HET RIJK GRIJPT IN BEIEREN IN.
ROOSEVELTs BOODSCHAP
AAN HET CONGRES.
Z4ste Jaargang
VRIJDAG 10 MAART 1933
No. 7453
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, mei
Geillusteeerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berokend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
ALLE OPENBARE GEBOUWEN TE
MUNCHEN DOOR NATIONAAL-
SOCIALISTISCHE TROEPEN
BEZET.
In verband met de onrust onder de
Beiersche bevolking en het feit, dat voor
de handhaving der openbare orde en vei-
'igheid in Beieren geen waarborgen aanT
wezig zijn, heeft de rijksregeering, zoo
meldt het Wolfbureau, gebruik gemaakt
van de haar bij artikel 2 der noodverorde
ning van den rijkspresident van 28 Febr.
jl. verleende rechten, doordat zij thans ook
voor Beieren de hoogste bestuursbevoegd
heden, voor zoover zij op de handhaving
der' openbare orde en veiligheid betrek
king'hebben, tot zich heeft getrokken en
met deze bevoegdheden den voormaligen
luitenant-generaal ridder von Epp heeft
belast.
Naar aanleiding van de ontwikkeling
der gebeurtenissen kwam het Beiersche
kabinet onmiddellijk bijeen, ten einde over
de situatie te beraadslagen. Na afloop der
besprekingen werd het volgende officieele
communiqué gepubliceerd:
De berichten, volgens welke de benoe
ming van een rijkscommissaris voor Beie
ren op verzoek van de Beiersche regee
ring zou zijn geschied, zijn niet in over
eenstemming met de feiten. De Beiersche
regeering heeft zich ten aanzien van deze
aangelegenheid met den rijks-president
en de rijksregeering in verbinding gesteld.
Tevens heeft zij zich in verbinding eeste'd
met den president van den Beierschen
Landdag, teneinde zoo spoedig mogelijk
een Landdagzitting te deen houden ter
verkiezing van een nieuwen premier. De
Landdagvoorzitter heeft in verband hier
mee den Landdag telegrafisch tegen Za
terdagochtend 11 uur bijeengeroepen.
De Beiersche premier Held heeft aan
rijkskanselier Hitt'er het volgende tele
gram doen toekomen:
De rijksminister van Binnenlandsche Za
ken heeft op grond van artikel 2 der ver
ordening van 28 Febr. 1933 de politie
macht der Beiersche staatsregeering aan
generaal von Epp overgedragen. In Beie
ren is echter voor de toepassing der bo
venvermelde verordening niet de minste
aanleiding aanwezig, daar de handhaving
van rust en orde. evenals de bestrijding
van communistische excessen met behulp
van de machtsmiddelen van den Beier
schen staat zonder eenigen twijfel gewaar
borgd waren. In naam van het geheele
Beiersche kabinet protesteer ik dan ook
zoo krachtig mogelijk tegen den maatre
gel van den rijkskanselier van Binnenland
sche Zaken.
Terwijl het kabinet nog in het departe
ment van Buitenlandsche Zaken beraad
slaagde de besprekingen" duurden tot
over acht uur en zouden in den loop van
den nacht worden hervat verscheren
reeds sterke afdeelingen nationaal-socialis-
tische stormtroepen voor het Landdagge
bouw, het hoofdcommissariaat van politie
en het ministerie, met het doel deze ge
bouwen te bezetten. Reeds den geheelen
namiddag was trouwens voor het Land
daggebouw een dichte menigte bijeen, die
eischte, dat de Beiersche politie het ge
bouw zou verlaten. Voortdurend werden
het Deutschlandlied en het Horst-Wessel-
lied gezongen. Tegen acht uur verscheen
een leider der Hittlerianen, die den direc
teur van het Landdaggebouw meedeelde,
dat de stormtroeoen in verband met de
benoeming van den rijkscommissaris het
gebouw zouden bezetten.
Later in den avond werd op het Land
daggebouw de hakenkruisvlag geheschen.
Voorts werd het gebouw van de „Baye-
rischer Volks-Kurier", het centrale blad
van de Beiersche volkspartij, door natio-
naal-socialistische stormtroepen bezet.
Behalve het gebouw van het centrale
orgaan der Beiersche volkspartij werden
ook de gebouwen van de sociaal-democra
tische „Münchener Post" en „Bayerischer
Kurier". door stormtroepen bezet, terwijl
in den loop van den avond de bezetting
van alle openbare gebouwen te München
volgde en op het stad'huis de hakenkruis-
vlag werd geheschen.
Gisteravond om kwart voor tien hield
generaal von Epp een korte rede voor de
radio.
Protesten der landen.
In het protest der Wurtembergsche re
geering wordt er eveneens op gewezen,
dat voor een overdracht der politiemacht
EEN RIJKSCOMMISSARIS VOOR
DE HANDHAVING DER ORDE.
in Wurtemberg geen aanleiding bestaat.
De regoering van Wurtemberg is van
oordeel, dat de benoeming van een rijks
commissaris indruischt tegen de noodver
ordening van den rijkspresident, te meer
daar zij is geschied, nadat de regeering
den rijksminister van Binnenlandsche Za
ken had doen weten, dat zij reeds uit
eigener beweging maatregelen voor een
reorganisatie der regeering had genomen.
Intusschen heeft ook de regeering van
Baden bij de Rijksregeering geprotesteerd
tegen de benoeming van een rijkscommis
saris, en wel op grond van dezelfde motie
ven, als door Beieren en Wurtemberg te
berde zijn gebracht.
Naar verder wordt gemeld, heeft de
Rijkscommissaris voor Schaumburg-Lippe
met onmiddelliiken ingang den Landdag
benevens de provinciale en gemeenteraden
ontbonden De nieuwe verkiezingen zullen
op 30 April plaats vinden.
In Hessen zal Maandag a.s. een nieuwe
staatspresident worden gekozen. De
Landdag is te dien einde in plenaire zit
ting bijeengeroepen.
ZELFS DE BEURS WAS NIET VEILIG.
HiRerianen eischon aftroden van het
bestuur.
Hef bestuur der Berlijnscbe beurs deelt
mede, dat gistermiddag om 1 uur een af-
deeling S. A.-manschappen naar het beurs
gebouw opmarcheerde. De voorzitter van
het bestuur ontving den leider der groep
op diens verzoek, samen met eenige beurs
bezoekers. Kort na 2 uur marcheerde de
troep weer weg. De voorzitter riep daar
na alles bereikbare bestuursleden voor 'n
vergadering bijeen, waar hij rapport uit
bracht over het gebeurde. Het schijnt, dat
de S. A.-manschappen het aftreden heb
ben geëischt van het beursbestuur. resp.
van den voorzitter dr. Mosier. Het beurs
bestuur nam kpnnis van dr. Mosler's rap
port. zonder evenwel een besluit te nemen.
Gedurende de bespreking van den leider
der S. A.-manschappen met dr. Moster was
een S. A.-afdeeling voor het beursgebouw
geposteerd.
Spreekkoren tegen de warenhuizen.
In den loop van den middag hebben
zich gisteren voor de ingangen van ver
schillende Berlijnsche warenhuizen en een-
heidsprijswinkels spreekkoren gevormd,
die het publiek aanspoorden, alleen in
Duitsche zaken te koopen en de warenhui
zen te mijden. Het hinderen van het pu
bliek bij het koopen in deze zaken is niet
geconstateerd.
In den loop van den dag is het in ver-
schHende Jocdsche warenhuizen te Maag
denburg tot ongeregeld'heden gekomen,
welke in sommige gevallen tot geweldda
digheden leidden. De politie heeft tot kal
meering der gemoederen bekend gemaakt
dat de winkels afdoende door de politie
zullen worden beschermd. De- politie heeft
opdracht, met alle middelen en onder alle
omstandigheden tegen een herhaling der
gewelddadigheden te waken.
Te Barmen drongen gisteravond 10 le
den der stormafdeeling van de nationaal-
socialisten in uniform, vergezeld van een
groep aanhangers, het warenhuis Tietz
binnen. Zij bezetten de uitgangen, ten
einde het warenhuis te sluiten. De politie
trachtte zich hiertegen te verzetten, doch
was machteloos tegenover de overmacht
der menigte Hierop waarschuwde een na-
tionaal-socialist. die in het warenhuis werk
zaam was. de districtsleiding zijner partij,
die onmiddellijk ingreep en gelastte, de
sluiting ongedaan te maken. Het waren
huis kon na verloop van korten tijd weer
geopend worden.
Het Karl-Liebknecht-huis wordt
Horst-Wessel-huis.
Het Karl-Liebknecht-huis, het bolwerk
tot dusver van de Duitsche communisti
sche partij, dat sedert Donderdag ter be
schikking is gesteld van de nieuwe afdee-
ling der politieke politie voor de bestrij
ding van het bolsjewisme, is, naar Wolff
meldt, tot Horst-Wessel-huis verdoopt.
Boven den ingang is reeds voorloopig
een groot bord met den nieuwen naam aan
gebracht.
De Thüringsche politie in Gera heeft
het dr. Rathenauplein. in-overeenstemming
met het gemeentebestuur, in Adolf Hitler-
plein herdoopt.
STRENGE CONTROLE OP BANKEN.
MACHTIGINGSWET AANGENOMEN.
Aan de Boodschap, die Roosevelt gis
teren tot het Congres heeft gericht, is hpo
volgende ontleend:
Op 3 Maart is ons banksysteem buiten
werking getreden. Het is onze eerste pliciit,
plicht, alle gezonde banken weder te ope
nen. Deze maatregel is een noodzakelijk
heid voor de hierop aansluitende wetgeving
tot hervorming van het bankwezen, welke
de speculatie met de toevertrouwde gelden
moet verhinderen en de andere overtre
dingen, waaraan de bekleeders van ver-
trouwenspbs'ten zich hebben schuldig ge
maakt. Ik vraag van het Congres de an-
middedijke behandeling en aanneming van
een machtigingswet, welke mij de controle
over de banken ter beschermmg der depo
santen geed. Bovendien moet ik gemach
tigd zijn, die banken zoo spoedig mogelijk
te openen, welke aannemelijk hebben ge
maakt, dat zij solvabel zijn.
Ook moet ik volmacht hebben ter reorga-
nisatie en heropening van die banken
waarvan bij onderzoek blijkt, dat een reor
ganisatie haar weer op gezonde grondla
gen zal stellen.
Verder verzoek ik aanneming van aan
vullingen "der Federal Reserve Act, welke
de uitgave van behoorlijk gedekt geld in
zooverre toelaten als noodig is ter bevre
diging van alle credietaanvragen als noo
dig blijkt.
Dit doel moet bereikt worden, zonder
dat de ongedekte verplichtingen der regee
ring van de Ver. Staten vermeerderd wor
den.
De aanneming van dit ontwerp zal een
einde maken aan den noodtoestand en ik
hoop, dat het in korten tijd tot het weder
opnemen van het economisch leven zal lei
den. Binnenkort zal ik van het Congres be
williging vragen voor twee andere maatre
gelen, welke ik dringend noodzakelijk acht.
Zoo spoedig deze maatregelen doorge
voerd zijn. zullen wij tot het onderzoek van
een volledig programma tot nationaal her
stel kunnen overgaan.
De inhoud der wet op het bankwezen.
De wet op het bankwezen, voorgelegj
aan het Congres, sanctionneert en ver
lengt de buitengewone bevoegdheid van
den president op het gebied van het bank
wezen en gelast concentratie van het goud
in het geheele land bij de Fed. Res. ban
ken. De wet laat toe, dat de banken tegen
onderpand van schatkistpapier en staats
obligaties handelswissels en bankaccepten
zich van ruilmiddelen bij de Fed. Res. ban
ken voorzien door beleening voor den tijd
van max. 90 dagen.
Het ontwerp staat de gezonde banken
toe, onmiddellijk haar loketten te herope
nen. Die, welke niet in staat zijn haar so
liditeit te bewijzen, zullen onder toezicht
van regeeringscommissarissen komen ge
durende de reorganisatie.
Overtreding van de wet door banken
wordt gestraft met boeten tot 10.000 dol
lar of gevangenisstraf tot 10 jaren.
Deviezencontrole.
Gedurende den noodtoestand zal de pre
sident transacties in buitenlandsche betaal
middelen en stortingen tusschen de ban
ken onderling, uitvoer en oppotting van
goud en munten kunnen regelen en ver-
bièden en de afgifte van goud, betzij in
munten of in baren, van ieder persoon kun
nen eischen.
Aangenomen door het Huis.
Het Huis van Afgevaardigden heeft het
ontwerp van wet op het bankwezen reeds
aangenomen.
GOUD-EMBARGO VERLENGD.
President Roosevelt heeft gisteravond
een proclamatie uitgevaardigd, waarbij het
goud-embargo wordt gecontinueerd.
Controle op het goud.
De gouverneur der New Yorksche effec
ten-beurzen heeft den leden der beurzen
opdracht gegeven, om onmiddellijk mede-
deeling te doen omtrent al het goud dat
de leden voor hun cliëntèle mochten hebben
ontvangen.
Wallstreet is van meening, dat op deze
wijze de namen bekend zullen worden van
allen, die in de periode van 1 Jan. tot 13
Maart 1933 goud hebben verworven.
De opgave moet vermelden de namen
van hen, die goud hebben ontvangen door
bemiddeling der leden, benevens datum en
bedrag.
Voldoening te Wallstreet.
Wallstreet is over de Boodschap van pre
sident Roosevelt aan het nieuwe Congtes
in Washington zeer voldaan.
De Boodschap heelt algemeen instem
ming ontmoet en vooral wekt geestdrilt.
dat de noodwetgeving ten spoedigste zaj
worden afgehandeld.
Bijzondere aandacht trok de verklaring,
dat er m de eerste plaats naar zal worden
gestreefd, alle gezonde en prima bankin
stellingen weer te heropenen. Algemeen
heersoht de overtuiging, dat president Roo
sevelt met deze verklaring blijk heeft ge
geven van een goed begrip voor de onvoor
waardelijk en onmiddellijk tenemen maat
regelen.
Met belangstelling wacht men ook af,
welke maatregelen president Roosevelt zal
nemen met betrekking tot de minder sol-
vabële en zwakkere bankinstellingen. Na
tuurlijk zal het feit, dat een bank haar lo
ketten thans mag heropenen, een bewijs
zijn, dat deze bank als gezond en prima
mag worden beschouwd. Automatisch bo-
teekent dit dus voor de financieele en za
kenwereld een zeer belangrijk discrimina
tie.
Men is er van overtuigd, dat de groote
banken in New York alleszins gezond zijn
en dat de heropening dezer "banken een fac
tor zal zijn, om algemeen het vertrouwon
weer te herstellen, een factor, welks be
langrijkheid vooral niet mag worden on
derschat.
Over fascistische opvattingen
gesproken.
Aan het einde van de behandeling der
Leidsche gemeentebegrooting heeft de bur
gemeester gewezen op den langen tijd, wel
ke er aan besteed is ook in verhouding
tot de behandeling in andere gemeenten
en op de onkosten, welke zmk een behan
deling met zich brengt (7000 gld.).
Onder het vriendelijke opschrift Piet
luttige becijferingen'" zegt het soc. democr.
dagblad „Vooruit", dat het in de opmer
kingen van den burgemeester meent to
moeten hooren „een klank, die niet geheel
vreemd is aan fascistische opvattingen om
trent de parlementaire behandeling van ge
meenschapszaken".
't Is een voor de democratie ge
vaarlijke meening, als men een poging, om
uitwassen, zieke plekken in de
democratie aan te wijzen en uit te snijden,
gaat aanzien voor fascisme. Zulk een mee
ning over fascisme is erger dan.... „piet
luttig", ze is gevaarlijk. Gevaarlijk voor do
democratie, omdat zij een herstel van de
juiste democratische verhoudingen tegen
houdt.
Democratie eischt niet, dat een volks
vertegenwoordiger alles zélf beoordeelt
en behandelt; zij eischt niet, dat een volks
vertegenwoordiger geen vertrouwen
schenkt en geen bevoegdheden delegeert
aan anderen!
Democratie wil niet zeggen, dat een
volksvertegenwoordiger de overtuiging
moet hebben, dat hij alles weet, van a 1-
1 e s verstand heeft, en dan ook als zooda
nig optreedt 1
Democratie beteekent volstrekt niet, dat
de door het volk gekozenen veel moeten
praten, veel moeten critiseero n,
veel propaganda moeten maken voor
hun partij in de vertegenwoordigende
lichamen!.
Met dit laatste blijkt de S.D.A.P., en
vooral ook de S.D.A.P. te Leiden, het
héélemaal met- eens te zijn
Maar juist door deze verwordene prac-
tijk van de democratie 't in de kaart
gespeeld worden van hen, die een demo-
era tisch-pa riemen tair bestuur willen ver
vangen door dat van een „sterken man";
wordt de propaganda voor het fascisme
vergemakkelijkt. Dit staat voor ons buiten
twijfel.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsche rijksregeering stelt een po-
litie-commjssa:*is aan voor Beieren. Protes
ten van verschillende landen tegen het in
grijpen van de rijksregeering. (ie blad).
Boodschap van president Roosevelt aan
het Amerikaansche Congres. Scherpe con
trole op de banken. Roosevelt krijgt zijn
volmachten. Het goud-embargo verlengd.
(lste blad).
Spanning in Oostenrijk. (2e blad).
BINNENLAND.
Auto te Goor tegen een boom gereden.
Een doode, zijn broer gewond. (Laatste
Ber.).
Vrachtauto van smokkelaar in brand ge
schoten. De smokkelaar aan brandwon
den overleden. (Gem. Ber. 3do blad).
Nog een gepantserde auto met biggen
aangehouden. (Gem. Ber. 3do blad).
De vermoedelijke dader van den moord
te Maastricht aangehouden. (Gem. Ber. 3do
blad).
OMGEVING.
Installatie van den burgemeester van
Nootdorp. (3de blad en fotopagina).
KERKNIEUWS
ZUSTERS VAN LIEFDE TE TILBURG.
Deze Congregatie telde einde 1933 3784
leden, nl. 3401 geprofesten, 273 aspiranten
en 110 novicen. Aantal postulanten 71.
Onderwijs werd gegeven aan 56.641 kinde
ren; verpleging verleend aan 22.470 pa-
tiëënten, terwijl werden verzorgd 3589 hulp
behoevenden en oude mannen en vrouwen
In dit Bisdom heeft" de Congregatie 41
huizen met 1650 zusters.
H. VORMSEL.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft het H. Vormsel toegediend in do
volgende parochies van het dekenaat Al
phen a. d. Rijn.
man. vrouw, totaal
Alphen aan den Rijn 150 131 284
Bodegraven 90 106 196
Meije en Zegveld 16 21 37
Roelofarendsveen 236 225 461
Oude Wetering 24 37 61
Leimuiden 57 69 126
A arlan derveen 36 46 82
Nieuwkoop 60 48 108
Noorden 68 68 130
Zevenhoven 31 24 58
Nieuwveen 49 37 86
Lange raar 170 128 298
„St. Bavo".
990 943 1933
FINANCIëN EN ECONOMIE
INVOER VAN BACON IN ENGELAND.
Beperking van 22 Maart af.
De Engelsohe minister van Landbouw
verklaarde gisteren in antwoord op een in
het parlement gestelde vraag, dat na on
derhandelingen met vertegenwoordigers
van de voornaamste bacon-uitvoerende
landen de invoer van bacon en ham in
Engeland per maand met ingang van 22
Maart a.s. zooveel mogelijk zal worden
beperkt tot de volgende hoeveelheden
Argentinië 5900 cwt., Denemarken 493.300
cwt., Estland 7000 cwt., Finland 4300, Lefc-
I land 4000, Litauen 39.00, Nederland 80.300,
I Polen 79.500, Zweden 37.600, Ver. tStatcn
I 51.500 en Sovjet-Rusland 4000 cwt. Deze
cijfers bevatten een correctie in verband
i met seizoensfluctuatics. De onderhande
lingen over den invoer voor de restceren—
I de drie maanden van de periode per 22
1 Juni worden voortgezet. „Tel-"