De Nationaai-Socialisten boeken
groote winsten.
I
Een meerderheid slechts tezamen met de
Duitsch-Nationalen
HOOVER GAAT HEEN,
ROOSEVELT KOMT.
IPRESBURG
24ste Jaargang
MAANDAG 6 MAART 1933
No. 7449
S)e £cki6che(Soivïmvt
DAGBLAD VOOR LEDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Bade partijen vormen geen twee-derde-meerderheid, noodig voor
Grondwetswijziging
Behoudens enkele schietpartijen, geen noemenswaardige incidenten
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De voorloopige officieele uitslag van de
Rijksdagverkiezingen in Duitschland en
van de Landdagverkiezing In Pruisen. (Ie
en 4de blad).
De financieele crisis in Amerika bij de
ambtsaanvaarding van president Roose
velt (1ste blad).
Bange vooruitzichten voor de Ontwape
ningsconferentie. (4de blad).
De Chineesche provincie Jehol door de
Japanners bezet (2e blad).
Reeds 2000 dooden geborgen van de
aardbevingsramp in Japan. (BuitenL Be
richten 4de blad).
Burgemeester Cermak van Chicago
overleden. (Telegrammen).
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
BINNENLAND.
Schietpartij aan de grens. Burger door
verdwaalden kogel getroffen. (Gem. Ber.,
4de blad).
Paard en wagen op onbewaakten over
weg gegrepen. (Gem. Ber., 4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Nederland verliest den voetbalwedstrijd
tegen Hongarije met 21. (2de bla<d).
Het Ned. B-élftal te Le Havre met 3—1
geslagen. (2de blad).
Dr. Géjus van der Meulen gehuldigd.
2de blad).
Het Duitsche volk heeft Zondag zijn hou
ding bepaald tegenover Hitier en zijn be
weging der „Duitsche eenheid".
Weliswaar hebben de Hitlerianen groo
te winsten weten te boeken, maar de abso
lute meerderheid hebben zij niet behaald.
Daar het reeds dp derde maal was bin
nen enkele maanden, dat het Duitsche volk
werd opgeroepen om een nieuwen Rijksdag
te kiezen, verwachtte men een zekere kie-
zersmoeheid, dooh deze verwachting is niet
uitgekomen. Integendeel het percentage
der kiezers-opkomst i« belangrijk grooter
dan bij de voorafgaande verkiezingen.
Bedroeg het percentage in Juli 1932 83.5
pet., en in November 1932 slechts 79 pet,
thans heeft zeker 89 pet. der kiezers hun
stern uitgebracht. In sommige steden be
droeg het peroentage zelf 90 tot 95 toe. In
vergelijking tot November van het vorige
jaar zijn bijna 4 millioen stemmen meer
uitgebracht.
Volgens de voorloopige officieele bere
kening zouden in totaal 39.316.873 stem
men geteld zijn, verdeeld over de verschil
lende partijen, zooals m de staatjes in het
4de blad is aangegeven.
Zoowel de opgaven van het aantal be
haalde stemmen, als van de zetelverdee-
ling zijn slechts voorloopige berekeningen,
zoodat kleine, wijzigingen niet zijn buiten
gesloten.
Behoudens deze kleine wijzigingen staat
echter het beeld van den uitslag der Rijks
dagverkiezingen thans vast.
De Nationaai-Socialisten hebben groote
winsten geboekt. Zij zullen in den nieu
wen Rijksdag verschijnen met 288 man, het
geen evenwel geen meerderheid vormt,
daar het aantal zetels thans 647 zal bedra
gen.
Tezamen met de Duitsch-Nationalen, die
over 52 zetels beschikken, zullen zij met
hun 340 zetels een zij het niet al te
groote meerderheid hebben.
Er is dus een werk-meerderheid voor de
nieuwe regeering van Hitier. Voor een wij
ziging van de Grondwet is echter een
meerderheid van twee-derde noodig, welke
meerderheid de regeeringspartijen slechts
zullen kunnen verkrijgen door samenwer
king met andere partijen, nJ. het Centrum,
de Beiersche Volkspartij en de een of an
dere kleine partij.
Ondanks de geweldige onderdrukking
van de Communisten zijn deze in stem-
menaantal niet zóó achteruit gegaan, als
de Nazi's dat hadden gewenscht en men
vrij algemeen had verwacht. Zij beschikken
nog over 81 zetels, wat vergeleken met No-
cember een teruggang beteekent van 19
zetels, welke verlies verdubbeld wordt, als
men bedenkt, dat het totaal aantal zetels
in den nieuwen rijksdag gestegen is van
583 tot 648. Ook de Sociaal-Democraten
hebben een klein verlies te boeken.
Neemt men ook voor het Centrum het
meegaan met de totaal-stijging in aanmer
king, dan heeft deze partij zich krachtig
gehandhaafd, ondanks de felle en onwaar
dige bestrijding door de Nat.-Socialisten.
Tezamen met de Beiersche Volkspartij, die
zich eveneens gelijk bleef, omdat zij
met de opwaartsche storooming meesteeg
blijft het Centrum een factor van beteeke-
nis, al heeft het zijn sleutelpositie verlo
ren.
Hitier heeft thans de gelegenheid om
te regeeren binnen het kader van de
Grondwet van Weimar, een Grondwet,
waarvoor hij geen eerbied heeft, wijl zij
vervaardigd is door de partijen, die, vol
gens zijn zeggen, 14 jaar lang hebben ge
werkt om Duitschland aan den rand van
den afgrond te brengen. Wat hij thans mei
zijn „werk-meerderheid" doen zalï
Wij zullen het moeten afwachten.
Het Duitsche volk heeft thans het recht
om te weten, wat Hitiers program is, waar
over hij tot nu toe heeft gezwegen.
ENKELE BOTSINGEN.
In verschillende plaatsen is het giste
ren weer tot botsingen en schietpartijen
gekomen, zooals het de laatste weken aan
de orde van den dag is geweest.
Gezien de sombere verwachtingen, is het
nog al mee gevallen.
Te Breslau is het tot een schietpartij ge
komen tussqhen communisten en een po-
litie-patrouille. De politiemannen werden
van de daken beschoten. Een S.A.-man
kreeg een schot in den buik en werd doo-
delijk gewond. De politie doorzocht de hui
zen en arresteerde 7 communisten.
Te Leipzig ontstond een kleine schermut
seling, waarbij 1 man werd gewond.
Te Keulen werd op een politie-auto ge
schoten, waarna twee mannen en een
vrouw werden gearresteerd.
Te Offenbach kwam het tot een botsing
tussehen leden van de Rijksbanier en Na- -
tionaal-Socialisten. Een Rijksbanier-man
werd ernstig gewond.
Ook te Griesheim vielen schoten, waar
bij een S.A.-leider en een communist wer
den gewond. Een tweede vechtpartij vond
plaats tussehen Nationaai-Socialisten eu
mannen van het IJzeren Front, waarbij
twee leden van het IJzeren Front ernstige
verwondingen opliepen.
Te Tettenheim werd een S.A.-man ge
wond en werden 9 communisten gearres
teerd.
Te Ochshousen werd bij een schietpartij
een S.A.-leider ernstig gewond.
SOCIALISTISCHE ORGANISATIES
ONTBONDEN.
De Thiiringsche regeering heeft, naar
van betrouwbare zijde verluidt, de socialis
tische organisaties Rijksbanier en het IJzo-
ren Front in het land Thüringen verboden.
De officieele verklaring van dit verbod
is in den loop van den dag te verwachten.
STEMMERS UIT NEDERLAND.
Ook aan de Nederlandsch-Duitsahe grens
is druk gestemd. Duizenden Duitschers, die
in Nederland wonen, hadden zich over de
grens begeven om te stemmen. Te Klevo-
haben hebben 3000 in Nederland wonende
Duitschers gestemd. Te Kaldenkirchen on
geveer 1300.
Met drie extra-treinen waren deze Duit
schers uit Rotterdam, Amsterdam en den
Haag naar Cleve gekomen. Te Kaldenkir
chen werd gestemd door Duitschers die per
extra-trein uit de richting Breda waren
aangevoerd.
De nieuwe president krijgt een zware taak.
w
ZIJN PROGRAM BIJ DE AMBTSAANVAARDING.
Zaterdag, heeft op het Witte Huis te
Washington de ambtsaanvaarding plaats
gehad van den nieuwen president der
Vereenïgde Staten, Franklin Roosevelt.
Groot zijn de verwachtingen, welke
men bouwt op dezen man, die thans het
bewind van Hoover 'heeft overgenomen;
verwachtingen, die op een teleurstelling
moeten uitloopen, als men ze te hoog
spant juist nu, in dezen tijd, waarin
over de geheele Vereen. Staten het ge
kraak dreunt van een geweldige bank-
catastr'ophe.
Hoover is heengegaan, Roosevelt is
gekomen, juist op den dag, dat een al-
gemeene beurssluiting moest worden af-
Hoover is heengegaan, als een kapi
tein, die het zinkende schip moet ver
laten; aan Roosevelt de taak het wrak
te bergen en weer op te kalefateren.
Zelden zal een president bij zijn
ambtsaanvaarding voor een hopeloozer
taak hebben gestaan, dan Roosevelt.
De productie is vastgeloopen.
Het productieproces in
volkomen vastgeloopen. De omvang van
de industrieele productie bedraagt nog
nauwelijks de helft van dien welke in
1925 werd bereikt, met het gevolg, dat
de werkloosheid tot een der ergste ziek
teverschijnselen van het maatschappelijk
leven is gegroeid. De landbouwende be
volking is tot diepe armoede vervallen.
Vele groote vermogens zijn gedecimeerd,
in andere is een bres geslagen van ge
weldigen omvang. De financieele weer
stand van het land is gebroken en
slechte enkele weken voordat Hoover het
Witte Huis verliet, heeft zich een weer-
galooze bankcrisis ontwikkeld, waar
door het geheele credietverkeer aan
banden wordt gelegd, terwijl het te
voorzien is, dat door het embargo op de
aan de banken toevertrouwde gelden,
zich in de eerstvolgende weken een
groote geldsohaarschte zal ontwikkelen.
Die sluiting van de banken was nood
zakelijk geworden door een algemeene
run naar de loketten; iedereen vroeg
zijn geld op en slechts een krachtig op
treden kon een algeheele ineenstorting
va.n het bankwezen voorkomen.
Na de bank-kradhs in Oostenrijk,
Duitschland, Engeland thans Amerika!
Tot zoover is het gekomen in het rijke
Amerika onder het bewind van Hoover,
dat aanving onder het motto „Peace and
Prosperity", Vrede en Welvaart. Waar
is de vrede, waar is de welvaart? Toen
het tijd was om in te grijpen heeft de
Amerikaansöhe regeering dat nagelaten,
gestijfd door de onverzoenlijke houding
van een Congres van kortzichtige lie
den. Het ging Amerika voor den wind,
Aimerika was de crediteur van heel de
wereld, men zou de crisis door hooge
tariefmuren wel buiten het land houden!
De Hoover-regeering treedt af, met
een krak is de heele welvaart ineenge
stort.
Roosevelts program.
Zal met het optreden van de nieuwe
regeering ook een tijdperk van nieuwe
politiek zijn intrede hebben gedaan?
Zal Amerika thans krachtig gaan mee
werken aan het internationaal econo-
j misoh .herstel?
Het eenige houvast, waaraan wij ons
thans kunnen vastklampen is de inaugu
rale rede, door den nieuwen president
uitgesproken bij zijnij ambtsaanvaarding.
Met het oog op de bankcatastrophe
waarschuwde de president allereerst te
gen ongegronde en onverstandige vrees.
Waarden, prijzen en betalingscapaci
teit zijn gedaald. De betalingsmiddelen
zijn in de banken vastgevroren. De
GA NAAR
Donkersteeg, Leiden, Telef. 1322
KS2 STEUNSCHOENEN
EN HET LEED IS GELEDEN I
spaargelden van de duizenden families
zijn verlóren gegaan, zeide Roosevelt,
maar onze nood is niet van substan-
tieelen aard, wij worden noch door oor
log, noöh door sprinkhanen geteisterd,
wij hebben alles rijkelijk, ja zelfs in over
vloed en alleen aan de machinaties van
gewetenlooze speculanten hebben wij de
zen komimer te danken.
Het is thans de ure, om de waarheid
te zeggen, en wel de geheele waarheid
openlijk en zonder schroom; wij zullen
niet terugsohrikken voor erkenning van
den noodtoestand van ons land. Van nu
af zal ons groote volk herboren worden
en zal ons land opnieuw tot welvaart
geraken.
Onze eerste groote laak is het volk
aan werk te helpen. Dit kan gebeuren
door redhtstreeksdhe recruteering door
de regeering zelf. Wij zullen deze taak
afhandelen, zooals wij dat in geval van
oorlog zouden doen, maar tevens zullen
wij door het in dienst stellen van ar
beiders de plannen verwezenlijken, waar
aan groote behoefte is, om onze natuur
lijke hulpbronnen te reorganiseeren en
te benutten.
Wij moeten ook openhartig het gebrek
aan evenwicht in onze groote industrie-
oentra erkennen en trachten een beter
gebruik te maken van het land.
Wij zullen de banken controleeren
en aan de speculatie een einde trachten
te maken.
Wij zullen onze valuta 'handhaven.
Weldra zullen wij het nieuwe congres
in een specaile zitting verzoeken, om
gedetailleerde maatregelen te nemen en
ik zal dan van het congres de noodige
