24ste Jaargang
ZATERDAG 27 ?AEI 1933
No. 7518
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
3)e £etd&^6oti/fca/iit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2,95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit viif bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Woorden en daden
Niemand erkent graag, dat er tegen
spraak is tusschen zijn woorden en zijn da
den. Wat heel verklaarbaar is, omdat het
nooit als een eer kan worden aangerekend,
wanneer men anders praat dan doet.
De ergernissen in de wereld, de erger
nissen onder ons, katholieken, worden niet
het sterkst en droevigst gegeven door hen
die verkeerd doen zonder meer, maar door
hen die verkeerd doen èn sohoon pra
ten. Dit terloops.
Wij willen hier andermaal constateeren,
dat de S.D.A.P. zóó bevreesd is, om de
tegenspraak tusschen woorden en daden in
haar politiek te erkennen, dat zij alles wat
daarvan door anderen wordt beweerd èn
in feiten aangetoond eenvoudig naast zich
neerlegt.
En wij zouden er nu ook wel voor 'n tijd
over willen zwijgen, als we vanmorgen met
in de bus hadden gevonden een propagan
dablad van de S.D.A.P. te Leiden „Leidsch
Arbeidersblad".
Daarin wordt, met een open durf, ge
prezen en verheerlijkt de houding van de
fractie der S.D.A.P. in den Leidsche ge
meenteraad, daar deze zioh verklaard en
gekant heeft tegen een door B. en W. voor
gestelde en door de Raadsmeerderheid
aanvaarde belasting-verhooging, om de be
grooting sluitend te maken. Wij lezen:
Wij sociaal-demokraten meenen, dat
het voor een gemeente onverantwoor
delijke politiek is om zoolang te berus
ten in ondragelijke finantieele verhou
dingen, totdat de gemeente finantieel
volledig is vastgeloopen.
Zoo dragen de burgerlijke en socia
listische raadsleden een gans oh an
dere verantwoordelijkheid.
De burgerlijke leden achten het on
verantwoordelijk, dat de socialistische
raadsleden weigeren mede te werken
aan het opleggen van lasten, die lei
den tot het sluitend maken der begroo-
ting.
De socialistische raadsleden achten
het onverantwoordelijk om lasten te
leggen op ingezetenen, die deze niet
kunnen dragen en te berusten in fi
nantieele verhoudingen, die de ge
meente op den duur onbestuurbaar
zullen maken.
Nu constateeren wij andermaal het feit,
dat in andere gemeenten de S.D.A.
P. heeft voorgestemd en ook mede-voorge
steld dezelfde maatregelen om de be
grooting sluitend te maken als hier in
Leiden door de Raadsleden der S.D.A.P.
onverantwoordelijk worden geacht..-..
In Leiden veroorlooft de SJD.A.P. zich
de weelde de gemeente mede te besturen
door.w o o r d e n, en deze woorden zijn
in flagrante tegenspraak met de daden
dierzelfde S.D.A.P. in gemeenten, waar zij
inderdaad medebestuurt. Dat is een on
loochenbaar feit! Dat het „Leidsch Arbei-
dersblad" dit feit nu 'ns durve loochenen!
BINNENLAND
DE BEPERKING VAN DEN
RUNDSTAPEL.
Commissie van Voorbereiding gevormd.
Naar wij vernemen, is een commissie
van voorbereiding gevormd inzake te tref
fen maatregelen in verband met de be
perking van den rundveestapel. In de
commissie zullen zitting nemen eenige le
den van de Crisis-Zuivel-Centrale en van
de Crisis-Varkens-Centrale.
Als voorzitter zal optreden de heer R.
Tromp van Holst.
UITVOER VAN MELKPRODUCTEN.
De wet treedt 1 Jun in werking.
In Staatsblad 284 wordt afgekondigd
een K.B., waarbij wordt bepaald, dat de
wet van 19 December 1930 t-ot regeling
van de uitvoer van melkproducten en van
gepasteuriseerde en gesteriliseerde melk
en room, met ingang van 1 Juni 1933 in
werking zal treden.
WAAROM KOOS COLIJN
KOLONIëN?
De T ij d schrijft:
Het heeft verrassing gebaard, dat dr.
Colijn, de leider van het nieuwe kabinet,
zelf de portefeuille van Koloniën onder
zijn hoede genomen heeft. De combinatie
van de leiding van dit departement met
de functie van minister-president is uiterst
zeldzaam. Franssen van de Putte was in
1866 en 1871, toen het Indische cultuurstel
sel en de Indische batig-slot-politiek de
veel omstreden vraagstukken waren, even
eens als minister van Koloniën kabinets
leider. Maar daarna is deze combinatie niet
meer voorgekomen.
Men vorschte naar het motief dat dr.
Colijn de portefeuille van Koloniën voor
zich zelf deed nemen. Vrij algemeen ziet
men dit in de finantieele positie van Ne-
derlandsch-Indië, die in dezen tijd een
vraagstuk van den eersten rang is en in
de niet minder belangrijke zaak der ge-
zagshandhaving. Zoowel aan het Indische
crediet als aan de ongereptheid van dit
Nederlandsche gezag zou de leiding van de
krachtfiguur Colijn ten goede komen.
Wij ontkennen dit niet. Maar deze in
vloed zou naar onze meening in niet min
dere mate van den leider van het kabinet-
Colijn zijn uitgegaan, indien hij voor zich
zelf een ander departement gekozen had.
Wij speurden daarom naar een andcro re
den en meenen die te hebben gevonden in
een passus uit dr. Colijns' redevoering bij
de algemeenë beschouwingen over de laat
ste begrooting van het kabinet-Ruys.
Het sprak toen over de verhouding tus
schen Nederlandsche en Indische belangen
als volgt:
„Veel te weinig maakt deel uit van het
algemeen besef in het Nederlandsche volk,
dat welvaart in Tndië ook voorspoed be-
teekent voor Nederland.. En daarom nfoet
óok bij de verschillende maatregelen, die
in Nederland worden genomen tot steun
van verschillende bedrijven, gerekend wor
den met de belangen van Indië. Maar
daarvoor is nog een tweede reden.
Wij zijn nu eenmaal tegen onzen wensch
a'thans tegen miin wensch geraakt in
een toestand, waarbij wij telkens genoopt
worden om besprekingen te voeren met bui-
tenlandsche mogendheden tot verdediging
van onze economische belangen, en nu ge
loof ik. dat men zich te weinig realiseert
de groote beteekenis tegenover het buiten
land om op te treden als een empire van
zeventig millioen zie'en. Dat is heel wat
anders dan dat men kan spreken als ver
tegenwoordiger van een land van acht mil
lioen zielen. Ik meen. dat de regeering goed
zal doen om ook dat punt in ernstige over
weging te nemen. Het koninkrijk met zün
zeventig millioen zielen heeft grooter be
teekenis dan wanneer ieder van de deelen
afzonderlijk en dan het grootste deel
hier -in Europa betrekkelijk slecht verte
genwoordigd moet opkomen voor zijn
economische belangen-'.
Is het een verkeerde gissing als wij mee
nen, dat de heer Colijn door de in zestig
jaren niet voorgekomen combinatie van
hef premierschap met de portefeuille van
Koloniën te hernieuwen, datgene wat hij in
November in de Kamer betoogde voor bet
international© forum heeft willen accen-
tueeren
En past in die veronderstelling, dat hij
voor zich zelf Koloniën koos, om voortaan
in het internationale milieu, bijvoorbeeld
reeds op de a.s. economische wereld-confe
rentie te Londen, meer »">n tot nog toe in
plaats van het lage landje aan de Noord
zee, het empire van zeventig millioen zie
len te doen comüareeren, niet het feit.
dat hij als minister van Buiten la ndsche
Zaken den vorigen Gouverneur-Generaal
van Indië. doorkneed in het vraagstuk van
het Oosten, naast zich stelde?
TWEEDE KAMER VERGADERT
DINSDAGMIDDAG.
De Tweede Kamer zal Dinsdagnamid
dag oméén uur in openbare vergadering
biieenkomen.
Aan de orde is dan de rnededeeling van
een koninklijk besluit waarbij mr. J. R. H.
van Sohaik op zijn verzoek wegens benoe
ming tot minister van Justitie eervol ont
heven wordt van zijn functie van voorzit
ter der Kamer.
De waarnemende voorzitter zal voor
stellen om in deze vergadering over te
gaan tot het opmaken van de nominatie
voor het voorzittersohap.
Behandeling van het verzoek van den
heer D. Wijnkoop om verlof tot het rich
ten van vragen aan de regeering inzake
de wijze waarop de Surinamer De Kom
vanaf zijn vertrek uit Nederland in het
eind van het vorig jaar door en namens de
regeering hier en in Suriname is behan
deld, benevens over hetgeen er bij zijn
komst in Suriname is geschied, over zijne
gevangenneming en zijn gevangenhouden,
over de wijze waarop zijn vrouw en zijn
gezin ingevolge de maatregelen der Be
geering worden behandeld, over de onge
regeldheden die in verband met een en
ander zioh in Paramaribo op 7 Februari
j.l. hebben voorgedaan, en over het ver
slag van den Gouverneur van Suriname
ter zake.
CRISIS-C RED IETHULP VOOR DBh'
MIDDENSTAND.
Eer> buitengewone landelijke
vergadering van den Ned.
R.-K. Middenstandsbond.
Tot toelichting en onderlijning van het
verzoek, door de Middenstandsbonden tot
de Regeering. gericht, om beschikbaarstel
ling van crediethulp voor gezonde Mid
denstandsondernemingen, die door de cri
sis in moeilijkheden zijn geraakt, belegt
de Ned. R.-K. Middenstandsbond een bui
tengewone landelijke vergadering Dinsdag
13 Juni a.s. des namiddags 2 uur in Hotel
de l'Europe, Vreeburg, Utrecht.
Tot deze bijeenkomst zijn uitgenoodigd
de besturen der Diocesane Middenstands
bonden en der landelijke Vakbonden, aan
gesloten bij den N. R. K. M., benevens de
besturen van alle plaatselijke R.-K. Mid-
denstands-vereenigingen.
Regeering behoudt zich haar
beslissing nog voor.
In antwoord op de schriftelijke vragen
van het Tweede Kamerlid dr. I. H. J. Vos
in verband met een onderzoek van regee-
rinvswege ter zake van bijzonder crediet-
verleening aan door de crisis getroffen
middenstandsbedirijven, deelt minister
Verschuur thans mede dat dit onderzoek
inmiddels is voltooid dooh dat de regeering
zioh een beslissing inzake credietverloe-
nirug aan de door de crisis getroffen mid-
denstandsbedrijven nog moet voorbehou-,
den.
Kosten voor afgifte err verlenging van
paspoorten.
Het ministerie van buitenlandsche za
ken brengt ter algemeene kennis, dat met
ingang van 15 Juni 1933 van rijkswege de
navolgende bedragen zullen worden gehe
ven ter zake van de afgifte en de verlen
ging van buitenlandsche paspoorten.
Voor de afgifte van een paspoort voor
één persoon 5 en van een paspoort voor
een echtpaar of voor 'een persoon of een
eohtoaar met kinderen beneden 15 jaren
7.50.
Voor het verlengen van een paspoort
voor één persoon 5 en van een paspoort
voor een echtpaar of voor een persoon of
een echtpaar met kinderen beneden 15 ja
ren ƒ7.50.
Eieren naar Duitschland.
De Minister van Economische Zaken en
Arbeid heeft de kantoren, waar langs de
uitvoer van eieren naar Duitsohland, be
doeld in zijn beschikking van 8 Mei 1933
kan plaats vinden, aangevuld met de voor
den uitvoer langs waterwegen opengestel
de kantoren te Amsterdam en Delfzijl en
met de voor den uitvoer over landwegen
opengestelde kantoren te Coevorden, Hol-
terhoek, Dinxperlo, Hekkens, Posterholt
en Waubach.
DE K. L. M. KAN BLIJVEN VLIEGEN.
Piloten nemen aanvragen om ontslag terug
De K. L. M. zal ook na 1 Juli den dienst
kunnen voortzetten: de vliegtuigbestuur
ders, die per dien datum ontslag hadden
genomen, hebben besloten de ontslagaan
vragen terug te nemen. Zulks is geschied
op grond van een van de directie der
K. L. M. ontvangen rnededeeling, dat de
grieven en verlangens der piloten ernstig
en welwillend onder de oogen zullen wor
den gezien. In een uitvoerig schrijven heeft
het bestuur der Vereeniging van Verkeers
vliegers zijn houding nader gemotiveerd.
verzwakt hebben.
Henderson zinspeelde dan ook reeds
op de mogelijkheid dat de ontwapenings
conferentie ook na 12 Juni voortgezet zal
moeten worden, gelijktijdig met die van
i Londen.
De besprekingen over de vlootbeper-
ffng dreigen n.l. een grooten omvang te
.nemen en nog tal van moeilijkheden op te
leveren.
De hoofdaanval tegen het hoofdstuk
over de vlootbeperking is weer van Fran-
sche zijde uitgegaan.
De onprettige indruk van Donderdag is
nog versterkt doordat het Fransche ver
zet tegen de Engelsche vlootvoorstellen
in den namiddag beantwoord werd met
een niet minder fel verzet van Engeland
tegen het door Frankrijk warm onder
steunde voorstel van de commissi e-Politis
over de aanwijzing van den staataanval-
BUITENLAND
ONTWAPENING.
DE CONFERENTIE KOMT NIET
KLAAR.
Vóór 12 Juni.
Hemelvaartsdag heeft op de ontwape
ningsconferentie wel veel werk, dooh wei
nig vooruitgang gebracht.
De beide vergaderingen, van de alge
meene commissie, die aan het vraagstuk
der vlootbeperking en aan dat van de aan
wijzing van den staat-aanvaller gewijd
waren, deden zich weder diepgaande mee-
ningverschillen voor, die de hoop van
Henderson, dat voor de opening der Lon-
densohe conferentie belangrijke beslissin
gen zullen kunnen genomen zijn, weder
DUITSCHLAND
WEER EEN SCHANDAALZAAK.
Volgens de „Tempo" houden zich de
autoriteiten iu Duitschland bezig met een
schandaalzaak, in het middelpunt waar
van de bekende romanschrijver Frank Ar-
nau staat.
Tegen dezen schrijver, wiens ware naam
Heinrich Schmitt is, worden talrijke be
schuldigingen van ernstigen aard geuit:
misbruik va/n vertrouwen, bedrog, afper
sing, actieve en passieve omkooperij, de-
viezensmobkel, belastingontduikingen, en
verschillende andere dingen meer worden
hem ten laste gelegd.
Hij is op 't oogenblik voortvluchtig.
In de zaak moeten talrijke persoonlijk
heden der industrie verwikkeld zijm. In
verschillende steden zijn reeds arrestaties
verricht.
Gemeenschappelijk met den ingenieur
Ganz gaf Arnau een motortiidschrift uit,
dat zich uitsluitend bezighield met „ont
hullingen" en het aan het licht brengen
van beweerde erge toestanden bij bepaal
de werken der auto-industrie.
Firma's, die van het verschijnen van
zulke speciale nummers bijtijds kennis
kregen, poogden zioh dan herhaalde ma
len door het betalen van belangrijke be
dragen een schandaalzaak te besparen.
De hoofdwinst streek Arnau op, wiens
inkomsten naar schatting door de autori
teiten, jaarlijks 150.000 Mark beliepen.
De villa van Arnau word bij verrassing
door crimineele politie bezet. Al het daar
gevonden materiaal werd in beslag geno
men. Arnau zelf was niet meer te vinden.
Hij houdt zich op 't oogenblik in Spanje
op.
Uit het in beslag genomen materiaal
blijkt o.a., dat Arnau jaren lang voor vele
duizenden Marken belasting ontdoken
heeft.
JOODSCHE WINKELBEDIENDEN
UITGESLOTEN DOOR DE DUITSCHE
VAKVEREENIGINGEN.
Alle organisaties van kantoor- en win
kelpersoneel in Duitschland hebben op
een gezamenlijke vergadering, welke te
Berlijn is gehouden, besloten, een aaneen
gesloten front te vormen tot algeheele uit
sluiting van Joodsche bedienden.
OOSTENRIJK
Wegens staatsgevaarlijke actie.
De Oostenrijksche ministerraad heeft
besloten de communistische partij te ver
bieden. Dit verbod wordt gemotiveerd
met de staats-gevaarlijke en onwettige
activiteit der partij, waarvan den laatsten
tijd herhaaldelijk het bewijs is geleverd.
De regeering besloot verder een veror
dening uit te vaardigen tot besoherming
van de zedelijkheid en de volksgezond
heid.
CHINA
Het vuren gestaakt.
De wapenstilstand tusschen Japan en
Ohina, waarover sinds enkele dagen werd
onderhandeld, heeft thans zijn beslag ge
kregen. Een mondelinge overeenkomst is
Donderdag te Mijoen tot stand gekomen
tusschen den opperbevelhebber van het
Japanscbe Kwantoeng-leger en een verte
genwoordiger van den Chineeschen mi
ter van Oorlog, Hoy Ingtsjing. Op alle
fronten is het vuren reeds gestaakt.
Kraohtens de overeenkomst zullen de
Japansohe strijdkrachten een lijn bezet
houden van Tsjangping ten Noordwesten
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Vrede op het Chin&esche front (1ste
blad).
Een opzienbarende affaire in Amerika.
(lste blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer is tegen Dinsdag 30
Mei bijeengeroepen, (lste blad).
De piloten der K. L. M. trekken hun ont
slagaanvrage in. (lste blad).
Commissie van voorbereiding voor de
beperking van den rundveestapel gevormd.
(lste blad).
De wet tot regeling van uitvoer van
melkproducten enz. treedt 1 Juni in wer
king. (lste blad).
van Peking tot de kust, terwijl de Chinee-
sohe troepen zullen terugtrekken tot ten
Zuiden van de spoorlijn van Kalgan naar
Poking en Tientsin- De Chineezen hebben
zich verplicht er voor te zorgen, dat gee
nerlei aanvallen van Ghineescho geregel
de of ongeregelde troepen op do Japan-
sche stellingen zulen plaats vinden. Wordt
aan deze voorwaarde niet de hand gehou
den, dan zullen de Japansche strijd/krach
ten hun opmarsoh voortzetten.
De onderteekening der definitieve wa
penstilstandsovereenkomst zal Maandag
a.s. plaats vinden.
AMERIKA
EEN OPZIENBARENDE AFFAIRE.
Morgan voor de rechtbank.
Een opzienbare affaire is op het oogen
blik in de Ver. Staten aan den gang.
Het bekende bankiershuis Morgan is
nJ. voor een senaatscommissie gedaagd,
teneinde een onderzoek te houden naar
verschillende bankpractijken. Gebleken is,
dat het bankiershuis Morgan aan verschil
lende vooraanstaande politieke personen
aandeelen heeft aangeboden tegen, een
sterk verlaagden koers. Bij deze affaire
zijn o.a. betrokken de minister van finan
ciën Woodin, alsmede senator Mac Adoo,
Owen D. Young, de vlieger Lindbergh,
Thomas Lamont, R. B. Mellon (een broer
van den oud-minister van financiën), Ras-
kob (directeur van de Generaal Motors),
die voorzitter was van de nationale com
missie der democratische partij, welke
Roosevelt oandiaat heeft gestold voor
't presidentschap. De lijst vermeldt verder
Julius en Henri Morgan, twee zonen van
de>n bankier.
Naar aanleiding van het feit, dat ook
Woodin's naam op de lijst voorkomt, zei-
de senator Borah: Ik meen, dat het Amc-
rikaansche volk er recht op heeft te ver
wachten, dat de minister van financiën
boven alle verdenking is verheven.
In congreskringen heersoht een toene
mende Beiging om den Amerikaanschen
vertegenwoordiger ter ontwapeningsconfe
rentie, Norman Davis, terug to roepen, in
verband met zijn crediet-affairos met het
bankhuis Morgan.
AMERIKA NEEMT AFSCHEID VAN
HET GOUD.
Seffiator Steagall heeft gisteren, op per
soonlijke aanwijzingen van Roosevelt, bij
het Amerikaansche Huis van Afgevaardig
den een wetsontwerp ingediend om den
gouden standaard ook wettelijk af te
schaffen.
Steagall verklaarde, dat dit ontwerp
tot gevolg zal hebben, dat het goud defi-
tief als basis van het Amerikaansche geld
wezen wordt verlaten. Door dit ontwerp,
ging do senator voort, zullen alle federale
betaalmiddelen wettelijk betaalmiddel
worden en dus ook moeten worden aan
genomen bij het voldoen van particuliere
schulden. „Met dit ontwerp", aldus Stea
gall, „verklaren de Vereen»"de Staten zich
onafhankelijk van het goud."
I „Tel
