24ste Jaargang
ZATERDAG 25 MAART 1933
No. 7466
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BERICHT
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele
bet tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Waarom stemmen op-de
R.K. Staatspartij?
Waarom stemmen we op Woensdag 26
April op de R. K. Staatspartij?
Omdat de R. K. Staatspartij streeft naar
zooveel mogelijk productieven arbeid
en niet wil meewerken aan veriaging van
steun voor de werkloozen.
De R. K. Staatspartij streeft naar zoo
veel mogelijk productieven arbeid.
Dat blijkt hieruit, dat zij steeds krachtig
heeft aangedrongen op en loyaal heeft ge
steund regeeringsmaatregelen, waardoor
werkgelegenheid in de bedrijven zooveel
mogelijk behouden blijft.
Dat blijkt ook hieruit, dat zij de regee-
ring steeds heeft gesteund m en gestuwd
naar het doen uitvoeren van openbare wer
ken. Ten bewijze hiervan het volgende.
Toen het rapport-Weiter verschenen was,
heeft de Katholieke Kamerfractie aan de
Regeering doen weten, dat zij op den steun
van de Katholieke Kamerleden (die, geluk
kig. een aangesloten bloc vormenj) niet zou
kunnen rekenen, indien zij, tengevolge van
bet advies in het rapport-Weiter, de open
bare werken in 't bijzonder de Zuiderzee
werken zou stopzetten. Dit optreden van
onze Kamerleden is toen niet aan de groo-
te klok gehangen doch ia ons pas onlangs
bekend geworden.
En in dieze fde mededeeling aan de Re
geering werd bericht, dat de Katholieke
Kamerfractie onvoorwaardelijk verderen
steun aan de Regeering zou opzeggen, in
dien aan de steunnormen zou worden ge
tornd waarvoor toen inderdaad gevaar
dreigde
De huidige werbloozensteun is niet vol
maakt, volstrekt niet. Er kan aan verbeterd
worden; dat b.v. in Leiden de steun min
der is, dan in groote steden, achten wij niet
gemotiveerd. Maar wij mogen toch ook wel
opmerken, dat b.v. de socialistische pers
onlangs met zoo vet mogelijke letters op
de eerste pagina mededeelde, dat in Ne
derland de werkloozen-uitkeering hooger en
beter is, dan de arbeidsloonen in Sovjet-
Rusland. En ook, dat nergens ter wereid
vanwege de overheid een grootere onder
steuning aan de werkloozen wordt verleend.
Met dit al i3 we behoeven 't eigenlijk
niet te zeggen, de toestand, waarin de
werkloozen verkeeren, ook in stoffelijk op
zicht, droevig, vooral bij langdurige
werkloosheid. Wip er anders over zou den
ken, zou zich ernstig moeter afvragen, of
hij zich nog Christen mag noemen..-.
En daarom mag er zeker geen verslech
tering komen in den werkloozen-steun!
Uit volle overtuiging kunnen wij verkla
ren, dat wie bij de verkiezing zijn stem wil
geven aan een partij, welke met alle
kracht wil bevorderen de werkgelegen
heid en we.ke voor hen, die werkloos zijn,
de bestaande steunregeling zeker niet wil
verslechteren, maar eerder wil verbeteren
stemmen kan op de R. K. Staatspartij.
V Democra.ie en dictatuur.
De socialistische pers verwijt aan de
communisten, dat deze Hitler aan het be
wind hebben gebracht:
De communisten hebben altijd op Hit
ler's macht aangestuurd. Zij hadden in
het hoofd, dat eerst het fascisme aan de
maoht moest komen, opdat hieruit dan
de communistische overwinning zou
voortkomen. Het is de oude, afschuwe
lijke tactiek van de anarchisten: alles
zoo slecht mogelijk maken, in de hoop
dat het verzet daartegen de revolutie zal
beteekenen. Van de communisten is de
(hier ook, door wat thans de O.S.P. is,
overgenomen) leuze- „Liever Hitler dan
Brüning", de katholieke rijkskanselier
De communisten wilden Hitler be>wust.
Daar is veel waars in wat hier wordt
gezegd.
Wij willen niet zeggen, dat de commu
nisten in Duitschland nu krijgen hun „ver-
STEUN AAN DEN LANDBOUW
INSTELLING CENTRAAL FONDS.
DE REGEERING WIL MEER
VOLMACHT.
„Van het geheele volk mogen thans offers
gevraagd".
Na hetgeen de regeering reeds heeft
voorgesteld om verschillende onderdeeieu
van net land- en tuinbouwbedrijf door steun
te beschermen tegen verlies of tot een re
delijk resultaat te voeren, is zij, naar de
ministers van Economische Zaken en Ar
beid en Financiën thans betoogen, tot hot
inzicht gekomen, dat nog andere wegon
moeten Worden ingeslagen om op meer al-
gemeeno en stelselmatige wijze steun te
kunnen brengen, zoodat overal, waar dit
allernoodigst is, kan worden opgetreden.
Deze gedachte heeft geleid tot instelling
van een centraal fonds tot steun aan den
land- en tuinbouw en tot het scheppen van
een mogelijkheid tot algemeene toepassing
van bevoegdheden, tot beden slechts voor
eeuige producten verleend. De regeering
heeft dan ook bij de Staten-Generaal eeu
wetsontwerp aanhangig gemaakt tot het
vcrleenen van bevoegdheden die het mo
gelijk maken buitengewone maatregelen te
nemen in het belang van den landbouw.
De algemeen bekende feiten, de resulta
ten van nadere studie, het geheele aanzien
van den toestand in den land- en tuinbouw
hebben de regeering doen besluiten ten
spoedigste en stelselmatig tegen de voort
schrijdende ontwrichting alle beschikbaie
verwcerkrachten in het geweer te roepen.
Van het geheele volk mogen thans offers
gevraagd worden in den strijd tegen de el
lende van uitputting en verarming van het
platteland.
De bedoeling van de instelling van het
fonds is om den steun aan land- en tuin
bouw zooveel mogelijk tot één geheel te
maken, wat verschillende voordeelen biedi.
oa. productiever aanwending van beschik
bare gelden, betere samenwerking van de
verschillende organen, meer centralisatie
in de leiding, en inperking van de behee-
rende en adviseerende organen. Op kleinet
gebied en in onderdeelen zulen ter uitvoe
ring van deze wet gewestelijke en plaat
selijke organen regelend en uitvoerend heb
ben op te treden.
BINNENLAND
DE BEDRtJFSRADENWFT IN DE
EERSTE KAMER.
De vo'gende week in behandeling.
Naar de „Msb."' verneemt, kan aanstaan
de week de aanvang van de behandeling
der Bedrijfsradenwet in de Eerste Kamer
worden verwacht.
In verband met andere kleine wetsont
werpen alsmede de vraag om nieuwe inlich
tingen, wordt het twijfelachtig genoemd of
de Kieswet nog vóór Paschen behandeld
zal worden.
IN DE SI GARENINDUSTRIE.
De collectieve arbeidsovereenkomst
De vier werkliedenorganisaties in de si-
garenindustrie ontvingen, naar wij ver
nemen, gisteren dus op den dag dat het
Verbond van Verenigingen van sigaren
fabrikanten zijn 25-jarig bestaan feeste ijk
herdacht van dit Verbond en van de
Nederl. Vereeniging van Sigarenfabrikan
ten bericht, dat zij de op 31 Mei a.s. af-
loopende coll. arbeidsovereenkomst tegen
dien tijd opzeggen.
Tevens werd gemeld dat binnenkort een
uitnoodigine voor een bespreking over den
inhoud van het nieuwe af te sluiten collec
tief contract zal verzonden worden.
UIT HET METAALBEDRIJF.
Loonsverlaging verworpen.
De gisteren gehouden vergadering van
de drie samenwerkende metaalbewerkers-
organisaties hebben het voorstel van de fa.
Stork en Co. te Hengelo tot vijf procent
loonsverlaging met algemeene stemmen
verworpen en dit aan den voorzitter van
den Metaalbond bericht.
diende straf". Maar wèl, dat ze zelf den
toestand hebben geschapen, waarin ze nu
verkeeren.
Enhetzelfde kan worden gezegd tot
de socialisten. Door de verdwazing in
de democratie, waaraan de socialisten
vaak zoo ergerlijk meedoen, wordt de dic
ta tuut voorbereid en komt deze in o zoo
veler hoofden te staan als de ecnig-wen-
schelijke oplosfsing of: als het minste van
twee kwaden! Mochten de socialisten
dit 'ns goed begrijpen!
VETVERZORGING IN DUITSCHLAND.
Hoogore rechten op margarine.
Volgens een in de Reichsanzeiger van
gisteren gepubliceerde verordening wordt
het invoerrecht voor margarine enz. ver
hoogd van 30 tot 75 mark per 100 K.G. Het
recht van 60 mark volgens het z.g. „Ober-
tariP' vervalt hiermede.' Ook het invoer
recht voor margarinekaas enz. wordt van
30 tot 75 mark per 100 KG. verhoogd. Het
invoerrecht voor kunstspijsvet zal voortaan
75 mark bedragen, in plaats van, zooals tot
dusver, 12.50 mark. De verordening treedt
op 29 Maart 1933 in werking.
NIEUWE REGELING VOOR
TELEGRAAFVERKEER.
Met ingang van 1 April a.s.
Met ingang van 1 April a.s. treedt een
aantal bepalincen van het op de telegraaf-
conferentie te Madrid vastgestelde nieuwe
internationale telegraaf-reglement in wer
king. Zij betreffen de dringende-, uitge
stelde- en briefte egrammen.
Voor de dringende telegrammen wordt
een belansrrijke tariefsver'aging uitgevoerd.
De prijs hiervan, tot dusver het drievoudiee
van het gewone tarief, wordt n.L. ook ir be*
binnenlandsch verkeer, verlaagd tot twee
maal het gewone tarief, een verlaging dus
van 33 1'3%.
Indien men bedenkt dat 94% van de
dringende binnenlandsche telegrammen
binnen 5 minuten na de aanbieding op de
plaats van bestemming is. dan mag worden
verwacht dat het aantal dezer telegrammen
belangrijk zal toenemen.
Uitgestelde telegrammen kunnen voort
aan, ongeacht de bestemming, gesteld wor
den in al'e talen welke ook voor gewone
telegrammen in verstaanbare taal zijn toe
gelaten. Voorts is het gebruik van in let
ters geschreven getallen niet meer aan be
perking onderhevig. Al'een getallen in cij
fers. handelsmerken *a verkorte uitdruk
kingen als ,.cif" ..fob" enz. mogen slechts tot
1 3 van het aantal woorden in een uitge
steld telegram voorkomen.
Ook voor brieftelegrammen is een nieuwe
retreling ingevoerd.
Voor het buiten-Europeesch verkeer
(nachtte'eerammen en brieftelegrammen) is
het tarief uniform gesteld op 1 '3 van Tiet
tarief Als minimum is algemeen de prijs
van 25 woorden gesteld. Het tarief voor de
Europeesehe brieftelegrammen is onveran
derd gebleven.
In het verkeer met Ned.-Indië blijft ech
ter de tegenwoordige lagere prijs gelden n.'.
62'cent per woord met e enminimum van
f 12.50 (voor 20 woorden).
Europeesche briefte'egrammen en nacht-
telegrammen worden besfeld den morgen,
volgende op den dag van aanbieding; de
buiten-Europeesche brieftelegrammen den
morgen van den tweeden dag volgende op
dien van aanbieding.
Op brieftelegrammen zijn overigens Tn
het algemeen dezelfde bepa'ingen van toe
passing als voor uitgestelde telegrammen.
De weekeindtelegrammen worden afge
schaft.
UITBREIDING LUCHTPOSTDIENST.
Met ingang van 1 April a.s. wordt de
luchtpostdienstregeling opnieuw uitgebreid
met de volgende diensten, welke zoowel
voor de o\erbrenging van brief- als pak-
ketpost zullen worden gebezigd
AmsterdamRotterdamEssen /Miihl-
heim—Halle LeipzigPraag (op werkda
gen) van Amsterdam-Schiphol 10 u. 10. Ver
zending van brief- en pakketpost vour
Duitschland en Tsjeoho-Slowakije.
AmsterdamEssen MühlbeimDüssel-
dorf—KeulenFrankfurt (Main)—Mann
heim (op werkdagen). Aansluiting o.a. naar
Zürich. Verzending van brief- en pakket-
post voor Duitschland en Zwitserland.
OLIE-HEFFING WEER UITGESTELD.
De Crisis-Zuivel-Centrale maakt bekend,
dat in vei band met gewijzigde omstandig
heden de aangekondigde heffing op olie,
die 3 April a.s. in werking zou treden, voor-
loopig wordt uitgesteld.
Aanvragen om toezending van oüemer-
ken (banderolles), zakboekjes e.d. zullen
derhalve vooralsnog niet worden uitgevoerd
DE NEDERL. SPOORWEGEN.
Kortingen verlaagd.
Eenigen tijd geleden berichtten wij, dat
de directie der Nederlandsohe Spoorwegen
had aangekondigd de premiën, toelagen
enz. van het personeel aanzienlijk te ver
lagen.
Over deze kwestie heeft de Personeel-
raad dezer dagen een onderhoud gehad
met de directie, waarbij van werknemers-
zijde tegen deze zeer sterke verlagingen
stelling werd genomen.
Het resultaat van de conferentie was,
dat de kortingen op do premiën, toelagen
enz. tot een geringer bedrag zullen worden
toegepast dan door de Spoorwegdirectie
wa« voorgesteld.
JOODSCHE FAMILIES UIT
DUITSCHLAND NAAR DEN HAAG.
Naar men aan de „N. R. Crt." mededeelt,
zijn de Laatste dagen te Den Haag door be
middeling van een aldaar woonachtige
Joodsche familie verschillende woningen
gehuurd ten behoeve van een aantal Jood
sche gezinnen die thans in Duitschland
woonachtig zijn vooral in Frankfort eu
naasten omtrek, doch ook in andere ste
den van het Duitsche Rijk doch die ui
verband met het optreden der nationaal-
socialisten het raadzaam hebben geoor
deeld, Duitschland te verlaten en zich met
terwoon in de residentie te vestigen.
Onder ben, die herwaarts komen, bevindt
zioh ook, zoo vertelt men ons, een Joodsche
familie van Nederlandsche nationaliteit uit
Berlijn, die in de jongste gebeurtenissen
aanleiding heeft gevonden met achterla
ting van verschillende bezittingen de wijk
te nemen. De auto van deze familie, die
te Berlijn in beslag genomen was. is na be
middeling van den Nederlandschen consul
weer ter harer beschikking gesteld.
Bestrijdinq van rrala-fide zaakwaarnemers
in de Kantongerechtsgebouwen.
Men schrijft ons:
Sommige zaakwaarnemers dringen aan
gedaagden die in civiele zaken zelf voor
den Kantonrechter verschijnen, in de wacht
kamers en gangen van de Kantongerechts
gebouwen hun hulp(?) op. In Amsterdam
zijn na een onderhoud tusschen den Kanton
rechter aldaar en het Bestuur van de Ne
derlandsche Vereeniging van Rechtskun
dige adviseurs maatregelen genomen om
aan dien misstand een einde te maken.
O.a. is daartoe op verschillende p.aatsen
in het Kantongerechtsgebouw te Amster
dam een waarschuwing voor her publiek
aangebracht, waarvan de tekst luidt:
„Draagt Uw zaken niet op aan personen,
die zich daartoe tot U wenden".
De Kantonrechter te Leiden heeft thans
aan het Bestuur van genoemde vereeniging
bericht, dat het Amsterdamsche voorbeeld
is gevolgd en dat thans ook in het Leidsche
Kantongerechtsgebouw bedoelde waarschu
wing is aangebracht.
VERKOOP PER AUTOMAAT.
Art. 3 van de winkelsluitingswet bepaalt,
dat de verkoop per automaat buiten «ie
werkingssfeer van deze wet vait. Het was
te voorzien, dat vele winkeliers zich nu op
deze wijze van verkoop zouden gaan toeleg
gen, ten einde te trachten het fmancieeie
nadeel voor hen aan de winkelsluitingswet
verbonden, eenigermate op te heffen.
Sedert Mei 1930 is dan ook het aantal
geplaatste automaten steeds toegenomen,
en aangenomen mag worden, dat thans on
geveer 90U0 stapelautomaten en 900 rijen-
loketten in gebruik zijn.
De gemeenten hebben echter gemeend
deze wijze van verkoop niet ongemoeid te
moeten laten. De eene gemeente legt be
lemmeringen in den weg uit een oogpunt
van verkeersbelangen, een andere voert
aesthetische bezwaren aan, terwijl er ook
zijn, die zulke hoo£e precario's heffen, dat
het voor een winkelier geen zin heelt een
automaat te plaatsen.
Ook de rechter heeft al met de automa-
tenkwestie te doen gehad. Ln de eerste
plaats hebben wij het vraagstuk van het
z.gm. bijvalverbod Verschillende gemeen
ten, met Amsterdam voorop, meenden bij
gemeentelijke verordening het bijvullen
van automaten tijdens de sluitingsuren te
moeten verbieden. De Hooge Raad heelt
echter enkele weken geleden beslist, dat
de gemeenten op grond van Art. 3 der win
kelsluitingswet dit recht niet hebben.
Ook zijn er thans bij de rechterlijke inr
stanties processen hangende, waarin uit
gemaakt moei worden, of een bepaald ap
paraat al dan niet als een automaat is op
te vatten. Het betreft dan meest de een of
andere vernuftig uitgedachte installatie,
waarmede de eigenaar echter minstens
evenveel bemoeienis heeft, als wanneer bij
achter de toonbank staat.
Er heerscht dus groote onzekerheid be
treffende den verkoop per automaat, en dit
doet ons de meening opperen, dat een
Rijksregeling noodzakelijk zal zijn. De Ro-
geering beeft dit zelf ook gevoeld, en aan
Nijverheids- en Middenstandsraad om ad
vies gevraagd, welk advies bevestigend
luidde.
O.i. zal het echter niet noodig zijn een
aparte wet in het leven te roepen, doch za!
volstaan kunnen worden met een aanvul
ling van de winke'sluitingswet. Terloops zij
opgemerkt, dat wij in dit verband over het
al of niet wenschelijke van dez.e wet niet
spreken. Die aanvaarden wij als gegeven
En dan zal onze Regeering toch niet kun
nen dulden, dat de verkoop per automaat
feitelijk die heele Winkelsluitingswet tot
een aanfluiting kan maken. Daarom zullen
Zij die zich per 1 April a.s.
wenschen te abonneeren op ,,DE
LEIDSCHE COURANT", ontvan
gen de voor dien datum verschij
nende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
MacDonalds ontwapeningsplan te Genève
besproken en door verschillende delegaties
als grondslag vcor de besprekingen aan
vaard. (3e blad).
Gaat Hitler begin April naar Mussolini?
(3e blad).
De kwestie der gearresteerde Britten in
Rusland. (3de blad).
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot verlee
ning van buitengewone bevoegdheden aan
de regeering tot het nemen van maatrege
len in het belang van den landbouw.
Instelling van een centraal crisisfonds voor
den steun aan den landbouw. (1ste blad).
De Eerste Kamer heeft de póstbegroo-
ting z. h. s. aangenomen. Minister Reymer
over het radiovraagstuk. (1ste blad).
Bij de Staten-Generaal zijn een aantal
wetsontwerpen ingediend, welke nieuwe
steunmaatregelen bevatten voor de Aals-
rreersche bloemenkweekers, de aardappel
meelfabrikanten en voor de riet- en grient-
cultuur (3de blad).
Met 1 April wordt de luchtpostdienst op
nieuw uitgebreid. (1ste blad).
In Den Haag zijn verscheidene huizen
gehuurd door in Duitschland woonachtige
Joodsche families, die binnenkort naar ons
land zullen emigreeren. (1ste blad).
bij wet minstens twee kwesties geregeld
moeten worden.
Het principe van de winkelsluitingswet
is. dat op bepaalde tijdstippen de winkelier
zioh niet met den verkoop van zijn artiko-
!en mag bemoeien. En daarom zal onze Re
geering o.i. in de eerste plaats niet anders
kunnen doen dan een biivulverbod uitvaar
digen. Want laat zij het bijvullen van een
automaat geheel vrij. dan wordt de winkel
sluitingswet feiteliik tot paskwil en zou het
waarschijnlijk beter zijn deze op te heffen.
Maar in de tweede plaats zal de wet het
begrin -automaat" zoo moeten omschrij
ven. dat dit een apparaat is. waarmede de
winkelier als hii het eenmaal gevuld heeft,
zich niet meer behoeft te bemoeien. Hier
tegen kan toch geen enkel bezwaar be
staan. De automaten-industrie weet dan.
waaraan zij zich te houden heeft, en heeft
bovendien een sterke prikkel om alleen
goed functionneeren^e apnaraten in den
handel te brengen Want doet zij dit niet,
dan kriigt de winkelier allerlei overlas*,
en zal de betrokken industrie haar debiet
zien verminderen.
Bovendien lijkt het ons nog gewenscht,
dat de wet enkele bepalingen geeft over
de bij gemeentelijke verordening te hef
fen precario's voor automaten, die boven
gemeentegrond uitsteken. Anders toch is
de kans groot, dat de winkelier in de eene
gemeente benadeeld wordt tegenover die
in een andere gemeente, doordat hij een
hoogere precario moet betalen. Tevens kan
dan voorkomen worden, wat zich schijnt
voorgedaan te hebben, dat de gemeente
den winkelier voor het plaatsen van zijn
automaat een dergelijke financieele last
oplegt, dat hij dien automaat practisoh met
rendabel kan maken.
Natuurlijk zal het noodzakelijk zijn. dat
ook de gemeenten iets te zeggen hebben
in deze manier van verkoop. Speciaal de
wijze, waarop de automaten geplaatst mo
gen worden, zal aan haar comnetentie over
gelaten kunnen worden. Automaten staan
nu eenmaal langs den openbaren weg, en in
dat geval komt het „algemeen belang" Ier
sprake, waarover de gemeenten hebben te
j waken.
