£eid&eli£(Boti/ïa/tó
25
L
LEIDEN
STEMT OP 26 APRIL
NO, 1 VAN LBJST
24ste Jaargatij.
DONDERDAG 20 APRIL 1933
No. 7487
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar. tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbelo van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
DE MACHTIGINGSWET AANGENOMEN.
Bloembollen, Rundvee en
Stroocarton.
Zooals reeds in de pers werd vermeld,
was deze vergadering belegd op verzoek
van bijna alle partijen, die het, ter wille
van do groote en urgente belangen, welke
daarbij betrokken zijn, wenschelijk achtten,
het wetsontwerp, waarbij de regeering bij
zondere bevoegdheden vraagt ten aanzien
van regeling op landbouwterrein, alsnog te
behande.en.
't Was, na de vorige beslissing, duidelijk,
dat de Kamer niet bereid zou zijn, thans
een week voor de verkiezingen aan den in
staat van verdwijning verkeerenden mi
nisterie nog de algemeene volmachten te
geven, welke m het oorspronkelijk wets
ontwerp woidt gevraagd. Daarom had de
heer Van denHeuvel (A.EJ.) een amen
dement voorgesteld om de regeering alleen
volmacht te geven ten aanzien van bloem
bollen en dito knollen, stroocarton en rund
vee. De heer van den Heuvel legde, toen
hij, bij den aanvang der bitting, voorstelde
het voorspel te behandelen, den nadruk op
deze beperking. Alleen op die voorwaarde,
dat de Regeering die beperking zou aan
vaarden, stelden hij behandeling voor. Dit
voorstel werd adeen door den heer W ij n-
k o o p bestreden en aangenomen met 64
tegen 1. nadat de heer Kersten (S.G
een vruchtelooze poging had gedaan om
het voorstel z.h.s. te doen aannemen en
zoo te ontkomen aan de noodzaak om vóór
een A.R.-voorstel te moeten stemmen, wat
hij, met het oog op de verkiezingen, blijk
baar liever niet deed. De heeren S 1 o t e-
maker de Bruine (C.H.) en Knot
tenbelt (V.B.) verklaarden namens
hunne fracties, dat zij er voor waren.
Het wetsvoorstel werd op een manier,
die aan volksmennerij deed denken, afge
maakt door den heer B r a a t (PI.B.), die
■wist te vertellen, dat van dezen minister
meer maatregelen moesten worden terugge
trokken, dan hem bevoegdheden moesten
worden gegeven. De heer Wijnkoop
(C.P.) weigerde begrijpelijkerwijze aan een
kapitalistische regeering als deze, vol
machten^ te geven. Van zijn kant trachtte
hij de houding der S.D.A.P. uit te buiten,
die deze vo machten wel willen geven;
voor de verkiezingen natuurlijk. De so
ciaal-democraten en de vrijzinnig-demo
craten, wier spreekbuizen respectievelijk
de heeren Van den Tempel en Oud
waren, waren slechts bereid de door den
heer van den Heuvel voorgestelde volmach
ten te geven. Zal dan ook onze veestapel
willekeurig door onze regeering kunnen
worden vernietigd! vroeg de heer Kers
ten (S.G.); zoo ja, dan stem ik tegen.
Ook de anti-revolutionairen, zei de" heer
C o 1 ij n, waren slechts voor de beperkte
volmachten.
Tegen de verwachting in verzette de
Minister van Economische
Zaken en Arbeid zich sterk tegen
deze beperking van de bevoegdheden. De
regeering had die algemeene volmacht noo-
dig, want dikwijls zijn regelingen plotse
ling noodig, b.v. als het buitenland be
paalde maatregelen treft. Ook vernietiging
van vee kan noodig zijn, maar zal slechts
in uiterste noodzaak geschieden. De mi
nister drong dus met kracht aan op het
verleenen van volmachten, slechts met be
perking van duur en artikelen, waarvoor
nog geen regeling was getroffen.
Een amendement-K ortenhorst, dat
de tarwe, het zuivel, aardappelen en an
dere artikelen in de machtiging betrok,
waarbij ook gewezen werd op het belang
der fondsvorming voor alle artikelen, om
met de winsten op het eene het andere
artikel te steunen, werd door den heer
B i e r e m a (V.B.) bestreden, die dit nu
juist niet wilde, en alleen consumptie-aard-
appe.en wilde zien opgenomen. De heer
Kersten was onverzoenlijk en zou tegen
beide amendementen stemmen.
Behalve dat van de Staatkundig-Gere
formeerden, was er geen verzet tegen het
amendement-van den Heuvel, en er kwam
veel ongeduld, toen de heer W ij n k o o p
de antiparlementariër bij uitstek n.b.
de rechten van het parlement ging ver
dedigen.
De heer Beumer bestreed nog de
meening van den heer Oud (V.D.), als zou
er een gent.emen-agreement gesloten zijn
tusschen de partijen, om de wet alleen bij
aanneming van het amendement-van den
Heuvel te zullen behandelen.
Daar de minister we' zag dat de groote
meerderheid van de Kamer voor het amen
dement-van den Heuvel was. verklaarde hij,
dat hij, zij het met lood in het hart en in
arren moede, met deze beperking genoegen
zou nemen, waarop de heer Korten-
horst zijn amendement introk. Z.h.s.
werd het amendement-van den Heuvel aan
genomen, met aanteekening dat de Staatk.
Gereformeerden en de heer Kortenhorst
tegen waren.
Nadab nog een amendement-Snoeck-
Henkemans, om de werking van het wets
ontwerp tot 1 Januari 1934 te beperken,
was aangenomen, werd het z.h.s. aangeno
men, met aanteekening dat de heer Wijn
koop tegen was.
MARKTGESCHREEUW
Het algemeen Kiesrecht gaat van de prij
zenswaardige veronderstelling uit, dat
ieder volwassen mensch begaafd is met ge
zond verstand en tot de' „jaren des on
derscheids" is gekomen.
Die „jaren des onderscheids" achtte de
wetgever aangebroken, wanneer de mensch
het vijfde lustrum van zijn geboorte heeft
gevierd.
Er wordt veronderstelt, dat hij die het
roode potlood gaat hanteeren, is opge
groeid tot een man met zin voor verant
woordelijkheid en gedegenheid, zooals het
een man betaamt.
Er wordt verondersteld, dat hij die het
dien leeftijd de volksvertegenwoordiging
niet ziet als de lorrenmarkt op Zaterdag
avond, waar h ij de meeste klanten trekt,
die het hardste schreeuwt en het sappigst
keuvelt.
De volksvertegenwoordiging is daarom
geen lorrenmarkt, omdat er nog steeds een
diep onderscheid bestaat tusschen een
boordenknoopje en den mensch. Maar in
verkiezingsdagen krijgt men vaak den in
druk, dat zelfs dat onderscheid verloren
is gegaan.
In allerlei verkiezingsblaadjes prijzen de
politieke marktkooplieden hun waren aan
op een wijze, die hun commercieele colle
ga's op de Vischbrug ofschoon voor geen
klein gerucht vervaard! verre in de scha
duw stelt.
Al te dikwijls wordt echter vergeten,
dat het hier gaat om het heil der meo-
schen, die tot Nederlandsche staatsge-
meenschap behooren. Wie ziet er eenig
kwaad in, dat een Joodje op de markt
een nikkelen knoop als zuiver zilver aan
prijst? Wie zoo link is om het te koopeu
moet dat zelf betalen. Maar enorm is het
kwaad, dat gesticht wordt door allerlei
politieke partijen en dezer woordvoerders
wanneer het Nederlandsche volk beduveld
en bedot wordt met valsehe leuzen, met
verdraaide waarheid, met looze beloften.
Daar zijn menschen te goed voor.
De goede bedoelingen van zulke sprekers
laten, wij in 't midden maar zij spreken
en schrijven op een manier, die bescha
mend is voor iederen volwassen man. Zjj
behandelen het kiezersvolk zooals de
marktkoopman de voorbijgangers toe
schreeuwt, met veel bombarie en veel druk
te, omdat hij, de ervaren sjacheraar, weet
hoe gemakkelijk een mensch zich laat beet
nemen, en het aangeprezen boordenknoop
je koopt als het eenige behoorlijke boorden
knoopje, wat op aarde bestaat.
Wanneer echter mocht blijken, dat de
menschen van onzen tijd geen onderscheid
meer weten tusschen marktprullen en het
landsbelang, wanneer zij niet meer besef
fen, dat door hun stem zij mede-verant
woordelijk zijn geworden in het Staatsbe
stuur dan is het algemeen kiesrecht zijn
faillissement nabij.
De Kath. Staatspartij heeft aan dit
marktgeschreeuw niet meegeweikt. Zij
houdt nog steeds rekening met het cri-
tisch en bezonken oordeel van den vol
wassen man, die ter stembus gaat. De ver
antwoordelijkheid rust op haar te zwaar,
om het volk onverantwoordelijk voor te
lichten Zij heeft voor het volk gedaan wat
mogelijk was Het onmogelijke mag van
niemand gevergd worden.
Marktschreeuwers zijn wij niet noch
op politiek terrein, maar nog veel minder
op godsdienstig terrein.
Wij hebebn de aanmatiging niet noodig van
een heer Van Gemert, propagandist van de
R. K. Volkspartij, die in een verkiezings
brochure, als een soort boven-pauselijk we
zen de woorden door Pius XI gesproken,
en het Vasten-mandement van de vijf Ne
derlandsche bisschoppen op z ij n wijze
verklaart, omdat „anders" de leuze door
het allerhoogste kerkelijk gezag aangehe
ven: „Katholieken bewaart de eenheid''
zijns inziens een dwaasheid is. Wanneer
Paus en Bisschoppen hier over eenheid
spreken, dan gaat het niet over de eenheid
der katholieken in de leer der Kerk, maar
over de politieke eenheid van Roomsch Ne
derland. Wie het anders 'zegt, spreekt o n-
waarheid. Laten wij aannemen onbe
wust.
De heer Van Gemert moge met een schijn
van geleerdheid een bonte reeks van cita
ten nemen uit Thomas van Aquino, ver
schillende encyclieken, Cathrein's Moraal-
philosophie, de Glossen op de Sacbsenspie-
gel Schaepman's werken, Cyprianus'
„De Unitate Ecclesiae", en wat al niet
meer voor dengene, die onbevangen
leest, zeggen deze ook als scherven niets
bewijzende brokstukken niets anders dan
dat een katholiek het recht heeft in poli
tieke kwesties een eigen meening erop na
te houden. Ja. dat wisten we reeds lang!
De heer Van Gemert is niet de eerste die
encyclieken leest! Maar daarmede is nooit
en nimmer goed te praten de kracht der
katholieken te breken in den tijd van ken
tering en benauwende spanning, zooals
wij thans beleven. Daarmee is evenmin goed
te praten steeds maar oppositie te voeren
tegen de herhaalde vermaningen van het
kerkelijk gezag.
Het politieke marktgeschreeuw zijn wij
beu. Maar op het godsdienstig terrein hangt
het. ons volkómen de keel uit.
Evenmin als men in ernst op de markt
aan den druk-gebarenden koopman voor
de voet werpt: „Man, dat knoopje is een
prul", evenmin lust het ons keer op keer
te bestrijden, wat propagandisten van di
verse partijen uitkramen.
Maar omdat wij nog steeds inzien het
verschil tusschen een boordenknoop en het
landsbelang, omdat wij nog steeds hoog
achten het gezond verstand in ieder
mensch, daarom mogen wij niet nalaten
ook al wordt het wel eens vervelend
te hameren op het aambeeld: „Katholie
ken. bewaart de eenheid".
Een dwaasheid, volgens den heer Van
Gemert.
Een dwaasheid, die de wijsheid aller
eeuwen verheerlijkt heeft!
Ten slotte laten wij hier nog eens vol
gen de vermaning, door het Episcopaat ge
geven in zijn schrijven, dat op den laat-
sten Zondag voor de Vasten in alle kerken
is voorgelezen:
„Wij vertrouwen, dat geen enkel onzer
katholieke kiesgerechtigden zijn stemplicht
zal verwaarloozen, en dat allen hun stem
zóó zullen uitbrengen, dat zij die daad voor
God en hun geweten zullen kunnen verant
woorden.
Terwijl wij gaarne alle vraagstukken over
praktische politiek aan het oordeel en bet
geweten onzer katholieke staatslieden over
laten, mogen en moeten Wij toch waken
over datgene, hetwelk niet zonder groote
geestelijke schade zou kunnen verloren
gaan. Daarom, dierbare geloovigen, verzoe
ken Wij u allerdringendst: Bewaart uw een
heid. Door verdeeldheid immers gaat zelfs
het machtigste ten gronde, zooals ook onze
Goddelijke Meester leerde: „Ieder rijk, dat
inwendig verdeeld is, zal worden verwoest:
het eene huis zal er op het andere vallen".
(Lucas II, 17).
En zegt ons de vreugde onzer tegenstan
ders, telkens als bij ons eenige verdeeld
heid dreigt of een begin vindt, dan niets?
Toont zij ons niet zonneklaar wat sommigen
der onzen niet schijnen te beseffen, dat
met verdeeldheid onze kracht wordt gebro
ken.
Voorwaar, de bittere ernst der tijden
vraagt ons dringend onze gelederen aan
eengesloten te houden, om in liefde en
vrede samen op te trekken voor de hooge
geestelijke goedeern, welke op het spel
staan.
Van het onschatbare goed der eenheid
is ieder overtuigd, maardan moet meu
ook bedenken, dat zoo n goed offers vraagt,
maar ook offers waard is.
Een ieder weet: bij de concrete toepas
sing van beginselen zijn dikwijls verschil
lende wegen mogelijk. Maarals de
meeningen ruimhartig zijn overwogen, als
ernstig beraad is gehouden, als rijpe erva
ring haar woord heeft gesproken, dan moet
men ter wille van de eenheid tot het offer
bereid zijn en leiding weten te volgen. De
vrucht van dat offer is de kracht der onge
broken eenheid. Amen".
RECTIFICATIE.
In een driester was gisteren een regel
weggevallen in de volgende alinea:
„De verkiezingsp.aat dier partij (der
R. K. Volkspartij) was in die mate profa-
neerend al werd ze in „Onze Vaan'" dan
ook hemelhoog geprezen, dat alle afdee-
lingen der Volkspartij in Brabant, Lim
burg en Zeeland besloten, de plaat niet te
gebruiken".
NAAR EEN
MEERDERHEIDS-KABINET?
SAMENWERKING MET VRIJZ.
DEMOCR.?
In een rede, door Mr. Aalberse te Alme
lo gehouden, heeft de Katholieke leider de
vraag besproken, wat wij na de verkiezing
willen.
Spr. betoogde eerst, dat wij niet wil
len een z.g. koninklijk, een nationaal, of
een extra-parlementair kabinet, en ver-
vo.gde dan:
Wij willen een doodgewoon, ouderwetsch
meerderheidskabinet, dat voortkomt uit
een meerderheid in het parlement, bestaan
de uit mannen, die homogeen zijn, door
voor-overleg ook weten, dat zij steunen op
een meerderheid. Alleen zulk èen kabinet
is een sterk kabinet. Spr. toont dan uit
onze par.ementaire historie aan, dat na
1848 de liberale en later de z.g. Coaltie-
kabinetten sterke kabinetten waren en dat
deze juist de groote en belangrijke wetten
hebben tot stand gebracht. Wat de Coali
tie-kabinetten betreft, herinnert spr. aan
de oplossing van den schoolstrijd en aan
de sociale wetgeving.
Intusschen zijn de omstandigheden vor-
anderd. A'.s gevolg van de crisis vragen
thans vooral economische vraagstukken de
aandacht en de vraag kan gesteld, of het
niet gewenscht is tot kabinetsvorming op
gewijzigde basis over te gaan. Welnu, als
wij letten op wat er leeft bij verschillende
partijen' en als wij zouden moeten uitzien
naar andere bondgenooten of naar meer
bondgenooten, dan denken we aan de Vrij-
zinig Democraten, bij wie allerlei wenschen
leven, welke ook wij op economisch gebied
hebben. In tegenstelling met het indivi
dualisme van de liberalen, hebben zij een
organische opvatting van den Staat. Als
dus na de verkiezingen een meerderheid
moet gevormd worden, dan ge.oof ik van
onzen kant wel te mogen zeggen, dat ook
aan de Vrijzinnig Democraten gelegenheid
tot aansluiting moet gegeven worden,
waardoor we zouden kunnen komen tot een
sterk kabinet en een homogene meerder
heid.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
VANAVOND om 8y4 uur is er
een belangrijke
in de STADS-GEH00RZAAL, waar
twee Sprekers de beteekenis der
a.8. verkiezingen voor de Tweede
Kamer zullen uiteenzetten.
De toegangskaarten kosten slechts
10 cents.
Katholieke werkloozen hebben vrij
toegang op hun kaart.
INDEN KIESKRING LEIDEN:
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Amerika heeft de gouden standaard prijs
gegeven. (2de blad).
De vonnissen in het Vickersproces te
Moskou zijn gewijzigd. (2do blad).
De Japansche opmarsch naar Peking.
(2de blad).
BINNENLAND.
De machtigingswet voor den Landbouw
in de Tweede Kamer. (1ste blad).
Regeling van het vergadcringsrecht bij
Zee- en Landmacht. (2de blad).
Vreeselijk auto-ongeluk op het eiland
Voorne. Auto met zevep personen te wa
ter, vijf verdronken. (Gom. 13er. 3de blad).
Neg steeds meer branden. (Gom. Bor. 3de
blad en Laatste Bcr.)
Berucht Duitsche groot-smokkelaar te
Venlo gearresteerd. (Laatste Bor.).
Het feestprogramma van den A.N.W.B.
(Sport 3de blad).
HET KOUDE WEER.
De gunstige voorteekenon voor zachter
weer. die aan de Paaschdapen vooraf pin
gen, zijn slechts door een kort durende
weersverbetoring gevolud. Reeds tusschen
Zondag en Maandag trad een plolselinae
afkoeling in. die geleid heeft tot zeer
koud weer met sneeuw- en hapc'buien.
Maandag was een zeer koude Noorde
lijke luchtstroom doorgekomen, die liet
geheele groote gebied vanaf hel. hooge
Noorden tot Midden-Europa en van Noor
wegen tot Finland overstroomde. Deze
koude luchtstroom, uit het hooge Noorden
losgebroken, drong met groote kracht naar
het Zuiden door en bereikte ook spoedig
ons land. Daar de afkoe'ing ook op
groote hoogten in den dampkring plaats
had werd het weer buiig en de vele hagel
en sneeuwbuien bewezen wel. dat daar
boven de temperatur zeer veel gedaald
is. Over het algemeen is de weerstoestand
in West- en Midden-Europa sedert de vo-
nge week sterk achteruitgegaan. Het i>
normaal voor den tijd van hoL jaar, dat
de luchtdrukking hoog is over het Ooste
lijk gedeelte van den Atlantisehon Oceaan
laag over Oost-Europa en het was reeds
sedert eenigen tijd abnormaal, dat de
luchtdrukverdeeling juist het. tegenover
gestelde was van de beschrevene Deze
normale voopjaars-luohtdruk-verdeeling
heeft zich in de laatste dagen sterk ont
wikkeld en daar zij medebrengt, dat daar
bij de algemeene windrichting een Noor
delijke is kunnen wij het koude weer ge
makkelijk door de/.o gewijzigde omstan
digheden verklaren. Uit den aard der zaak
is zulk koud en buiig weer voor de/.en lijd
normaal al is het dan ook voor iedereen
onwelkom. Wij behoeven slechts weerkun
dige aanteekeningen uit vroegere ja
ren te raadplegen om tal van gevallen te
rug te vinden, waarin het weer even koud
als nu of kouder is geweest. De drie voor
afgaande jaren gaven juist om dezen lijd
even koud weer als nu terw ijl het jaar
1982 nog veel kouder weer bracht.
In één opzicht brachten de laatste el-
malen iets bijzonders, nl;.sterke nacht
vorsten. In den nacht van Dinsdag op
Woensdag is de nachtvorst zelfs zoo sterk
geweest, dat vermoedelijk op tal van
plaatsen het record voor dezen tijd van
het jaar is geslagen. Er zal waarschijnlijk
in vele streken ernstige schade aan jonge
gewassen en bloeiende vruchtboomcn, zijn
toegebracht.
Toch zijn zulke sterke nachtvorsten als
wij nu gehad hebben, voor dezen tijd van
het jaar en later in den tijd niets buiten
gewoons, want tot in de tweede helft van
de maand Mei kunnen zij nog met dezelf
de sterkte voorkomen. Ook de sneeuw,
hoewel in dezen tijd vrij zeldzaam, is nog
I niet de laatste, die in *lc lente kan vallenó
!In 1901 viel er nog sneeuw op 15 en 16
Mei. Jammer dat de zoo goed begonnen
lente nu zoo koud is geworden.
