De K. R. O. op den Phohi-zender
MIJNHARDTVs
ZATERDAG 13 MEI 1933
DE LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD PAG. 13
WEKEUJKSCH PROGRAM VOOR DE MISSIES.
DE AFGELOOPEN WEEK IN HET BUITENLAND
Gandhi als honger-kunstenaar. De Gleichschal-
tung wordt in Duitschland doorgezet. Het Cen
trum krijgt een nieuwen leider. De gezondheids
toestand van mgr. Kaas. De eerste oorlogsver
klaring sinds den Wereldoorlog.
Den 24en Juni a.s. tal de K.R.O. via den
Pfcohi-kortegolfzender zijn eerste program
ma geven, speciaal bestemd voor de Neder-
landsche Missionarissen in de Missiegebie
den over de geheele wereld. En het ligt in
het voornemen, om daarna elke week een
dergelijk programma te verzorgen, zoodat
de Nederlandsche Priesters en Religieuzen
in de gelegenheid worden gesteld om
voortaan één uur per week het contact met
het Moederland te onderhouden- Want de
samenstelling van deze uitzendingen wordt
zóó gekozen, dat behalve actueele mededee-
lamgen van belang voor de Missionarissen,
een samenvatting zal worden geboden van
de voornaamste gebeurtenissen op gods
dienstig en maa te chap pel ijk gebied in Ne
derland en daarbuiten, terwijl ter afwisse
ling een met zorg gekozen muzikaal pro
gramma zal worden ingela-soht.
Vanzelfsprekend is dit nog slechte een
onvolledige omschrijving van het karakter
der uitzendingen aan den vooravond van
de eerste; immers de toekomstmogelijkhe
den. welke hier liggen opgestapeld zouded
slechts vergelijkenderwijze kunnen worden
afgemeten naar de geschiedenis van den
K.R.O. in Nederland, sedert de zevenjarige
periode van zijn bestaan.
Denkt men zich n.l. een oogenblik terug
in den tijd, toen een K.R.O. in on® land
zich nog een weg moest beginnen te ba
nen en de beteekenis van dezen omroep op
dit oogenblik, dan kan men slechts bewon
dering hebben voor het krachtige vertrou
wen van den pionier, die alles visionair
overzag, doch, slechts begrepen door wei
nige zijner tijdgenooten, pas veel later in
deze overtuigde en even enthousiaste me
destanders vond. Zeven jaren geleden kon
in Nederland niet geheel worden overzien,
wat er op gebied van radio-uitzending met
name in haar uitwerking kon worden be
reikt.
En zoo ook hier, staande voor de eerste
uitzending, bestemd voor de Missies, is het
bij het vele enthousiasme, dat het durven
de plan van den K.R.O. reeds ontmoette,
onmogelijk te bevroeden, wat hieruit aan
ontzaggelijk goeds kan groeien voor hen,
die terwille van anderen Vaderland en fa
milie verlieten, dooh die op deze wijze
thans in de gelegenheid komen, de relatie
met Nederland te hernieuwen en te onder
houden.
Men kan over de waarde van radio-uit
zendingen, bestemd voor de verre landen,
waarin de Missiegebieden gelegen zijn, ver
schillend oordeelen, maar, wanneer er voor
de Moscou-zenders alles aan gelegen is,
om de stem van Rusland in die landen te
laten weerklinken, dan moge daaruit toch
reeds worden afgeleid, dat de waardeering
veel minder problematisch is, dan wellicnt
velen vermoeden. Immers door dit directe
en herhaalde contact met het Moederland
zal ook de Missionaris op de hoogte kunnen
blijven van de „histoire contemporaine",
waardoor hij gemakkelijker in de gelegen
heid is zijn kennis, op andere wijze dour
bestuur en correspondentie aangevuld, te
stellen als een krachtig tegenwicht ojn. te
gen de verkeerde invloeden, welke uitgaan
van de zenders der Sovjet-Unie.
In elk geval moet het een onwaardeer
bare goedheid van de Voorzienigheid wor
den geacht, dat het land, hetwelk de meeste
Missionarissen levert aan de wereld, dat
ook als eenige onder de staten beschikt
over een eigen Katholieken Radio-Omroep,
thans het eerste zijn zal om de modernste
aller publicatie-middelen in dienst te mo
gen stellen van de Missie, van de bevor
dering der Missie-actie en van den Missio
naris zelf, die aldus uit zijn isolement wordt
verlost.
Uiteraard kon nog niet aan alles wor
den gedacht, ofschoon veel reeds onder de
H o n g e r-G a n d h i. Maanden
lang heeft de Britsch-Indische leider
Gandhi in alle stilte doorgebracht in het
interneeringskamp van Yeravda en de we
reld begon hem te vergeten.
Gandhi? Was dat niet de man, die zout
maakte en daarvoor de toorn van de En-
gelsohe regeering op zich laadde! Pre
cies, dat was de man van de burgerlijke
ongehoorzaamheid, van het lijdelijk ver
zet; de man van de hongerstaking.
Gandhi is een honger-kunstenaar; hij
weet met vasten meer te bereiken dan
men voor mogelijk zou houden.
Reeds verleden jaar in September heeft
hij een hongerkuur meegemaakt voor het
zelfde doel als thans, n.l. om de positie
der paria's te verbeteren. Zooals men
weet, zijn de paria'B de uitgestootenen uit
de samenleving der Hindoes. Zij hooren
vanaf hun geboorte in geen enkele kaste
thuis, zijn „onaanraakbaar", worden go-
meden door de „hooger" geboren Hindoes
en mogen niet in den tempel verschijnen.
Verleden jaar heeft Gandhi een bres
geschoten in deze breede muur van op
godsdienstige motieven rustende afschei
ding en heeft hij het door zijn honger
kuur klaar gespeeld, dat er een overeen
komst tot stand kwam tusschen de paria's
en de hoogere kasten der Hindoes. Tem
pels werden voor hen opengesteld en er
zou een wetsvoorstel komen in de Indi
sche Kamer van Afgevaardigden om de
onaanraakbaarheid af te schaffen.
Maar alles wat wortelt in een eeuwen
oude traditie en gebaseerd is op uitspra^
ken in heilige boeken, zit ongelooflijk diep
en vast. De overeenkomst was er, maar
de practijk was er nog lang niet.
Om deze oppositie te breken, heeft
Gandhi deze week opnieuw gegrepen naar
zijn strijdmiddel, het vasten. Een in onze
oogen zeer ongewoon, maar voor het Oos
ten merkwaardig effectief middel.
Drie weken wil hij hongerenals hij
het uithoudt? Mocht hij het echter niet
uithouden en zou hij aan deze honger
staking sterven, dan zou dat een weerga-
looze volksbeweging ontketenen, welke
de volkomen overwinning van zijn ideeën
zou beteekenen.
De Britsche regeering heeft zeer goed
ingezien, dat zij in geen geval mocht ris-
keeren, dat Gandhi in Britsohe gevangen
schap stierf, en heeft hem dan ook direct
vrijgelaten. Een doode Gandhi in huis is
nog gevaarlijker dan een levende 1
Richten rechts! In het Westen
houden wij er andere middelen op na om
ons doel te bereiken. Hier heet het nieuw
ste op dit gebied „Gleichschaltung", uit
vinding van Hitler en „made in Germany".
Na met de communisten grondig afgere
kend te hebben, zijn thans de sociaal-de
mocraten in Duitschland aan de beurt
gekomen.
Hitier heeft hun eigendommen en ge
bouwen in beslag genomen, in verband
aandacht is gekomen. Zoo o.m. het feit, dat
nog niet eLte Missionaris de beschikking
heeit over een gesemkt radio-ontvangLoe-
stel. Maar ook hier hoopt de K.R.O. binnen
niet al te langen tijd zijn bemiddeling to
kunnen verleenen en van voorlichting te
dienen, om in het bestaande tekort te hel
pen voorzien.
Het karakter en de indeeling der pro
gramma's, welke voorloopig werden vast
gesteld, zullen wellicht eenige wijziging
moeten ondergaan overeenkomstig de weu-
schen en inzichten der Missionarissen zeif,
die ongetwijfeld hun adviezen volgaarne
zullen schenken.
Zonder dat de lezer thans reeds alle
zend-technische en program-technische de
tails nader behoeft te kennen, is hij auu
de hand van deze summaire mededeeling
toch in staat te begrijpen, van welk een
beteekenis het is, dat op den Nederland-
schen wereldzender te Huizen een katho
liek program kan worden geboden, geheel
ten dienste van de dappersben en onbaat-
zuchtigsten onder ons, de Missionarissen.
Onder dit opzicht beschouwde de K.R.O.
het dan ook als volledig verantwoord om
met deze uitzendingenreeks 'n begin te ma
ken, al beteekent zulke ten uitgave van
honderden guldens per uur. De groei van
het plan en de verwezenlijking der ge
stelde idealen zullen uiteraard afhankelijk
zijn van den financieelen steun, welke deze
in Katholiek Nederland zullen ontmoeten.
De moreele steun is er reeds, want nie
mand minder den Z. H. Exc. Mgr. Jansen
verleende Zijn hooge goedkeuring aan deze
nieuwe onderneming.
Dit plan zal onder Gods zegen slagen,
omdat het moet. En het moet slagen, omdat
het kan. Want ten laatste hebben de pio
niers van de Katholieke cultuur in de over
den aardbol verspreide Missiegebieden er
reoht op, dat wij hen met alle mogelijke
middelen tegemoet treden, om hun Missie-
arbeid meer vruchtdragend te doen zijn.
J. DITO, OJ».
met beweerde corrupties van de leiders.
Thans hebben de socialisten als zoodanig
niets meer: geen kranten, geen eigen
vergaderlokalen en gebouwen, geen geld.
Gleichsahaltung
Het bestuur der vakvereenigingon had
men hun reeds afgenomen. Ook deze zijn
ondergebracht in nieuw verband en de
Duitsche arbeiders hebben reeds hun eer
ste Congres in dit verhand gehouden.
Gleichschaltung 1
Zelfs de boeken moeten voortaan in
dienst staan van den nieuwen Duitschen
geest en wee het boek, welks inhoud „wi
der den Deutschen Geist" wordt bevon
den het gaat den brandstapel op. Gleich
schaltung
En de menschen, die deze aantasting
van hun vrijheid niet kunnen verdragen,
die uit hun ambt of beroep zijn ontzet,
wier brood hun uit den mond is gestooten?
Velen hebben zich reeds van kant ge
maakt. Laten wij niet oordeelen. Gleich
schaltung.
Alles wordt gelijk geschakeld of scha
kelt zichzelf gelijk.
Het Centrum heeft eveneens ingezien,
dat het zich voegen moet in het groote
verband der nationale opleving, dat het
beter is mee te doen dan zioh afzijdig te
houden. Wanneer de Katholieken mee
doen, wordt er rekening met hen gehouden
en kunnen zij hun matigenden invloed uit
oefenen. Want als zij invloed zullen uit
oefenen zal dat ongetwijfeld zijn in ma
tigenden zin, daarvoor staat de benoe
ming van den nieuwen leider van het Cen
trum, dr. Briining, ons borg. Briining is
weer teruggekeerd in de actieve politiek
en zijn benoeming wordt algemeen met in
stemming begroet. Hij zal een zwaren
strijd hebben te strijden, want als ooit een
leider een moeilijke positie aanvaardde,
dan is het zeker wel Briining. Hij zal
moeten trachten het Centrum weer op te
heffen tot de hoogte, waarop het jaren
lang heeft gestaan, en het moeten behoe
den voor een algeheel faillissement. An
dere partijen zijn reeds overspoeld door
de Hitleriaansohe vloedgolf, Briining zal
als een rots in de branding het hoofd bo
ven water moeten houden.
Mgr. Kaas. De leiding van het
Centrum heeft Brüning overgenomen uit
de handen man mgr. Kaas, die om gezond
heidsredenen is afgetreden.
De „Msbd." schrijft bij het heengaan
van dezen priester, die jarenlang het
Centrum heeft geleid, het volgende:
„Er is heel wat scepsis opgestegen, toon
bekend werd, dat mgr. Kaas om gezond
heidsredenen zou oftreden. En toch wist
men, dat deze, uitsluitend op zijn wils
kracht levende man zijn dagen sleet tus
schen de kerk, den rijksdag en het zieken
huis. In dit laatste heeft hij sinds jaren
wel de meeste uren van zijn leven doorge-
bracht. Zijn gelaat droeg duidelijk de
sporen van een geweldig lijden en zijn kar
rakter leed er zelfs soms ondermaar zijn
vrienden en zij vereerden hem werke
lijk als een leider en een vader wisten,
dat het vaak doorbrekend slecht humeur
alleen een gevolg was van de pijnen,
welke hem onophoudelijk verteerden. En
als hij dan weer, voor de zooveelste maal
op do operatietafel lag, dan werd er vu
rig gebeden voor het behoud van den man
die nog in de volle kracht van het leven
hij moet den 23sten Mei a.s. nog 52 jaar
worden in de volle ontplooiing van zijn
geestelijke en intellectueele energie, door
een zware en smartvolle maagziekte in
zijn ontzagijke activiteit, geheel in dienst
van het Duitsche vaderland en van de
Kerk, verlamd werd.
Dieet, dieetwas het woord, dat mgr.
Kaas voortdurend en van alle zijden in de
ooren klonk. Als anderen ontspanning
zochten, na een periode van zwaren en
vaak ondankbaren arbeid, dan wist hij,
dat hem weer het lancet wachtte, met de
zekerheid, dat het wederom niets zou hel
pen, en dat de pijnen, welke hij lijden zou,
slecht dienden om het leven te rekken.
Is het wonder, dat deze man, onder de
huidige omstandigheden, gemeend heeft
zijn reeds viermaal ingediend ontslag als
voorzitter der partij te moeten handha
ven? Vooral wijl hij van oordeel was, dat
zijn priesterlijk ambt op dit oogenblik een
belemmering was voor zijn politieke acti
viteit, welke hij overigens uitsluitend uit
gehoorzaamheid, op bevel van zijn bis
schop mgr. Koram, aangevangen had. En
wellicht dunden zich ook de rijen van
zijn onvoorwaardelijke aanhangers, nu zijn
gezondheidstoestand steeds meer op zijn
humeur werkte, en een zekere bitterheid
velen van hem vervreemdde. Hij kon het
niet meer hebben, dat medelijdendo blik
ken op hem gevestigd werden, dan ver
dween del,aatste glimlach xan zijn lippen,
dan sloten zioh zijn vermoeide oogen en
zonk hij weg in een molanoholieke een
zaamheid, waaruit hij nu te Rome, in het
vaderhuis van alle Katholiekon, verlos
sing zoekt."
Eindelijk oorlog!— .Wanneer wij
de aardglobe doordraaien van OoBt naar
West, vinden wij ton slotte in Zuid-Ame-
rika twee republieken, die elkaar den oor
log hebben verklaard.
Eindelijk weer eens een oorlogsverkla
ring, de eerste sedert don wereldoorlog 1
Wel is er in de laatste jaren genoeg
gevochten, was er feitelijk oorlog zoowel
in China als in Zuid-Amerika (om van
burgeroorlogen en econmische oorlogen
nog maar niet eens te sproken) maar men
wachtte zich er wel voor om formeel den
oorlog te vorklaren, om wat oorlog was
ook oorlog te noemen. Want aan een for-
meelen oorlog zaten onaangename conse
quenties vast, sinds men den oorlog plech
tig had uitgebannen als internationaal
strijdmiddel.
Aanvankelijk hebben Paraguay en Boli
via elkander lustig bevochten om een
grenskwestie (de kwestie van hot Gran
Chaoo-gcbied) en nooit is er over oorlog
gesproken. Deze week echter heeft Pa
rs guay er genoeg van gekregen en het
hooge woord er uit gegooid. Do oorlog is
formeel verklaard. Voor Paraguay en Bo
livia zelf beteekent dat practiach geen
verandering, maar wel voor den Volken
bond, die nu geroepen is om tusschenbeide
te treden. Aller oogen richten zich thans
weer naar Genève en men vraagt zich
af, of dit vredesinstrument nu weer zoo'n
droevig figuur zal slaaai als indertijd mob
Japan.
Maandag zal de VolkenbondsTaad bij
eenkomen om zioh te beraden over de
stappen, die nu gedaan moeten worden.
Hot zal wel weer neerkomen op een Vol-
kenbondscommisuie, die naar het terrein
van den strijd zal vertrekken en rapport
zal opmaken, welk rapport dan dient als
basis voor een tam uitspraakje en vervol
gens wordt opgeborgen in het archief.
Misschien volgt Chin- binnenkort het
voorbeeld van Japan wel na. Veel zal het
wel niet uithalen want de mogendheden
hebben het thans veel te druk met het
oplossen van do OntwapeningBpuzzle en
van de crisis.
Zenuw-Tabletteny^bö ct.
Laxeer-TablettinV 60 ct.
Hoofdpijn-TatJ^ejten 60 ct.
4719 Bij Apotru en Drogitsen
SPORT
KORFBAL
NEDERLANDSCHE KORFBALBOND.
Overzicht.
De traditioneole Noord-Zuid-wcdstrijd
wordt van dit jaar morgen to Haarlem ge
speeld. Het Zuid-Hollandsohe twaalftal be
staat voornamelijk uit spelers cn speelsters
van Deebos en Het Zuiden en vormt oen
oombinatio zóó sterk, dat het NoordHol-
landsoh twaalftal er de handen vol aan zal
hebben.
Zocals gewoonlijk zullen vele liefhebbers
van korfbal zioh morgen naar Haarlem be
geven om een mooi staaltje van korfbal te
gaan zien.
Voor de promotie en degradatie krijgt
Fluks II Quick uit Dordrecht op bezoek.
Onze stadgenooten, die vol enthousiasme
zijn om in de tweede klaose te komen, zul
len morgen wel hun uiterste best doen en
daarom gelooven we wel, dat ze de puntjes
hier zullen houden.
Wed strijd pro gramma voor a.s. Zondag.
Bijzondere wedstrijden.
Haarlem: Noord-H.Zuid-H.
Enschede: EnschedeAmsterdam.
Weesp: AKB-12 talGEKB-12 tal.
P r o m o t i e-d egradatie.
Eerste klasse West: DDVEendracht.
Tweede klasse Weet: liohda^-Amster
dam Zuid; Westerkwartier II—DED; Fluks
IIQuick; Tor GouwRozenburg.
C o m p e t i ti e.
Eerste klasse Oost": RapiditaaHellas.
Eerste klasse Noord: Wordt
KwiekVitesse.
HOCKEY
NEDERLAND—DUITSCHLAND
Treating speelt niet mee.
Naar wij vernemen zal Tresling niet mee
kunnen spelen in het Nederlandsch hockev-
elftal, dat morgen in het stadion tegen
Duitschland uitkomt. Tresling zal op de links
backplaats vervangen worden door Rees van
Hilversum.
'-W-W :V!'*2WMrjQHKJW
