DINSDAG 18 APRIL 1933
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
24ste Jaargang
No. 7485
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt by vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 V
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen
het dubbele van
wordt
het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
Een oproep aan de Duitsche
academici en.... anderen
„Treedt binnen in de ondoorgronde
lijke schatten van ons geloof. Slechts
daarin liggen de opbouwende krachten
voor staat en natie".
Dit is een oproep van het Katholieke
Verbond van academici aan de Katho
lieke academie van Duitschland.
De gohèèlo oproep, waaraan het bo
venstaande is ontleend, willen wij hier
laten volgen (in een vertaling van de
„Msbd."):
„Het zou noodlottig zijn en niet te
verantwoorden, wanneer de Katholieke
intellectueelen zich niet realiseerden, dat
wij sinds de laatste weken in een nieuwe
politick-sociale phase en daarmee voor
een taak van geweldige afmeting staan.
Wij roepen, evenals in de dagen van
de tragische ineenzinking van ons volk
in het jaar 1918, ook op dit keerpunt
der Duitsche geschiedenis den Katho-^
lieken intellectueelen het woord van den
apostel der volken toe: „Broeders," het
is tijd om uit den slaap op te staan".
Opnieuw wenden wij ons in dit uur tot
de leden en vrienden van onzen bond
en vooral tot de leiders onzer groepen.
Treedt binnen in de ondoorgrondelijke
schatten van ons Geloof. Slechts daarin
liggen de opbouwende krachten voor
staat en natie.
Biedt deze krachten moedig en bewust
den Duitsohen mensch in de nieuwe
Duitsche periode aan.
Zonder deze krachten blijft deze pe
riode arm en onvoltooid.
Komt op voor de leer der Kerk, vol
gens welke elk volk den hoogen natio-
nalen plicht heeft, zijn bijzondere aan
zijn karakter eigen zedelijke en geeste
lijke talenten binnen het kader van het
geheel der volkengemeenschap te ont
plooien, terwijl deze plicht zijn hoogste
kracht, waardigheid en wijding eerst uit
de bovennatuurlijke gemeenschap van
het rijk van Christus ontvangt.
Verkondigt de op zulk een noodlottige
wijze miskende waarheid, dat het ook in
de maatschappij en in het economisch
leven om het rijk Gods en zijn gerechtig
heid gaat: steeds weer moeten alle na
tuurlijke gebeurtenissen in het licht van
het bovennatuurlijk leven en de wijsheid
des kruises worden geplaatst en daar
door van den geest van den tijd en van
de dwalingen des tijds verlost worden.
Verbindt met de geestelijke verdieping
het leven met God en de gelijkwording
aan het voorbeeld van onzen Heer.
Godsdienst en geestelijk leven moeten
weer tot levensvolle eenheid verbonden
worden. Blijft vertrouwen koesteren op
de eindoverwinning der religieuse krach
ten.
Bestrijdt in onze kringen den vijand
van elk geestelijk leven: een in handels
belangen opgaande, geestelijke, stompe
philisterij.
Verovert in liefde voor ons volk de
nieuwe periode van Duitschland voor
het rijk van Christus: het rijk der lief
de, der gerechtigheid en van den vrede".
Deze oproep is waard door ons allen
met aandacht te worden gelezen en her
lezen. Niet alleen de toestand in
Duitschland is zóó, dat het „tijd (is) om
uit den slaap op te staan!" In alle lan
den der wereld stuwt een drang naar
een andere samenleving van onder-uit
naar omhoog. In Duitschland is dat
evolutie-proces alleen meer acuut ge
worden, dan elders.
En de katholieke academie, de katho
lieke „intellectueelen" over hèèl de we
reld moeten er zich van bewust zijn, dat
zij in dat evolutie-proces een bijzondere
taak hebben te vervullen.
Stoffelijk zoowel als geestelijk bezit
mogen niet alleen worden genoten tot J
persoonlijk voordeel van den eigenaar, 1
maar móeten ook worden benut ten
dienste van de gemeenschap. Hij, die
meer bezit dan anderen, is ook meer
dan anderen geroepen en verplicht om
de gemeenschap te dienen, om der
gemeenschap dienstknecht te zijn.
Zoo hij dat niet doet, ontsteelt hij de
vruchten van zijn gaven aan haar na
tuurlijke, door God gewilde bestemming!
Id verband met het bovenstaande
wiVen wij wijzen op de politiek, op de
verkiezingen voor de Tweede Kamer in
ons land op Woensdag 26 April.
Zeker de politiek vormt niet het
uitsluitend terrein van katholieke actie.
Volstrekt niet. Maar de politiek kan
niet door geen groep of stand en
door geen enkeling van het terrein
der katholieke actie worden buitenge
sloten
Ongetwijfeld niet iedere katholieke
academicus of „intellectueel" bohoeft al
zijn krachten of zijn beste krachten te
schenken aan de politiek. Dat is niet
noodig en ook niet gewensoht. Maar
geen enkele katholieke academicus of
katholieke intellectueel mag nalaten op
een of andere wijze zijn wij zouden
willen zeggen: hartelijke en daadwerke
lijke belangstelling voor de politiek te
toonen.
En nu vooral nu is aller mede
werking, op de een of andere wijze, aan
de politieke actie zoo noodig.
Aller medewerking wordt gevraagd,
mag worden geëischt, opdat voor ons
land worde veroverd een nieuwe periode
„voor het rijk van Christus, het rijk der
liefde, der gerechtigheid en van den
vrede"1
Aller medewerking wordt gevraagd,
mag worden geëischt.... voor de poli
tiek zoo uiterst belangrijke gebeurtenis,
die zal plaats hebben op Woensdag 26
April!
BINNENLAND
VERMINDERING VAN DE HANDELS-
BELEMMERINGEN.
Verlaging of opheffing van de Fransche
surtaxes mogelijk?
De Fransche regeering heeft op voor
stel van den minister van Begrooting, La-
moureux, een belangrijk wetsontwerp bij
de Kamer ingediend betreffende de sinds
Maart 1932 geldende algemeene surtaxes
van 4 pet. en 6 pet. op allen invoer in
Frankrijk. Krachtens dit voorstel zal de
regeering bij decreet tot geheele of ge
deeltelijke opheffing dezer surtaxes kun
nen overgaan ten aanzien van den invoer
uit bepaalde Landen of van bepaalde groe
pen artikelen. Dit voorstel zal onmiddel
lijk na de Paaschvacantie, d.i. half Mei,
door de Kamer in behandeling worden ge
nomen en waarschijnlijk nog in Mei wet
kunnen worden.
Men heeft hierbij te doen met een eer
sten en gewichtigen maatregel tot verge
makkelijking van het handelsverkeer tua-
schen Frankrijk en het buitenland. De in
1930 voor den invoer uit alle landen, al of
niet op handelsverdragba-sis met Frankrijk
staande, ingestelde surtaxe van 2 pet. op
grondstoffen en halffabrikaten en van 4
pet. op heelfabricaten, welke in Maart
1932 tot op 4 pet. en 6 pet. werden ver
hoogd, heeft in Frankrijk zelf bij impor
teurs- en handelskringen steeds heftiger
critiek ontmoet, evenals zij ook tot groote
ontstemming in het buitenland aanleiding
gaven, daar zij zich stapelden op de spe
ciale rechten en de gevolgen van de in-
voercontingenteering nog verergerden.
Tot van landen gingen tot represailles
over en bij alle commercieele onderhande
lingen ondervond men aan Fransche zijde
den hinder, dien deze belasting hun in hun
taak opleverde. De surtaxe, gelijk is vast
gesteld, heeft, direct of indirect, het Fran
sche economische leven en den Franschen
staatsfinanciën veel meer schade berok
kend, dan de schatkist er tijdelijk baat uit
heeft getrokken.
De regeering verwacht van de handlich
ting met deze zeer impopulaire surtaxe, die
in de practijk haar intrekking beteekent,
een snelle verbetering van de handelsbe
trekkingen juist met die landen, waaruit
Frankrijk nog het meest invoert, oa. Ne
derland en zij hoopt daarnevens op een
moreel effect er van voor de verlaging van
de douane-barrière in het algemeen.
„TeL"
OPBRENGST RIJKSMIDDELEN.
Ruim twee miilioen over
Maart minder; over het
eerste kwartaal 9.4 mii
lioen minder, dan in dezelfde
periode van het vorige jaar.
Medegedeeld kan reeds worden, dat de
gewone middelen over Maart hebben op
gebracht rond 32.6 miilioen. De opbrengst
in Maart 1932 was 34.7 miilioen. Het
twaalfde deel der raming voor 1933 is
31.8 miilioen.
In de eerste drie maanden van het loo-
pende jaar is de opbrengst 9.4 mil.ioen
achtergebleven bij de opbrengst over het
zelfde aantal maanden van het vorige jaar
en 9 ton bij drie twaalfde deel der raming
voor 1933.
„DE STORMER" EN DE STORM-
BEWEGING.
Nadere toelichting van pater dr. Vrijmoed.
Pater dr. G. Vrijmoed O.F.M. is een so
ciale en politieke werker en strijder, die
brandt van ijver en geestdrift, om het rijk
van Christus uit te breiden.
Pater Vrijmoed heeft in woord en ge
schrift wel 'ns meeningen verkondigd,
waarmede velen het niet eens waren
hetzij niet met den inhoud hetzij niet met
den vorm, waarin die inhoud werd voorge
zet aan het publiek, dat daaruit zijn con
clusies zou trekken.
Maar ook bij de „tegenstanders" heeft de
strijdende Franciscaan de waardeering en
sympathie niet verloren.
Eerstens, omdat alléén zij, die in den al-
ledaagschen sleur meezeulen, de zekerheid
hebben, nooit, zelfs niet in schijn, buiten
het spoor te raken. Anderen, voortrekkers
en baanbrekers, kan dat wèl overkomen
Vervolgens, omdat in alles pater Vrij
moed zulk een opbouwend voorbeeld geeft
van de echte katholieke geestesgesteldheid,
die den socialen en pólitieken werker
die niet zichzelf zoekt, maar het rijk Gods
moet bezielen. Dit blijkt nu weer uit het
volgende:
Pater dr. G. Vrijmoed, die zich onlangs
bij de veroordeeling door de Delftsche
geestelijkheid van de „Stormer'* heeft
aangesloten, heeft van dit blad een aantal
vragen toegezonden gekregen.
De pater stelt vast, dat hij „van den be
ginne af niets, maar dan ook heelemaal
niets, met het blad „De Stormer" (heeft) te
maken gehad".
De pater zegt als zijn overtuiging, „dat
het hoog tijd is, op deze wijze (als in „De
Sormer'* geschiedt) niet voort gaan en
langs een of anderen weg de Stormbewe-
ging binnen de normale banen van het ka
tholieke organisatieleven te brengen".
De bisschop van Haarlem keurt heel
deze Stormbeweging zooals ze feitelijk be
staat af en weigerde mede daarom aan
„De Stormer" een censor te geven.
Ten slotte zegt pater Vrijmoed:
„Zoolang niet de kwestie van het
blad „De Stormer'' maar de kwestie
van de stormbeweging, die daaraan
vooraf is gegaan, nog op beslissing
wachtte van hoogere instantie, heb ik
mij, met medeweten van deze, sympa
thiek tegenover die beweging getoond.
Ik meende in deze beweging een mid
del te zien om ons politiek en sociaal
organisatieleven te verlevendigen en
te verdiepen. Maar zoodra ik wist dat
de stormbeweging, zooals ze feitelijk
georganiseerd was en is, niet de goed
keuring maar wel de afwijzing had
van het Kerkelijk Gezag, heb ik geen
oogenblik twijfel gelaten omtrent
mijn gevolgtrekkingen daaruit".
HUREN WORDEN VERLAAGD.
Van bijna duizend gemeente-woningen
in Den Haag.
Volgens bet „Volk" bestaan er in Den
Haag plannen tot verlaging der huren van
gemeentewoningen. Wethouder Vrijenhoek
heeft eenigen tijd geleden verlagingen
aanhangig gemaakt en zeer binnenkort is
te verwachten, dat deze verlagingen aan
den gemeenteraad zullen worden voorge
steld.
Van zeventig winkel woningen zullen de
huren verlaagd worden met bedragen van
25 oent tot 2.50 per week; van 860 wo
ningen zullen de huren verlaagd worden
met gemiddeld 50 oent per week.
NED. KOLEN VOOR BELG. SPOOR
WEGEN.
Vijfduizend ton briketten.
De Belgische spoorwegen hebben voor
de maanden April t m September de vol
gende orders voor het leveren van kolen in
het buiten.and geplaats: Nederland 5000
ton briketten; Engeland 23000 ton kolen;
Duitschland 20.000 ton kolen.
De Belgische mijnen zullen 95000 ton le
veren.
DE JOODSCHE VLUCHTELINGEN UIT
DUITSCHLAND.
Ernstig mishandeld in Amsterdamsch
ziekenhuis opgenomen.
Zooals reeds gemeld werd, zijn gedu
rende de Paaschdagen opnieuw tal van
Joodsche vluchtelingen uit Duitschland
over de Nederlandsche grens uitgeweken,
omdat zij mishandeling vreesden en in tal
van gevallen reeds meer of minder ern
stige mishandelingen hadden ondergaan.
Gisteravond hadden wij, aldus meldt
het persbureau V. D., een kort onderhoud
met één hunner, die gisteren te Amster
dam is aangekomen in zoodanigen toe
stand, dat hij zitten, staan noch loopen
kon en terstond in het Nieuw Israëlitisch
Ziekenhuis aan de Nieuwe Keizersgracht
moest worden opgenomen.
D-e betrokkene is voorganger van een
kleine gemeente van orthodoxe Poolsche
Joden te Geisenkirchen. Tal van leden de
zer gemeente wonen reeds dertig en veer
tig jaren in Duitschland en hun kinde
ren en kleinkinderen, die voor een groot
deel eveneens lid der gemeente zijn, heb
ben in vele gevallen de Duitsche nationar-
liteit. Zaterdagvond tegen zeven uur be
vond de betrokkene zich met tien andere
leden der gemeente, waarbij mannen van
zestig en zeventig jaar, om het avondge
bed te lezen, toen een twintigtal S.S.-lie-
den de synagoge binnendrong en van den
voorganger uitlevering van alle aanwezige
wapens eischten. Toen de voorganger ver
klaarde, dat niemand wapens in zijn bezit
had en dat zulks ook met het oog op den
Sabbath ook niet geoorloofd zou zijn, werd
naar de geheime papieren gevraagd, en
toen men verklaarde, ook deze niet te be
zitten, werden alle aanwezigen door twee
S.S.m-annen door de gehele stad moesten
waarna ze twee aan twee in het gelid
werden geschaard en begeleid door de
S.S.-manne door de geheele stad moesten
marcheeren, om ten slotte in een S.S.-ge-
bouw te worden gebracht, waar zij onder
gescheld en bedreigingen de voorganger
kreeg eenige malen hevige oorvijgen
met het gezicht tegen een muur werden
geplaattt en met de handen omhoog ge
durende twintig minuten diepe kniebui
gingen moesten maken. Toen de oudste ar
restanten teckenen van uitputting gaven
en de voorganger het waagde, nogmaals
te protesteeren, werd hij op een schuin-
staanden ladder gelegd, waarbij hem werd
medegedeeld, dat hij vijf stokslagen zou
krijgen, oipdat hij vijf jaar in Duitschland
had gewoond. Bij den vierden slag, die
met een lange eikenhouten stok werd
toegediend, liet hij zich van den ladder af
glijden, waarbij hij met een gummieknup
pel zoodanig werd bewerkt, dat hij ver
doofd bleef liggen. De geneesheer-direc
teur van het Nieuw Isr. Ziekenhuis toonde
ons de verwondingen en de sporen der
mishandelingen en bevestigde, dat de pa
tiënt, toen hij gisteren in het ziekenhuis
aankwam, zich nauwelijks kon bewegen en
nauwelijks eenige aanraking kon velen.
Toen hij weer tot bewustzijn kwam,
werd hij voor een S.S.-beambte geleid, die
hem een verklaring ter teekening voor
legde, waarin hij erkende, dat hij door een
misverstand gedurende eenigen tijd in
„Polizeihaft" was genomen, doch zonder
eenig nadeel te hebben ondervonden weer
in vrijheid was gesteld. Zondagochtend
werd de sleutel van de synagoge door eeni
ge S.S.-lieden teruggebracht, die zich op
vallend correct gedroegen. In den loop van
den ochtend verscheen opnieuw een twee
tal S.S.-lieden, die bedreigingen aan het
adres van den voorganger uitten, zoodat
deze het, ondanks zijn hevige pijnen raad
zamer vond, te trachten over de Neder
landsche grens te komen, waa-rin hij dan
ook geslaagd is.
Het Comité tot Hulpverleening aan
Joodsche Vluchtelingen heeft zich het ge
val aangetrokken, omdat bet hier op
nieuw een der vele tastbare bewijzen
heeft van de Jodenmishandeling in
Duitschland, die van officieele Duitsche
zijde voortdurend wordt ontkend en
aangeduid als „Greuelpropaganda". Aan
gezien de betrokkene van Poolsche natio
naliteit is, heeft ook de Poolsche consul
zich met het geval bemoeid en zullen
waarschijnlijk ook door hem de noodige
stappen worden gedaan.
DE KIESDEELER.
De „Avondpost" bevat een becijfering
over den kiesdeeler van 26 April a s.
Stel eens een oogenblik, dat alle kie
zers opkwamen en dat allen een geldige
stem uitbrachten, dan zou de kiesdeeler
zijn 4.097.638 gedeeld door 100 of: 40.976.
Dit is dus de maximale kiesdeeler. Maar
het spreekt van zelf le. dat niet alle kie
zers opkomen en 2e. dat niet alle uitge
brachte stemmen geldig zijn.
In 1925 bedroeg de kiesdeeler 30.858, en
in 1929 bedroeg hij 33.795.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Paaschmis van den Paus in de St.
Pieter. (2de blad).
Vandaag waarschijnlijk uitspraak in het
Vickers-proces te Moskou. (2de blad).
BINNENLAND.
De Prins Willem de Zwijger-herdenking
te Delft. (3de blad).
Vermindering van handelsbelemmerin
gen; verlaging of opheffing van de Fran
sche surtaxes? (lste blad).
De opbrengst der rijksmiddelen. (Binm,
lste blad).
Verscheidene verkeersongelukken. (Gem.
Ber., 3de blad).
Branden te Den Haag en andere plaat
sen. (Gem. Ber., 3de blad).
Revolversmokkelaar te Oss aangehou
den. (Gem. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Stormvogels wint den eersten kam
pioenswedstrijd van P. S. V. in Eindhoven.
(2de blad).
Blauw Wit en Friesland moeten degra
datie-wedstrijden spelen.
Beslissingswedstrijden KinheimZee-
buroia en H. V. V.—0. D. S. noodig. (2de
blad).
Successen der Ned. zwemploeg in Ko
penhagen. Corry Laddé verbetert Euro-
peesch record. (2de blad).
Rondom de Olympische Spelen 1936.
(4de blad).
Een eenvoudige berekening leert, dat de
werkelijke kiesdeeler in die jaren resp. 13.3
pet. en 11.7 pet. kleiner was dan de maxi
male. Nemen wij hiervan ongeveer het ge
middelde, zeg 12 pet. en trekken wij dit
percentage voor de komende verkiezingen
van den maximalen kiesdeeler af, dan krif-
gen we voor de komende verkiezingen als
werkelijken k.esdee:er: 36.068. Intusj, hen
gelooven wij niet mis te tasten wanneer
wij veronderstellen, dat er dit jaar naar
verhouding meer kiezers zullen opkomen,
dan bij vorige verkiezingen. In de eerste
plaats door de omstandigheden van ai'er-
lei aard, die de opkomst der kiezirs stel
lig zullen bevorderen; 'n de tweede plaar.s
door het feit, dat de datum, die buiten hot
reisseizoen valt, ditmaa' geschikter is.
Wij houden het dan ook op een kiesdee
ler van 37.000, ongeveer natuurlijk.
Hieruit volgt, dat een partij bij do eerste
verdeeling ongeveer 37.000 stemmen noodig
zal hebben, om een zetel toegewezen te
krijgen.
Maar voor lijsten (lijstengroepen) met
een lager cijfer is er toch ook nog een
kans. Want de volle kiesdee'er geldt, alleen
voor de eerste verdeeling. Aangezien het
wel zelden of nooit zal voorkomen, dat n
lijst precies een veelvoud van een kiesdee
ler haalt, blijven er stcmmenaantallen,
dus zetels over, de z.g. restzetels. In 1929
waren het er 8. Deze rest- of overschot
zetels werden toegekend aan de partijen
met de grootste overschotten. Het totaal
stemmenaantal van een lijst, die bij de
eerste verdeeling geen zetel kreeg (omdat
zij niet den vollen kiesdeeler haalde) wordt
als een overschot beschouwd. De wet be
vat echter de beperkende voorwaarde, dat
zulk een overschot (of, met inbegrip van
den restzetel, het gemiddelde per zetel
van lijsten, die reeds zetels toegewezen
kregen) om voor een rest-zetel in aanmer
king te komen, ten minste 75 pet. van den
kiesdeeler moet bedragen.
In bovenstaande berekening zouden dus
lijsten met ten minste 27.750 stemmen voor
een overschot-zetel in aanmerking komen-
