24ste Jaargang ZATERDAG 18 MAART 1933 No. 7460 DAGBLAD VOOR LEDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN WIE ONTSTAK DEN RIJKSDAGBRAND? BERICHT De a.s. Tweede Kamerverkiezing 3)e Êcid6clve0oii^ant DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met Geillustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Waarom stemmen op de R.K. Staatspartij? "Waarom stemmen we op Woensdag 26 April op de R.-K. Staatspartij? 3. Omdat wij op geen enkele andere partij onze stem willen uitbrengen. Een Katholiek stemt niet op den Vrij heidsbond of op een der andere liberale partijen. Wij staan principieel tegenover het Li beralisme, zooals wij principieel staan te genover het Socialisme. 't Zou laster zijn, te beweren, dat de Kerk niet met dezelfde beslistheid stelling neemt tegenover de ernstige dwalingen van het Liberalisme als tegenover de ernstige dwalingen van het Socialisme Maar, afgezien van principieele bezwa ren, zal er toch onder ons niet zoo heel veel worden gevoeld voor de liberale par- tijenOm verschillende redenen niet. Er is een tijd geweest, dat er Katholie ken waren, die 't „gekleed" vonden staan, als zij sympathieën hadden voor het libe ralisme zoo'n soort mentaliteit als van iemand, die trotsch is op een rijken of een deftigen vriend. Maar die tijd is ge weest; dat is de volmaakt verleden tijd. De Katholieken zijn nu ook in het maat schappelijk leven, zijn nu ook in de poli tiek zichzelf. Zeker, er zal ona nu van alle kanten worden voorgehouden, dat alléén de libe rale politiek ons uit de financieele chaos zal kunnen redden, terwijl de politiek van anderen ons er nog dieper in zal storten. Maar wij kennen de grootspraak. En wij kunnen de waarheid van die bewering toet sen aan de practijk. Bij de behandeling van de Leïdsche ge- meentebegrooting verklaarde de woor- voerder van den Vrijheidsbond, dat de fi nancieele politiek van B. en W. (ondanks, dat er in het College ook een lid van den "Vrijheidsbond zitting heeften van dezer adviseurs eenvoudig knoeiwerk ishij zag er heel laag op neer. Maar.hij 6telde er toch niets anders voor in de plaats, deed daartoe zelfs niet de minste poging en gaf hiervoor geen enkele aanwijzing. Een „po litiek" die in wezen gelijk is aan die der Communisten't Gebeurt meer, dat de uitersten of schijnbaar-uitersten elkaar ra ken of ten slotte blijken met elkaar over een te stemmen. En hoe is de houding van den Vrijheids bond in het Parlement? Minister De Geer heeft op de algemeene vergadering der Chr. Hist. Unie te Amster dam een rede gehouden, waarin hij den Vrijheidsbond op een fijn-sarcastische ma nier de les leest. Hij verklaarde, niet den indruk te heb ben, dat alle Parlementsleden voldoende hun verantwoordelijkheid beseffen; de leer is wel goed, maar het leven laat te wen- schen over. Aldus de Minister, die zeide daarbij in bijzonderheid te denken aan een fractie der linkerzijde, die, tijdens het jongste begrootingsdebat, bij de algemeene beschouwingen aandrong op sterke bezui niging, terwijl, toen de concrete dekkings maatregelen aan de orde kwamen, de ééne spreker de bezuiniging bestreed bij Defen sie, de ander bij Onderwijs, de derde bij de Volksgezondheid, de vierde bij Justitie. Dat het niettemin, aldus de Minister, met de leer in orde bleef, bleek gelukkig kort daarna, toen een nieuw belastingont- wep werd ingediend en het orgaan dier fractie schreef, dat beter dan zwaarder be lasten zou zijn„bezuinigen". Aldus de strijdvaardige parlementariër, die hier een politieken tegenstander be strijdt op een zoo elegante wijze, dat het misschien hem en ook anderen een geeste lijke hartverkwikking schenktmaar waarbij toch de slagen heel hard neerko men. Een Katholiek denkt er niet over, om zijn stem te geven aan den Vrijheidsbond of aan een andere liberale partij, omdat hij principieel staat tegenover de liberale beginselen; omdat hij positief wil een nieuwe ordening der maatschappij, waarmede de liberaal krachtens zijn beginselen niet zal kunnen instemmen. De communisten zeggen: niet wij! PERSCONFERENTIE MET „EEN ONBEKENDE" „Zou ik uw „geehrten Namen" mogen op- teekenen „Liever niet. Het is veiliger van niet'* antwoordde Herr X, die als tegenhanger van Herr Helmut Heisig naar Holland was gekomen om maar nu eens van com munistische zijde de openbare meening voor te lichten over den Rijksdagbrand. Deze heer X, die tegen het geëerd wor den van zijn familienaam in Duitsohland klaarblijkelijk ernstige verdenkingen koes terde, was een door de Kommunistische Partei Deutschland geautoriseerde persoon, die, op uitnoodiging van de Communisti sche Tweede Kamer-fractie in Nederland, uiteenzettingen kwam geven aan de pers over de brandstichting in het Rijksdagge bouw. De pers-conferentie, welke maar matig bezocht was, had plaats in een der zalen van het Park-Hote! te Amsterdam, uit welke zaal men een triest uitzicht had op een gevangenis en een ziekenhuis twee instellingen d'e bij communistische omwen teling, en welke omwenteling ook op de meest efficiente wijze in gebruik plegen te worden genomen. Gastheer was de heer Wijnkoop aan allen welbekend. Wat de X. vertelde leverde weinig nieuws op. Groot was begrijpelijk zijn verontwaar diging over de behandeling, die de com munisten in Duitschland van de Nazi's, met hun S.S. en S.A. mannen, ondervinden. Er zit evenwel een tragi-komische kant aan deze verontwaardiging. Terreur stuit ieder rechtgeaard Nederlander tegen den borst. Maar dit is het komische in de communis tische verontwaardiging, dat, wanneer de roode broeders bereikt hadden wat nu de Nazi's hebben ingepalmd de Staatsmacht het er in Duitschland heel wat bloediger naar toe zou gaan. Die verontwaardiging doet daarom sterk egoïstisch, aan. Het communisme 6chrikt voor niets of niemand, voor God noch ge bod terug oip met bloed en tranen het „ideaal'1 te bereiken maar wanneer roode kameraden (die zich allesbehalve behoorlijk gedragen en voor geen moord terugdeinzen) worden beknot in het uit- oefenen van gewelddaden dan is het schandaal niet van de lucht. Nu moet men vooral niet denken, dat wij de Nazi's in bescherming willen nemen. Deze lieden hebben te veel van Machiavel- li's ijskoude theorieën opgezogen, om nog aanspraak te maken op waardeering. En de gebeurtenissen der laatste weken heb ben uitgewezen, hoe verfoeilijk de theorie in Praktijk gebracht wordt. Maar dat wij in weeromstuit de communisten als onschuldige engelen moe ten gaan beschouwen dat is te veel ge vergd. Het standpunt: van twee kwaden er géén kiezen, is wel het beste, wat men kan innemen om de vraag: „wie stak de Rijks dag in brand?" juist te beantwoorden. De publieke opinie acht beide partijen zoowel uiterst-links als uiterst-rechts er toe in staat. Doch wie is de schuldige? Misschien blijft deze vraag altijd onop gelost. Herr Helmut Heisig zegt: de commu nisten. Herr X zegt: de nat ionaal-socialisten. Men kan den heer Heisig gelooven, men kan den heer X. gelooven. Men kan niet beiden gelooven, maar wel aan beiden twij felen. En in twijfel zijn wij gebleven óók na de conferentie van gisteren. De communistische afgezant wees op de tegenstrijdigheid in de verklaringen van den heer Heisig, dat er maar één dader is geweest, en daartegenover de fantasti sche verbalen over een onderaardsche gang langs welke de andere brandstichtende communisten zouden zijn ontvlucht. Van die andere daders heeft men nooit meer iets vernomen. Wanneer de Leidenaar Van der Lubbe de eenige dader is dan zal tooh moeten wor den aangetoond, dat hij communist wa-s. Wel heel toevallig vond epr. het, dat op Van der Lubbe, die bij zijn arrestatie niets meer aan 't lichaam had dan een broek, juist in die broek de „Ausweis" is gevon den, dat hij communist was. Spr. zeide, dat Van der Lubbe echter te Prögnitz als nazi stond ingeschreven en in de woning van den nat.-soc. burgemeester dier gemeente verbleef vóór de brandstichting. Spr. ver telde van allerlei geheime voorschriften, die de Duitsche regeering zou hebben rond gezonden om een verdere „Discreditee- rung1' van de N.S.D.A.P. te voorkomen. Van een medeplichtigheid van Torggler (comm. Rijksdagafgevaardigde) hoort men niets meer. Wel durfde spr. verklaren, dat Hitier en Goering het zouden „billigen'1 als Torgler uit den weg werd eruimd. Wat daarvan alles waarheid is, kan men niet beoordeelen. Kein anstandiger Mensch* zei Herr X. „hat geglaubt, dasz die Brandstiftung von der K. P. D. ausgegangen sei". Na deze (mislukte) speculatie op ons ge voel van eigenwaarde, liet de afgezant van Moskou de Rijksdagbrand varen, om ver schillende oncontroleerbare gebeurtenissen te vertellen uit hei Hakenkruis-paradijs kennelijk met de bedoeling stemming tegen Duitschland te verwekken. We vinden het treiteren van commu nisten en de mishandelingen, waaraan zij bloot staan, inderdaad verschrikkelijk. Een mensch wordt echter op den duur aan veel gewoon, óók aan wat verschrikkelijk is om te hooren. Na de hemeltergende geweldda den die in Rusland zijn gebeurd en die zooals nu en dan openbaar wordt nog wel gebeuren, vinden wij wat in Duitsoh land geschiedt inderdaad nog erg, maar niet in vergelijking met hetgeen het Sovjet-droomland heeft te zien gegeven. Vinden wij de communisten-vervolging ellendig de overvallen op Joodsche bur gers grijpen ons nog heviger aan. Zij zijn eerzame burgers, maar het communisme dit mogen we niet uit het oog verliezen is een staatsgevaarlijke beweging, die, on der het mom van vrijheid voor allen, der. mensch tot slaaf maakt. Beslist pharisee8cb werd de „groote onbekende" toen hij wees op een toene mend oorlogsgevaar in Duitschland. Er bestaat naar onze meening geen grooter gevaar voor de wereld, dan de angstwekkende uitbreiding en modernisee ring tot-in-de-puntjes van het Russische leger 1 Bij de korte discussie die na de uiteen zettingen van den heer X. volgde, kwam de spreker nogmaals terug op het ontzetten de gevaar, dat vanuit Duitschland de ge- heele „Friedensliebende Menschheit" be dreigt. Een vos, die de passie preekteHet Roode leger ligt op de loer voor een „hei ligen oorlog*1, om in zeeën van bloed zijn ideaal van broederschap aan de geheele wereld op te dringen. Hoewel in de zaal van het Parkhotel slechts een tiental personen te zamen wa ren, kon het niet anders, of er m o e s t en zou „kift" ontstaan tusschen de socialis tische vertegenwoordigers en de commu nisten. De persman van „Het Volk" werkte op het geweten van de communisten, die de eenheid verzaakten. (Geweten lijkt ons overigens een weinig-Marxistisch begrip). De communist echter bleef de socialisten beschouwen als „de hoofdvijand in het leger der arbeidersklasse1'. Met deze schermutseling rood-rood ein digde de persconferentie van den heer X. Veel wijzer zijn we er niet geworden. Zij die zich per April a.s. wenschen te abonneeren op „DE LEIDSCHE COURANT", ontvan gen de voor dien datum verschij nende nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. IEDERE KATHOLIEK 'EEST EN PROPAGEERT ZIJN KATHOLIEK DAGBLAD VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Straffe maatregelen tegen de Marxisten in Baden. Hoe het aftreden van dr. Luther als rijksbankpresident beoordeeld wordt (3e blad). Ongeregeldheden te Bazel. (3e blad). Noodweer op Java. (Ned. O.-Indië 3e blad). BINNENLAND. Een ontwerp voor een nieuwe motor- en rijwielwet is gereed. (1ste blad). Prinses Juliana heeft gisteren een be zoek gebracht aan de Jaarbeurs (1ste blad). Nadere bijzonderheden over de plannen tot beperking van den rundveestapel, (lete blad). Dit nummer bestaat uit vijf bladen waaronder geïllustreerd Zondags blad. Man door trein overreden en gedood op onbewaakten overweg te Bergen op Zoom. (Gem. Ber. 3de blad). Boschbrand onder Mill. (Gem. Ber. 3de blad). Manifestaties tegen de films „Teeken des Kruises" te Utrecht en „Morgenrot" te Amsterdam. (Gein. Ber. 3de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Belangrijke besluiten van de Internatio nale Lawntennis-federatie (4de blad). De Zesdaagsche te Breslau. Pijnenburg geeft op. (4de en 1ste blad). Wat iedereen van de techniek van het stemmen ingevolge de wetsbepalingen moet weten In verband met de vervroegde verkie zing van leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal zullen de kiezers op 26 April a.8. ter stembus worden opgeroepen. Vooral voor degenen (mannen en vrou wen) die voor do eerste maal him stem plicht moeten vervullen, aohten wij het van belang omtrent de kiesverrichtingen het. een en ander mee te deelen. Om aan de verkiezingen te kunnen deel nemen, moet men aan bepaalde eischen voldoen. Voor de bevoegdheid tot het kie zen van de leden der Tweede Kamer is het vereischt, dat men ingezetene des Rijks en tevens Nederlander zij. Het ingezeten schap wordt beoordeeld naar de w e r k e- lijke woonplaats; de werkelijke woonplaats wordt weer beoordeeld naar de inschrijving in het bevolkingsregister. De vooreohriften daaromtrent bepalen, dat als datum van vestiging moet worden geno men a. als iemand een verhuisbiljet inle vert de datum van afgifte van dat ver huisbiljet en b. bij gebrek daarvan de da tum van aanmelding. De kiezers moeten den leeftijd van 25 jaar bereikt hebben, vóór of op den 15en Mei. Nu de a.s. Tweede Kamerverkiezing zal gehouden worden op 26 April a-s. kan en zal het voorkomen dat personen van 24 jaar aan de stemming deelnemen. Dat zijn dan de personen die op 26 April as. 24 jaar oud zijn, dooh vóór of op 15 Mei da.v. den leeftijd van 25 jaar zullen hebben bereikt. Ten minste 3 dagen vóór de stemming ontvangt elke kiezer, die bevoegd ie aan de stemming deel te nemen een z.g. oproe- pingsbaart. Deze oproeping»kaart overhandigt de kiezer op den dag der stemming aan den voorzitter van het stembureau. Ontbreekt hem die kaart, dan wordt hij niet tot de stemming toegelaten. Aan den kiezer, die zijn kaart heeft ver loren of die geen kaart heeft ontvangen, wordt op zijn aanvraag door het stembu reau een nieuwe kaart afgegeven, mits hij voldoende van zijn identiteit doe blijken. Na overhandiging van de oproepings- kaart ontvangt de kiezer van den voorzit ter van het stembureau een stembiljet. Be merkt de kiezer, dat hij zich bij de invul ling heeft vergist, dan kan hij éénmaal een nieuw stembiljet aanvragen, mits het eerst- overhandigde door hem wordt teruggege ven. Wanneer blijkt dat een kiezer 1 i c h a- m e 1 ij k hulpbehoevend is, kan de voorzit ter van het stembureau toestaan, dat hij zich doe bijstaan in de uitoefening van zijn stemplicht. Hier wordt bedoeld een lichamelijk ge brek, niet het gemis van kennis van lezen of schrijven. De kiezer is vrij in de keuze van den persoon aan wicn bij het geheim van de door hem uitgebracht stem wil toe vertrouwen. De kiezers moeten zooveel mo gelijk in de gelegenheid worden gesteld"! hun stemrecht uit te oefenen. De werkge vers en bestuurders van ondernemingen en instellingen, die personen, die den leeftijd van 25 jaren bereikt hebben, in dienstbe trekking hebben, zijn behoudens verkregen vrijstelling verplicht te zorgen, dat ieder van dezen, die tot stemmen bevoegd is, ge durende ten minste 2 achtereenvolgende uren, tusschen 8 uur des vóórmiddags en 5 uur des namiddags, daartoe gelegenheid vinde. Indien arbeid wordt verricht in fabrie- ktn of werkplaatsen, dan moet in het ar- beidslokaal gedurende 2 werkdagen vóór en op den dag der stemming een lijst zijn opgehangen, de uren vermeldende, waarop voor elk afzonderlijk of groepsgewijze of allen gezamenlijk gelegenheid ie om te gaan stemmen. De kiezer kan bij de Kamerverkiezing, in plaats van in de Gemeente, op welke kiezerslijst hij voorkomt, in een andere Gemeente aan te stc-mming deelnomen. Hij moet daartoe uiterlijk 14 dagen vóór den dag der stemming in persoon ter secre- tario van een Gemeente mededeelen, in welke Gemeente hij aan de stemming deel nemen wil. Die mededeeling kan in elke Gemeente in het Rijk geschieden: zoowel in de Gemeente, waar de kiezer op do lijst voorkomt, als van die, waar hij wenscht te stemmen, als van een derde Gemeente, waar hij op het tijdstip dier mededeeling vertoeft. Ook kiezers, die nog in de Gemeente van hun vorige woonplaats op de kiezerslijst voorkomen, kunnen van deze bevoegdheid gebruik maken, teneinde in hun nieuwe woonplaats hun stem te mogen uitbren gen. Tevens ie een regeling getroffen voor hen, die op den stemmingsdag niet in hun woonplaats aanwezig kunnen zijn. Ook deze personen zullen aan de stemming kunnen deelnemen. Bepaald ie n.l., dat de kiezer bevoegd ia bij volmacht te stom men, indien zijn beroep of werkzaamheden medebrengen, dat hij herhaaldelijk of al thans gedurende het gedeelte van het jaar, waarin de stemming gewoonlijk valt, werk zaam pleegt te zijn buiten de gemeente op welker kiezerslijst hij voorkomt, mits zijn afwezigheid, indien hij gedurende den tijd, waarin hij aldus werkzaam ie, een of meer malen in die Gemeente terugkomt, als re gel telkens langer dan 3 dagen duurt. Me de is bevoegd bij volmacht te stemmen de vrouw, welke, gehuwd met een kiezer, die voldoet aan genoemde voorwaarden, met haar man, in verband met diens beroep of werkzaamheden, afwezig pleegt te zijn. De kiezer, die een gemachtigde heeft aangewezen, blijft bevoegd zelf te stem men, tenzij de gemachtigde reeds geetemd heeft. De gemachtigde wordt tot de stoin- ming toegelaten, indien hij in het bezit is van de kaart, bevattende de oproeping van den kiezer voor de stemming in het wteni- district waartoe de kiezer behoort, doch nietvoor 12 uur des voormid dags en indien de kiezer niet zelf reeds heeft gestemd. Ieder, die volgens de kiezerslijst be voegd is tofc de keuze mede te werken, is verplicht zich op don dag der stemming aan te melden bij het stemubreau van hot voor hem op de kiezerslijst aangewezen stemdistict. Deze bepaling ia een uitvloei sel van het beginsel van den stemplicht. Tooh is er van wettel ij ke stem plicht feitelijk geen sprake. Niemand kan gedwongen worden te stemmen. De kiezer moet zich alleen aanmelden bij het stembureau. Er bestaat aJzoo alleen de aanmeldingsplicht, ook wel opkrmisrtplicht genoemd. Ieder die aan dezen aanmeldingsplicht niet voldoet is strafbaar, tenzij men kan aantoonen, dat er voor het niot-nakomen van de verplichting een geldige reden be staat (b.v. ziekte, noodzakelijke afwezig heid enz.). Ook gewetensbezwaren kunnen be schouwd worden als een geldige reden van verhindering bij de nakoming der wettelijke aanmeldingsplicht Dat een Katholiek den moreolen stemplicht heeft, behoeven wij hier niet uiteen te zetten. Dit artikel heliandelt alleen do techniek van hot wettolijk stem recht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1