ST FRANCISCUS LIEFDEWERK IN
DE SLEUTELSTAD.
NIEUWE CRISIS-STEUNMAATREGELEN
3UHENLAND
ZATERDAG 25 MAART 1933
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. 9
28 Sept. 1920
Wij timmeren niet langs den weg, wij
zijn geen voorstanders van schreeuwende
propaganda, wij houden niet van hoog op
geven over eiger werk. maar nu het St.-
Franeiseus Lie'dpwerk hier in Leiden 19 1 2
jaar bestaat mogen wij deze gebeurtenis
niet zonder eenige herdenking laten voor
bijvaan.
Als er 12 1/2 jaar met zooveel inspanning
en opoffering cèwerkt is door velschillende
personen, dan behoeft dit nog wel niet aan
de grcote klók te worden gehangen, maar
dan mag dat toch wel eventjes worden
vermeld, om te getuigen van de warme
waardeerine die we gevoelen voor zooveel
stille werkers, die hun beste krachten heb
ben gegeven aan een werk, dat ongetwij
feld onder de meest verdienstelijke moet
worden gerangschikt, maar dat volgens
den mensch gesnroken niet altiid meeva't.
Zonder de verdenking te weken, dat ik
een pluim or-mijr eiven hoed wil steken,
kan ik dit zeggen, omdat het zware werk
door anderen i? verricht, en ik de profij
ten van hun arbeid kan opstriiken. Als ik
zoo naga. war er hier door mijn voorgan
gers is verrichr komt me het woord van
Christus in de gedachte: „Anderen hebben
gezwoeed, er gij hebt de vruchten van
het werk overeenomen."
Aan dio werkers, die den last en de hitte
van den dag hebben vedraeen een diep ge
voeld woord van hulde en dank. vergezeld
van de bede, dat God hun belangloos werk
rijkeln" riice vergelden.
Ik zal hier geen namen noemen, want ik
weet. dat de hef-rHe" nersonen mij dat
kwalijk zouden nemen. Echter zal ik er niet
buiten krmnep eei. paar namen in het ver
dere verloop van dit artikel te vermei lm.
De trd -tt een geschiedenis te schrijven
van het St. Franciscus Liefdewerk is nog
niet eekomen. ornaat de personen die er bij
betrokken zijn. c j-enkele uitzonderingen
na nog leven. Ik me er daarom fcoe be
perken in groote trekken het wedervaren
van het 1 h*er ter plaatse te
schetsen, daarbij zcoveel mogelijk de per-
sonenkwestie ter zijde latende.
Wat het St. Franciscus Liefdewerk is,
mag als bekend worden verondersteld, hoe
wel ik laatst nog de verrassende ervaring
opdeed, dat personen, waarvan men zulks
niet zou verwachten, er zelfs geen, flauw
beerio van haxdden, wat het is.
Het is te betreuren, dat deze instelling
niet meer bekend» is. Onbekend maakt on
bemind.
Aan Amsterdam komt de eer toe bet
eerst tot de oprichting van een St. Fran
ciscus Liefdewerk t* zon overeegaan. en
den stoot tot de oprichting der andere
Liefdewerken te hebben gegeven.
Daar in het groot Mokum werd het
sterkst de behoefte gevoeld aan een instel
ling. die zich bnzorder het lot aantrok van
arme en in godsdienstig opzicht noodlij-
dendo kinderen.
Er waren zooveel kinderen, die leefden
h le Bohème, en die bijzondere zorg noodig
hadden, wilden ze niet voor kerk en gods
dienst verloren gaan.
Dit deed eeni?e heeren Vincentianen, na
alvorens raad ingewonnen te hebben bij
hun Pastoor Pater van Hoof S.J., beslui
ten een klein Don-Bosco-werkje te begin
nen.
Ze openden op 17 September 1894 een
cursus voor Katechismus onderricht in een
verlaten teekenlokaaltje in de Bloemstraat
met het voornemen al het mogelijk te doen
voor de geestelijke en maatschappelijke
verheffing van deze kinderen.
Het was op het Feest van de Indrukking
der H Wondteekenen in het lichaam van
den H. Franciscus. Dezen Patriach der ar
men koos men tot Patroon, en verbond aan
het nieuwe werk zijn naam.
Zij hebben niet voor niets gewerkt. Wat
zij begonnen is uitgegroeid tot het SL
Franciscus Liefdewerk zooals wij het thans
kennen n-1. tot een vereeniging, die onder
leiding van een door den Bisschop aange
steld priester werkt voor de arme en in
het bijzonder voor de geestelijk niet ge-
genoegzaam verzorgde mannelijke jeugd, en
deze met alle ten dienste staande midde
len tot een hooger godsdienstig en maat
schappelijk peil tracht te brengen.
Na Amsterdam volgde Leiden.
Het initiatief tot de oprichting van het
St. Franciscus Liefdewerk hier in de stad
werd genomen door den kapelaan van de
Mon Père, den weleerw. heer R. Nieveen
van Dijkum. Hij is genoeg bekend, en ik
hoef Hem dus niet aan U voor te stellen.
Het was een heele aanpak voor hem,
termeer wijl hij ook met de leiding van een
ander patronaat belast was, en dus haast
gedwongen zou worden op 2 plaatsen tege
lijk te zijn. Maar met de hem eigen ener
gie schrok hij niet voor de moeilijkheden
terug.
Na voeling gehouden te hebben met
Mgr. Callier, die Hem 20 Juli 1920 tot pre
sident-directeur benoemde, zocht hij zich
medewerkers in de heeren A. van de Reep,
W. Goddijn, J. A. Bokern, A. Castelein en
J. C. Abelmann.
Op 28 September 1920 vond de oprich
tingsvergadering plaats in het St. Pancra-
tius-gebouw aan de Hooigracht.
Na vaststelling van statuten en huishou
delijk reglement werden tot leden van het
bestuur gekozen de heeren A. van de Reep
en J Abelmann, die resp. de functies van
penningmeester en secretaris zouden waar
nemen.
Het Liefdewerk was dus opgericht
Restte nog Bisschoppelijke en Koninklijke
goedkeuring, die gereedelijk werden ver
kregen.
Nu stapte men van wal, echt Franci-s-
caansch: zonder huis en zonder cent
slechts verrijkt met een flinke dosis op
timisme.
Jongens waren gauw gevonden, maai
121/2 Jari9 bestaan
28 Maart 1933
nlaats voor ben was moeilijker te beko-
nen.
Door de welwillendheid van de Hoog-
eerw. Dek^n mocht men 's Zondags gedu
rende enkele uren gebruik maken van het
St. Josepbzaaltje naast de Mon Père kerk.
Men was al blij. dat men althans voor-
I loomo- onderdak was.
Nu begon bet werk. Aan jonengs bad men
geen gebrek, maar wel aan een goede buis
vesting.
M°n gaf ooeen en ooren de kost. en reeds
28 Mei 1921 kon de president-directeur
de verblüdende tiiding breneen. dat zij in
de van der Werffstraat 3 zalen konden hn-
ren, in medegebruik nochtans met het St
Agnes-^atronaat, benevens een zolder voor
zich alleen.
Er behoefde niet lang te worden gedeli1
bereerd. Men was er allemaal vóór. en be
gon direct luchtkasteelen te bouwen. De
zolder zou worden herschapen in een ka
pel groep I in die zaal, groen II in die
zaal. groep III in die zaal. Alles kon nu
ordelijk gaan, en men' had zoowaar een
eigen kerkje, zoodat men ietn meer behoef
de te kerken in de Mon Père. wat altijd
aanzienlijk bezwaar had opgeleverd.
De zolder onderging een grondige ver
andering. Van alle kanten werden de be-
noodiebeden bij elkaar gebedeld Van den
een kregen ze dit, van den ander datin
enkele weken was kapel en inventaris ge
reed, of wat er nog ontbrak, daar zouden
de eerw. Zusters van de Pelikaanstraat
wel voor zorgen. (Dat zouden ze wel in
bruikleen geven, zeiden ze beel beschei
den).
5 Sept. 1921 was de kapel gereed en werd
ze ingezegend door den Hoogeerw. De
ken, die er ook het eerste H. Misoffer
Het was O.H L. op zolder tusscben zijn
iongens, waarvan er wie weet hoevelen.
hun nachten op zolderkamertjes door
brachten.
Een Pater Jezuiet uit Katwijk, Pater
Witte, kwam voortaan 's Zondags hier de
H. Mis opdragen en preeken voor de jon
gens.
Nu kon men voorloopig vooruit, en rus
tig uitzien naar een plaats.' waar men zich
definitief zou kunnen vestigen, want ze
wisten: Wij hebben hier geen vaste woon
plaats, maar zijn slechts vreemdelingen en
pelgrims.
Eerder dan men wellicht gedacht had.
moest men een ander toevuehtsoord zoe
ken. Einde Maart 1922 kwam de ontstel
lende tijding van het schoolbestuur, dat 2
van de 3 zalen, die zij in gebruik hadden,
als sehool zouden worden ingericht, en zij
er dus uit moesten.
Daar stonden zij weer. Wat nu gedaan?
Ze moesten naar een nieuw gebouw uitzien,
want de overblijvende ruimte werd al te
beperkt, en om een repetitie van het vo
rige te voorkomen, wilde men probeeren
een eigen gebouw te krijgen.
Maar zoover zou men het niet meer
brengen onder den tegenwoordigen presi
dent-directeur. Wegens geschokte gezond
heid had deze aan Mgr. ontslag gevraagd,
en op advies van den Hoogeerw. Deken
werd Pater Frigge, kapelaan Hartebrug,
aangezocht om zijn plaats in te nemen.
Het was 9 Juni 1922, toen kapelaan Nie
veen van Dijkum deze beslissing aan zijn
medewerkers mededeelde. Op 15 Juli d.a.v.
werd Pater Frigge als zijn opvolger be
noemd-
In dit heengaan van den eersten presi
dent-directeur, tevens den oprichter van
het St. Franciscus Liefdewerk hier ter
stede, ligt een zekere tragiek, maar zijn
verdiensten zijn er niet minder om. Hij
heeft bet moeilijke pionierswerk verricht,
en hetgeen hij gedaan heeft, zal in dank
bare herinnering blijven.
Pater Frigge stond direct voor een
moeilijke taak Hij moest schipperen met
de overgebleven ruimte, en probeeren een
blijvend tehuis voor zijn jongens te vin
den.
Maar wat begint men zonder geld
Om eenige vaste inkomsten te krijgen,
werd met Bisschoppelijke goedkeuring het
St. Franciscus-Liefdewerk-fonds opge
richt.
Leden van dit fonds zijn zij, dien min
stens 10 cents per maand bijdragen. Voor
deze leden werden jaarlijks 4 H.H. Mis
sen gelezen, terwijl voor ieder lid bij over
lijden een H Mis wordt opgedragen in zijn
eigen parochiekerk.
Verder organiseerde men een verloting,
trachtte schaapjes geplaatst te krijgen bij
de boeren, en dacht allerlei kunst- en vlieg
werk uit, om aan geld te komen.
Na bijna 2 jaar wachten vond men een
pand, dat men geschikt achtte, en wel het
tegenwoordige huis aan den Nieuwe Rijn
No. 52.
Tot den koop werd besloten en den heer
Van der Laan werd opdracht gegeven, een
ontwerp te maken voor de noodige ver
anderingen.
Er moest nogal bet een en ander aan
worden verbouwd, eer het voor zijn doel ge
schikt was, en de kosten waren niet ge-
ring.
Ik zal U een beschrijving van het ge
bouw besparen. De meesten uwer zullen er
wel eeus in geweest zijn bij gelegenheid
van de Aanbiddingsdag of van een fancy-
fair, en hen die het willen bezichtigen, wil
'k gaarne daartoe in de gelegenheid stel
len.
En dine is boven alle lof n.l. de kapel,
waarop ieder jaloersch is. De kapel is af.
Aan de rest heeft men slechts gedaan,
ïetgeea de financiën toelieten. De kas bad
m»H- e<*~ p»'o l-iiig ondergaan, dat er
4een tikje verf meer overschoot voor de
nuien. hoewel men een stevige leening
I aad gesloten. Was men maar zoo gelukkig
geweest als het St. Francisca-Romana
werk in een onzer steden, dat een gift van
40000 gulden ineens mocht boeken, dan
was men uit den brand_ geweest. Nu blijft
men nog altijd voor een groote financieele
zorg zitten, omdat men voor rente en af-
iossine van het opgenomen kapitaal moet
zorgen behalve dan nog voor de kosten van
onde^ind en exploitatie.
16 Dec 1924 was een gloriedag voor het
St Franciscus-Liefdewerk. Toen werd on
der grorte belangstelling van alle zijden
ie kapel ingezegend door den Hoogeerw.
Deken Dessens. met assistentie van den
weleerw heer J van Kampenhout, presi
dent van bet, St. Franciscus-Liefdewerk te
Amsterdam, en van den weleerw. heer ka
pelaan R. Nieveen van Dijkum, waarna de
H. Mis met toespraak van den Hoogeerw.
Deken.
Pater Frigge kon met voldoening op zijn
werk teruczien. Het plantje, hem door ka
pelaan Nieveen ter verzorging overgege
ven, was onder zijn leiding tot een boom
uitgegroeid; en ik geloof, dat de eerste
president-directeur over zijn opvolger te
vreden kon zijn.
Lang heeft echter Pater Frigge zijn
krachten niet aan het Liefdewerk mogen
geven. In Maart 1926 volgde zijn benoe
ming tot directeur van de R.-K. Vakschool
en St. Cortona-stichting. Als president-di
recteur van het Liefdewerk werd hij opge
volgd door pater Goosen, bij wiens vertrek
in 1929 ondergeteekende met de leiding
van hel Liefdewerk werd belast.
Groote veranderingen zijn er sindsdien
niet aangebracht.
Alleen dient aangestipt te worden, dat
we twee jaar geleden met het oog op het
stijgend aantal beschermelingen ons ge
noodzaak hebben gezien, er een nieuwe
zaal bij in te richten.
Ook werden er een paar onderwijzeres
sen aan bet Liefdewerk verbonden, die de
cursussen voor vlecht- en cartonnagewerk
en kleiwerk leiden.
Dat is zoo in groote trekken de geschie
denis van he» Liefdewerk in zijn eerste
levensperiode van 12 1/2 jaar.
Cver de vruchten van onzen arbeid
ineen "ik het best te doen niet te spreken.
Ik wil echter gaarne van deze gelegen
heid gebruik maken, om aan allen, die op
welke wijze ook, het Liefdewerk hebben
gesteund, mijn oprechten dank te betui-
gon en tevens bun steun te verzoeken voor
de toekomst.
Wij hebben geen vaste inkomsten, en
moeten alles belangloos doen. Uit den
aard der zaak moeten wij veel meer dóen
voor onze jongens dan welke vereeniging
ook, wat natuurlijk zijn kosten meebrengt.
Als er »»ens iemand geld over heeft, laat
hij dan eens aan ons denken.
tk dank hier ook allen, die on* bij ge
legenheid van dit jubileum een gave heb
ben doen toekomen.
Sommigen hebben het volgens mededee-
line van 'onze medehelpers nog in petto ge
houden. Ik boop dat deze bescheiden ge
vers ons blij verrassen op den Jubileum
dag, opdai wij in de gelegenheid mogen
zijn eindelijk eens een klein likje verf op
de muren te strijken, die daar nog altijd in
bun ongineele, grauwe kaalheid staan te
bedelen om een frisch tintje.
PATER FR. MARINUS JORNA, OF.M.
Pastorie Hartebrug. Pres.-Dir.
VOOR DE BLOEMENKWEEKER1J, AARDAPPELMEEL-
FABRICaüc. EN RIET- EN GR1ENDCULTUUR.
Nog meer wetsontwerpen tot -t=un-
verleening voor het loopende jaar.
DE BLOEMENKWEEKERTJ TE
AALSMEER EN HAARLEMMERMEER.
Bij de Staten-Generaal is zooals gemeld,
insediend een wetsontwerp tot wijziging en
verhooging van het tiende hoofdstuk der
Rijksbegrooting voor het dienstjaar 1933.
(Credietverleeninp ten behoeve van bloe-
menkweekers te Aalsmeer en Haarlemtaer-
meer).
Voor de plaatsing der credieten heeft de
minister zich gedacht het navolgende plan
van uitvoering.
1. De regeering stelt ten behoeve van
de crediet verleening aan de bloemencul
tuur in Aalsmeer en Haarlemmermeer een
renteloos crediet beschikbaar van ten
hoogste f 60.000.
2 Dit regeeringscrediet wordt ter be
schikking gesteld van de besturen der ge
meente Aalsmeer en Haarlemmermeer.
3. Het crediet wordt renteloos ter be
schikking gesteld van de gemeenten op
aanvrage door dezen bij de nader te noe
men Commissie van Advies op voorwaar
de, dat de gemeente bij ieder door haar
aan noodlijdende bloemenkweebers te ver
strekken renteloos crediet hiervan slechts
90 procent gebruikt en de rest uit eigen
middelen bijpast.
4. De gemeente is verplicht, zoodra de
credietnemer. naar hare meening of naar
die der regeering. weder in staat is tot
aflossing, dezen daartoe met alle haar ten
dienste staande middelen te verplichten en
van iedere aflossing dadelijk 90 pet. op
het door haar van het Rijk genoten crediet
terug te betalen.
5. Het crediet wordt alleen verstrekt:
a. aan personen, die in de bloemencul
tuur hun hoofdbedrijf plegen te vinden
b. indien on eoeden grond is aan te ne
men. dat het bedri'f daarmede bij ontwik
keling onder norm ile omstandigheden vol
doende eebaat zal zijn en andere hulp op
redeli'ke wjize niet te verkriieen is;
c. indien vaststaat, dat het met goed
vinden van eventueele andere credietee-
vers uitsluitend mag en inderdaad slechts
zal worden ppbruikt voor betaling van loo-
nen. meststoffen en andere noodzakelijke
bedrijfsbenoodigdheden en bedrüfsonkns
ten en voor levensonderhoud van den deb?
teur en zijn gezin, tot een maximum var
20 pet. der waarde van den omzet van den
debiteur in 1932 aan de veiling, doch voor
geen honger bedrag dan f 5000.
Voor de berekening van het tot levens
onderhoud benoodigde zal slechts een
maximum van f 16 per week per debiteur
en voor loonen van (16 per week per vol
wassen arbeider mogen in rekening ge
bracht worden.
Van ieder toegekend crediet wordt on
middellijk mededeeling gedaan aan de
Commissie van Advies.
GEFORCEERDE VERKOOP VAN
AARDAPPELMEEL.
Ingediend is een wetsontwerp tot dek
king van het verlies op den geforceerden
verkoop van 600.000 balen aardappelmeel.
De gunstige werking van het crediet aan
de aardappelmeelindustrie is grootendeels
teniet gedaan door de toenemende afzetbe-
lemmeringen in het buitenland. Het ge
volg hiervan is geweest, dat de overtollige
voorraad aardappelmeel wel is vermin
derd. doch op 1 September 1932 nog altijd
600.000 balen bedroeg. Het spreekt van
zelf. dat dit voortdurend boven de markt
hangend sumlus van zeer grooten invloed
is op de prijsvorming.
Om te voorkomen, dat de prijs nog die
per zou vallen, heeft de regeering gemeend
de aardappelmeelmarbt te moeten sanee-
ren door het surplus nit de markt te ne-
1 men. Bovengenoemde 600.000 balen heeft
zij toen overgenomen tegen een prij8 van
f 8.per baal met de bedoeling dit meel
te verkoopen op een dusdanige wiize, dat
zekerheid zou worden verkregen, dat bet
niet wederom langs andere wegen de markt
zou bereiken en daardoor den afzet van
het meel der nieuwe campagne zou belem
meren.
Reeds zijn op deze wijze 200.000 balen
tegen een prijs van 6 gulden verkocht,
waarop alzoo een verlies is geleden van
400.000
Over den verkoop der overige 400.000
balen zijn nog onderhandelingen gaande
waaromtrent echter nog geen nadere me-
ledcelingen kunnen worden gedaan. Ook
hierbij zal getracht worden een zoo, hoog
mogelijken prijs te bedingen.
STEUN AAN DE RTET- EN GRIEND-
CULTUUR.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging en verhooging van Hoofdstuk 10 der
Rijksbegrooting 1933 (Steun aan de riet
en griendcultuur).
In de Memorie van Toelichting deelt de
minister mede, dat de steun aan de oogst
der grondbedrijven over 1932 geboden, ten
bedrage van 100 000, was gegrond op de
wenschelijkheid om de werkzaamheid in
de grindwaarden en de griendbewerkines-
bedrijven aan te moedigen en zoo mogelijk
de dreigende noodzaak af te wenden voor
de eigenaars om hun gewas ongeoogst te
laten, ten einde een groot verlies te voor
komen. Eenige verbetering is intusschen in
den toestand nog niet ingetreden. De ver
wachtingen van handel en industrie zijn
integendeel zoodanig, dat een verergering
van den toestand te vreezen valt. De mi
nister moest daarom besluiten niet alleen
tot voortzetting van de steunverleening
naar het voor den oogst 1932 geldende
plan, maar hij acht het tevens noodig een
ander onderdeel der teelt in de regeling te
betrekken, n.l. van het griendhout, waaruit
de zg. grauwe hoepels worden gemaakt
De grootte van den steun zal aangepast
worden aan de normen, thans voor het
geschilde product aangenomen.
Voor de uitvoering zal eenzelfde plan
van uitvoering worden gevolgd als geldt
voor de thans vigeerende steunregeling.
Voor de uitvoering zal een zelfde plan
van uitvoering worden gevolgd als geldt
voor de thans vigeerende steunregeling.
De toestand van de rietcultuur is even
treurig, zoo niet treuriger dan die van bet
griendhout. De prijzen van het product zijn
zoo laag. dat de kosten van het snijden
door de opbrengst niet eens kunnen wor
den gedekt. Het verlies op den oogst 1932
dreigt zich voor den thans verwachten
ooest weder te herhalen.
Ten einde ten minste een deel van de
cultuur zonder al te groot verlies voor de
eigenaren te behouden, zoo de minister
een bedrag van 100.000 van bet aange
vraagde crediet willen beschikbaar stellen
om naar algemeene regelen tot steun te
doen strekken. Met de uitvoering der steun
regeling zoude hij, mede om het aantal
steunorganen niet te zeer uit to breiden,
de thans werkzame Centrale Commissie
voor de griendcultuur willen belasten. Zij
kan gevoeglijk met één of meer leden, bij
zonder bekend met de behoeften en toe
standen der rietcultuur, worden uitge
breid.
De steun zal afhankelijk gesteld worden
van normen, ontleend aan hoeveelheid,
kwaliteit en verzorging van het geoogste
product en naar algemeen regeling worden
toegekend.
Het verstrekken van voorschot uit de in
uitzicht gestelde steunbedragen zal moge
lijk gemaakt worden voor die gevallen,
waarin wegens gebrek aan middelen of
crediet van den eigenaar het oogsten van
het gewas zou moeten achterwege blijven.
In totaal vraagt de minister thans aan
ƒ300.000 voor steun aan de riet- en
griendcultuur.
ONTWAPENING.
TERUGKEEREND OPTIMISME.
Het plan-Macdonald besproken.
De algemeene beschouwingen in de al
gemeene commissie over het ontwerp-ont-
wapenigsconventie van MacDonald heb
ben gisteren het vooruitzicht geopend, dat
het verdere werk der ontwapenigsconfe-
rentie zal plaats vinden op den grondslag
van dit ontwerp.
Zeven van de acht sprekers hebben gis
teren uitdrukkelijk zich voor dit denkbeeld
uitgesproken. Alleen de Poolsche gedele
geerde die den indruk wekte, dat hij ver
warring wilde stichten, heeft zich over
dit punt nog niet uitgelaten.
Het politiek belangrijkste was wel dat
de Roemeen, Titulescu, namens de kleine
entente uitdrukkelijk in overweging gaf,
het ontwerp van Macdonald als verderen
grondslag der discussies aan te wijzen.
Hiermede vereenigden zich ook de twee
van de gewezen bondgenooten van Duitsch-
land uit den wereldoorlog, n.l. Hongarije en
Turkije en voorts de gedelegeerden van de
vier tot de groep der kleine acht behooren-
de Staten, die gisteren het woord voerden,
n-1. die van Nederland, Noorwegen, Dene
marken en Zwitserland.
Natuurlijk verklaarden allen, dat zij
eenige amendemnten op het ontwerp-con-
ventie van Macdonald zouden indienen,
doch zij allen achtten het plan van Mac
donald in staat om de conferentie voor een
mislukking te behoeden.
Rede van prof. Rutgers.
Professor Rutgers beeft gisteren een
met ironische geestigheden doorspekte re
devoering gehouden, waarin hij de instem
ming der Nederlandsche regeering met de
groote lijnen van het plan-Macdonald ver
kondigde.
Onze gedelegeerde vergeleek de ontwa
peningsconferentie met bet schip van Co
lumbus, op zoek naar Amerika. Evenals
de bemanning van dat schip vragen de ge
delegeerden zich vaak af: „Waarheen wor
den we gedreven, hoe zullen wij ons doel
bereiken
Professor Rutgers verklaarde, dat voor
al de Nederlandsche delgatie zal medewer
ken aan de behandeling van het Britsche
plan met het vurig verlangen, bet te zien
slagen en met den vasten wil bij te dra^
gen tot het positief resultaat van de confe
rentie.
Professor Rutgers besprak hierop de
verhouding tusscben de conferentie en de
verschillende regeeringen. Niet van betgeen
de gedelegeerden te Genève doen, doch
van de verschillende hoofdsteden der we
reld hangt ten slotte het lot der conferen
tie op de eerste plaats af. Hierdoor zullen
teleurstellingen van nieuwe vertragingen
ontstaan, indien de regeeringen eerst met
ander regeeringen met analoge belangen
of analoge verantwoordelijkheden overleg
zullen plegen. Niemand zal echter de recht
matigheid af het nut van dergelijke onder
linge raadplegingen kunnen ontkennen.
De conferentie zal goed doen bijeen te
blijven, teneinde aldus de regeeringen aan
te sporen met zooveel mogelijk spoed tot
beslissingen te komen.
Professor Rutgers gaf in overweging het
ontwerp-conventie van Macdonald als
grondslag voor verdere discussies aan te
nemen.
DUITSCHLAND
MACHTIGINGSWET THANS
VAN KRACHT.
Door Hindenburg geteekend.
De Donderdag door den Rijksdag aange-
men machtigingswet i6 gisteren door rijks-
president von Hindenburg onderteekend
en dientengevolge in kracht getreden.
De houding van het Centrum.
De Centrumsfractie van den rijksdag is
Vrijdagochtend nog eens bijeengekomon.
Den partijleider, prelaat dr. Kaas werd
dank gebracht voor zijn moeizaam en opof-
terend werk der afgeloopen weken. De
fractie wees er op, dat de verklaring van
den partleider nopens de machtigingswet
gedragen wordt door de oude grondge
dachte der Centruraspartij: volk en staat
te bewaren voor chaotische ontwikkelingen
en in samenwerking met alle tot opbouw
bereide volksdeelen bet staats- en maat
schappelijk leven van Duitschland te ver
nieuwen uit de levende krachten van hot
christelijke volk. De partij blijft aan dit
principe trouw.
De geruchten zijn ontstaan, doordat dr.
ning voornemens zou zijn, uit de cen
trumsfractie van don rijksdag te treden,
worden tegengesproken.
De geruchten zijn ontstaan, doorditn dr.
Brüning zich in de fractievergadering ver
zet heeft tegen het stemmen voor de vol-
machtenwet» Hij heeft zich echter, nadat de
fractie eenmaal het besluit had genomen,
voor de wet te stemmen, aan de partij-
tucht onderworpen en bij de stemming in
den rijksdag voor de volmachtcnwet ge
stemd.
BEZOEK VAN HITLER AAN
MUSSOLINI.
Begin April verwacht.
Volgens betrouwbare berichten zal Hit-
Ier begin April naar Rome vliegen voor
een bezoek aan Mussolini.
Een aantal leiders van de Stahlhelm
hebben de uitnoodiging van den Duce, om
naar Rome te komen, aanvaard en zijn van
plan tegen Pinksteren met een afdee-
1 ling Stahlhelm-leden naar Rome te raan.
