24ste Jaargang
VRIJDAG 31 MAART 1933
No. 7471
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
De Joden boycot in Duitschland
VOORNAAMSTE NIEUWS.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I!
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentien 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin ba
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
V Waarom stemmen op de
R.K. Staatspartij?
Waarom stemmen we op Woensdag 26
April op de R.-K. Staatspartij?
14 Omdat de R.-K. Staatspartij is een
Volkspartij in den goeden zin des woords.
Wij willen vandaag op deze plaats een
ander aan het woord laten.
Een collega van „De Tijd" heeft nog
eens opgezocht het verslag eener rede, wel
ke mgr. Nolens vóór de verkiezing in 1925
te Venlo heeft gehouden en dat in zijn blad
herdrukt. Wij willen ook onze lezers graag
nog eens laten luisteren naar wat deze
groote Staatsman en politieke leider van
de Katholieken toen meende te moeten
zeggen en veroorloven ons daarvoor dat
zelfde verslag te gebruiken.
„In geen enkele partij is alles zoo in
en door de kiezers van „onderop" gere
geld. Wij hebben één program en ééne
Katholieke partij. Ik moet nog spre
ken over doen en wezen dier ééne Ka
tholieke partij; maar ik kan het niet
korter en beter doen, dan door te her
halen, wat ik zeide bij de Algemeene
Beschouwingen: „Het doel, dat de
Katholieke partij steeds bij al haar
handelingen voor oogen stond en moet
staan, is het algemeen belang. Het alge
meen belang, omvattend met bet be
lang van den staat als eenheid de
veelzijdige belangen van alle groepen
en lagen der gèheele bevolking. De
Katholieke partij kan en mag niet
zijn de partij van een enkelen stand,
van arbeiders (en ambtenaren!) even
min uitsluitend als van werkgevers;
van niet-bezittenden evenmin uitslui
tend als van industrie en landbouw.
Zij rekent te behooren tot het alge
meen belang de handhaving en verde
re doorwerking der christelijke begin
selen in het staatsbestuur; en acht
niet alleen het bestrijden daarvan,
maar ook bet negeeren er van een
ramp voor het land. Zij acht zich ge
roepen, te waken voor de vrijheid en
de belangen der Kerk. Zij is een
volkspartij in den goeden zin
des woords, omvattende alle
Katholieke burgers van elk beroep,
bedrijf en stand. Met deze waren aard
hebben de gekozenen rekening te hou
den maar eveneens de kiezers.
Aan de kiezers is op 1 Juli het
woord. Wie zich niet blind staart op
een salariskwestie, zal inzien, dat het
gaat om de hoogste beginselen. Dat
elk Katholiek verplicht is te stemmen
op de Katholieke lijst. Wij hopen we
derom een rechtsch bewind te verkrij
gen maar, zelfs wanneer wij in de op
positie zouden komen, zullen wij dat
altijd loyaal doen, zooals de Katholie
ke partij steeds geweest is. Wat is in
het algemeen belang, zullen wij steeds
steunen, wie het ook voorstelt.
Wij stemmen Katholiek, omdat de
organisaties zich hebben uitgesproken
voor program en candidatenlijsten.
Andersdenkenden vinden het natuur
lijk, van-zelf-sprekend, dat wij Katho
liek stemmen, omdat wij Katholiek
zijn. Als onze polibeke eenheid zou te
Joor gaan, zouden zij ook denken aan
het verlies onzer eenheid op ander
gebied. Wij stemmen Katholiek, om
dat het de ware alles omvattende
volkspartij is; omdat alleen de rech
terzijde regeeren kan. Ook om be
waard te blijven voor gevaarlijke
proefnemingen op economisch gebied."
Een groote en onverdeelde Katholieke
Staatspartij zal in de jaren, die nu komen,
veel kunnen bereiken voor Land en Volk
voor de belangen van héél het volk zal
zij opkomen, omdat zij is zooals Mgr.
Nolens het zeide een volkspartij in
den goeden zin des woords
MORGEN WORDT HET ERNST
Instructies van het centrale comité
POSTEN VOOR JOODSCHE WINKELS.
Het wordt thans meer en meer duidelijk,
hoe de Hitlerianeu voornemens zijn, het
boycotten van Joodsche zaken in Duitsch
land, dat op Zaterdagmorgen a.s. om 10 uur
zal beginnen, ten uitvoer te brengen.
Het „Centrale comité tot afweer van de
Jood-sche gruwel- en boycot-hetze" heeft
thans zijn "instructies uitgevaardigd, waarin
o.m. het volgende voorkomt:
„De cómité's van actie, welker leden in
geenerlei relatie tot Joden mogen staan,
stellen onverwijld vast, welke zaken, wa
renhuizen, bureaux enz. zich in Joodsche
handen bevinden. Dit geldt natuurlijk voor
alle zaken, die zich bevinden in handen
van leden van het Joodsche ras. Gods
dienst speelt hierbij geen rol; katholiek
of protestantsch gedoopte zakenlieden of
particulieren van Joodsch ras moeten hier
bij oveneens als Joden worden beschouwd.
Firma's, waarbij Joden uitsluitend finan
cieel geïnteresseerd zijn, vallen onder een
regeling, welke later zal worden getroffen.
Is de echtgenoot van de niet-Joodsehe
eigenares van een zaak een Jood, dan
wordt de zaak als Joodsch beschouwd. Het
zelfde is het geval, wanneer de eigenares
een Jodin, haar echtgenoot echter geen
Jood is.
Eenheidsprijswinkels, warenhuizen, groo
te bedrijven met filialen, die zich in „Duit-
sohe" handen bevinden, vallen niet onder
deze boycot-actie. Ook de Wool worth-een
heidsprijswinkels vallen niet daaronder.
De z.g. Wohlwert-eenheidsprijswinke.s
eehter zijn Joodseh en moeten dus geboycot
worden.
De cómité's van actie leveren de lijsten
der Joodsche zaken bij de nationaal-
socialistische stormafdeelingen in, opdat
deze Zaterdagmorgen 1 April precies 10
uur 's morgens de wachtposten kunnen
uitzetten. Deze wachtposten hebben tot
taak, het publiek te waarschuwen, dat de
door hen bewaakte zaak Joodsch is. Hoe
is hun verboden, geweld te gebruiken. Ook
is het verboden, de zaken te sluiten.
Ten einde Joodsche zaken kenbaar fce
maken, moeten aan de ingangen daarvan
aanplakbiljetten of borden met gele vlek
ken op zwarten ondergrond worden aange
bracht.
De geboycotte Joodsche zaken mogen
geen niet-Joodsche employé's en arbeiders
ontslaan, deze employé's en arbeiders mo
gen ook niet worden opgezegd.
Wanneer een Joodsche zaak uit eigen
beweging haar deuren sluit, dan is dit
niet als gevolg van eenig geweld, aldus
de instructie en de eigenaars der zaak
hebben geenerlei voorwendsel, personeel
op staanden voet te ontslaan, de uitbeta
lingen van loonen en salarissen te weige
ren of daarop kortingen in te houden.
Stroomannen helpen niet.
Er zijn bij het oentrale comité talrijke
berichten ingekomen, aldus de instructie,
volgens welke Joodsche zakenlieden hun
zaken aan „Duitsche stroomannen hebben
overgedaan, om zich aan de gevolgen van
den boycot te onttrekken. Zaken, waarbij
dit geschied is, zullen voor den duur van
den boycot als Joodsche zaken worden be
schouwd.
De cómité's van actie houden Vrijdag 31
Maart a.s. 's avonds in alle steden met
goedkeuring van de politieke leiders groo
te massa-betoogingen en demonstratie-op
tochten.
Zaterdagmorgen uiterlijk 10 uur moeten
de aanplakbiljetten met de boycotprocla
matie in alle steden en dorpen te bestem
der plaatse worden aangebracht.
Tijdens bet begin van den boycot zullen
vrachtauto's met de volgende transparau
ten in de hier aangegeven volgorde door de
straten rijden: „Tot afweer van de Jood
sche gruwel- en boycothetze"; „boycot alle
Joodsche zaken"; „koop met in Joodscüe
warenhuizen"; „gaat niet naar Joodsche
advocaten"; „vermijdt Joodsche artsen'
„de Joden zijn ons ongeluk".
Ter financiering van de beweging orga-
niseeren de cómité's collectes bij de „Duit
sche" zakenlieden.
De tekst van dit aanplakbiljet is door
het centrale comité opgesteld. Groote hoe
veelheden van deze biljetten zullen uiter
lijk morgen aan de gouwleiders worden
toegezonden.
De plaatselijke cómité's van actie, zoo
verklaart de instructie ten slotte moeten
er voor zorgen, dat de uitvoeringsbepalio
gen van het centrale comité „tegen de
Joodsche gruwel- en boycothetze" door de
geheele pers op een wijze, overeenkomstig
de beteekenis van den inhoud, worden ge
publiceerd.
Anti-Joodsche maatregelen bij het
onderwijs verlangd.
De nationaal- socialisten in Pruisen zijn
thans een actie begonnen voor het verdrin
gen van de Joden, zoowel onderwijzers ais
leerlingen, uit de scholen.
Eenige leden van hun Landdagfractie
hebben namens de fractie een brief gericht
tot den rijkscommissaris Rust, waarin zij
o.m. verklaren, dat het „ondraaglijk is, wan
neer thans nog Joodsche onderwijzers aan
Pruisische instellingen van onderwijs les
geven, terwijl „Duitsche" frontsoldaten ah
hulponderwijzers met onvoldoende bezoldi
ging in hun eigen vaderland van de eene
plaats naar de andere worden gestuurd".
Voorts achten zij het een „onmogelijken
toestand, dat de Duitsche onderwijsinrich
tingen ook nog slechts in eenerlei opzicht
rekening houden met de aanmatiging van
Joodsche leerlingen van beiderlei kunne".
Daarom worden de volgende maatregelen
door de fractie verlangd:
1. Alle Joodsche, d.w.z. van Joden af
stammende personen, moeten onmiddellijk
door verlof of ontsla-g uit alle Pruisische
inrichtingen van onderwijs verwijderd wor
den.
2. Voor de Joodsche mannelijke en vrou
welijke leerlingen en studenten wordt de
numerus clausule ingevoerd, d.w.z. één pro
cent van het aantal leerlingen van een
school mag Joodsch of van Joodsche af
komst zijn.
Joden te Breslau mogen niet meer
naar het buitenland.
De hoofdcommissaris van politie te Bres
lau heeft bevolen, dat 11e Duitsche burgers
van Joodsch geloof, of die vroeger Jood
waren, en die in het bezit van een pias-
poort zijn, zich vóór 3 April au», aan het
politiebureau moeten vervoegen; de pas
sen worden teruggegeven, nadat zij alleen
geldig zijn verklaard voor het binnenland.
DeZe maatregel is genomen ter vermijding
van een verdere ophitserij tegen de natio
nale regeering door Duitsche Joden, o.w
ook uit Breslau, in het buitenland. Tevens
wenscht men overtreding van de deviezen-
bepalingen te beletten.
OOK TE WEENEN JODEN
VERVOLGING.
Een groep van ongeveer 1000 natio
naal socialisten heeft te Weencn een
optocht gehouden, orn tegen de Joden te
protesteeren. De deelnemers riepen her
haaldelijk „Weg met de Joden"! Vele
Joodsche zaken werden gesloten. De po
litie dreef tenslotte de betoogers uit
een. Een 60-tal personen werden gear
resteerd.
COMMUNISTEN IN GELSENKIRCHEN
GEARRESTEERD.
Een springt uit de derde verdieping.
Te Gelsenkirchen zijn vijftien commu
nistische leiders gearresteerd wegens het
voorbereiden van hoogverraad. Een
groote menigte documenten en eenige
wapens zijn in besla-g genomen. Voorts
werd de leider van den bond tot bestrij
ding van het fascisme, de communist
Paul Trapp, gearresteerd. Toen de politie
bem in den afgeloopen nacht in zijn
schuilplaats had opgespoord en tot ar
restatie wilde overgaan, sprong Trapp
uit een raam van de derde verdieping
op de binnenplaats. Hij werd slechts
licht
VERMOEDELIJK ONTSLAG VAN
ALLE BURGEMEESTERS.
In goed-ingelichte kringen wordt ver
klaard, dat waarschijnlijk maatregelen
zullen worden genomen voor do beroe
ming van nieuwe burgemeesters in bijna
alle Duitsche gemeenten. De burgemees
ters, die thans nog in functie zijn, wer
den voor twaalf jaar aangesteld en de
meesten zouden nog verscheidene jaren
in dienst moeten blijven. Bij ontslag
zouden deze functionarissen recht hebben
op uitkeenng van hun volle bezoldiging,
doch de regeering zou van plan zijn als
maximum-bedrag 300 mark vast te stel
len. Een dergelijk besluit zou echter
niet van invloed zijn op het standpunt
der regeering ten aanzien van de uit-
keering van wachtgelden aan gewezen
Marxistische ambtenaren.
Alle leden van den centralen bedrijfs-
raad van Berlijn zijn afgetreden. Het
dagelijksch bestuur wordt vervangen
door een commissoriale commissie, wel
ker leden allen lid zijn van de nat.-soc.
partij.
NOG MEER STAHLHELM-LEIDERS
GEARRESTEERD.
Na Brunswijk is het thans ook in de
Palts tot strubbelingen tusschen den
Stahlhelm en de nat.-socialisten geko
men. Te Welterswoog en Germsheim
zijn de kampementen van den arbeids
dienst van den Stahlbelm door de nat.-
socialisten bezet. Voorts zijn verscheiden
Stahlhelm-leiders te Spiers, Zweibrüc-
ken, Neustadt a. d. Haardt en Land-
stuhl gearresteerd.
DE KATHOLIEKEN IN DUITSCH
LAND EN HET NATIONAAL
SOCIALISME
Wij laten hier volgen den volledigen
tekst van bet jongste besluit van de Ful-
daër bisschoppen-conferentie, in de verta
ling van de „Msbd.':
„De opperherders der Duitsche diocesen,
aldus het bisschoppelijk schrijven, hebben
om gewichtige redenen, welke herhaalde
lijk uiteengezet zijn, m hun herderlijke zorg
voor het ongeschonden behoud van het Ka
tholiek geloof en ter bescherming van do
onaantastbare plichten en rechten der
Katholieke Kerk, een afwijzende houding
door verboden en waarschuwingen tegen
over do nationaal-socialistische beweging
aangenomen, welke zoo Lang en in zooverro
van kracht zouden blijven, als deze rede
nen bleven voortbestaan.
Thans móet erkend worden, dat door den
hoögsten vertegenwoordiger der rijdsregee-
ring, die tegelijketijd de autoritaire leider
dier beweging is, openlijk en plechtig ver
klaringen zijn afgelegd, waardoor rekening
wordt gehouden ibet de onschendbaarheid
der Katholieke geloofsleer en met de on
veranderlijke plichten en rechten der Kerk,
terwijl de volkomen (vollinhaltliche) gelding
der door de afzonderlijke Duitsche landen
met de kerk gesloten staatsverdragen door
de rijksregeering uitdrukkelijk gewaarborgd
wordt. Zonder de in zijn vroegere maatrege
len liggende veroordeeling van bepaalde
godsdienstig-zedelijke dwalingen op te hef
fen, meent derhalve het Episcopaat het
vertrouwen te mogen koesteren, dat Je
reeds vermelde algemeene verboden en
waarschuwingen niet meer als noodzakelijk
behoeven beschouwd te worden.
Voor de Katholieke Christenen, voor wie
do stem van hun Kerk heilig is, is ook
in het huidige tijdsbestek geen bijzondere
aanmaning tot trouw tegenover de recht
matige overheid en tot gewetensvolle ver
vulling van hun staatsburgerlijke plichten
met principieele afwijzing van elk illegaal
of revolutionnair optreden, noodzakelijk.
Gelden blijft de zoo vaak in plechtige be
woordingen tot alle Katholieken gerichte
vermaning, steeds waakzaam en vol offer
zin op te komen voor vrede en maatschap
pelijke welvaart van het volk; voor de be
scherming van den Christel ijken godsdienst
en de zeden; voor de vrijheid en de rechten
der Katholieke Kerk en voor de bescher
ming der confessioneele school en der Ka
tholieke jeugdorganisaties.
Gelden blijft voorts de vermaning tot de
politieke en soortgelijke vereenigingen en
organisaties om in kerk en kerkelijke func
ties, uit eerbied voor dezer heiligheid te
vermijden, wat politieke of partij-de
monstratie zou kunnen schijnen en daarom
aanstoot zou kunnen geven.
Gelden blijft tenslotte de zoo vaak cn
zoo dringend herhaalde aansporing om voor
de uitbreiding en de doeltreffendheid der
Katholieke vereenigingen, welker arbeid
zoo buitengewoon zegenrijk voor Kerk, volk
en vaderland, voor Christelijke cultuur eu
socialen vrede is, steeds met vèrzienden
blik en met trouwe, offervaardige eensge
zindheid op te komen".
Zoo men deze „Kundgebung", dit Man
dement aandachtig overleest en overleest
zal men het eens zijn met de opmerkingen,
welke wij gisteren naar aanleiding daarvan
meenden te mogen maken. Wij hebben toen
voor ons een résumé van het Wolffbureau,
dat het essentieele op de meeste punten o.i.
vrij goed heeft weergegeven. Dit schrijven
van de Bisschoppen illustreert allerduide
lijkst de groote moeilijkheden, waarvoor
de Katholieken in Duitschland staan, waar
de gevaren voor Kerk en Maatschappij
van alle kanten dreigend zijn en zij tot taak
en plicht hebben het kwaad dier gevaren
zoo veel mogelijk te keeren en ook, als 't
noodzakelijk is, zich bij het minste van
twee kwaden neer te leggen.
TWEEDE KAMER
Het Landbouwcrisis ontwerp
De groote bevoegdheden
welke de regeering wenscht
De Kamer was bijeen geroepen om te
beslissen over de vraag of zij bereid zou
zijn het door de regeering ingediende
1 Landbouwcrisisontwerp alsnog in de at-
BUITENLAND.
De anti-Joodsche boycot in Duitschland.
(lste blad).
De houding der Katholieke bisschoppen
tegenover de nationaal-socialistische bewe
ging. (lste blad).
Het RussischEngelsche conflict ver
scherpt (2e blad).
BINNENLAND.
De nieuwe Crisisbevoegdheidswet in de
Tweede Kamer, (lste blad).
Verschillende zware boerderijbranden.
(Gem. Ber. 4de blad).
Veehouder te Vreeland verdacht van
brandstichting. (Gem. Ber. 4de blad).
LEIDEN
Zware cafébrand in de Nieuwstraat. Be
woners met moeite gered, (lste blad).
deelingen te onderzoeken en daarna met
spoed in openbare vergadering te behan
delen want al de overige wotsontwerpjos
waaromtrent de Voorzitter afdeeling*-
onderzoek voorstelde waren van geen bc-
teekenie. Behalve eenige naturalisatie-wet
jes, grensregelingen en dergelijke waren er
weliswaar verschillende steunwetjes bij;
maar daarover wordt in deze tijden zelfs
niet meer gepraat.
Erkend dient, dat het voorstel der regee
ring van dien aard is, dat een deniission-
naire Kamer het al zeer bezwaarlijk kan
afhandelen. Do regeering vraagt in dit
wetsontwerp bevoegdheden van zeer vèr-
strekkenden aard, nog verder strekkend
dan tijdens den oorlog het geval was. Zij
zal, indien zij over de gevraagde bevoegd
heden de beschikking krijgt, feitelijk den
geheelen Nederlandsche Landbouw in al
zijne vertakkingen aan regelende voor
schriften kunnen onderwerpen. Zij zal be
paalde culturen kunnen stopzetten, andere
kunnen beperken enz. enz. Maar niet al
leen op het gebied van den landbouw, doch
ook op het geheele terrein der industrie,
welke landbouwproducten verwerkt, krijgt
de regecring de meest vérstrekkende be
voegdheden, indien dit wetsontwerp wordt
aangenomen. Zij zou in staat zijn, om een
voorbeeld te noemen, de geheele margarine-
industrie 8top te zetten, ja zelfs de wolwe
verijen, ajle fabrieken, die vlas verwerken
enz. enz. De bevoegdheden der regeering
strekken zich zelfs nog veel verder uit,
wanneer dit voorstel wet wordt. Aangezien
ook het vervoer van landbouwproduc
ten geheel door de regeering zou kunnen
worden geregeld, zou zij zelfs ten aanzien
van den invoer uiterst belangrijke maatree
gelen kunnen treffen.
In normale omstandigheden of zelfs in
abnormale omstandigheden van minder ca-
tastrophalen aard dan de nu bestaande,
ware het zeker ondenkbaar, dat een ont
bonden Kamer, vlak voor de verkiezingen,
zulk een wetsontwerp zou behandelen. De
bezwaren van do heeren L o v i n k (C.H.),
Knottenbelt (V.B.) en zelfs W ij n-
k o o p (C.P.) tegen deze haastige behande
ling waren dan ook wel op zichzelf gemo
tiveerd. Maar, zooals de heeren A 1 b a r-
d a (S.D.A.P.) en Aalberse (R.K.) ver
klaarden, behooren dezo werkelijk met ca-
tastrophale rampen dreigendo tijden als
meer dan voldoonde reden te gelden tot het
bewandelen van een geheel ongewonen weg.
En de heer Oud (VJ).) voegde hieraan
toe, dat men immers in het wetsontwerp
ten aanzien van bepaalde bevoegdheden de
medewerking der Kamer kan vastleggen.
Het verzet der Kamer tegen onderzoek in
de afdeelingen wa»-hiermede overwonnen;
en een voorstel-W ij n k o o p om het wets
ontwerp niet in de afdeelingen te onder
zoeken, verwierf alleen de stem van dea
heer Wijnkoop zelf.
Het staat echter nog niet vast, dat de
Kamer óók bereid zal blijken het wetsont
werp af te werken. De heer C o l ij n (A.R
verklaarde uitdrukkelijk, dat zijne instem
ming met de behandeling in de afdeelingen
niet mocht worden opgevat als een bewijs
van bereidvaardigheid om tot openbare be-
handeling over te gaan.
Na tleze beslissing ging de Kamer tot
het afdeelingsonderzoek over. Vermoede
lijk zal zij Donderdag a.s. in openbare ver
gadering bijeengeroepen worden.