24ste Jaargang
VRIJDAG 5 MEI 1933
No. 7500
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondags-blad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentie» 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van bet tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin ba
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
V De Kabinetsformateur Colijn
Het liberale blad het „Vaderland" is
zoo vriendelijk, om den heer Colijn drei
gend te waarschuwen, dat hij geen minis
terie moet vormen uit de rechterzijde.
Zou hij dat wèl doen, dan....
Dan zullen de kiezers van niet-an-
ti-revolutionaire kleur, die op hem
gestemd hebben, zich achter de ooren
krabben. Dan zal de heer Colijn zijn
nationale figuur, tot welke hij door
menigeen verheven is, te grabbelen
gooien.
Wij zijn er van overtuigd, dat indien
de heer Colijn niet een reohtsch kabinet
zal formeeren hij daarvan afziet alléén
omdat de daartoe door hem gevoerde on
derhandelingen ongetwijfeld tot zijn
teleurstelling en leedwezen! niet ge
slaagd zijn. En dat hij daarvan niet zal
teruggehouden worden door dreigende
waarschuwingen als de bovenstaande!
Dat degenen, die op Colijn hebben ge
stemd, veronderstellend dat zij niet stem
den op den antirevolutionair,
in de toekomst teleurgesteld zullen blij
ken, is niet onmogelijk maar gehéél aan
henzelf te wijten!
V „Een kloek anti-fascistisch
woord"
De socialistische pers maakte dezer da
gen met instemming melding van een ver
kiezingsrede, door mr. v. Schaik voor de
radio gehouden en die de „Msh." daarna
na de verkiezingen heeft afgedrukt.
Duidelijk sprak mr. v. Schaik zich uit
aldus de „Vooruit'' en andere socialistische
bladen over de waarde van de parle
mentaire democratie. De heer Van Schaik
gewaagde van het „groote onderscheid",
dat ten deze tusschen de katholieken en
„zoovele zich noemende nationale groe
pen" valt waar te nemen. „Bestaande en
vermeende fouten en leemten in heb
staatsbestuur blazen zij ziekelijk op" en zij
miskennen het „zoo ^iterst zware werk'',
dat met de parlementaire middelen in
deze jaren is verricht. Geen nabootsing
van „experimenten van vreemde geboor
te"; ruimte voor „rechtmatigen volksin-
vloed1'! Aldus Van Schaik's program, con
stateert de „Vooruit" en het blad vervolgt
dan:
We zouden niet durven beweren,
dat dit kloek anti-fascistisch woord de
opvattingen van de geheele katholieke
partij weergeeft. Doch het is van be-
teekenis voor dé kennis van de figuur
van den heer Van Schaik, die wel
licht in deze dagen van kabinetsfor
matie een groote rol zal spelen.
Misschien gelooft de redacteur van de
socialistische pers wel, dat wij, althans
eenigermate, op de hoogte zijn van ,,de op
vattingen van de geheele katholieke par
tij". Welnu, wij kunnen onomwonden ver
klaren, dat het „kloek anti-fascistisch
woord" van mr. v. Schaik het overgroote
deel der katholieke partij uit het hart ge
grepen is
EERSTE KAMER
BINNENLAND
DE „ZEVEN PROVINCIËN"
VERVANGEN DOOR DE „PELIKAAN".
Aneta meldt uit Batavia: Hr. Ms. „De
Zeven Provinciën" wordt in de tweede
helft van Mei vervangen door de „Peli
kaan". De exploitatiekosten van dit de
potschip voor onderzeebooten zijn belang
rijk lager. De vervanging geschiedt alleen
uit bezuinigingsoverwegingen.
DE MACHTIGINGSWET VOOR DEN
LANDBOUW AANGENOMEN.
Op de agenda stonden gisteren nog
dertien ontwerpen, twee ervan waren
onteigeningsontwerpen ten behoeve van
den aanleg van mijnspoorwegen; de an
dere elf waren crisisontwerpen, alle be
trekking hebbende op den landbouw, be
halve het eerstbehandelde, dat inzake tij
delijke maatregelen ter bevordering van
een zooveel mogelijke evenredige vracht-
verdeeling in de binnenscheepvaart.
Met dit ontwerp, dat in de Tweede Ka
mer na korte discussie werd aangenomen
met 61 tegen 7 stemmen, die van de Libe
ralen en van de Katholieke heeren Gese
ling en Kor'enhorst, hield de Kamer zich
het langst op, zonder dat zij er eohter in
slaagde aan de discussies het bekoorlijk
ste van het nieuwe te geven of angstige
oogenblikken voor den Minister en zijn
ortwerp te scheppen.
De Kamer heeft vervolgens een reeks
steunwetten voor de boomkweekers, vlas
telers, riet- en griendverbouwers, war-
moezenit-rs. veenkoloniale aardappelmen-
schen, kippen- en eendenhouders rogge-
boeren en bloemen kweekers te Aalsmeer
en Haarlemmermeer goedgekeurd. De heer
Ruijter (R.K.) had wel gaarne uitgebrei-
deren steun aan de roggeboeren gezien
dan alleen aan die in de veenkoloniën,
maar de minister achtte dit administratief
en financiee1 moeilijk. Hij troostte echter
den katholieken afgevaardigde met de
belofte, dat dezer dagen de invoer zou
worden beperkt van de onze Tarwewet
bedreigende roggebloem.
Zonder eer woord heeft de Kamer ten
slotte de gemutileerde Landbouwbevoegd-
heidswet aanvaard. In elk geval staat nu
toch een wettelijk apparaat gereed, waar
van het komend kabinét ten minste ge
bruik zal kunnen maken, indien het nieu
we maatregelen op agrarisch terrein wil
nemen en coördinatie tusschen al deze
maatregelen wensoht te brengen. Of Mi
nister Verschuur een en ander zelf zal
doen?.
SANEERINGSPLAN VOOR HET
BLOEMBOLLENBEDRIJF.
IN GROOTE TREKKEN BEKEND
GEMAAKT.
De voorzitter van de Voorloopige Com
missie van Advies ter voorbereiding van
eventueel te treffen maatregelen tot steun
en saneering van het bloembollenbedrijf
deelt ons mede, dat deze commissie een
dezer dagen een saneeringsplan heeft op
gesteld dat heden in groote trekken door
Gen Minister van Economische Zaken en
Arbeid is goedgekeurd. Het plan komt in
hoofdzaak op de volgende punten neer:
De uitvoerprijzen,
A. De uitvoerprijzen worden gestabili
seerd, geldend voor den geheelen uitvoer in
193C. als volgt:
Hyacinthen, 19, 18, 17, 16, 15, 14 en 13
c.M. resp. 9.—, 7.50, 6.25, 5.—, 4.50, 3.50
en 2.75.
Tulpen enkele en dubbele 12 c.M. op
2.10; 11—12 c.M. op 1.40; 10—11 c.M.
op 1.10.
Darwin en andere late tulpen zift 12
c.M. op 1.60; zift 11 c-M. op 1.10 en zift
10 c.M. op 0.75.
Narcissen: soorten welke groote bollen
voortbrengen, dubbelneus I 2.40. dubbel-
neus II 1.50; rond I 1.25, rond II 0.60.
per ton 15 ct. per K.G.
Soorten, welke kleine bollen voortbren
gen, dubbelneus I 1.50, dubbelneus II
0.80, rond I 0.40, rond II 0.25, per ton
18 ct. per K.G.
In zeer bijzondere gevallen kan aan bui-
tenlandscbe groothandelaren-wederverkoo-
pers een korting van 5% worden toege
staan. Op den buitenlandschen omzet zal
een heffing waarschijnlijk niet hooger dan
3 geschieden.
De binnenlandsche prijzen.
B. Vaststelling van minimum binnen
landsche prijzen als volgt:
Hyacinthen maten als boven, resp. 6.
5.4.—, 3.25, 2.75, 2.25 en 1.75.
Tulpen, soorten als boven, resp. 1.40,
1.—, 0.75, 0.90, 0.65 en 0.50.
Narcissen, soorten welke groote bollen
voortbrengen, per ton 10 cent per K.G.;
soorten welke kleine bollen voortbrengen
per ton 12 cent per K.G.
Een nader te bepalen percentage lever
baar en plantgoed tal zonder vergoeding
moeten worden ingeleverd. Er zal een be
langrijke inkrimping worden opgelegd van
alle in 1933 op te planten bloembollen. Er
mag niet geteeld of geëxporteerd worden
dan op een door den voornoemden regee-
ringscommissaris te verstrekken teelbbe-
wijs, resp. exportbewijs.
Door de regeering zullen maatregelen
worden genomen, waardoor voorkomen
wordt dat de prijs voor binnenland buiten
verhouding tot dien voor het buiten.and
zou oploopen.
Tevens zullen maatregelen getroffen
woiden dat de noodige gelden zullen be
schikbaar worden gesteld om de leverbare
bollen, die overgebleven zijn, na de nor
male verkoop en na de inlevering zonde*
vergoeding, op te koopen. Aangezien de
gelden, benoodigd voor het opkoopen van
het vrije surplus leverbaar, waarschijnlijk
niet van regeeringswege zullen kunnen
worden verstrekt, zullen deze gelden ge
vonden moeten worden in de hierboven be
doelde heffing op den export.
Er zal ten spoedigste tot registratie van
de te velde staande hyacinthen, tulpen en
narcissen worden overgegaan.
WIE WORDEN MINISTER?
Geruchten rond de Kabinets-formatie.
De Haagsche „Avondpost" ving geruch
ten op, aangaande het kabinet-Colijn-in-
worden. De heer Weiter zou minister van
Koloniën worden.
Voorts wordt in parlementaire kringen
gefluisterd, aldus het blad, dat dr. Colijn,
als hij in zijn opdracht slaagt, zélf Bui-
tenlandsche Zaken zal nemen, en dat zijn
geestverwant mr. J. A. de Wilde aan Fi
nanciën zal komen óf aan Binnenlandsche
Zaken, wanneer dr. Colijn ten slotte zich
toch over Financiën zou ontfermen. Van
de huidige ministers zouden de heeren
Deckers (Defensie) en Verschuur (Arbeid)
in functie blijven.
Aan mr. Van Schaik zal vermoedelijk
zoo meldt het blad, een portefeuille (bijv.
Justitie) worden aa.nir«l?oden.
Naar de „Telegraaf" verneemt voert
de kabinetsformateur dr. H. Colijn be
sprekingen met jhr. mr. A. W. L. Tjarda
van Starkenborch Stachouwer, Commis
saris der Koningin in de provincie Gro
ningen, over diens eventueele benoeming
tot minister van Buitenlandsche Zaken
in het nieuwe kabinet. De heer Tjarda v.
Starkenborch Stachouwer is vroeger o.m.
werkzaam geweest aan de Nederlandsche
legaties te Brussel en Washington.
HET HANDELSVERDAG MET
DUITSCHLAND.
Motie van de tuindersorganisaties.
De Groep Veilingsvereenigingen in Ne
derland heeft in de gistermiddag te
Utrecht gehouden algemeene vergadering
een motie aangenomen en aan de Regee
ring gezonden, waarin de groep de mee-
nig uitspreekt, dat bij onderhandelingen
met Duitschland de door Nederland ge
voerde handelspolitiek geen mogelijkheid
biedt, om gebruik te maken van de sterke
positie, welke Nederland zou kunnen in
nemen op grond van het feit, dat zijn in
voer uit Duitschland nu zooveel grooter is
dan zijn export naar dat land, weshalve
de groep het noodzakelijk acht, dat Ne
derland bij de onderhandelingen, welke
over eenige maanden opnieuw met de
Duitsche regeering zullen worden ge
opend, den invoer van Duitsche artikelen
in Nederland afhankelijk kan maken van
de mogelijkheid van export van Neder
landsche producten naar Duitschland en
andere landen.
WILLEM VAN ORANJE-HERDENKING
TE NIJMEGEN.
Gistermiddag had op initiatief van het
Nijmeegsche Studenten Corps de herden
king plaats van den 400sten geboortedag
van Willem van Oranje. H.M. de Koningin
was daarbij officieel vertegenwoordigd
door een van Haar kamerheeren, terwijl
mede aaDwezig waren minister-president
Jhr. Mi. Ruys de Beerenbrouck en de
Commissarissen van de Koningin in de
Provincies Gelderland Limburg, Overijs
sel en Noord-Holland.
De gedachtenisrede voeringen werden
uitgesproken door prof. dr. J. R. Slotema-
ker de Bruine en pastoor W. Nolet.
De grcore vereenigingszaal was tijdens
de offirieele herdenking geheel bezet. Een
telegram van aanhankelijkheid werd ge
zonden aan H. M. de Koningin. De offi
cieel© bijeenkomst werd voorafgegaan
door een défilé van het Nijmeegsche gar
nizoen voor het raadhuis, waar de lande
lijke, provinciale en stedelijke autoritei
ten, benevens de professoren der R. K.
Universiteit het militaire schouwspel ga
desloegen.
Jhr. Mr. Ruys de Beerenbrouck bracht
na afloop van de herdenking een bezoek
aan de R. K. Universiteit.
MANIFEST OVER DE JODEN-
0NTRECHTING IN DUITSCHLAND.
Wij ontvingen volgend manifest ter pu
bliceering
De ondergeteekenden, vertegenwoordi
gers der meest uiteenloopende niet-
Joodsche kringen van het Nederlandsche
Volk, overtuigd, dat de ontrechting en ver
drukking der Joden in Duitschland onver
minderd voortduren, en blijkens officiëele
uitingen in pers en radio niet zullen ophou
den voor het deel van het Duitsche Volk
dat van Joodschen stam is, iedere mogelijk
heid van voortbestaan zal zijn ontnomen,
spreken hierbij hun diepgevoelde ver
ontwaardiging uit over daden die zij tot
heden niet meer mogelijk hadden geacht,
omdat deze een beangstigende en vernede
rende inzinking beteekenen van een met
moeite gewonnen beschaving, en Europa
terugvoeren tot de achterlijkste en meest
barbaarsche tijden.
Zij zijn van meening dat deze daden niet
alleen de meest bekrompen miskenning in
houden van de groote talenten en kwali
teiten van Joodsche medeburgers en hun
verdiensten jegens hun vaderland, maar
zelfs hun simpel recht op werken en leven
opnieuw in gevaar brengen.
De ondergeteekenden zijn verder van oor
deel, dat deze Jodenvervolging, zooal niet
onmiddellijk door de Duitsche Regeering
bevolen dan toch met instemming door
haar geduld, wel een der verwerpelijkste
middelen beteekent waarvan een overheid
zich bedienen kan om zich den bijval en
steun van een groot deel van het volk te
verzekeren door op instincten van wrok en
naijver te speculeeren.
Het is tegen deze officiëele schennis van
recht en moraal, begaan in het hart van
Europa, voor ons gansche ras, voor de gan-
sche menschheid even diep beschamend als
beleedigend, dat zij zonder eenige poli
tieke bedoeling protesteeren uit eigen
naam en uit naam van de vele duizenden
Nederlanders, die met hen instemmen in
afkeer en droefheid om hetgeen een nabij
cultuurvolk tot eigen ongeluk in verblin-
ding thans gebeuren laat.
Onderteekenaars:
Prof. Mr. G. André de la Porte, Hoog
leeraar te Leiden; Prof. Dr. C. U. Ariens
Kappers, Direct, van het Centraal Insti
tuut voor Hersen-onderzoek, Amsterdam;
Hein Boeken. Letterkundige, Amsterdam;
Mevr. Ina Boudier-Bakker, Letterkundige,
Utrecht; Dr. J. C. Bruijn, Rector van het
Gymnasium. Amsterdam; Prof. Dr. Gerard
Brom, Hoogleeraar aan de R. K. Universi
teit, Nijmegen; M. J. Brusse, Redacteur
van de N. Rott. Courant, Rotterdam; Fran:
Coenen Letterkundige, Amsterdam; Prof.
Dr. J. D. M. Cornelissen, Hoogleeraar aan
de R. K. Universiteit, Nijmegen; Ir. Dr.
A. I. Damme, Directeur der N.V. Werk
spoor, Amsterdam; Prof. Dr. A._ I. Deel
man, Hoogleeraar aan de Universiteit,
Groningen; Lodewijk van Deyssel, Letter
kundige», Haarlem; H. P. Doodeheefver,
Directeur N.V. Rbth en Doodeheefver; F.
C. Doodeheefver, Directeur N.V. Rath en
Doodeheerver, Amsterdam; W. Dudok, Ar
chitect, Hilversum; Louise C. A. van
Eeghen, Lid van het Hoofdbestuur der
Vereeniging voor Volkenbond en Vrede;
Prof. Dr. B. D. Eerdmans, Hoogleeraar aan
de Universiteit Leiden; P. C. Eilers, Lid
der Fa. Wisselingh Co., Amsterdam;
C. K. Elout, Redacteur van bet Algemeen
Handelsblad. Den Haag; Prof. Dr. B. Fad-
degon, Hoogleerara aan do Universiteit,
Amsterdam; Prof. K. R. Galles, Hoog
leeraar aan de Universiteit, Amsterdam;
Prof. Mr. P. S. Gerbrandy, Hoogleeraar
aan de vrije Universiteit, Amsterdam; Mr.
Dr. G. J. Goedhart, Hoofdredacteur van
De Telegraaf, Amsterdam; G. D. Gratama,
Dir. van het Frans Hals Museum, Haar
lem; Jan Greshoff, Letterkundige, Am
sterdam; Dr. C. P- Gunning, Rector van
het Lyceum. Amsterdam; Prof. Dr. A. H.
de Hartog. Hoogleeraar aan de Universi
teit, Amsterdam; Mevr. Prof. Mr. Dea
Hanzewinkel-Suringa, Hoogleeraar Univer
siteit, Amsterdam; N. H. van Heek, lid der
fa. Gebr. v. Heek. Enschede; Prof. Dr. G,
C. Heringa, Hoogleeraar aan de Univei
siteit, Amsterdam; Dr. D. van Hinloopen
Labberton, Rector van het Theos. Lyceum,
Naarden, oud-Hoogleeraar te Tokio; Prof.
Dr. L. J. van Holk, Hoogleeraar aan de
Universiteit, Leiden; A. B. van Holkema,
Uitgever te Amsterdam; Ir. A. R. Hulshoff,
Architect der Gemeente Amsterdam; Prof.
Dr. R. de Josselin de Jong. Hoogleeraar
aan de Universiteit, Utrecht; Dr. Jan
Kalf, Secretaris der Rijkscommissie voor
den Monumentenzorg. Den Haag; Prof. D
P. Th. L. Kan, oud-Hoogleeraar, Wasse
naar; Prof. Dr. G. W. Kernkamp, Hoog
leeraar aan de Universiteit, Utrecht; Me
juffrouw E. C. Knapoert, oud-Directrice
van de School voor Maatsch. Werk, Am
sterdam; Dr. A. K. Kuiper. Emeritus Pre
dikant der Doopsgezinde Gemeente. Am
sterdam; Pater B. Kruitwagen. O.F.M. te
Rotterdam; A. van Lennep. Lid der Fa.
Gleichmann en van Heemstra, Amsterdam;
Ds. W. Maekenzie, Predikant der Remon-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De „Gleichschaltung" van den Duitschen
arbeid in vollen gang. Verschillende ingrij
pende maatregelen. (2e blad).
Putsch-geruchten in Oostenrijk. (2e blad).
Rusland wil de Engelsche goederen van
de wereldmarkt verdringen. (2e blad).
Reorganisatie van Amerika's spoorwegen.
(2e blad).
BINNENLAND.
De saneering van het bloembollenbedrijf
(lste blad).
Moordaanslag en poging tot zelfmoord
te Nieuw-Wolda. (Gem. Ber., 4de blad).
Botsingen tusschen communisten en
fascisten te Amsterdam. (Gem, Ber., 4do
blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Nog geen wijziging in het Ned. Elftal.
Zondagmorgen beslissing. (4do blad). Val-
sche toegangsbewijzen voor den wedstrijd?
(lstc blad).
De stayer Ceuremans op de Rijswijksche
baan gevallen. (4de blad).
Nieuwe auto-wereldrecords op de Avus-
baan. (lste blad).
strantsche Gemeente, Amsterdam; Prof.
Dr. P. H. van Moerkerken, Ilooglceraar
aan de Rijks-academie v. Beeldende Kuns
ten, Amsterdam; Prof. Dr. M. C. van Mou-
rik Broekman, Hoogleeraar aan do Uni
versiteit, Utrecht; M. Th. Mijnlieff, Direc
teur der Registratie en Domeinen, Am
sterdam; Mr. J. Nolen, Advocaat en Pro
cureur, Amsterdam; Mr. G. C. A. Oskam,
Voorzitter v. d. Ned. Schaakbond, Rotter
dam; Dr. A. Pit, Oud-Directeur van 's-Rijks
Museum voor Geschiedenis en Kunst, La
ren (N.-H.); Chr. Pluijgers, Dir. der Kon.
Phar. Fabrieken Broca Pharm., Amster
dam; Prof. Dr. H. J. Pos. Hoogleeraar aan
de Universiteit, Amsterdam;'Prof. Mr. C.
W. van der Pot, Hoogleeraar aan de Uni
versiteit, Groningen; Dr. Louis Racmae-
kors, Brussel; Mevrouw Top van Rhijn-
Naeff, Letterkundige, Dordrecht; Mr. A.
G. A. TAdder van Rappard, Voorz. Gel-
dersch-Overijsolscho M. J. v. Landbouw,
Tiel; Prof. Dr. 0. G. van Riel, Hoogleeraar
aan het Oud-Kath. Seminarie. Amsterdam;
Dr. P. H. Rittcr Jr., Hoofdredacteur
Utrechtsch Dagblad, Utrecht; Ds. A. R.
Rutgers, Prodikant Ned. Hervormde Ge
meente, Rotterdam; Herman Robbers, Let
terkundige, Schoorl ('N -H.); Mejuffr. Dr.
C. Serrurier, Privaat docent aan de Uni
versiteit, Leiden; Prof. Mr. F. G. Schelte-
ma, Hoogleeraar aan de Universiteit, Am
sterdam; Prof. Dr. W. de Sitter, Dir. van
's-Rijks Sterrenwacht. Leiden; Ds. J. J.
Stam, Predikant der Ned. Hervormde Ge
meente, Rotterdam; W. G. van der Tak,
Secretaris van het Spinozahuis, Den Haag;
Anton H. Tierie, Hoofdleeraar aan het Am-
sterdamsch Conservatorium, Amsterdam;
H. van Tongeren. GVootmeester v. d. Orde
der Vrijmetselaren, Amsterdam; Dr. P. van
der Veer, Voorganger v. d. Veroen ,Do
Vrije Gemeente", Amsterdam; Prof. Dr. P.
E. Verkade, Hoogleeraar aan de Handcls-
hoogeschool, !Rtotterdam; Balthazar Ver
hagen, Directeur van de Tooneelschool,
Amsterdam; Prof. Mr. C. W. de Vries,
Hoogleeraar aan de Handelshoogeschool,
Rotterdam; Deken Pastoor H. A. P. C. v.
d. Waarden, Almelo; Prof. Dr. W. van der
Woude, Hoogleraar aan de Universiteit,
Leiden; J. J. van Wulfften Palthe, In
dustrieel, Almelo.
du8trieel, Almelo; Dr. Peter van Anrooy,
toonkunstenaar.
DE HEER SNEEVLIET NIET IN
VRIJHEID.
De Vierde Kamer van het Amster-
damsc.h Gerechtshof heeft reeds heden
neslist inzake het verzoek tot invrijheid
stelling van den heer Sneevliet.
Het Gereohtehof wees het verzoek af.