem-
de lasten, te meer niet, daar deze door de
voorgestelde omzetbelasting vermoedelijk
blijvend en aanmerkelijk zullen worden
verzwaard.
De eenige afdoende compensatie voor de
indirect op de groote gezinnen drukkende
lasten is naar zijn innige overtuiging enkel
en alleen te verkrijgen door gezins- en kin
dertoelagen. Ter populariseering van deze
nuttige, ;a noodzakelijke sociale voorzie
ning verzoekt het hoofdbestuur met klem
een wijziging van art. 125 van het Ambte
narenreglement, waardoor bereikt zou wor
den, dat aan allen die in overheidsdienst
zijn (hieronder provincie, gemeente en an
dere overheidslichamen begrepen) kinder
toelagen zijn verzekerd.
Ter pracbische uitvoering beveelt het
hoofdbestuur aan de instelling van een
Rijkskindertoeslagfonds, waarin de betrok
ken organen een stellig zeer gering percen
tage (1 i 2 pet.) van het totaalbedrag der
loonen en salarissen storten en waaruit de
uit te keeren kindertoelagen worden ver
effend.
Van het bestaan van zulk een fonds zou
naar de vaste overtuiging van ons Bestuur
een krachtigen invloed uitgaan op privaat
rechtelijke instellingen om tot gelijke fond
sen te komen.
Het is zonder meer duidelijk, dat in de
komende jaren meer dan ooit de bescher
ming van het gezin ook door de handhaving
van een minimum gezinsinkomen een so
ciaal belang van de eerste orde zal zijn,
waarvoor ook do regeering des lands een
open oog moge hebben. Daarom verzoekt
het hoofdbestuur vrn. met allen aandrang,
dat ook bij de werkverschaffing en den
werkloozensteun het stelsel der kindertoe
lagen algemeen zal worden doorgevoerd.
DE HEER WIJNKOOP.
Te Tiel in de derde, te Geldermalsen
in de eerste klas.
Een inzender vertelt in de ,,N.R.Crt'':
Vrijdag 19 Mei. Station Tiel.
De heer Wijnkoop, uitgeleid door een
zijner kameraden, betreedt het perron.
Trein 44 komt juist binnen. Even praten.,
'n coupé zoeken.... 'n handdruk. De heer
Wijnkoop stapt in. 't Is de derde klasse..
Partijgenoot is zichtbaar onder den indruk;
aan hem zal het niet liggen, den kamera
den straks te verteilen hoe eenvoudig „Da
vid" is
Trein gaat weg.
'n Kwartier later: station Geldermalsen.
De heer Wijnkoop wacht op aansluiting;
kijkt in het rond... verveelt zich blijk
baar. Geen partijgenooten.geen uitge
leide.
Trein naa'r Amsterdam komt voor. Merk
waardig: 't is de eerste klasse, waarin de
heer Wijnkoop stapt.
Ja voor zulke lieden heeft Heine ge
schreven:
Ich kenne die Weise, ich kenne den Text
Ich kenn' auch die Herren Verfasser;
Ich weiss: sie tranken heimlich Wein
Und predigten öffentlich Wasser.
R. K. FABRIEKSARBEIDERSBOND.
Zaterdag werd het oongres te Nijmegen
voortgezet. Des morgens woonden de
ruim 250 afgevaardigden de H. Mis bij in
de H. Theresiakerk en naderden de meeste
leden ter H. Tafel.
In de algemeene vergadering deed de
afd. Amsterdam het voorstel in de St. Ba-
vo-kathedraal te Haarlem een bondsaltaar
op te richten. Na gedachten wisseling be
sloot het bondsbestuur in overleg met de
afd. Amsterdam een circulaire te zenden
aan alle afdeelingen, om haar oordeel
schriftelijk uit te brengen over dit Am-
sterdamsoh voorstel, dat sympathiek werd
ontvangen.
Een voorstel-Arnhem, om aan alle ka
tholiek georganiseerde arbeiders den
plicht op te leggen, zich aan to sluiten
bij de R.-K. Staatspartij, werd na praead-
vies van het H.B. verworpen. De vakbewe
ging moet zich buiten de politiek houden,
oordeelt het H.B.
Een voorstel-Meersen, om te komen tot
oprichting van een Voorschotbank voor
arbeiders met verplichte 1 cents-contribu
tie per lid, werd volgens praeadvies ver
wezen naar de R.-K. Standsorganisatie.
De afd. Jutphaas stelde voor, aan het
H.B. op te dragen, stappen te doen bij het
R.-K. Werkliedenverbond, om vrouwen en
meisjes uit de fabrieken te doen verwij
deren. Het H.. wees dit voorstel op prac-
tische gronden af. De vergadering ging
daarmede accoord.
Daarna heeft het Kamerlid Kuyper
een inleiding gehouden over de crisis en
haar gevolgen en betrijding.
Aan de spreker werden vervolgens eeni
ge vragen gesteld betreffende de wering
van vrouwelijk personeel uit de fabrieken,
over verkorting van arbeidstijd, over ver
vroegde pensioneering en over de inflatie
van den gulden. Spr. was voor afschaffing
van werken door de gehuwde vrouw in de
fabriek. Over verkorting van den arbeide-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Moeilijkheden te Genève ter vaststel
ling van het begrip „aanvaller" (2de blad).
Het Congres van de Internat. Kamer
van Koophandel te Weenen geopend. (2de
blad.
Chineesche generaals In opstand tegen
Nanking. (2de blad).
BINNENLAND.
Waarom dr. Colijn alleen een Kabinet
op breeden grondslag wilde. (2de blad).
De Hooge Raad over Ventverbod,
Vervoerarbeid voor jeugdige personen er»
verkorting van den arbeidstijd, (lsto
blad).
Weer een felle brand te Uden. Com
plex huizen afgebrand. (Gem. Bcr. 3d®
blad).
De fraude te Dirksland. Thans de aan
klager in arrest. (Gem. eBr. 3de blad).
De dader van den doodslag op een grens-
commies te Gennep heden te Amsterdam
gearresteerd. (Laatste Ber.).
Inbraak in een bijouteriezaak te Amster
dam. (Laatste Ber.).
Internationale smokkelbende door de
Duitsche douane aangehouden. (Gom. Ber.
3de blad).
WAAROM HET ZOO KOEL
BLIJFT.
Het koele weer, dat op de drie war
me zomerdagen van de vorige week is
gevolgd, is een verschijnsel, dat zich
thans over bijna geheel Europa voor
doet. Bijna overal was gisteren de mor
gen-temperatuur te laag.
De oorzaak van dit koele weer ie de
zelfde, die elk jaar in den voorzomer
zulk koel weer brengt, n.l. do aanvoer
van koude luoht uit het hooge Noorden.
Deze koude luchtstroom heeft ziöh thans
over geheel Europa uitgebreid.
In tegenstelling met de meeste koele
perioden in den voorzomer is het weer
de laatste dagen rijk aan zonneschijn
geweest. Daardoor en mede door den
tamelijk zwakken wind is het koele weer
van een beter kwaliteit dan in die voor
zomers, waarin de Noordenwind sterk
en het weer buiig is. In het algemeen
is dan ook de weersgesteldheid, hoewel
het niet warm is, veel beter dan in me
nig koel voorjaar.
De vooruitzichten zijn onder de thans
heersohende meteorologische omstandig
heden nogal onzeker. Ver in het Westen
boven den Atlantischen Oceaan is een
nieuwe, doch ondiepe depressie versche
nen. Dat is een toeken, dat daar ook
een Zuidelijke luchtstroom is doorgeko
men. Men kan daarvan verwachten, dat
'hij naar West-Europa zal doordringen
maar het kan nog wel een paar dagen
duren voordat deze op het weer in ons
land invloed krijgt. Tot zoolang zal hier
de aanvoer van koele luoht uit het Noor
den nog wel aanhouden waarbij echter
de kans bestaat dat de wind nog ver
der zal afnemen en de temperatuur
overdag onder den invloed van sterken
zonneschijn tot een voor den tijd van
het jaar normale hoogte zal stijgen.
tijd zijn de meeningen weer verdeeld. Vele
voorstanders komen terug op hun mea
ning.
Spr. waarschuwde tegen inflatie van
den gulden de waarde van den gulden
houdt ons nu nog koopkrachtig.
Ten slotte sloot de voorzitter het congres
met een algemeen dankwoord.
Geen fusie van onderwijzersbonden.
De Bond van Nederlandsche Onderwij
zers heeft van het Nederlandsch Onderwij
zers Genootschap mededeeling ontvangen,
dat het hoofdbestuur van het N. O. G.
I met groote meerderheid van stemmen het
fusieprogramuia heeft afgewezen.