S)e Êcki&eJieSoti/ïatit
24ste Jaargang
DONDERDAG 9 MAART 1933
No. 7452
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DUITSCHLAND IN HET TEEKEN
VAN HET HAKENKRUIS.
NOG GEEN HELDERE TOESTAND
IN DE VER. STATEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Nieuwe rijkscommissarissen.
HET OFFENSIEF TEGEN DE JODEN BEGONNEN.
RIJKSCOMMISSARISSEN IN VIER
LANDEN.
Op grond van de noodverordening voor
de bescherming van voik en staat heeft de
rijksminister van Binnen.andsche Zaken,
dr. Fnck, de politioneele bevoegdheden van
Schaumburg-Lippe, Baden en Wurtemberg
overgenomen. Tot rijkscommissarissen wer
den door den minister benoemd voor
Schaumburg-Lippe adjunct-commissaris
Matthaei uit Marl bij Recklinghausen, voor
Baden Landdagafgevaardigde Wagner,
voor Wurtemberg Rijksdagafgevaardigde
von Jagow; voorts werd voor Saksen tot
rijkscommissaris Freiherr von Ellinger be
noemd.
In de gisteren gehouden buitengewone
vergadering van het gemeentebestuur is de
nieuwe Hamburgsche Senaat gekozen. De
leden der nationaal-socia.istische ffactie
waren in uniform verschenen, terwijl van de
communistische afgevaardigden niemand
aanwezig was. Laatstgenoemden hadden
evenwel den voorzitter een scherp protest
tegen de Senaatsverkiezing doen toekomen.
De vertegenwoordiger der sociaal-democra
ten deelde mee, dat zijn fractie niet aan de
verkiezing van den Senaat zou deelnemen.
Daarop nam de gemeenteraad met de stem
men der nationaal-socia.isten Duitsch-na-
tionalen, Duitsche volkspartij en staatspar
tij de voorgestelde eandidatenlijst voor
den Senaat aan.
Tot eerste burgemeester werd in de
plaats van dr. Petersen, die zooals gemeld
zijn functie had neerge.egd. Karl V Krog-
mann gekozen.
DE NIEUWE VLAGGEN.
Blijkens vele telegrammen wordt de ver
siering van Duitschland met hakenkruis-
vlaggen lustig voortgezet.
Sedert gistermiddag waait de zwart-wit-
roode vlag op Sans Souci. waar ook de
oude oorlogsvlag geheschen is. Ook op het
nieuwe paleis en op het gebouw van de
rechtbank te Potsdam waait het zwart-wit-
rood naast de hakenkruisvlag
Te Oelsnitz in Vogtland verwijderde de
communistische burgemeester de op het ge
meentehuis geheschen zwart-wit-roode en
hakenkruis-vlaggen. De burgemeester werd
daarop in hechtenis genomen.
De Centrumsafgevaardigde Joos heeft uit
Keulen het volgend telegram aan rijksmi
nister Goering gezonden.
„Een overwegend deel der bevolking is
met het hijschen der hakenkruisvlaggen op
staats- en gemeen te gebouwen door organen
der nationaa.-socialistische partij volstrekt
niet ingenomen. De oentrumspartij verlangt
een order uwerzijds tot onmiddellijke in
trekking dier vlaggen en uitvoering dier
order door de politie die de bescherming
van alle burgers tot taak heeft'-.
Rijksminister Goering heeft daarop ge
antwoord als volgt:
„Het overwegend deel der Duitsche be
volking heeft zich den vijfden Maart j.l. on
der de hakenkruisvlag geschaard. Een nie
tig kleine deel stemde voor het Centrum.
Ik ben er voor aansprakelijk, dat met den
wil van de meerderheid der Duitsche natie
rekening wordt gehouden en niet met de
wenschen van een groep die blijkbaar de
teekenen des tijds nog niet begrepen heeft''
HET KARL LIEBKNECHTHUIS
GEANNEXEERD
Thans centrum van anti-rood actie.
Het Pruisische ministerie van Binnen-
landsche Zaken heeft bepaald, dat het Karl
Liebknechthuis met den geheelen inventa
ris door den staat zal worden beheerd. De
vertrekken worden ter beschikking gesteld
van de politieke po.itie voor haar nieuwe
afdeeling, welke belast is met de bestrijding
van het bolsjewisme.
Naar de „Völkische Beobachter" meldt,
duiken steeds weer nieuwe communistische
vlugschriften op. Op bevei van minister
Goering worden thans alle drukkerijen en
uitgeverijen, die aan de communistische
partij leveren of geleverd hebben, zonder
pardon gesloten. Het m beslag genomen 1
materiaal Jigt in groeiende stapels in het
politie-presidium
Wederom is gisteren veel communistisch I
propagandamateriaal in beslag genomen,
terwijl tevens een aantal schrijfmachines en
cyclosty.es hetzelfde lot ondergingen.
HET GAAT MET GEWELD!
Te Dresden kwam het tot een schietpar
tij, toen nationaal-socialistische stormtroe
pen het sociaal-democratische vakvereeni-
gingsgebouw en het gebouw van de „Volks-
zeitung" bezetten. Een Hitleriaan werd ge
dood.
De kantoren van de revolutionnaire vak-
vereenigingsoppositie in Frankfort a. M.
zijn door* de nat.-soc. bezet. De papieren
worden op straat geworoen en in brand ge
stoken. Het publiek werd door de politie
met den gummistok uiteengedreven.
Te Bremen werd de consul van Peru ge
molesteerd door een man, die een swasti-
kateeken droeg, doch naar men vermoedt
een communistisch provocateur was. De
consul werd aan het oog gewond.
In Lobenstein (Thuringen) zijn in de wo
ning van een weduwe 3 Kg. buskruit, 80
slaghoedjes en communistische strooibil
jetten gevonden. De vrouw, haar zoon en
een smid zijn gearresteerd en hebben be
kend, dat de springstoffen moésten dienen
voor het stadhuis en de kurzaal.
Te Breslau naderde gistermorgen een
uit 200 man bestaande S.A. afdeeling het
vakvereenigingshuis in de Margarethen-
strasse alhier, klaarblijkelijk met de bedoe
ling, het gebouw te bezetten. Uit de twee
de verdieping en uit een tegenoverliggend
huis werd op de troepen geschoten, waar
door vijf personen ernstig aan het hoofd
werden gewond. Een hunner is inmiddels
aan de bekomen verwondingen overleden.
De A.S. bezette het vakvereenigingsgebouw
en heesch de hakenkruisvlag.
Bij een huiszoeking werden dertien per
sonen gearresteerd.
Joodsche warenhuis gesloten.
In een aantal steden m het Ruhrgebied
zijn tal van warenhuizen en Joodsche za-
kengesloten.
In de winkelstraten van Essen heerschte
gisterenmorgen groote drukte. Aan de in
gangen van tai van Joodsche zaken, voor
het Karstadtwarenhuis Althoff, waarop een
hakenkruisvlag waait, voor de Epa- en
Wooiworth-Eenheidsprijzen-magazijnen had
zich een groote menigte verzameld.
Sterke S.A.-posten voor den ingang be
letten het publiek, de zaken binnen te tre
den, onder de leuze: „Duitschers koopt in
Duitsche zaken".
De winkels en magazijnen, waar deze
actie plaats vond, sloten, evenals de overige
Joodsche zaken, weldra- hun deuren en zon
den htm personeel geheel of gedeeltelijk
naar huis.
Van officieele nationaal-socialistische
zijde wordt naar aan.eiding van deze ge
beurtenissen medegedeeld, „aat door geen
enkele partij-instantie aan de S.A.- of an
dere partij-groepeeringen opdracht is gege
ven tot deze actie, die er echter op wijst,
dat de nationaal-gezinde bevolking zich
klaarblijkelijk het voortbestaan van Jood
sche warenhuizen en groote Joodsche zaken
niet meer laat welgevallen en derhalve
sluiting van deze zaken eischt".
„In de steden, waar een dergelijke actie
gevoerd wordt, hebben, zoo heet het_ ver
der, de S.A.-lieden zich op voortreffelijke
wijze van de taak om rust en orde te hand
haven, gekwéten. Daardoor kon, althans
voorloopig, vermeden worden, dat het tot
onlusten kwam, ruiten vaD Joodsche zaken
werden ingeworpen en de magazijnen mis
schien door misdadig gespuis zouden zijn
gep.underd. De discipline der S.A.-lieden
heeft in elk geval tengevolge had, dat de
sluiting der zaken in volmaakte rust is ge
schied, zoodat de bevolking dankbaar kan
zijn voor het ingrijpen der S.A.-lieden''.
Hit;er weer voor de radio.
Rijkskanselier Hitier zal op Zaterdag 11
Maart van 19 uur 30 tof 20 uur (Duitschen
tijd) via alle Duitsche zenders „over den
toestand" spreken. -
Uitbre'ding der papiergeld
circulatie?
DICTATORIALE VOLMACHTEN
VOOR ROOSEVELT.
In verband met de boodschap, die Roose
velt vandaag tot het Congres zal richten,
wordt medgedeeld, dat de president op bet
standpunt staat, dat ©en diepgaande wet-
gevende arbeid niet in overeenstemming
is met den huldigen toestand. Hij zal daar
om een ontwerp voor een algemeene en
zeer vérstrekkende machtigingswet indie
nen, waarbij hem dictatoriale volmachten
worden toegekend en hem de gelegenheid
wordt geboden om direct in te grijpen.
Na aanneming van deze. wet zal het Con
gres er waarschijnlijk reeds op 11 Maart
toe besluiten zijn zitting tot midden April
te verdagen, ten einde Roosevelt tijd le
gev.n om zijn vérstrekkende hervormings
plannen uit te werken.
Men gelooft dat Roosevelt voornemens is
de nationale goudvoorraden in de» kelders
te behouden en dat hij daarom het plan
heeft om het goudembargo na 9 dezer to
verlengen.
Een gezonde valuta blijft evenals tot
dusver het motto van de regeering. Er be
staan geen plannen voor een verminde
ring, van het goudgehalte van den dollar,
maar wel is er sprake van het goudver-
keer naar Duitsoh voorbeeld te conttolee-
ren.
De vraag, of deze controle reeds een ver
laten van den gouden standaard beteekent
of met, is volgens de meening van den pre
sident slechts een kwestie van definitie.
In Amerikaansche ambtelijke kringen is
men van oordeel, dat de stabiliteit van den
dollar in het internationale verkeer abso
luut verzekerd is.
Geen noodgeld, maar „echt" geld.
De minister van Financiën, Woodin.
heeft aangaande de plannen, welke de re
geering thans uitwerkt, verklaard, dai
„echt" geld in circulatie zal worden ge
bracht in plaats van clearing-house-certi-
ficaten.
Woodin heeft te verstaan gegeven, dat
een uitbreiding vaa de circulatie van pa
piergeld er toe zal kunnen bijdragen oiu
een groot deel van de bankbiljetten, die
thans zijn opgepot, te vervangen.
In officieele kringen raamt men, dat de
uitgifte van papiergeld in overeenstemming
met de wet met bijna drie milliard dollar
kan stijgen, zonder dat men daalt beneden
de wettelijke minimum-dekking van papier
geld.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
Cordell Hull is van meening, dat de huidi
ge moeilijkheden in het bankwezen in geen
enkel opzicht invloed zullen uitoefenen op
het succes der economische wereldconferen
tie noch op de deelneming der V.S. aan
deze conferentie.
Ernstige ongerustheid over den gouden
standaard?
De New-Yorksche Ir ederal Reserve Bank
is door de schatkist tot de uitgifte van nieu
we bondsreservebankbiljetten gemachtigd.
Dc member banks moeten echter hun voor
raden goud en goudcertifioaten afleveren.
Hierdoor zou de uitgifte van nieuwe bank
biljetten op 150 pet. van de liquide activa
der financieel gezonde instellingen vastge
steld kunnen worden. De overige Federal
Reserve Banken hebben gelijkluidende
maatregelen getroffen.
De New-Yorksche correspondent van de
B. B. C. seint aan zijn blad, dat deze maat
regelen aanleiding geven om zich ernstig
ongerust te maken over het verdere lot van
den gouden standaard. De regeering houdt
hierdoor weliswaar in principe aan haar
bekentenis voor den gouden tsandaard
vast, doch haar praktische voorstellen zijn
hiermede niet meer te vereenigen. Het
noodprogram is op twee hoofdpunten opge
bouwd:
1. Opheffing van de verplichting inzake
de inwisseling van de goudcertificaten;
2. Uitgifte van 2 milliard p.st. papieren
geld tegien liquide middelen van gezonde
banken en tegen staatsleeningen onder ga
rantie der Recontruction Finance Corpo
ration.
Deze maatregelen zouden het inwerking
stellen van de bankbiljettenpers beteeke-
nen en de vraag doen opwerpen of de re
geering indien zij eenmaal dezen zeer ge
vaarlijken weg heeft beschreden, nog de
situatie door baar vrijen wil kan beheer-
schen. De kwestie wordt vooral daarom van
zeer groote beteekenis, omdat tegen medio
Maart pl.m. 700 millioen regeeringscredie-
ten vervallen. Voor de aflossing van deze
verplichtingen staan praktisch slechts de
bankbiljettenpers of credieten van de Fe
deral Reserve Banken ter beschikking, in
dien niet direct een duidelijke scheiding
van goede en slechte banken radicaal
wordt doorgevoerd, ten einde het vertrou
wen te versterken. Bij de absoluut streng
gehandhaafde uitgifte van clearinghouse
certificaten zou hiervoor waarschijnlijk een
geschikte weg gevonden zijn, doch blijkbaar
heeft men echter den moed voor het over
nemen van de verantwoordelijkheid van de
hiermede verbonden consequenties verlo
ren. Gaat men eenmaal den weg van de in
flatie op, dan zou het lot van den dollar
natuurlijk direct met de toekomst van de
bondsstatenfinanciën verbonden worden.
Bij een heengaan.
De vertegenwoordiger van de Commu
nistische Partij in den Leidsohen Ge
meenteraad dr. Knuttel gaat heen, om
plaats te maken voor no. 2 of no. 3 op
de eandidatenlijst.
Voor buitenstaanders geheel onver
wachts, heeft hij gisteren aan het einde
der Raadsvergadering mededeeling van
dit besluit gedaan.
Hij gaat heen. Vrijwillig of gedwon
gen? Wij weten het niet zeker, maar er
zijn toch wel aanwijzingen, welke het
ons waarschijnlijk maken, dat het be
danken van dr. Knuttel niet vrijwillig,
niet geheel uit eigen beweging of eigen
initiatief geschiedt; dat er een dwang
of een zekere pressie daartoe op hean
is uitgeoefend vanuit een of andere par
tij-instantie. En die aanwijzingen liggen
voor ons hoofdzakelijk in het feit, dat
de heer Knuttel zich in den Raad o.i.
volkomen thuis gevoelde, zichzelf in rui
me mate bekwaamheid, welsprekendheid
en slagvaardigheid mocht toeschrijven,
om de communistische princiepen te be
lijden en te verdedigen, terwijl hij ook
bij de behandeling van de onderwerpen,
in de neutrale zóne liggend, altijd be
langstelling en meermalen instemming
bij den Raad vond.
En tóch gaat hij heen. Do heer Knut
tel verklaarde, dat de reden voor dit
heengaan gelegen is in het feit, dat hij
én door zijn werkkring (hij werkt aan
de samenstelling van het Ned. Woorden
boek) én door zijn gezondheid niet in
staat is, in een voldoend-nauwe relatie
met „de arbeiders" te staan. (Zijn op
volgers no. 2 v. Weizen of, als deze be
dankt, no. 3 Wouda is een arbeider).
Maar toen de voorzitter van den Raad
eeuige vriendelijke, welgemeende woor
den van afscheid had gesproken, toen
vroeg de heer Knuttel andermaal het
woord en wat hij toen zcide kwam hier
op neer, dat de vriendelijke bejegening,
nu en steeds ondervonden van Voorzit
ter en Raad, bewees, dat hij zich niet
de juiste man op de juiste plaats heeft
getoond; dat zijn vechten in den Raad
niet „meenens" genoeg is geweest!
Wij meenen deze verklaring van dr.
Knuttel aldus te mogen weergeven: Ik
he>b me te „fatsoenlijk" gedragen en
was daarom geen waardig vertegenwoor
diger van de Communistische Partij....
Was hij te „fatsoenlijk" in zijn eigen
oogen Dat kunnen we toch moeilijk ver
onderstellen. Veeleer gelooven we, dat
anderen in de partij er zoo over dach
ten.
Wij hebben op het heengaan van dr.
Knuttel uit den Leidsohen Gemeente
raad liier even de aandacht gevestigd,
omdat het typeert een streven, een
geestesgesteldheid in do Communisti
sche Partij. De afschuwelijke geestesge
steldheid, welke van den Communist
eischt allen en alles, wat niet Commu
nistisch is, op de felst mogelijke wijze,
zonder eenige waardeering voor anderen,
te bestrijden, te haten....
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Duitschland wordt met geweld tot partij-
staat gemaakt. Overal worden de haken
kruisvlaggen geheschen. De Joodsche wa
renhuizen worden gesloten. Het Karl Lieb
knechthuis wordt anti-communistisch cen
trum. (le blad).
Nog geen opheldering van den toestand
in de Vereen. Staten. Dictatoriale volmach
ten voor Roosevelt (le blad).
De Volkenbondsbemiddeling inzake het
conflict tusschen Peru en Columbia heeft
gefaald. (2e blad).
Japan wil meer bewapening. (2e blad).
BINNENLAND.
De verhooging der Duitsche invoerrech
ten op eieren. (2de blad).
De verlaging van de vrachtarieven bij de
spoorwegen. (2de blad).
Regeeringssteun voor een destructor te
Woerden. (2d© blad).
Branden te Rotterdam Deventer en Mid
delburg. (Gem. Bcr. 3de blad).
LEIDEN
De duur en kosten van de behandeling
der gemeente-begrooting. (2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het R'damsche elftal verloor den wed
strijd tegen het Hongaarsche elftal met
4—2 (3de blad).
De Hongaarsche pers over het Holland-
sche voetbalspel. (3de blad).
TWEEDE KAMER
Het gebeurde met „De Zeven
Provincieën" en 't optreden van
den Minister van Defensie.
De Kamer hoeft, door verwerping van
een voorstel Knottenbelt (VB) om de
regeling van de vrachtverdeeling in do bin
nenscheepvaart niet op de agenda to plaat
sen, besloten dit voorstel alsnog te behan
delen. Vermoedelijk zal zij nu nog zitten
tot en met Vrijdag. Misschien is zelfs Dins
dag 14 dezer nog noodig om de agenda af
te werken.
De motie-A i b a r d a tot wijziging van
het militair strafrecht, zóó, dat schepelin
gen voortaan ook door anderen dan marine
officieren voor den krijgsraad verdedigd
zouden kunnen worden, werd verworpen
met 50 tegen 30 stemmen. In een korte ver
klaring zette dc heer A a 1 b e r s e (ILK.)
uiteen dat: lc in de motie niets werd ge
zegd omtrent de onmiddellijkheid dezer
verandering, welke wel m de toelichting
was bepleit; 2e dat de motie, losgemaakt
van de toelichting, overbodig was, omdat dc
minister de gevraagde verandering tot twee
malen too had toegezegd. Op die gronden
zouden de Katholieken tegen stemmen. Do
verklaring van den heer Aa.berse gaf aan
leiding tot „betoogen-' van dc heeren
Schaper (S.D.A.P.) en de Visser
(C.P.) welke de voorzitter maar over zich
he<Mi liet gaan.
Na dc stemming volgde alweer een inter
pellatie, nu van den heer Vliegen
(S.D.A.P.) over het verbod van socialisti
sche vcreenigingen voor- militaire ambtena
ren. Is dit niet in strijd met art. 9 van de
grondwet? vroeg de ïnterpellant. Is uit
feiten gebleken, dat de socialistische
bonden gevaar opleveren voor de krijgs
tucht? Wordt hier niet veel te diep inge
grepen, onder andere door het verbod van
de socialistische arbeiderspers, in het privé-
levcn? En waarom moest dit nu in verkie
zingstijd gebeuren? L het ook verboden dat
een militair op dc S.D.A.P. stemt?
Op deze vragen heeft de Minister
vanDefcnsiein een vrij uitvoerig
betoog geantwoord. Hij toonde aan dat het
beperken van de vrijheid der militaire
ambtenaren vo.komen in overeenstemming
is met art. 3 der grondwet, waarin deze be-
