25
STEMT OP 26 APRIL
NO, I VAN LBJST
24ste Jaargang
WOENSDAG 19 APRIL I93o
No. 74G6
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 ce^t per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geill'i««t.reerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
Hecht aaneengesloten
Uit „Quadragesimo Anno":
„Wat intusschen de rustelooze ijver van
de katholieken tot stand weet te brengen,
zoowel op maatschappelijk en economisch
terrein als op dat van onderwijs en Gods
dienst, is natuurlijk aan niemand onbe
kend. Maar deze heerlijke, opofferende ar
beid verliest niet zelden aan vruchtbaar
heid door een te groote versnippering van
krachten. Laten daarom allen, die van goe
den wil zijn, zich hecht aaneensluiten".
Laten allen, die van goeden wil zijn, zich
hecht aaneensluiten! Dat is de wensch
van den Paus.
En dezen wensch willen wij propagee-
ren ondanks het feit, dat „Onze Vaan",
het orgaan der R. K. Volkspartij, de katho
lieke pers „gezeur over de eenheid" ver
wijt!
En, als wij de eenheid propageeren, ons
daarbij óók beroepen op Paus en Bisschop
pen, dan m&ken wij geen misbruik van hei
lige zaken, al wordt ons ook dat van de
zijde der R. K. Volkspartij verweten.
Helaas moet men dat misbruik wèl
constateeren bij de Volkspartij zelf.
Er is al meer dan eens en zelfs liberale
bladen hebben er zich aan geërgerd ge
klaagd over het gesol met godsdienstige
zaken in den verkiezingsstrijd, waaraan de
leiding der Volkspartij zich bezondigt.
De verkiezingsplaat dier partij was in
die mate profaneerend al werd ze in
„Onze Vaan" dan ook hemelhoog gepre
zen, dat alle af deelingen der Volkspar
ten, de plaat niet te gebruiken.
Om haar politiek beleid te verbergen,
moet de R. K. Volkspartij het gelukkig:
gering aantal katholieken, dat onder
den druk van de crisis zich van de moeder-
partij heeft afgescheiden, door het scher
men met godsdienstige motieven in den
waan brengen, dat, wie Volkspartijer is,
feitelijk beter katholiek is, dan het mil-
lioen aantal katholieken, dat in de R. K.
Staatspartij de eenheid wil bewaren.
In „Onze Vaan" van 14 April b.v. durft
de redactie schrijven: „Wie Christus lief
heeft, die volge ons!"
Wij hopen en vertrouwen, dat katholiek
Leiden op Woensdag 26 April den tegen
standers niet zal schenken het genoe
gen van een verdeelde stemming, doch dat
op dien dag zal worden gedemonstreerd:
onze eenheid!
Hecht aaneengesloten!
BINNENLAND
EERSTE KAMER.
Psychopathenzorg.
De Eerste Kamer aanvaardde Dinsdag
avond, alvorens zich in de afdeelingen te
begeven, met 26 tegen 13 stemmen het ont
werp, dat uit een oogpunt van bezuiniging
de psychopathenzorg inkrimpt. Tegen stem
den de sociaal-democraten en de vrijzinnig
democraten.
WERKVERSCHAFFING.
Groote werken te Rotterdam in
voorbereiding.
B. en W. der gemeente Rotterdam heb
ben den gemeenteraad voorgesteld tot den
aanleg in werkverschaffing van een bosch
en een park bij den Kralingsche Plas, van
sportvelden in den polder Zestienhoven,
van oen park in den polder Blijdorp, en tot
uitbreiding van de Hoeksche Boschjes te
Hoek van Holland.
De kosten van deze werken worden ge
raamd op 514.500 in totaal, waarvan
428.500 aan loonen betaald zullen worden.
B. en W. verwachten op grond van een mi-
nisterieele toezegging, dat het Rijk van dit
laatste bedrag 75 pOt., d.i. 321.375, zai
bijdragen.
Vice-Admiraal Jhr. G. L. Schorer eervol
ontslagen.
Op verzoek met 30 April ter zake lang-
durigen dienst eervol ontslagen uit den
zeedienst de vice-admïraal jhr. G. L. Scho
rer, Hr. Ms. adjudant in buitensewonen
dienst, onder dankbetuiging voor de door
hem aan den lande bewezen langdurige en
gewichtige diensten.
DE VERKIEZINGEN IN 1931.
De „kleur" van Staten- en Raadsleden.
Uit het statistisch overzicht der in 1931
gehouden verkiezingen, verschenen bij üet
Centraal Btfreau voor de Statistiek, blij üt
o.m. het volgende:
Prov. Staten Gemeen
teraad.
Kiezers 3.8S0.412 3.771.383
Gestemd 3.577.065 3.451.955
Geldig gestemd 3.367.035 3.298.312
Anti-re v420.612 411.883
Christ.-hist360.034 311.459
Communisten 76.913 68135
Herv. Ger.'Staatsj... 26.675 13.206
Plat tel.bond 23.687 6.321
R. K. Staatspartij 996.580 930.612
S. D. A. P745.580 706.033
Staatk. ^leref. P. 75.275 38.273
Vrijheidsbond 328.772 295.463
Vrijz.-dem186.534 146.297
Overige partijen met
zetels 69.804 309.473
Overige parttijen
zonder zetels 54.310 62.152
De kleur der Statenleden.
Van de 590 Statenleden (onder wie 20
vrouwen) zijn: 180 katholieken, 127 S. D.
A. P., 82 anti-revolutionnairen, 70 ckriste-
lijk-historischen, 58 liberalen, 36 vrijzinnig
democraten, 12 staatk. gereformeerden, 10
communisten, 3 plattelanders, 1 herv. ge-
ref., 11 diversen.
Van de 64 Gedeputeerden zijn: 26 katho
lieken, 11 S. D. A. P., 10 anti-rev., 7 libe
ralen, 6 christ.-hist., 4 vrijzinnig-democra
ten.
De kleur der raadsleden.
Van de 10.984 raadsleden zijn: 4106 katho
lieken,. 1459 anti-re v., 1372 S. D. A. P., 1172
christ.-hist., 866 liberalen, 402 vrijzinnig-
democraten, 166 staatk. geref., 56 commu
nisten, 47 plattelanders, 20 herv. geref., 1323
diversen.
Van de 2238 wethouders zijn: 900 katho
lieken, 345 anti-rev., 253 christ.-hist., 208
liberalen, 131 S. D. A. P., 98 vrijz.-dem., 26
staatk. geref., 10 plattelanders, 267 diver
sen.
OOK AL BENAUWD?
De communisten hebben geweigerd met
de Onafhankelijk Socialisten een eenheids
front te vormen voor een gemeenschappe
lijke actie op 1 Mei. Waarom? Volgens het
communiqué van de O. S. P. o.a. om de
volgende reden:
In het bijzonder werd door de C.P H.
van de O.S.P. geëischt af te zien van
haar actie voor een internationalen j
boycot van Hitler-Duitschland, aau
welken boycot ook door Sovjet-Rusland
deelgenomen zou moeten worden.
Maar Sovjet-Rusland onderhoudt met j
het Fascistische Duitschland de meest
I
RECHTZAKEN
vriendschappelijke betrekkingen.
Conflict in de meubelindustrie.
Te Oorschot is een staking uitgebroken
bij de meubelfabriek der firma Erven
Co., naar aanleiding van een loonsverla
ging van 15 pet. De staking omvat vijftien
arbeiders en staat onder ieiding van den
R. K. Houtbewerkersbond St. Anthonius.
Van de zijde van den Bond van Meubel
fabrikanten te Oorschot er zijn zeven
meubelfabrieken in die plaats wordt
uitsluitend aangekondigd, wanneer de sta
king niet op 19 April, dus morgen, is ge
ëindigd. Bij het conflict zullen dan betrok
ken zijn alle meubelfabrieekn, behalve do
Ilollandsche Stoel en Meubelindustrie en
de. fabriek van de firma Meeuwis Co.
De heer C. Tiemessen, penning
meester van de Haagsche afdeeling van
den Ned. R. K. Bond van P.T.T.-personeel,
isi ter gelegenheid van zijn zilveren be-
stuursjubileum gehuldigd met de onder
scheiding „Pro Ecclesia et Pontifice".
INDEN KIESKRING LEIDEN:
ZIJN VROUW GEDOOD?
Na mishandeling de gaskraan opengezet.
Den 25en Juli van het vorige jaar is
een 30-jarige vrouw in de keuken van
haar woning aan de Groote Visscherij-
straat te Rotterdam dood gevonden. In
den nacht had een buurvrouw, die boven
de woning van de verslagene woont, ge
hoord, dat deze ruzie had met haar man.
üp eenmaal was het stil geworden, de
man verliet het huis om naar zijn werk
te gaan.
Den morgen van dien dag bleef de
woning gesloten. Een zwager, die erbij
gehaald was, vond nadat hij de deur had
ingetrapt, de vrouw op den grond in de
keuken liggen. Er heerschte daar een
sterke gaslucht. De politie werd gewaar
schuwd en constateerde dat de vrouw
dood was.
De verdenking viel op den echtgenoot,
een houtbewerker. De man word van zijn
werk gehaald. Hij erkende ruzie met zijn
vrouw to hebben gehad. Hij had haar
tijdens de ruzie geslagen en later vond
hij haar op een stoel in de keuken te
rug. Eerst kleedde hij zich aan om naar
zijn werk te kunnen gaan, maar voor hij
wegging legde hij zijn vrouw op den
grond, omdat naar hij zelf verklaarde
zij wel dood zou gaan. Daarna is hij
naar zijn werk gegaan.
Gisteren heeft de 42-jarige houtbewer
ker zich voor de rechtbank te Rotter
dam te verantwoorden gehad. Hem is
ten laste gelegd moord door worging en
bedwelming met gas, subsidiair poging
tot doodslag.
In deze zaak zijn 29 getuigen, onder
wie zeven deskundigen gedagvaard.
Uit verdachte's verhoor voor de recht
bank valt niet veel op te maken. Zijn
verklaringen omtrent bezwarende om
standigheden als de gaslucht in de keu
ken zijn nietszeggend en ontwijkend. Hij
erkende dat hij woorden met zijn vrouw
heeft gehad en dat hij haar een snede
in den hals had toegebracht, voordat zij
naar de keuken ging. Hij heeft haar
daar nog thee gebracht die zij weigerde.
Daarna zou de vrouw onwel zijn gewor
den en heeft hij het huis verlaten na de
deur gesloten te hebben. Den sleutel
heeft hij weggeworpen uit angst, in de
meening, dat zijn vrouw wel dood zou
zijn.
Voor de politie heeft vsrdaehto een
verklaring afgelegd, dat hi] met zijn
vrouw gevochten heeft; beiden zouden
vechtende in de keuken terecht zijn ge
komen. Voordat hij zijn vrouw op den
stoel wierp, was ze bewusteloos gewor
den. Later hoorde hij haar rochelen en
zag toen, dat ze geheel weggetrokken
was.
Na de verklaringen van den inspecteur
van politie omtrent zijn bevindingen bij
het ingestelde onderzoek, legden ver
schillende getuigen verklaringen af om
trent minder goede verstandhouding tus-
schen verdachte en zijn vrouw. Deze
verhouding was zoo, dat de geheele fa
milie in groote ongerustheid was gaan
1 verkeeren over wat met den verslagene
zou kunnen gebeuren.
Na deze verklaringen van de zijde
van de familie van het slachtoffer werd
j de zitting geschorst.
In de middagzitting zijn eerst de des-
j kundigen gehoord.
Er werden voorts nog eenigo familie-
leden, vrienden en kennissen van den
verdachte gehoord. Get. Strasters ver-
klaarde, dat hij den verdachte niet in
staat acht om zijn vrouw te dooden.
I Get. A. MullerVan der Kamp, die op
de étage beneden de woning van den
verdachte woont, heeft den bewusten
naoht een gebrul .gehoord als van een
big. Er werd geworsteld. Om half zes
's morgens werd het rustig en. nadien
heeft get. niets meer van de vrouw ge
hoord. Kwart voor acht heeft verdachte
de woning verlaten. Dc kunstschilder D.
Been, die dichtbij de woning van den
verdachte wqont, heeft in dien nacht een
vrouwenstem hooren roepen: „Help. help,
moord!" Get. Knebel kent verdachte
reeds negen a tien jaar. Deze getuige is
spiritist en in dien kring heeft verdach
te ook verkeerd. In zijn eerste huwelijk
bezocht verdachte ook wel séances, met
zijn tweede vrouw is verdachte niet meer
op séances gekomen. Dat de verhouding
tusschen verdachte* en rijn vrouw niet
goed was. wist get. niet. Den ochtend
van den 25sten Juli heeft get. verdachte
ontmoet in de Van Oldenbarneveldstraat.
Iets bijzonders'heeft hij niet aan hem
gemerkt. De eerste vrouw van verdachte
verklaarde voorts, dat hij wel met an
dere vrouwen uitging, hetgeen verdachte
tegensprak. Get. is van verdachte ge-
I scheiden, omdat hij haar had verlaten
om de verslagene. Dat verdachte in staat
zou zijn, zijn vrouw te dooden, had get.
niet geloofd.
Omstreeks half zeven werd de behan- I
deling van de zaak geschorst tot 8 uur j
's avonds.
Onmiddellijk na de hervatting was het i
woord aan den officier van justitie mr.
J. F. Hoeffelman, voor het houden van
zijn requisitoir.
Spr. begon met een woord van deernis
aan de naaste familieleden van do ver
slagene. Den verdachte is doodslag ten i
laste gelegd en die doodslag is naar
spr.'s oordeel bewezen. Men moet deze
zaak zien in het licht van de geconsta
teerde feiten en men moet zich niet la
ten afleiden. Allereerst ging spr. de ver
klaringen na, die wijzen op het geweld
dadig aangrijpen van de verslagene en
daarna die, betreffende de quaestie met
het gas.
De verdachte heeft verschillende ver
klaringen afgelegd. Bij zijn aanhouding
gaf hij voor, niets te weten. Zijn derde
verklaring acht spr. van het meeste be
lang. Toen is verdachte in een huilbui
uitgebarsten en hij heeft zijn levensge
schiedenis verteld en ten slotte heeft hij
toegegeven, dat hij zijn vrouw had mis
handeld. Dat geeft verdachte ook op de
terechtzitting nog toe. Verdachte heeft
zijn vrouw bij de keel gegrepen en daar
op is zij bewusteloos geraakt. Zich aan
sluitend bij de verklaring van dr. van
Rijssel, neemt spr. aan, dat de doodsoor
zaak vergiftiging is door koolmonoxyde.
Door wie is nu die toevoeging gegeven?
Spr. meent, goed te kunnen bewijzen,
dat verdachte dit Heeft godaan. Het is
uitgesloten, dat een vreemde dit gedaan
zou hebben. De vrouw heeft bet zelf ook
niet gedaan, waarop wijzen de moeten
van de mat, op wangen en arm. Het ver
weer is nu, dat de vrouw in het bogin
van den nacht het doodelijke gas heeft
ingenomen, waftna zij in wilde stemming
is gekomen en waarna de vechtpartij
zou zijn ontstaan. Na het vertrek van
verdachte zou de vrouw zioli de tweede
doodelijke dosis hebben toe-gediend. Dr.
Van Rijssel en dr. De Vries hebben bei
den verklaard, dat het vinden van de
lijkvlekken en dc moeten uitmaakt, dat
cle verslagene reeds geruimen tijd dood
is geweest, voor zij is omgédraaid door
den verdachte. Dat ontzenuwt het ver
weer van de verdediging geheel. Waar
om heeft verdachte het doen voorkomen,
dat het knipslot dicht was, en waarom
heeft hij den sleutel weggemaakt? Hij
heeft het willen doen voorkomen, al
dus spreker, of zijn vrouw zelfmoord zou
hebben gepleegd. Welk motief kan ver
dachte hebben gehad? Spr. meent een
motief te vinden in de slechte verhou
ding, waarin verd. tot zijn vrouw Btond.
Hij wilde van zi.in vrouw weg, maar niet
door scheiden, dat spelletje was hem bij
zijn eerste vrouw te duur gekomen.
Verdachte is •geheel toerekeningsvat
baar en wat dat betreft verdient hij do
volledige straf. Hij heeft het ergste
misdrijf begaan, namelijk zijn vrouw
dooden op zeer' geraffineerde wijze. Als
verklarende omstandigheid wil spreker
aannemen, dat verdachte last had van
zijn vrouw.
De eisch luidde ten slotte een gevan
genisstraf voor den tijd van 12 jaar.
Verdachte's raadsman, mr. H. H. Roo-
bol uit Arnhem, zei, dat de feiten moe
ten worden getoetst aan de werkelijk
heid. Pleiter is niet gekomen om goed
te praten, wat slecht is, maar pleiter wil
trachten, de zaak te verklaren. Verdach
te is het slachtoffer geworden van on
gelukkig© omstandigheden. Waarom zou
deze man dooden? Het blijft voor plei
ter een raadsel, waarom verdachte is
weggeloopen, toen zijn vrouw zijn hulp
noodig had. maar we weten niet, wat
hi] wekenlang heeft doorgestaan en
wat er dien nacht ook is gebeurd. Deze
man doodt niet, of hij verklaart, wat hij
heeft gedaan.
Pleiter concludeerde ten slotte tot
vrijspraak.
De verdachte zegt op oen vraag van
den president, dat hij zich niet schuldig
achtte aan het hem ten laste gelegde.
Na re- en dupliek werd de uitspraak
bepaald op 2 Mei. „Hbld.'
DE MOORD IN DEN BLIJDORP-
POLDER.
Tien jaar gevangenisstraf.
Het Gerechtshof heeft heden arrest ge
wezen in de zaak tegen den 25-jarigcn ko
nerslager H. J. H., die door de Rotter-
damsche Rechtbank, wegens feitelijke aan
randing der eerbaarheid, den dood ten
gevolge hebbende is veroordeeld tot 10
jaar gevangenisstraf. Het betreft hier
den geweldadigen dood op het meisje Ma-
rietje van Os op 9 October 1929 in den
Blijdorppolder te Rotterdam.
Het Hof heeft het vonnis der Rotter-
damsclie Rechtbank bevestigd.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Katholieken en de Nationaal-Socia-
listen. (2de blad).
Uitspraak in het Vickers-proces te Mos
kou. (2de blad).
De Japanners bedreigen Peking. (2do
blad).
BINNENLAND.
Saneering Bloembollenbedrijf. Be
handeling in de Tweede Kamer, (lst-o
blad).
Vele groote branden. (Gem. Ber., 3do
blad).
Doodelijke verkeersongelukken. (Gem
Ber., 3de blad).
LEIDEN.
Inwijding van het nieuwe klooster der
Paters Franciscanen aan den Rijnsburger-
weg. (1ste blad).
UIT DE OMGEVING
HILLEGOM
Jammer. Onze correspondent schrijft ons:
In het gebouw „Patrimonium" aan de Van
den Endelaan. werd een gecombineerde ver
gadering gehouden door de Geref. Herv. Ver
eeniging, ten einde een laatste poging te doen
om de beide vereenigingen te fuseeren. ten
einde daarna eendrachtig samen te werken
vcor de stichting van één flinke Chr. Fröbel
en Bewaarschool. Deze poging is jammer ge
noeg niet met succes bekroond. De eisch der
Herv. Vereeniging om 3 zetels door haar le
den in het bestuur te doen bezetten, kon door
het bestuur der Ger. Vereeniging niet worden
ingewilligd, daar van die zijde angstvallig
werd vastgehouden aan het befaamde art. 4
van hel reglement dezer Vereeniging, waarin
bepaald wordt, dat de leden van het bestuur
in meerderheid Gereformeerd moeten zijn.
Wat in andere gemeenten wel mogelijk is,
schijnt nu eenmaal in Hillegom niet te kun
nen en het ideaal: één Chr. Fröbel- en Be
waarschool zal wel voorloopig voorgoed moe
ten worden prijsgegeven, hoewel de besturen
der beide vereenigingen zeer goed weten, wel
ke groote moeilijkheden aan hel stichten van
een schooltje voor iedere geestesrichting in de
zen zich zullen voordoen.
Misschien brengen de ervaringen die men in
de praktijk zal opdoen, de beide partijen spoe
diger lot elkaar dan de thans geëindigde lange
en vruchlelooze debatten. Intusschen wachten
onze christelijke moeders vooral die met
groote gezinnen met verlangend ongeduld
op de eerste chr. bewaarschool in het groote
Hillegom.
RIJNSBURG
Bloemenhandel. Nu Paschen weer voor
bij is, is daarmee tegelijk de vraag voor bloe
men aanzienlijk verminderd. De aanvoer blijft
echter nog groot, veel te groot in verhouding
tot de vraag. De meeste variëteiten tulpen gaan
per dozijn varieerend van 59 ct., sommige
extra soorten brengen het tol 916 ct.. doch
hel komt hierop neer, dat bij de trekkers bijna
geen geld in het laadje komt. De trekkerij is
weer een groote teleurstelling geweest. Kouden
grond narcissen komen met massa's. Ze bren
gen maar hoogstens plukloon op, van 4 tot 8
pei 100. Met het zonnige weer zal de aanvoer
van kasbloemen spoedig afgeloopen zijn en is
men weer op kouden-grond-cultuur aangewe
zen, althans voor wat de massa-aanvoer be-
tieft. Spoedig komen groote partijen Muurbloe
men, Violen, Margrieten, enz. enz.
ROEl.OF ARENDSVEEN
Personalia. De brigadier van de rijks-
veldwacht R. C. van den Bosch, is in gèlijke-
functie overgeplaatst naar de gemeente Velsen
STOMPWIJK
Kiesuereenniging. Door het bestuur der
R.K. Kiesvereeniging „Kiesrecht is Kiesplicht"
zal op Donderdag 20 April een groote propa-
ganda-vergadering worden gehouden ter voor
bereiding voor de a.s. verkiezingen voor de
Tweede Kamer. Als spreker zal dien avond
optreden de heer Paul de Waart, voor de ra
dio-luisteraars geen onbekende, daar hij weke-
lijksch het journalistiek weekoverzicht geert.
Tot deze vergadering, welke des avonds te
8 uur aanvangt in het cafe „Het Blesse Paard"
worden uitgenoodigd en hebben vrijen toe
gang alle katholieke kiesplichtigen van Slomp-
wijk. Het bestuur rekent op een groote op
komst; ook de dames worden verwacht.