WOENSDAG 22 FEBRUARI 1933
No. 7439
DAGBLAD VOOR LEDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
21ste Jaargang
Ceid^eheSoii/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ©ent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
Tusschen democratie en
dictatuur.
Men weet, dat de voorzitter der Tweede
Kamerfractie van de S. D. A. P. de heer
Albarda op een openbare vergadering, on
der luid applaus, heeft verklaard, dat de
muiterij aan boord van „De Zeven Provin
ciën" hem zoo'n duivelsch genoegen deed
en dat de heer Albarda pertinent weigerde
in de Kamer 'om deze uitlating te des-
avoueeren.
Maar'fc heeft den schijn, dat de heer
Albarda is gaan inzien, dat zulk een op
treden, in wezen revolutionair, feitelijk on
democratisch is en hoogst onverantwoor
delijk.
Dat inzicht komt wel laat, doch het
schijnt toch door te breken.
In de socialistische pers van Maandag
avond schreef de heer Albarda n.L in een
artikel o.m. het volgende:
Het wordt meer dan tijd, dat men
zich tot een ernstige en rustige beoor
deeling van het ernstige geval, met
zijn oorzaken en zijn gevolgen, bezint.
Duurt de opwinding voort, dan komt
men van kwaad tot erger, en dan
wordt het hoe langer hoe moeilijker
tot de kalmte terug te keeren, die
voor een rechtvaardig oordeel ver-
eischt is.
Geen eerlijk en ernstig niensch zal
de „muiterij" beschouwen als een on
schuldige handeling, die goedgekeurd
mag worden. Zelfs als die handeling
ten onrechte muiterij genoemd wordt,
en in wezen en bedoeling slechts een
zeer slecht gekozen vorm van demon
stratie was, kan zij niet anders dan
volstrekt ontoelaatbaar worden ge
noemd.
Inderdaad, „het wordt meer dan tijd".
Doch intusschen gaat de S. D. A. P.
voort met het verspreiden van circulaires,
waarin geen sprake is van „een ern
stige en rustige beoordeeling van het ern
stige geval", maar waarin het volk tegen
regeexing en gezag wordt opgejaagd en op
gehitst.
En de socialistische pers van gisteravond
komt in een artikel op tegen de giste
ren door ons vermelde meening van den
sociaal-democraat prof. J. Goudriaan Jr.,
die tot de partij inzake haar optreden
rondom het gebeurde met „De Zeven Pro
vinciën" een zeer scherpe, en ook zeer ver
diende, beschuldiging heeft gericht. Het
artikel besluit:
Gezag, zeker, maar piet elk gezag.
En geen democratie, die ook het meest
misdadige gezag heilig spreekt.
In de socialistische pers vindt blijkbaar
de meening, waartoe ir. Albarda ten slotte
is gekomen, dat de rebellie van de sche
pelingen „.volstrekt ontoelaat
baar" moet worden genoemd, nog geen
steun. Integendeel, men gaat nog steeds
voort met den opstand goed te praten, om
dat deze inging tegen.„het meest misda
dige gezag"
In het jongste nummer van „De Kath.
Pers orgaan der Ned. Kath. Journalis
ten, wordt gewezen op het gevaar, dat de
persvrijheid in ons land dreigt, tenge
volge van de onbeheerschte en ongebrei
delde hetze-campagne der socialistische
bladen tegen het gezag.
Het orgaan der Kath. Journalisten
schreef o.m. het volgende:
Persvrijheid is alleen bestaanbaar,
wanneer de pers haar verantwoorde
lijkheid beseft om de vrijheid, welke
zij geniet, niet te doen ontaarden in
•een bandeloosheid.
De wijze, waarop nu de sociaal-de
mocratische pers in de laatste dagen
de vrijheid van critiek misbruikt, tot
een voor elke overheid en elk gezag
ontoelaatbare ophitsing, door ver
draaiing der feiten, door een „lieg
maar raak" systeem (de uitdrukking
is van „Het Vaderland") vormt o.i.
een ernstige bedreiging voor de in ons
land bestaande persvrijheid.
Vrijheid, zonder gebondenheid, ont
aardt m anarchie.
Welnu, wie de bladen van de Ar-
beidspers van de laatste dagen heeft
doorgelezen, zal moeilijk kunnen ont
kennen, dat hier nog van eenige ge
bondenheid of verantwoordelijkheids
gevoel sprake is.
Terecht constateert „De Nederlan
der" van 11 Februari, dat wij hier een
voudig met anarchie te doen hebben.
Eb in het orgaan van de de directeuren
der Ned. Dagbladpers schrijft de heer
Lang, directeur van „Het Vaderland" o.m.
bet volgende:
Het is eigenlijk een geluk, dat de
Arbeiderspers geen lid meer is van
onze vereeniging, want wij zouden den
heer v. d. Veen moeilijk meer in ons
midden kunnen toelaten en hem met
Ihet noodige respect behandelen. De
collega's zullen vermoedelijk in de da
gen na 4 Febr. de berichtgeving in de
Arbeiderspers hebben gevolgd en ik
geloof wel, dat ik uit het hart van ve
len hunner spreek, wanneer wij hier
onzen grondigen afkeer te kennen ge
ven over de wijze van redigeeren en
dirigeeren van de Arbeiderspers in
Nederland gedurende de laatste week.
De voorlichting, door de socialistische
pers in den laatsten tijd gegeven, schept in
derdaad een nationaal gevaar.
De S. D. A. P. wankelt tusschen de de
mocratie en de dictatuur van het Commu
nisme.
TWEEDE KAMER
De Surinaamsche begrooting.
Het duurde tot kwart over een voordat
voldoende leden aanwezig waren om de ver-
dering te kunnen openen. De politieke si
tuatie en het behandelde onderwerp: de
Surinaamsche begrooting droegen er blijk
baar toe bij dat vele leden zich een gang
naar den Kamer meenden te kunnen bespa
ren. Erkend moet worden, dat de repetitie
van jaarlijksche repertoire door de habi
tue's der Surinaamsche begrootingsdebat-
ten weinig nieuws opleverden. Over de zaak
de Kom en de gevolgen daarvan wist men
nog te weinig dan dat ernstige leden zich
aan een bespreking zouden wagen. Alleen
de heeren IJzerman (s.d.a.p.) en Wijnkoop
(c.p.) waren dadelijk met hun, natuurlijk
afkeurend, oordeel klaar. Voor het overige
passeerden de vruchtencultuur, het alge
meene plan van opbouw der kolonie, de
gouddelverij enz. de jaarlijksche revue zon
der dat men eigenlijk een stap verder
kwam.
Het eenige belangwekkende was de groo-
te aandacht die werd besteed aan de motie
van den R.K. Volksbond te Paramaribo,
waarin, met een eerlijke rondborstigheid
de vinger werd gelegd op tal van wonde-
plekken in deze door de crisis zoo asvaar
getroffen kolonie. Het gaat natuurlijk niet
aan, de heer Feber (R.K.) betoogde het
terecht, den gouverneur-generaal Rutgers
den schuld te geven van dezen invloed van
den crisis op den zeer slechten economi-
schen toestand der kolonie. Maar ander
zijds mag toch de vraag worden gesteld of
het bestuur niet meer initiatief diende te
toonen en niet meer moest worden samen
gewerkt met een organisatie als de Volks
bond, die zelf verklaart achter het gezag te
staan, maar tegelijkertijd in de bovenbe
doelde motie aan de belagers van dit ge
zag harde noten, te kraken geeft. Zoowel
de heer IJzerman als de heer Joekes (v.d.)
beriep zioh op deze motie, wat den heer
Feber aanleiding gaf de socialistische
sprekers aan te bevelen metr geregeld ken
nis te nemen van de handelingen der Ka
tholieke organisaties. Het meest krasse
ding dat in deze motie wordt gezegd, is wel
de openlijke beschuldiging dat lagere amb
tenaren zeer streng, tot zelfs met brood
roof toe, worden gestraft wanneer zij din
gen doen die met de zedelijkheid in strijd
komen, doch dat hoogere ambtenaren voor
veel grovere delicten geen enkele straf ont
vangen. De heer Joekes noemde dit funest
voor de handhaving van het gezag en de
heer Feber, die verklaarde dat hij niet kon
beoordeelen of alle in de motie genoemde
feiten inderdaad zoo zijn, voegde hieraan
toe,'dat aan de juistheid van dit feit niet
viet te twijfelen, en 't prestige van 't gezag
moest worden ondergraven wanneer tegen
deze ambtenaren in hoogere rang niet
krachtig werd opgetreden. De heer Wijn
koop noemde zelfs de namen dezer heeren
en verklaarde dat zij heel goed wisten ge
dekt te zijn, en daarom ongemoeid konden
voortgaan met Indische en Hindoemeisjes
aan zich te doen uitleveren. Het antwoord
van den minister op deze beschuldigingen
was ontwijkend, hij zeide 'dat geen enkele
gouverneur-generaal zooveel tegen de on
zedelijkheid had gedaan als deze, maar dat
de zaak zoo moeilijk was en daardoor on
bevredigend. Zonder de parlementaire si
tuatie waarin wij verkeeren zou hierover
zeker meer te doen zijn gekomen en was
het lot der begrooting zeker niet veilig ge
weest. Thans werd deze, nadat ook nog de
onderwijskwestie opnieuw op het tapijt was
gekomen, z.h.st. aangenomen.
EERSTE KAMER
De Begrooting.
De Eerste Kamer is gisterenmorgen
begonnen de algemeene beschouwingen
over de Rijksbegrooting 1933. Hierbij
wordt tevens behandeld het wetsont
werp heffing van opcenten op de ge
meentefondsbelasting en de vermogens
belasting over het belastingjaar 1933
1934.
De heer De Geselaar (C.H.) be
toogt, dat in de huidige tijdsomstandig
heden de verschillende heffingen op de
vermogens hoogst onbillijk werken. Deze
onbillijkheden komen nu in een nog
scherper licht te staan. Spr. zal intus-
sohen zijn steun aan de 30 opcenten op
de vermogensbelasting voor dit jaar ge
ven, nu zij zijn gekoppeld aan die op de
gemeentefondssbelasting en omdat hij
groot vertrouwen heeft in den minister
van Financiën. Hij waarschuwt echter
tegen het heffen van. zoodanige vermo
gensbelasting, die op onteigening zon
der schadevergoeding begint te gelijken.
Wat de eigenlijke begrooting betreft,
behoort niet alleen de gewone doch ook
de buitengewone dienst sluitend te wor
den gemaakt. Spr. maakt in dit verband
'bezwaar tegen het voteeren van 7 ton
voor de verdere droogmaking der Zui
derzee.
De heer V a n E m b d e n (V.D.)
wenscht enkele opmerkingen te maken
over het advies van den Minister-Pre
sident aan de Kroon naar aanleiding
van het conflict met de Tweede Kamer
als gevolg van de aanneming van de
motie-Boon.
Spr. vraagt o.a. waarom, waar het
hier een speciale justitie-bezuiniging
gold, men den minister van Justitie niet
heeft losgelaten. De minister-president
schijnt bij de Tweede Kamer een on
wil tot bezuinigen te hebben waargeno
men. Maar een dergelijken onwil heeft
spreker ook wel bij den minister van
Financiën geconstateerd (gelach), n.l.
waar het gold de militaire uitgaven,
toen spr. een bezuiniging met 12 mil-
lioen bepleitte.
Sprekende over de muiterij-kwestie
zeide spr., dat het gezag onvoorwaarde
lijk moet worden erkend en geëerbie
digd, maar op de wijze van onderdruk
king had spr. ernstige critiek.
Hij hoopt tenslotte, dat wij een par
lementaire, democratische Regeering zul
len krijgen.
De heer M e n d e 1 s (S.D.) vindt het
zeer opmerkelijk, dat dezelfde Regeering
die tot ontbinding van de Tweede Ka
mer adviseerde, genregelijk iet die Ka
mer nog allerlei wetsontwerpen wil be
handelen.
De muiters wenscht spreker niet tot
helden te promoveeren, doch hij wenscht
hen ook niet tct misdadigers te zien
gedegradeerd. Deze jongelui zijn slacht
offer gebleken. Spr. verwijst naar een
artikel van een Indischen Handelsblad
correspondent, volgens wien de officie
ren geen flauw benul hadden van het
geen er in de hoofden der sohepelingen
omging voor wie zij de vaders en ver
zorgers behoorden te zijn.
Het woord is thans aan den heer D e
Savornin Lohman (C.H.) doch
wegens gevorderd uur, wordt de verga
dering te 4.40 verdaagd tot hedenoch
tend elf uur.
De Chr. Hist, in de Eerste Kamer keuren
de houding hunner partij-genooten in de
Tweede Kamer af.
Heden zijn de algemeene beschouwingen
over de Rijksbegrooting voortgezet.
De heer deSavorninLokman (Chr.
H.) zegt, dat de Chr. Historische
Eerste-Kamerfractie de aanne-
neming der moti e-B o o n be
treurt. Helaas was in de Tweede Kamer
de partijvoorzitter dr. Slotemaker de Bruine
wegens gezondsheidsredenen afwezig; nij
zou zeker tegen de motie hebben gestemd.
Voor hetzlfde geval gesteld, zou ook de
Eerste Kamer-fractie hebben tegengestemd.
Terecht heeft minister Donner die stemming
als symptomatisch gekenschetst, waar de
Tweede Kamer in vele gevallen weinig nei
ging toonde om te bezuinigen. Spr. noemt
daarvan verschillende voorbeelden. Veel
vroeger had de regeering de conflictpositie
moeten aanvaarden.
ERNSTIG SPOORWEG
ONGELUK BIJ HEDEL.
HET VERKEER GESTREMD.
DRIE LICHTGEWONDEN.
In den afgeloopen nacht omstreeks half
drie heeft tusschen Hedel en 's-Hertogen-
bosch juist over de ri-vier de Maas aan de
zijde van 's-Hertogenbosch een botsing
plaats gehad tusschen twee goederentrei
nen. Tengevolge hiervan is het spoorweg
verkeer tusschen beide plaatsen totaal ge
stremd.
De oorzaak van de botsing is tot dusver
nog niet opgehelderd. Een leege kolentrein
met bestemming voor Heerlen, komende uit
de richting Utrecht, kwam in botsing met
een goederentrein uit de richting Den
Bosch. De botsing geschiedde juist op het
kleine gedeelte enkelspoor voor de brug
over de Maas. Hoewel de beide treinen
geen groote snelheid hadden, waren de ver
woestingen, door de botsing aangericht,
zeer ernstig. De beide locomotieven en
twaalf wagons van beide treinen ontspoor
den. Vier wagons werden nagenoeg geheel
vernield. De beide locomotieven werden
ernstig beschadigd.
Bij de botsing werden een machinist en
een remmer zeer licht gewond.
Voor het treinverkeer naar het Zuiden
heeft deze botsing ernstige gevolgen. Op de
plaats des onheil® is een groote verwoes
ting aangericht en het zal waarschijnlijk
den geheelen dag duren voordat de strem
ming van het verkeer op deze lijn zat zijn
opgeheven. De spoorwegen hebben tusschen
Den Bosch en Hedel voor het vervoer van
passagiers een autobusdiensfc ingesteld
zoodat de reizigers voor het Zuiden slechts
tot Hedel per trein kunnen komen en daar
na per autobus naar Den Bosch worden
gebracht.
Het sne'.treinverkeer wordt zooveel mo
gelijk over Nijmegen of over BredaRotter
dam geleid.
Met het opruïmingswerk is hedenmorgen
vroeg een aanvahg gemaakt. Om zeven uur
vanmorgen reeds was de groote kraan wa
gen uit Utrecht ter plaatse. Ook uit Nij
megen werd een kraanwagen gezonden.
De beide licht gewonden zijn afkomstig
uit Amsterdam.
Het blijkt, dat er aldus wordt nader
gemeld nog een derde gewonde is, na
melijk de remmer Nijenhuis uit Utrecht,
wiens kwetsuren ernstiger zijn dan van de
beide andere personen. Na ter plaatse door
dr. de Ridder uit Hedel te zijn verbonden
is hij per auto naar het Protestantsch Zie
kenhuis te Den Bosch overgebracht.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Volkenbondsvergadering heeft haar
beslissing inzake het Chineesch—Japansche
conflict tot Vrijdag uitgesteld. (3e Blad).
Brüning door nazi's aangevallen. Steger-
wald neergeslagen. (2de Blad).
Groote ramp te Sjanghai. (Buitenl. Ber.
2de Blad).
BINNENLAND.
Algemeen begrootingsdebat in de Twee
de Kamer Tegenstelling tusschen de Chr.
Hist, in de Eerste en in de Tweede Kamer.
(lste Blad).
Nieuwe verdragen tusschen Nederland,
België en Luxemburg, (lste Blad).
Conflict in de Personeelsraad bij de Ned.
Spoorwegen, (lste blad).
Spoorwegongeluk te Hedel. Drie licht
gewonden. (lste pag.).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Zesdaagsche te Stuttgart. (3de en lste
blad).
De voorbereidingen voor de Davis Cup
wedstrijden. (Ie blad).
BINNENLAND
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Burgemeester.
Per 15 April a.s. is benoemd tot burge
meester van de gemeente Waarde J. C. van
Burg.
Alg. Rijksarchief.
Op verzoek eervol ontslag verleend aan
mr. C. C. D. Ebell, archivaris bij het Alge
meen Rijksarchief te 's-Gravenhage.
UIT DE STEENINDUSTRIE.
Geen collectief arbeidscontract.
In de op Dinsdag 21 Februari te Arnhem
gehouden vergadering van steenfabrikanten
aan de groote rivieren, zoowel van ring- al6
v.amoveu-fabrikanten, vrijwel de geheele
steenindustrie vertegenwoordigende, werd
de volgende motie aangenomen:
„De vergadering is unaniem van mee
ning, dat gezien den uiterst slechten toe
stand in de geheele bouwwereld en tenge
volge daarvan de absolute onzekerheid of
en in welke mate in het komende jaar steen
geproduceerd zal worden, het onmogelijk is,
vooralsnog in deze periode een collectief ar
beidscontract af te 6luiten'\
HET HUIS AAN DE MAURITSKADE No. 25 TE DEN HAAG, dat door de R.-K.
Staatspartij is aangekocht, en waarvan een gedeelte zal worden ingericht voor partij
bureau.
