ZOMERTIJD
één uur vooruit
„ANNO SANCTO"
24ste Jaargang
ZATERDAG 13 MEI 1933
No. 7507
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van bet tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin In
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur n
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
De democratie der sociaal
democratie.
In het veertiendaagsbh orgaan van de
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij in
Nederland „De Sociaal-Democraat" wordt
in een artikel op de eerste pagina een be
toog geschreven, dat de S. D. P. opkomt
voor en beschermt de democratie, dat zij
wil hervormen alleen en uitsluitend langs
democratischen weg en dat zij „geen ille
gale (revolutionnaire of gewelddadige)
methode" wenseht, om haar doel te berei
ken.
Er is stellig zoo erkent de schrijver
een tijd geweest, waarin de socialistische
beweging revolutionnaire methoden niet
verwierp. Doch deze tijd is voorbij.
Wij zouden wensohen, dat héél de so
ciaal-democratie kon verklaren, dat voor
haar de tijd voorbij is van revolution
naire methoden.
Wij zouden het wensohen, omdat ook wij
overtuigde voorstanders zijn van de demo
cratie van een ware, een gezonde demo
cratie, zooals deze in het program van onze
R. K. Staatspartij wordt verlangd en voor
opgesteld.
De socialistische schrijver kan het niet
verdragen, dat er twijfel bestaat aan en
dat geloochend wordt de democratie van
de sociaal-d emocratie:
Tezelfdertijd, dat de democratische
staatsinstellingen in de meeste landen
van Europa door een aantal burgerlij
ke partijen worden bedreigd en in en
kele reeds zijn vermoord, en de sociaal
democratie de voornaamste partij is,
die voor de democratie den strijd
voert, verwijt men haar, dat zij revo-
lutionnair zou zijn in dien zin, dat de
democratie haar slechts zou zijn mid
del, en geen doel, dat zij de wegen der
democratie zou verlaten, zoo die der
dictatuur haar beter pasten.
Wanneer in het bier geciteerde gewe
zen wordt naar „een aantal burgerlijke par
tijen", die de democratie bedreigen en ver
moorden, dan is het opvallend, dat.ver
geten wordt de Communistische partij, die
in Rusland de democratie mors-dood heeft
geslagen! Even verder constateert ech
ter de schrijver zelf, dat de gebeurtenis
sen in Duitschland „in wezen niet anders"
zijn, dan die in Rusland.
Maar waarop het hier aankomt is, dat
hij den z.g. „burgerlijken" partijen niet mag
kwalijk nemen, dat zij vandaag de S. D.
A P., wat haar democratie betreft, haar
afkeer van de illegale (revolutionnaire of ge-
weldadige) methode niet geheel en
a 1 vertrouwt.
En een reden voor dat wantrouwen vin
den wijin hetzelfde nummer van
„De Sociaal-Democraat", waar een lezer,
blijkbaar óók sociaal-d emocraat, onom
wonden de vraag stelt:
„Is er thans nog wel de mogelijk
heid, om de democratie onder alle om
standigheden te handhaven?"
Hij beantwoord deze vraag ontkennend!
En verwijzend naar Rusland welke re-
geer-methode zijn sympathie schijnt te heb
ben! merkt hij op:
„In Rusland zijn zonder democratie
de communisten de baas gebleven. Zou
dit met de democratie wel het geval
zijn geweest?"
Zooals deze sociaal-demoeraat zijn er
meer „democraten" in de S. D.
A. P.
Vandaar het gegronde wantrouwen
van velen in de democratie van deze
partij!
't Zou voor de partij zelf zoowel als voor
de politieke verhoudingen een groot voor
deel zijn, als d e S. D. A. P. zich in deze
eens uitsprak en dan met een klaarheid,
welke geen twijfel meer zou kunnen laten!
V Kamervoorzitter van Schaik.
Met een frissche speech zooals altijd
heeft mr. v. Schaik opnieuw zijn functie
als voorzitter der Tweede Kamer aanvaard
Hij heeft in die rede zelf een voorbeeld
gegeven van wat hij de leden der Kamer
voorhield:
Zij moeten „een eigen klank laten hoo-
ren, beslist, maar sober".
„Spaarzaamheid in woord behoeft geen
armoede van gedachten te beteekenen".
De Kamer heeft het zelf in de hand,
„dat de volksvertegenwoordiging zal blij
ven wortelen in het volksvertrouwen".
Dat alles is „beslist, maar sober" gezegd
en de aandacht en overweging waard!
TWEEDE KAMER
Openingsrede van den voorzitter
De Kamer is thans door hare voorbe
reidende werkzaamheden heen. Gisteren
werden de afdeelingen samengesteld en de
voorzitters der afdeelingen werden geko
zen. Dinsdag kan de Kamer nu beginnen
met het afdeelingsonderzoek o.a. van het
wetsontwerp tot wijziging van eenige arti
kelen der Kieswet, dat gisteren met een
kort speechje door den Communistischen
afgevaardigde werd ingeleid en hij de
Kamer aanbevolen. De heer de Visser had
bovendien nog een drietal moties gefa
briekt, om de Kamer den wensch te doen
uitspreken, dat de Regeering de noodige
maatregelen zou nemen, om den geïnter
neerde van Boven-Digoel en den heer Snee
vliet in de gelegenheid te stellen om zit
ting te nemen. Deze moties konden, aan
gezien de zaak nog in handen is van de
commissie tot onderzoek van de geloofs
brieven, niet in behandeling worden ge
nomen, iets waarbij de Communist zich
zonder veel verzet neerlegde.
De eenige niet-formeele werkzaamheid,
welke gisteren werd verricht er werden
ook nog leden van verschillende commis
sies benoemd was het als steeds zeer
fijne speechje, dat de heer Van Schaik, na
de voorlezing van het koninklijk besluit
dat hem opnieuw tot voorzitter benoemde,
voor zijn medeleden hield en dat ook nu
weer met groote instemming werd aange
hoord en aan het einde met applaus be
groet.
Dit fijne staaltje eener parlementaire
redevoering is kortelijk genoeg, om het
hier in zijn geheel te doen volgen.
Geachte medeleden,
Andermaal werd mij krachtens nw voor
dracht het voorzitterschap der Kamer toe
vertrouwd.
Bij de aanvaarding van mijn betrekking
staan mijn gedachten even stil bij de offers
die de verkiezingen van ons College heb
ben gevraagd.
Deels uir eigen beweging, deels door de
ongunst van de stembus zijn verscheidene
onzer vroegere medeleden niet in ons mid
den teruggekeerd. Het heengaan van meer
dan een hunner beteekent een gevloelig
verlies voor de KameT. Ik wil geen namen
noemen. Een ieder staat levendig voor den
geest, welke sieraden van kennis en ver
nuft, van deskundigheid en ervaring, van
werkkracht en toewijding er waren onder
hen, die uit de Kamer verdwenen.
Het aantal vrouwelijke afgevaardigden
is tot de hefft geslonken. Laten wij haar,
die ons resten, in eere houden.
De Kamer mag zich gelukkig prijzen, dat
vele van hen, die thans als nieuwe ver
trouwensmannen hun intrede hebben ge
daan, ook in de practische politiek geen
.vreemdelingen zijn.
Onnoodig te zeggen hoe zeer wij ons ver
heugen over den terugkeer van hen, die
reeds vroeger in dit parlement hun sporen
hebben verdiend.
Intusschen is het niet louter een per
soonsverwisseling die heeft plaats gegre
pen. Er hebben ook niet onbelangrijke
verschuivingen plaats gegrepen in de
overtuigingen en gevoelens van ons volk
zelf. Indien wij dit verschijnsel niet enkel
in oppervlakkige cijfers zien, zijn diepere
en wezenlijke beteekenis trachten te peilen,
zal dit de staatkundige wijsheid en wijze
staatkunde bevorderen.
Het aantal in de Kamer vertegenwoor
digde partijen is van 11 tot 14 gestegen.
Moet dit noodzakelijkerwijze leiden tót
stroefheid in den loop onzer werkzaam
heden? Die vraag behoeft niet bevestigend
te worden beantwoord. Mits men een juiste
opvatting hebbe van den aard van ons par
lementair werk zelf. Het kan 0112e taak
niet zijn, ik moge dit zeggerij tot hen,
die voor de eerste maal tot de functie van
volksvertegenwoordiger werden geroepen,
het kan onze taak niet zijn louter een
echo te wezen van wat buiten onze muren
reeds klaar en duidelijk tot ons allen en tot
de Regeering gericht is geweest. Laten wij,
hetzij voor onze beginselen getuigend, het
zij meer practischen arbeid verrichtend, in
onze instemming en in onze critiek, in onze
verlangens en in onze aanbevelingen, een
eigen klank laten hooren, beslist maar so
ber.
Spaarzaamheid in woorden behoeft geen
armoede van gedachten te beteekenen. Een
goed amendement kan zijn verwerping te
wijten hebben aan een te uitvoerige toe
lichting.
Geachte medeleden, veler oogen zijn op
ons gericht. Door een j'uiste opvatting om
trent de plaats der Kamer in ons Staats
bestel, door inhoud en vorm van ons par
lementaire werk, hebben wij het in de hand
dat db Volksvertegenwoordiging zal blij
ven wortelen in het volksvertrouwen.
In dit licht onze verantwoordelijkheid
ziende hoop ik, zij 't niet alleen op eigen
krachten steunend, wederom uw beraad
slagingen te mogen leiden.
Vergeet vooral niet om Zondagavond vooi
U naar bed gaat, al Uw klokken een nut
vooruit te zetten, want de zomertijd begint
in den nacht van Zondag 14 op Maandag
15 Mei. Wanneer het in dien nacht 2 uur
slaat rekent men, dat het 3 uur is. Zoo
laat bent U misschien niet meer op, dus:
zet Zondagavond Uw klokken
DE MISLUKKING VAN HET
VIJFJARENPLAN.
Youssof, een bekend deskundige in de
Sovjet-economie, schrijft in de „Courner
Socialiste" een artikel over het Russische
V ij jarenplan, waaraan we het volgende
ontleenen.
Een aandachtige beschouwing van de
drie deelen van het „Vijfjarenplan" is
reeds voldoende om te kunnen constatee-
ren, dat de resultaten in de belangrijkste
takken der nationale economie op verre na
niet beantwoorden aan de verwachtingen
die werden gesteld.
Het programma zou uitgevoerd worden
in vijf jaar. Alle takken der nationale eco
nomie moesten zich harmonisch ontwikke
len. Bij het einde van het Vijfjarenplan
komt men evenwel, tot de bevinding dat in
enkele onderdeden de verwachtingen zijn
overtroffen, andere punten van het pro
gramma bevinden zich op het peil, dat in
het vierde jaar bereikt moest worden, maar
in de meeste onderdeelen is zelfs niet de
heeft verkregen van wat men zich had
voorgesteld. Volgens een berekening van
het vijfjarenplan zou de bevolking 86.000
millioen roebel moeben opbrengen voor de
financiering van de plannen die de Sov
jets hadden ontworpen. In den loop der
vier eerste jaren werd echter meer dan
168.000 millioen uitgegeven. Het vijfjaren
plan maakt slechts terloops melding van
de ondernemingen van Magnetogorsk en
van het bekken van Kousnetz, die eigenlijk
in het tweede plan tot stand moesten ko
men. In werkelijkheid is juist aan deze
twee reusachtige ondernemingen een gtroot
gedeelte van het nationale vermogen be
steed. Het eerste plan zou de oplossing
brengen van het vraagstuk der steenkolen-
productie en metaal-ertsen. In werkelijk
heid werd de sohaarsohte aan brandstof en
metalen nooit pijnlijker gevoerd dan op
het eind van het eerste Vijfjarenplan. Er
was bepaald, dat de particuliere grondbe
zitters 75 prooent van de totale landbouw
productie zouden leveren; slechts 15 tot
20 procent van de particuliere landbouw
bedrijven zou gesocialiseerd worden. In
werkelijkheid is meer dan 60 procent der
boerderijen onteigend. Het plan voorzag in
het gelijktijdig bestaan van staatsonderne
ming en particuliere industrieel© en han
delsondernemingen.
De practijk was evenwel geheel anders:
alle particuliere bedrijven, zelfs de kap
perssalons en sigarenwinkels waren gena
tionaliseerd. Het plan schreef voor, dat het
beginsel der vrije markt moest gehand
haafd blijven ter wille van de uitwisseling
der producten van stad en land. Maar des
ondanks voerde de Sovjetregeering een on-
meedoogenlooze oorlog tegen de vrije markt.
Het plan voorzag in een beperkte uitgifte
van papierengeld, in'de stabilisatie van de
„Tohernawetz" (munteenheid) en in de re
ductie van de kleinhandelsprijzen. In vier
jaar tijde is er vier maal meer papieren-
geld uitgegeven dan men had berekend en
de reëele waarde van de „Tchernowetz" ij
nog slechts het twaalfde deel van haar
waarde in 1928. In den loop der vier eerste
jaren zou er een einde gemaakt worden
aan het nijpend gebrek aan industrieele
producten, thans bij het einde van het Vijf
jarenplan zijn we even ver als bij het ein
de van den burgeroorlog, toen alle fabrie
ken waren stopgezet. Het plan voorzag ook
in de „liquidatie" van de moeilijkheden der
levensmiddelen-voorziening en in de ver
grooting van de voedselrantsoenen. De
moeilijkheden zijn voortdurend toegenomen
en het rantsoen bestaat uitsluitend uit
slecht brood. Uit deze enkele voorbeelden
blijkt duidelijk, dat het vermaarde plan
niet is uitgevoerd en dat de resultaten heel
anders zijn dan wat de Zestiende Conferen
tie der Russische Communisten zich daar
van had voorgesteld.
KERKNIEUWS
EEN MISSIE-VLOOT.
Z. H. Exc. Mgr. Wade, Apostolisch Vi
caris van de Noordelijke Salornons-eilan-
den heeft thans ter zijner beschikking een
missie-vloot, bestaande uit vier schepen:
„De H. Rafaël", de „H. Gabriël", de „H.
Paul us", en do „Ave Maria".
De verkondiging van het H. Evangelie
kon,op deze eilanden die onder het bestuur
staan van de Maristen, niet anders dan per
boot geschieden.
Een dertigtal priesters heeft de zielzorg
uit te oefenen over 15.000 Katholieken en
40.000 heidenen, die verspreid zijn over de
verschillende eilanden. De schepen zijn ech
ter duur in onderhoud. Mgr. Wade sohat,
dat de „H. Rafaël" hem b.v. 1 dollar per
uur varen kost. Daarbij moet nog rekening
gehouden worden met de omstandigheid,
dat op deze eilanden vaak hevige stormen
woedden. De Missie heeft nog een vijfde
boot bezeten, die echter schipbreuk heeft
geleden.
Prachtige resultaten van de conferenties
van Vincentius k Paulo te Bombay.
De Centrale Raad van de Conferentie
van de H. Vincentius k Paulo voor Oo6t-
Indië heeft dezer dagen het cijfer haier
ontvangsten over tiet jaar 1932 gepubli
ceerd: het is gestegen tot ongeveer 215.000
francs, een bedrag dat op duidelijke wijze
den ijver der vinoentianen weergeeft.
De Conferentie bestuurt te Bombay een
plaatsing-bureau voor werkeloozen, een
keuken der armen, die reeds duizenden
maaltijden heeft uitgereikt. De Conferen
tie van Bendour, een voorstad van Bombay,
bezit een bureau, dat aldaar uitstekende
dieneben bewijst: onvermogenden kunnen
daar juridische hulp verkrijgen, wanneer zij
in civiele of strafrechterlijke zaken noodig
mochten hebben.
FINANCIëN EN ECONOMIE
DE Y0UNGLEENING.
Wordt betaald met gedeprecieerde valuta.
De president van de baoik voor Inter
nationale Betalingen deelt mede, dat de
Duitsche minister van financiën aan de
Bank, in haar functie van trustee, heeft
doen weten, dat de op 15 Mei a.s. verval
lende betalingstermijn van de Young-lee-
ning, in die landen welke een gedeprecieer
de valuta hebben, slechts tot de nominale
waarde zal worden betaald, ondanks het
feit, dat in deze leening de goudclausule
is opgenomen. Dit besluit wordt op de na
volgende wijze gemotiveerd.
In Engeland is gedurende den laatsten
tijd herhaaldelijk het oordeel uitgespro
ken, dat de rente op in Ponden luidende
leeningen, ondanks het feit, dat hierin
de goudclausle niet in aanmerking te ne-
tot de nominale waarde behoeft te wor
den betaald. De schuldenaar behoeft dus
de goudcluasule niet in aanmerking te ne
men. Verder heeft de regeering der Ver.
Staten zich op het standpunt gesteld,
dat de schulden uit hoofde van Ameri-
kaansche leeningen, ook al geldt hiervoor
de goudclausule, ook tegenover het bui
tenland tot het nominale bedrag in wet
telijke betaalmiddelen mogen worden vol
daan.
Hieruit blijkt, dat er een andere inter
nationale opvatting is ontstaan omtrent
de beteekenis van de goudclausule. De
minister van financiën heeft zich daarom
genoodzaakt gezien, om met deze verande
ring van opvatting ook in het geval der
Youngleening rekening te houden.
EEN BEPERKT AANTAL PLAATSEN
voor het
AMSTERDAMSCH SACRAMENTSSPEL
op 18 Juni, te 2.30, Stadion Amsterdam,
zijn aan ons bureau verkrijgbaar.
Prijzen: van 60 cent tot f 3.
DE DIRECTIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het tariefbestand door de organisatie
commissie van de Econ. Wereldconferentie
onder voorbehoud aanvaard. (3de blad).
Eenige ontspanning te Genève op de
Ontwapeningsconferentie. (3de blad).
De Belgische Kamer heeft na een lang
durige en rumoerige zitting de machti
gingswet aangenomen. (3de blad).
De Duitsche Rijksdag tegen Woensdag
a.s. bijeengeroepen. (3do blad).
Het dreigende conflict tusschen Rusland
en Mandsjoekwo. (3de blad).
KOOPT BIJ HEN,
DIE IN UW DAGBLAD
ADVERTEEREN!
BINNENLAND.
De K. R. 0. op den Phohi-zender. (4do
blad).
Aanbesteding weg AmsterdamSassen-
heim (3de blad).
UIT DE OMGEVING
ALKEMADE.
Geboren: Maria Oatharina, d. van
Th. P. van der Meer en Th. G. Straathof.
Maria Francina, d. van Joh. H. G. Wordt-
man en C. van der Zwet.
Gehuwd: A. D. Rotteveel jm. 27 j. te
Alkemade en E. C. G. Straathof jd. 25 j.
te Alkemade. Th. J. Olijorhoek jm. 25
j. te Woubruggo en C. van Klink jd. 86 j.
te Alkemade. H. van Veen jm. 29 j. te
Alkemade en H. P. Kennis jd. 20 j. te Al
kemade.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Posterijen. Volgen» officieuze berich
ten moeten er bij de Directie der Poste
rijen plannen bestaan om een aanmerkelij
ke wijziging, zeer ten ongunste van de be
woners van Katwijk-Rijn, te brengen in de
werkzaamheid van het hulppostlcantoor al
hier en moet er zelfs sprake van zijn om
het hulpkantoor om te zetten in een post
station. Begrijpelijk dat vele vooraanstaan
de personen hierover slecht zijn te spreken.
Er wordt thans een actie op touw gezet
om gedaan te krijgen, dat deze wijziging
niet doorgaat. Hiervoor is een vergadering
belegd, waarvoor zijn uitgenoodigd de be
storen van diverse vereenigingen, eenige
vooraanstaande persoonlijkheden, terwijl
ook B. en W. en de raadsleden van Katwijk
a. d. Rijn een uitnoodLging zullen ontvan
gen om deze vergadering bij te wonen.
LEIMUIDEN—RIJNSATERWOUDE.
Kerkbericht. In verband met do a.s.
zomertijd zij medegedeeld, dat de H. Mis
sen alhier gelezen worden als volgt: Gedu
rende de week dos morgens 7 en 8 uur oude
tijd. Zondags de vroegmis 7 uur en de
Hoogmis 9.30 uur oude tijd. Voorheen was
de Vroegmis om 7.30 uur en de Hoogmis
om 10 uur. Deze Missen worden dus een
half uur vervroegd.
VALKENBURG.
Ongeval. In een onbewaakt oogenblik
viel het zoontje van J. B. in een sloot.
Even later ontdekte men zulks. Dr. Llueting
uit Katwijk was spoedig ter plaatse en het
mocht hem, na langdurige pogingen geluk
ken de levensgeesten van het kind weer
op te wekken. Men denkt het kind te kun
nen behouden.
