1
25
24ste Jaargang
MAANDAG 3 APRIL 1933
No. 7473
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
■PFEüBURe
STEMT OP 26 APRIL
NO. I VAN LIJST
VOORNAAMSTE NIEUWS.
De Joden boycot in Duitschland
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oenfc per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van bet tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin ba
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
V „Zijn alle katholieken vrien
den"
Er zijn vele nuttige en noodzakelijke ka
tholieke instellingen, welke financieelen
steun vragen. Deze steun moge dien instel
lingen óók in dezen tijd ruimschoots wor
den geschonken en de katholieken moeten
geen mooiklinkende voorwendsels zoeken,
om zich aan dien plicht, om te steunen, te
onttrekken l
Wij willen vandaag echter 'ns met een
enkel woord wijzen op een noodakelij»
k e katholieke instelling naar een be-
irend woord van Paus Pius Xi de nood
zakelijkste welke geen finan
cieelen steun vraagt!
Wij doen dat naar aanleiding van de
„weekend-gedachten" van prof. dr. Féron
in de „Maasbode" van gisterochtend.
En wij bedoelen: de katholieke pers.
Zeker, voor het bestaan van dev katholie
ke pers is het noodig, dat er katholieken
zijn, die er geld in „steken"; ook al kun
nen zij dat elders met méér kans op rente
of winst „uitzetten"! En 't zou een daad
zijn, getuigend van klaar inzicht in de
eischen van de hedondaagsche apologie,
wanneer een katholiek, tijdens zijn leven of
na zijn dood, in zijn vrijgevigheid of mild
dadigheid, ook eens een katholieke courant
betrok! Wij herinneren ons in dit ver
band een artikel, vele jaren geleden ge
schreven door rector Thompson, toenmaals
hoofdredacteur van de „Maasbode", waar
in deze bet opmerkelijke feit constateerde,
dat katholieken legaten vermaken aan een
reeks katholieke instellingen, maar daarbij
steeds de katholieke pers vergeten....
Wanneer wij constateeren, dat de katho
lieke pers geen financieelen steun vraagt,
dan bedoelen wij, dat zij (in 't algemeen ge
sproken), gelukkig, niet noodig heeft voor
haar bestaan te bedelen, of aalmoezen te
vragen, omdat zij op een commercieele ba
sis is opgericht. En de katholieke pers
staat (in 't algemeen gesproken) op een zoo
hoog peil, dat den lezers voor hun abonne-
evenveel of meer en voor den
zeker qualitatief meer
wordt gegeven, dan zij voor datzelfde abon
nementsgeld zouden ontvangen, als zij zich
op een niet-katholieke courant zouden ab'on-
neeren. Wij meenen dit wel, in alle be
scheidenheid, te mogen opmerken.
Wat de katholieke pers echter w e 1
vraagt en noodig heeft, is: dat de katho
lieken vrienden' en bevorderaars zijn van
de katholieke pers, deze pers niet onthouden
den steun, waartoe zij zich, als katholieken,
geroepen moeten voelen!....
Zonder dien steun kan de katholieke
pers haar taak niet vervullen, zooals het
in het katholieke belang gewenscht en nood
zakelijk is. Zooals een katholieke school,
als onderwijs-inrichting, zeker niet minder
waardig mag zijn, vergeleken bij de niet-
katholieke school zoo mag ook de ka
tholieke pers in geen enkel opzicht
op lager niveau staan, dan de niet-katho
lieke, waarmede zij kan worden vergele
ken; integendeel!
En déarom is noodig, dat alle katholie
ken hun vriendschappelijken „steun" schen
ken aan de eigen pers!
En nu citeeren wij hier uit het bedoelde
artikel van prof. dr. Féron:
Wij, katholieken, konden niet enkel deu
bestaanden katholieken bladen een veilig
en goed bestaan bezorgen, maar zouden
zelfs nog heel wat meer organen tot bloei
kunnen brengen, als.... wij maar wilden.
Een pers, die kan rekenen op een derde
der Nederlandsche bevolking, is niet zoo
licht te groot of te uitgebreid. Maar kan
de katholieke pers op die millioenen In
derdaad rekenen Z ij n alle katho
lieken vrienden en bevorderaars
van hun eigen pers? Beantwoordt net
aantal abonné's aan het aantal katho
lieken? En is de moreele en finantieele
steun in proportie met de feitelijke ver
houdingen? Ik ken cijfers noch situaties
en toch durf ik met zekerheid beweren,
dat dit niet het geval is. Of een pers
bloeit, ligt allereerst aan den steun, dien
zij ondervindt.
Mochten alle katholieken daadwerke
lijke vrienden zijn van de katholieke pers!
Waarom stemmen op de
R.K. Staatspartij?
Waarom stemmen we op Woensdag 26
April op de R. K. Staatspartij?
16. Omdat het verbreken van onze eenheid
op politiek terrein een gevaar op zichzelf
ook een ander gevaar in zich in
sluit, het gevaar, dat ook op ander maat
schappelijk terrein de eenheid der katho-
lieekn zal worden verbroken, tot schade
van de katholieke belangen.
Bij het uitgaan van de kerk werd ons
gisteren ter hand gesteld een propaganda
blad van den Kath. Democr. Bond.
Bij het uitgaan van de kerk! Wij heb
ben er al op gewezen, dat deze plaats en
dit tijdstip voor propaganda van een dissi
dente katholieke partijniet met fijn
gevoel en kieschheid is gekozen!
Dit propagandablad gaf ons intusschen
een bewijs voor de boven-gegeven stelling,
dat het verbreken van onze eenheid op po
litiek terrein het gevaar insluit, dat ook op
ander maatschappelijk terrein de eenheid
zal worden verbroken.
In dat propagandablad wordt b.v. heel
de katholieke pers aangeduid als een....
gif, dat uit onze katholieke gezinnen moet
worden geweerd!
Tot zulk een „waardeering" drijft de
tweespalt, die haar begin neemt op polities
terrein!
Manifest R.K. Volkspartij
Aan den uitgang van verschillende ker
ken is gisterenmorgen wederom het „ver
kiezingsmanifest" van de R. K. Volkspartij
uitgereikt. Het manifest in lijnrechte
tegenstelling met het stoere, opbouwende
manifest der Staatspartij bedoelt te zijn
„een snerpende aanklacht" tegen de een
heid der Katholieken op politiek terrein.
Het is een schoon manifest. Zóó rustig
en kalm van toon als men 't van die zijde
nog nooit heeft gehoord. De acties van do
Volkspartij toch, maken meestentijds den
indruk, dat de uitbreiding van het Konink
rijk Gods het best bevorderd zou worden
met even hard te schreeuwen en te joelen
als de Socialisten en de Communisten.
Het taaltje, dat „Onze Vaan" wekelijks
uitslaat is even aanstellerig en dik-doe-
nerij als in „Volk5 en „Tribune". Maar dit
manifest was ook niet bestemd voor enkele
verhitte ,,'partijgenooten", maar voor een
buitenwereld van nuchter-denkende Hol
landers, die zoo gemakkelijk goud van kla
tergoud weten te onderscheiden.
Al is 't ongewoon rustig het manifest
rizzelt niettemin van groote woorden, zon
der dat er maar met één teeken van da
den wordt gerept!
Het begint met een aanhaling uit de
Encycliek ..Immortale Dei" van Leo XIII,
waaruit de Volkspartij de conclusie trekt
dat^ het afbreken en ondermijnen van de
saamhoorigheid der Katholieken in Ne
derland geoorloofd is.
Paus Leo XIII schrijft in „Immortale
Dei" het volgende:
„Is het om zuiver politieke vraagstuk
ken te doen, b.v. welke de beste regee-
ringsvorm is, dan staat het vrij daarover,
mits op eerlijke wijze, te redetwisten. Het
zou toch waarlijk hoogst onbillijk zijn om
het aan katholieken, wier vroomheid en
kinderlijke gehoorzaamheid aan den H.
Stoel vaststaan, ten kwade te duiden, dat
zij omtrent dergelijke zaken denkbeelden
koesteren, die van de onze verschillen
Nog grooter zonde zou het zijn, indien
men om zoodanige reden hun geloof in
twijfel trok, of hen beschuldigde het te
verraden".
In het manifest der Volkspartij lezen
wij :„Onze partij van den arbeid beschouwt
de Encyclieken van onzen H. Vader niet
als vodjes papier of als reclamemiddel."
•Maar de Volkspartij begint zelf met de
„Immortale Dei" voor dit doeleinde te ge
bruiken, en nog wel op zeer mislei
dende wijze.
Wat Paus Leo in boven aangehaald ci
taat schrijft, is in den boezem der Staats
partij altijd in practijk gebracht. Men kon
en kan er steeds vrij debatteeren over de
meest uiteenloopende politieke kwesties.
Maar naar buibenuit moeten de Katholie
ken in Nederland een eenheid vormen en
handelen zooals de oude Galliërs, die daags
voor den veldslag zich aan elkaar vastbon
den om zich beter te verdedigen.
Nederland is weliswaar geen „protestant-
sche natie" meer. doch evenmin een „Ka
tholieke natie Wij vormen een minderheid
tusschen een, over 't algemeen genomen,
i sterk anti-katholieke meerderheid, die niets
liever ziet dan een door innerlijke twee
dracht machteloos „Rome".
Hoe misleidend is 't bovendien een ci
taat te nemen uit een encycliek van Leo
XIII, waarin algemeene richtlijnen worden
gegeven voor de gehééle wereld, doch te
verzwijgen de woorden van Pius XI, eeni-
ge maanden geleden gesproken speciaal
tot de katholieken van Nederland:
„Bewaart de eenheid.... ten koste van al
les".
Nu mag „Onze Vaan" smalen, dat de
Staatspartij den Paus maakt tot verkie
zingsagent. Men zou de zin beter anders
kunnen zeggende Paus heeft zichzelf
gemaakt tot verkiezingsagent voor de R.
K. Staatspartij, omdat Christus' Plaatsbe-
kleeder zoo innig overtuigd is dat, speciaal
in Nederland, maar overigens ook voor de
geheele wereld het verbreken der eenheid
een ramp beteekent voor de H. Kerk. Zoo
wees de H. Vader in de encycliek „Quadra-
gesimo' Anno" op het merkwaardig ver
schijnsel, dat telkens als een stormloop te
gen de Kerk van Christus wordt onderno
men, de „kinderen dezer wereld" de onder
linge geschilpunten op zij zetten, en zich
eendrachtig aaneensluiten „tot één groot
aanvalsfront".
„Laten daarom" vervolgt Paus Pius
XI „allen die van goeden wi] zijn, allen,
die onder aanvoering van de Herders -der
Kerk dezen goeden en vreedzamen stryd
voor Christus willen strijden, zich hecht
aaneensluiten; laten allen er naar
streven, onder de leiding en leering der
Kerk, tot de .christelijke vernieuwing der
maatschappij, die Leo XIII door Zijn
onsterfelijke Encycliek Rerum Novarum
ingezet heeft, het hunne bij te dragen, over
eenkomstig ieders talenten, krachten en
maatschappelijke positie; en laten zij daar
bij niet zichzelf of bun eigen belangen
zoeken, maar de belangen van Jezus Chris
tus, noch hun eigen meening tegen eiken
prijs willen doordrijven; maar ook de beste
plannen bereidwillig prijsgeven, als bet
hoogere gemeenschappelijk belang dit
mocht vorderen: opdat in alles en boven
alles Christus regeere, Christus heerscbe,
aan Wien „eer en glorie en heerschappij
toekomst in eeuwigheid".
Dat is toch wel iets anders, dan het ma
nifest van de Volkspartij laat voorkomen.
Het is ons onbegrijpelijk, hoe katholieken
de verantwoording op zich durven te ne
men, zoo tegen alle uitspraken en wenschen
van Paus en Bisschoppen in te gaan, twist
en tweedracht te zaaien tusschen geloofs-
genooten, werkeloozen en arbeiders bet
hoofd op hol te brengen met looze beloften,
en dan nog de mond vol te hebben met vro
me praat en bijbelteksten.
Het laatste nummer van „Onze Vaan'
dat „prachtig verzorgd weekblad"! ont
ziet zich niet een zoo verdienstelijk en om
zijn rechtschapenheid algemeen geëerd man
als A. J. Loerakker die duizendmaal
meer voor de arbeiders heeft gepresteerd
dan alle hajd-schreeu wende Volkspartijers
te zamen te beschuldigen van „platte
leugens", waarmede hij (waar maakt „Onze
Vaan" zich toch bezorgd over?) de geheele
lijst der Staatspartij „dreigt te blameeren".
Meer dan schandelijk echter is het wat
„Onze Vaan' durft schrijven over een jon
geman te Arnhem, die het waagde de
Volkspartij te verlaten en lid te worden van
de Staatspartij.
„Wij zien hem nog voor ons, zielig fi
guurtje, dat als een jong ongetemd paard
van stal holde en allerlei dwaasheden
beging, waardoor het bestuur afd. Arn
hem herhaaldelijk in moeilijkheden kwam.
Dan beloofde hij weer beterschap. Deed
heel deemoedig, was bijna tot kranen ge
roerd over zijn zonden. En verzocht dan
met hem een rozenhoedje te bidden, op
dat de Heilige Maagd hem mocht bij
staan, dat hij niet meer in zijn oude fou
ten verviel. Dat is zeker wel een half do
zijn keeren gebeurd. Maar beterschap
kwam er niet. Integendeel. Het zielige
figuurtje, dat zoo graag rozenhoedjes
wilde bidden, bleek met nog heel andere
zonderlinge neigingen behept te zijn. Zoo
zelfs dat het partijbestuurslid Weber uit
Nijmegen er zich mee bemoeide en er bij
het afdeelingsbeetuur Arnhem op aan
drong om „die gek met zijn flauwe kul
en rozenhoedjes" zoo gauw mogelijk te
royeeren. Dijkstra bofte echter. Hij had
er blijkbaar de lucht van gekregen en
bedankte 24 uur later".
In 't midden latend wat die jonge Arn
hemmer voor een snuiter is, vinden wij een
dergelijke aanklacht in een openbaar blad
zoo intens gemeen en misselijk, dat wij er
vast van overtuigd zijn, dat „De Tribune'
nog te ridderlijk is om zulke walgelijke be
richtjes op te nemen.
Vlak boven dit fraais in „Onze Vaan"
besluit de Oldenzaalsche correspondent een
artikel met Vondels gedicht:
„Uw' zegen, Heer, daal op ons allen,
Bewaar ons, dat wij tot geen grooter
kwaad vervallen",
Enz.!
Tot besluit van deze beschouwing over
GA NAAR
Donkersteeg LeidenfTelef. 1322
STE INSCHOENEN
EN HET LEED IS GELEDEN!
het Manifest der Volkspartij, „uitgestroyt,
om 9charp te wetten 's Vollecx haet", her
inneren wij den heer Wesseling c.s. aan wat
Vondel zijn personnages laat zeggen in „De
Leeuwendalers"
„Het zaet vaii tweedragt teelt zoo wrange
en bittre vruchten
,,'k Vervloek het al wat zaet van twist
en tweedraght zaeit".
BUITENLAND.
De boycot-actie tegen de Joden in
Duitschland voorloopig gestaakt. (1st© blad).
Zal de brandstichter in het Rijksdagge
bouw v. d. Lubbe worden opgehangen? (Ie
blad).
De openingsplechtigheden van het H.
jaar (4e blad).
BINNENLAND.
De nummering der candidatenlijsten voor
de Tweede Kamerverkiezing heeft heden
plaats gehad. (1ste blad).
Meisje door autobus te Staphorst ge
dood, een andere ernstig verwond. De
autobus sloeg over den kop. (Laatste
Berichten).
Doodelijke aanrijding op onbewaakten
overweg te Hooge Zwaluwe. (Laatste
Berichten).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het eerste fustrum van Rood-Wit be
gonnen met het junioren-tournooi. (2de
blad).
De wimpeltocht van de K. N. A. C.
over den afsluitdijk. (2de blad).
Opening der Goudsche wielerbaan. (2do
blad).
Cambridge wint de boatrace van Ox
ford (2de blad).
De hockey-wedstrijd Nederland—België
(dames) met 3—1 door do Hollandsche
dames gewonnen. (2de blad).
LEIDEN.
Uitslaande brand aan den Middelweg.
(lsto blad).
BEPERKT TOT ZATERDAG J.L.?
Bloedig incident te Kiel
HET OPSCHORTINGSBESLUIT.
Het centraal comité tot afweer van de
Joodsche gruweicampagne heeft het vol
gende besluit genomen:
1. Krachtens beschikking van het na-
tionaal-socialistische partijbestuur en het
centraal comité wordt de boycot tegen
Joodsche zaken, doctoren, advocaten enz.
tot Woensdag a.s. uitgesteld. Daardoor is
de vroegere toestand hersteld. Plakkaten,
aanplakbiljetten enz., die verband houden
met den boycot moeten worden verwijderd.
2. De boycot haag pas dan weer begin
nen, wanneer het centraal comité daartoe
instructies geeft-
3. Niettemin moeten de comité's van
actie de voorbereidingen zoo nemen, dat
de boycot zoo noodig op den vastgestelden
tijd opnieuw kan beginnen.
4. Om de actie eensgezind te kunnen
toepassen, wordt voor het geval van we
derinvoering bepaald, dat op Joodsche za
ken biljetten moeten worden geplakt met
het opschrift „Jood" en op Duitsche zaken
biljetten met het opschrift „Duitsche
zaak."
BLOEDIGE INCIDENTEN TE KIEL.
Ofschoon de boycotbeweging te Berlijn
en in verschillende ander groote Duitsche
steden over het algemeen kalm verloopen
is, hebben zich toch ©enige betreurens
waardige incidenten voorgedaan. Te Kiel
heeft bij een botsing met nationaal-socia-
listen do Joodsche advocaat Schumm een
nationaal-socialist door revolverschoten
gedood. De dader werd gearresteerd en
naar de politiegevangenis overgebracht.
Op het bekend worden van den moord
schoolde een groote opgewonden menigte
voor de gevangenis samen, die bestormd
werd. De nationaal-socialisten drongen het
gebouw binnen braken de cel open en scho
ten Schumm met talrijke revolverschoten
dood. Slechts met veel moeite gelukte het
de politie de menigte onder bedwang te
krijgen.
Te Hannover werden twee S.A.-mannen,
toen zij voor het vakvereenigingshuis ston
den beschoten. De S.-A.-politie drong daar
op het huis binnen, dat nauwkeurig door
zocht werd. Het huis is thans door de na-
tinaal-socialislen bezet, die de hakenkruis-
vlag hebben uitgestoken.
Prof Einstein's bankconto in beslag
genomen.
De politieke politie heeft Zaterdag bij
een bank te Berlijn beslag gelegd op dn
rekening van prof. Einstein. Tegelijkertijd
zijn 25.000 R.M. aan effecten en 5000 R.M.
in baar meegenomen en in beslag geno
men.
Naar Wolff nog mledt, is de in beslagne
ming van prof. Einstein's bank-conto ge
schied in verband met de anti-Duitsche
„Hetze" van den professor in Amerika.
Het geld, zou naar wij vernemen, onge
twijfeld tor voorbereiding van hoog- cn
landverraad dienen.
Voor die de grens over willen.
De Duitsche rijksminister van binnen-
landsche zaken zal een besluit publiceeren,
waardoor Duitsche onderdanen bij het ver
laten van het rijk voortaan van een vi
sum moeten zijn voorzien, om de grens te
kunnen passeeren.
EXECUTIE VAN v. d. LUBBE STAAT
VRIJWEL VAST.
Beteekenis der nieuwe wet.
Naar aanleiding van de thans uitgevaar
digde wet, die de rijksregeering machtigt,
de doodstraf door middel van ophanging te
doen voltrekken, wordt er in bevoegde
kringen op gewezen, dat men hierbij, naar
reeds door Hitier werd verklaard, in hoofd
zaak met een speciaal tegen den Rijksdag
brandstichter Van der Lubbe gerichte wet
heeft te doen. Van der Lubbe zal dus,
zoodra het rijksgerecht hem ter dood zal
