24ste Jaargang
MAANDAG 13 MAART 1933
No. 7455
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Duitschland onder Hitler-bewind
VOORNAAMSTE NIEUWS.
S)e GcidóelieGoti/fcawt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
Maden.
V Speculatie op kortzichtigheid.
Wij leven in een tijd, waarin van alle
kanten stelsels en systemen worden gepro-
Propaganda wordt gevoerd onder alle
lagen en in alle kringen van de bevolking.
Pronaganda wordt gevoerd zóó dat
ae geesten maar al te gemakkelijk in een
verwarring, van denkbeelden worden ge
wikkeld.
Die propaganda geschiedt, jammerlijk,
maar al te dikwijls op een wijze, waarbij
men speculeert op de kortzichtig
heid van velen, waarbij men, bewust of
onbewust, misleidt.
Pror\aganda, welke er kennelijk op aan
gelegd is. om de geesten in onwaarheid op
een dwaalspoor te brengen, is een poli
tiek" (politiek tusschen aanhalingstee-
kens\ welke wij in ons land in den verkie
zingstijd weer volop zullen te hooren en te
lezen krijgen.
De propaganda voor de R.-K. Staatspar
tij zal zich van die „politiek" verre moeten
houden. Zij zal de waarheid iji o e t e n
verspreiden en niets anders; ook al -zal
de waarheid vaak hard zijn," ook al zal
de waarheid insluiten de erkenning van
bepaalde tekortkomingen, welke men dan
eerlijkheidshalve plaatsen moet in he.t
licht dier omstandigheden, waaronder die
tekortkomingen zijn geschied.
De propaganda voor de R -K. Staatspartij
zal ook geschieden zooveel mogelijk posi
tief, verdedigend en opbouwend aan
vallend en afbrekend alleen waar dat
noodzakelijk is.
Maar wij achten het hier noodzak e-
1 ij k, om nog eens aan te vallen de „poli
tiek" der S. D. A. P., omdat deze op veler
kortzichtigheid heilloos-verwarrend kan
influenceeren.
De „politiek" der S. D. A. P., die maar
aldoor de voorstelling wekt, alsof ons land
'het allerergste van crisis en malaise zou
bespaard zijn gebleven, indien naar de
eisohen van de S. D. A. P. ware gehandeld
alsof wij een veel betere toekomst na
de verkiezingen zullen ingaan, indien maar
de S. D. A. P. voldoende sterk uit den ver
kiezingsstrijd zal treden
Een dergelijke propaganda is klaarblij
kelijk berekend op veler kortzichtig-'
beid.
Niet alleen in het Parlement, maar ook
in de gemeenteraden worden er door de S.
D. A. P. voorbeelden gegeven van de hier
bedoelde politieke propaganda.
Zoo b.v. de houding, door de S. D. A. P.
in den Leidschen gemeenteraad aan
genomen bij de voorstellen inzake loon-
korting voor het gemeentepersoneel.
De gemeenteraad had het beginsel-be
sluit genomen tot loonsverlaging, gelijk
aan een bedrag, als voorgesteld door B.
en W. Een besluit tot loonsverlaging is in
de meeste gevallen onsympathiek en
mag in de meeste gevallen slechts noodzaak
genomen, als er inderdaad noodzaak
bestaat. De meerderheid van den gemeen
teraad was van deze noodzaak overtuigd
gewordenvoor vele Raadsleden, naar ons
bekend is, een harde noodzaak, in wel
ker plaats zij o zoo graag iets anders zou
den hebben willen stellen, maar zij zagen
geen anderen weg voor lien open staan.
Toen dit Raadsbesluit eenmaal genomen
was, toen het dus vaststond, dat er
loonsverlaging zou komen, had de S. D. A.
P. reeële politiek moeten voeren en moeten
kiezen voor dien vorm van lodfosverlaging,
welken zij den beste oordeelde. Er wasn.l.
een voorstel van B. en W. èn een voorstel,
gekomen, uit de Katholieke Raadsfractie
Giet voorstel-Bergers), bij welk laatste
voorstel de looüen tot 3000 gld per jaar
minder zouden worden getroffen( vele zelfs
aanzienlijk minder), dan in het voorstel
van B. en W. De S. D. A. P. heeft tegen
beide voorstellen gestemd, en zóó 't
kan niet worden tegengesproken!
practisch en feitelijk doen
aannemen het voorstel van B. en W.
't Is duidelijk, dat dit was een politiek,
I geïnspireerd door de overweging, dat daar
door bij een kortzichtig deel van de
arbeiders succes zou worden behaald bij
een kortzichtig deel, dat alléén
kijkt naar de oppervlakte en geen millime-
ter dieper.
IWij hebben met dit ééne voorbeeld wil
len laten zien, hoe de politiek wordt be-
j dorven door bij-overwegingen van propa-
gandistischen aard, waarbij men speculeert
op helaas, veler kortzichtig
heid!
V Een diep-gevoeld protest!
In een beschouwing over de fascistische
terreur in Duitschland schrijft het „Huis
gezin"
't Is, schoon onverstandig, verklaar
baar, dat het Hitler-bewind zonder ge
nade tegen den politieleen tegenstan
der woedt, ellendig moet het worden
genoemd, dat deze vorm van klassen
strijd ook tot rassenstrijd leidt en dat
de Joden als ras wórden vervolgd:
evenals in Oostenrijk is het fascisme
in Duitschland sterk anti-semistisch.
Daartegen hebben wij Katholieken
in de eerste plaats op te komen, alleen
reeds omdat toen de Katholieken in
Mexico werden vervolgd uit geen an
der kamp dan dat der Katholieken
daartegen een protest is opgegaan
wij mogen nooit met gelijke munt be
talen, Joden niet en revolutionnai-
ren niet.
Wij nemen dit protest gaarne over.
't Is-ons uit het hart gegrepen!
Wij, Katholieken in Nederland, hebben
een diep-gevoeld medelijden met het lot
der Joden in Duitschland, en wij protes
teeren daartegen met alle kracht
STILLE OMGANG
Een eerste lefeer van stillebeevaartgan-
gers is in den nacht van Zaterdag op Zon
dag uit heel het land uit Friesland zoo
wel als uit Limburg naar Amsterdam
gemobiliseerd en in wonderbare orde is
deze mobilisatie van het stille gebed veu:-
loopen.
De volgende week wordt de Stille Om
gang gehouden door deelnemers uit Am
sterdam en van de buiten Amsterdam
meer nabij liggende plaatsen. Gisteren wa3
het het kleinste leger, dat rondtrok,
en dat wasbijna 30.000 man groot!
Zoovelen te zamen, terwijl er niets 'te
gemeten valt met het oog of met het oor,
alléén met het hart
Het was nog druk in de Amstelstad, toen
de eerste deelnemers aan den Stillen Om
gang, dde dien nacht Amsterdams stra
ten zouden bevolken, aan het station arri
veerden. Regelmatig kwamen de treinen
binnen, welke aanvoerden deelnemers
uit alle oorden des lands. De velen, tie
dien nacht Christus hulde kwamen bren
gen in de H. Eucharistie. Een massale,
grootsohe hulde. Maar, niet met redevoe
ringen, met gezang- of gejuich; een hulde
door mannen, die stil, in zich zelf biddend,
door de straten trokken, zich door niets
rondom hen latende afleidenI... Als een
revende slinger was de stoet van die na
zenden en duizenden mannen, de rust van
den nacht slechts verstorend door het ge
schuifel van voeten.
De algemeene intentie, welke dit jaar bij
zonder werk aanbevolen en waarvoor een
speciaal gebed gevraagd werd, luidde:
„Om door de voorspraak van de H. Li-
dwina te verkrijgen het behoud en de uit
breiding van het geloof in het H. Sacra
ment in ons Vaderland".
Duizenden en duizenden hebben daar
voor gebeden in den klaren, stillen nacht.
De kerken waren overvol. De communie-
tafels werden belegerd. In sommige ker
ken werd Ons Heer ook op de gaanderijen
uitgedeeld.
Sacramentsnacht
Zoo mag men den Stillen Omgangsnaoht
benoemen. Vele groepen hadden eerst een
klein Lof, maakten vervolgens den omme
gang om alsdan naar de toegewezen kerk
te trekken, ten einde de H. Mis bij te wo
nen en Ons Heer te ontvangen.
Een zeldzamen omvang heeft de Stille
Omgang thans genomen. Dooh met nadruk
zij er op gewezen, dat nimmer heeft voor
gezeten een demonstratie te houden, maar
wel God in zijn Sacrament van Mirakel
te eeren. Alle luidruchtigheid, alle uiterlijk
vertoon bleef dus verre. O. we weten wel
er droomt in duizenden zielen een schoone
droom. die De'rkinderen zoo meesterlijk
neerlijnde op zijn processiedoek in het Ba-
gijnhof. Maar bedenken we dan, dat de
Stille Omgang niet louter de gedachtenis
levendig houdt aan de luistervolle Mira
kel-processie, maar ook en niet op do
laatste plaats aan de stille, persoonlijke
devotie van den ommegang rond de H.
Stede, zooals die reeds vóór den beeldstorm
bestond en welke eerst in de tijden van ver
volging en achterstelling aangevuld werd
met de stille herinnering aan den eens zoo
luistervol geganen processieweg. Zoo blij-
ve de Stille Omgang in waarheid een
Stille Omgang
Dit heeft men nadrukkelijk in de 24 De
cember 1917 -Bisschoppelijk goedgekeurde
nieuwe statuten aangegeven: „De Stille
Omgang mag nooit zijn een manifestatie uf
protestoptocht, hij moet blijven een stille
bedetocht. Iedere deelnemer behoort ge
heel in zich zelf gekeerd, biddende, zon
der uiterlijke teekenen, zelfstandig, zonder
zich bij een vereeniging of groep te denken,
den aangegeven weg te maken".
De talrijke deelnemenden hebben dit ook
dezen nacht weer begrepen.
Al kwam er spot van enkelen, al kwam
er verguizing, al poogde nachtvolk even
den gang te verstoren: de duizenden ble
ven onbewogen en gerust.
Toen een troep Stille Umgangers Zondag
nacht de Elandsgracht passeerde, stonden
op den hoek van de Oude Looiersgracht een
25-tal personen, die begonnen lastig te val
len en uit te schelden. Een zekere R. was
hiervan de aanstichter.Men begon geza
menlijk de „Internationale" te zingen. Een
paar agenten verzocht de mannen hiermede
op te houden, doch inplaats van hiermede
op te houden begaven zij zich tusschen de
„omgangers"'. Do agenten maakten korte
metten, trokken de sabel en joegen de las
tige elementen uiteen.
En de zang van de „Internationale" was
weer „verstomd" door het stille, toegewij
de gebed, hetwelk kan en moet zijn de in
ternationale kracht, die de wereld
redden zal
Tot de' morgen klaarde over de Amstel
stad bad Katholiek Nederland in zijn
hoofdstad.
Uit Leiden en omgeving waren dezen
keer bijna 2000 deelnemers, die in 4 elec-
trisohe treinen naar Amsterdam werden
vervoerd. Te half 10 Zaterdagavond werd
een kort Lof gehouden in de Hartebrugs-
kerk waaronder de weléerw. Pater Frigge
een predikatie hield.
Na de korte, maar treffende predikatie,
die allen de echte beêvaartstemming had
gebracht, giipgen de deelnemers naar het
station, waar met de trein van elf uur naar
„de Heil'ge Stee" werd vertrokken. Te
11.35 werd de hoofdstad bereikt, waarna
de lange stoet van zwijgende mannen zich
langs den vastgestelden route naar de Mo-
zes en Aaronkerk begaf. Toen allen in de
kerk, die tot de laatste plaats bezet was,
aanwezig waren, zette het orgel het „Knielt
Christenschaar" in, gezongen door al die
mannen stemmen. Dit maakte een impo-
santen indruk.
Hierna besteeg de weleerw. Pater Geise
de kansel om de talrijke pelgrims in be
geestering te brengen voor het groobsche
ideaal, waarvoor zij dezen nacht naar Am
sterdam waren getrokken.
Na deze schoone predicatie werd te 1
uur de Stille Omgang aangevangen. De
weg, welken gevolgd werd, was die van
alle jaren en werd in 1uur afgelegd, zoo
dat te half 3 de kerk weder werd bereikt.
Hier werd een gezongen H. Mis gecele
breerd door don weleerw. Pater Frigge,
waaronder alle pelgrims ter H. Tafel na
derden.
Na de H. Mis verdeelden de deelnemers
zich over verschillende gelegenheden m
de stad voor het ontbijt. Te half 6 werd
de terugtocht naar Leiden aanvaard, waar
de deelnemers te 6.05 aankwamen, danK-
baar voor dezen schoonen, welbesteden
nacht.
De oude vlag in eer hersteld
HITLER REMT ZIJN VOLGELINGEN
De hakenkruisvlag nu ook Rijksvlag.
Rijkskanselier Adolf Hitler heeft Zon
dagmiddag per radio een decreet van den
RijLispresident bekend gemaakt, waarbij be
paald wordt dat met ingang van Maandag
tot de definitieve regeling der Rijkskleuren
de zwart-wit-roode vlag en de swastica-viag
gemeenschappelijk moeten worden gehe-
sohen. De militaire gebouwen en schepen
zullen slechts met de RljksoorlogsvLag mo
gen worden getooid.
Hitier heelt vervolgens per radio een
verklaring afgelegd betreffende de nieuwe
regeling der vlaggenkwestie, waarna hij tuc
alle nationaal socialisten het bevel richt
te van thans af een zoo streng mogelijke
discipline in acht te nemen. Alle afzonder
lijke acties moeten achterwege blijven.
Naar Hitler verder voor de microfoon
mededeelde, heeft de Rijksminister van
Binnenlandsche Zaken verklaard, dat ter
viering van de Nationale Revolutie van alle
openbare Rijksgebouwen van Maandag af
gedurende drie dagen gevlagd moet wor
den met de beide door den Rijkspresident
aanbevelen vlaggen.
In tegenstelling met den nationaal-socia-
listischen minister Goering, die in zijn
rede van Vrijdag als het ware aanwees,
welke gebouwen de politie niet tegen de
aanvallen der S.A. zou beschermen, drong
Hitler met den grootst mogelijken nadruk
op discipline en rust aan. De strijd, zoo zei-
de Hitler, moet van nu af van boven af
worden gelend.
Hitier beval stipte en blinde gehoor
zaamheid. Alle afzonderlijke acties moeten
ophouden; slechts waar de vijand de wet
met geweld overtreedt, moet zijn tegen
stand zonder aarzelen worden gebroken.
Overigens is thans onze taak, zeide Hitier
veelbeteekenend en men voelt er de ko
mende moeilijkheden achter om het Duit
sche volk en de nijverheid het gevoel van
absolute veiligheid te geven. Wie door af
zonderlijke acties poogt het besturen van
het land of den gang der zakenwereld te
bemoeilijken, handelt bewust tegen de na
tionale regeering.
Hitler over de verhouding tot het
buitenland.
Rijkskanselier Hitier heeft Zondag te
Berlijn, na een inleiding door Göbels, een
rede gehouden in verband met de gemeen
teraadsverkiezingen, welke door de meeste
Duitsche zenders werd verspreid
Aan zijn betoog ontleenen wij de volgen
de zinsneden:
Ik wil wel verzoening met andere vol
ken, maar die kan slechts tot stand komen
tusschen twee, die gelijk recht bezitten, en
gelijk reoht is slechts daar, waar gelijke
kracht is. Verzoening kan niemand méér
wenschen dan iemand, die als ik de vree-
selijke nadeelen van den oorlog met eigen
oogen 4 jaar lang heeft gezien en be
leefd. Maar daar ik verzoening wil, wil
ik mijn volk in zulk een toestand brengen,
dat het voor anderen wenschelijk is zich
er mee te verzoenen.
Als men thans in het internationale
Marxistische kamp mocht meenen, dat de
stijd eenmaal zal verflauwen, zeg ik: ver
gist u niet, mijn besluit is onwankelbaar.
Zes weken is de nationale regeering aan
het werk en in deze zes weken hebben wij
het Duitsche volk tot een ongehoorde
krachtsuiting gebracht en bij millioenen
het geloof gewekt, dat Duitschland niet
verloren is maar zal herrijzen. Het is geen
toeval, dat in deze dagen voor de eersie
maal de werkloosheid merkbaar is afgeno
men. Dat is een bewijs van het terugkee-
rend vertrouwen. Met het vertrouwen weert
de kracht terug en daarmee het recht en
de eer, waaruit de vrijheid zal ontstaan en
de welvaart.
Communisten niet uitgenoodigd.
De administratie van den Rijksdag heeft
den leden van den nieuwen Rijksdag de
uitnoodigingen doen toekomen voor de
openingszitting op 21 Maart a.s. Aan de
communistische leden van den Rijksdag
zijn geen uitnoodigingen gezonden.
De commissariale Pruisische regeering
heeft een verordening uitgevaardigd, waar
in de nieuwe Pruisische Landdag tegen 22
Maart, des middags 3 uur, wordt bijeenge
roepen. Naar Wolff verneemt is de tekst
van de verordening den nieuw-gekozen af
gevaardigden heden toegezonden; zij moet
als uitnoodiging voor de zitting- worden be
schouwd. Ook hier hebben de communisten
de uitnoodiging* niet ontvangen.
Het nieuwe bewind in Saksen heeft be
sloten, dat alle ambtenaren en beambten,
die tot de communistische partij behooren,
zullen worden ontslagen; wat de ambtena
ren betreft, die tot de soc.-dem. partij be
hooren, wensoht de regeering elk geval op
zichzelf te beoordeelen.
In Wurtemberg zijn op last van den
Rijkscommissaris de belangrijkste functio
narissen van de communistische partij en
BUITENLAND.
De oude keizersvlag in Duitschland weer
rijksvlag tegelijk met de hakenkruisvlag.
De gemeenteraadsverkiezingen hebben
overwinningen gebracht voor de regee-
ringspartijen. (Ie blad).
Besprekingen van Macdonald te Genijve.
Wordt de Ontwapenigsconferentie uitge
steld? (2de blad).
Opstand in Abessinië'. (2de blad).
De aardbevingsramp in Californië. (4de
blad).
BINNENLAND.
Stijgende deelname aan de jaarlijksche
Stille Omgang te Amsterdam. (1ste blad).
Het collectief arbeidscontract in het
bloembollenbedrijf (1ste blad).
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerkn., 2e blad).
Roofoverval te Mijdrecht. Caféhoud
ster in haar slaap overvallen. De daders
gevlucht. (1ste blad).
Verscheidene doodelijk verkeersongeluk
ken. (Gem. Bor. 3do blad en Laatsto Ber.)
Heidebrand te Venlo en brand in de
Peel. (Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
P.S.V. en H.F.C. kampioenen harer af-
deelingen. (2de blad).
Bondsvergadering van het K. N. G. V.
(2de blad).
Lugdunum verspeelt haar kampioens
kans door een 'nederlaag tegen Transvalia.
(2de blad).
de»met haar samenwerkende organisaties
gearresteerd; te Stuttgart alleen reeds ia
totaal 200 personen.
Rijksbanier en nevenorganisaties in Saksen
verboden.
De Rijkscommissaris voor liet land Sak
sen heeft een verordening uitgevaardigd,
waarbij de ontbinding van do socialistische
Rijksbanier en nevenorganisaties wordt ge-
De staatspresident van Baden gevangen
gezet.
De per-safdeelingvan het commissariaat
deele het volgende mede:
In verband met het overnemen der rp-
geering zag de Rijkscommissaris voor Ba
den zich genoodzaakt om bijzondcro rede
nen den vroegeren staatspresident van Ba
den, dr. Schmitt in arrest te stollen. Do/.o
heeft hiertegen geprotesteerd, wijd hem
hierdoor de vervulling zijner gosdienstigo
verplichtingen op Zondag onmogelijk zou
zijn. Hierop heeft de Rijkscommissarisge
antwoord, dat het arres-t voorloopig ge
handhaafd blijft, maar dat 's middags een
definitief besluit zou wordon genomen.
Zonder hierop te wachten, heeft dr.
Schmitt een telegram gezonden aan den
rijkspresident, dat hem belet werd, op Zon
dag de H. Mis bij te wonen. Deze bewering
wordt absoluut omvaar genoemd.
Niettemin is gisteravond aan dr. Scluuitt
officieel medegedeeld, dat hij weder vol
komen vrij was in zijn bewegingen.
Het optreden tegen de warenhuizen.
In het centrum der stad Brunswijk zijn
Zaterdagmiddag in totaal 28 groote éta
lage-ruiten ingegooid van do warenhuizen
Karstadt en Frank en van het confectie
magazijn van Hamburger Litauer. On
danks het drukke verkeer konden de da
ders niet herkend ontsnappen. Dc politie
heeft maatregelen golroffen om de étala
ges te beschermen. Plundering of diefstal
is niet voorgekomen.
Tc Breslau zijn alle warenhuizen en een
heidsprijs-winkels Zaterdag korten tijd om
sloten geweest.
Te Dortmund heeft de politie bevolen,
dat het warenhuis van Althoff en do eon-
heidsprijswinkels van Epa en Wool worth
voorloopig tot Maandagochtend ges-loten
moeten blijven. Tc Freiburg waren voor
dergelijke zaken posten der slorm:il'deelin-
gen geplaatst. De warenhuizen en zaken
van een aantal Joodsehe winkclieps waren
reeds tegen den middag gesloten.
