24ste Jaargang
WOENSDAG 8 FEBRUARI 1933
No. 7427
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE MUITERIJ AAN BOORD VAN DE
„ZEVEN PROVINCIËN"
9a Êcicbclie (Bou/fcomt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Eet Geillustreerd Zondagsblao is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor ingezonden Mededcelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden waarin bo-
trekkingen worden aangeboden of govraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
TWEEDE KAMER
Interpellatie over de salariskor
ting der Indische marine-schepe
lingen Bespreking van de
regeeringsverklaring inzake de
muiterij op„DeZevenProvinciën"
Hot is wel een echt Hollandsch verschijn
sel, dat de Tweede Kamer op een oogen-
blik, waarin gebeurtenissen, die het ge-
heele volk in beroering brengen zich heb
ben voorgedaan, niet minder dan ander
half uur tijd noodig had, om uit te maken,
of, en zoo ja, hoe zij deze gebeurtenissen
zou bespreken. Weliswaar kan daarvoor
een verzachtende omstandigheid worden
bepleit; het feit zelf blijft er niettemin
merkwaardig om en teekenend voor onzen
volksaard. De verzachtende omstandigheid,
waarop wij doelen, moet hierin worden ge
zocht, dat de regeering zelf, aan het einde
van de verklaring, welke zij bij de opening
van de vergadering aflegde, en die giste
ren in dit blad is opgenomen, aandrong op
een onmiddellijke behandeling van de in
terpellatie ran den heer Drop (S.D.) over
de salariskorting der Indische marine-»?
schepelingen. Ontegenzeggelijk werd hier
door een door het daarmede overeenkomsti
ge voorstel des voorzitters, om onmid
dellijk na den interpellant ook de overige
leden aan het woord te laten (gewoonte is
dat dan eerst de regeering antwoordt) do
behandelingswijze der regeeringsverkla
ring eenigszins vertoebeld. Want de muite
rij-aangelegenheid. diende op zichzelf te
worden beschouwd en niet in verband met
de salariskwestie. De heer De Visser
(C'.P.) maakte zelfs van de gelegenheid ge
bruik voor een poging om de besprekingen
nog verder uit te breiden en het geheele
Indische regeeringsbeleid er in te betrek
ken. Nadat van de zijde der heeren A1-
barda (S.D.) Marchant (V.D.),
Suoeck Henkemans (Chr. H.) en
A a 1 b e r s e (R.K.) bezwaren tegen deze
wijze van behandeling waren ontwikkeld,
werd tenslotte een voorstel van den heer
A a 1 b e r s e door den voorzitter over
genomen om eerst de interpellatie-Drop te
behandelen, mits deze zich strikt tot de
salariskwestie zou bepalen, dan de regee
ring de gelegenheid te geven hierop te ant
woorden en vervolgens de discussies te ope
nen voor de andere leden zoowel over deze
interpellatie als over de rcgeeringsverkla-
xing.
Dit voorstel van den voorzitter werd
aangenomen met alleen de communistische
stemmen tegen; en met dezelfde stemver
houding werd eveneens goedgekeurd een
tweede voorstel van den voorzitter om
over de interpellatie-aanvrage van den
heer De Visser te beslissen heden bij het
begin der vergadering.
Zoo kon dan de Kamer eindelijk om
streeks half drie beginnen met te aanhoo-
ren, welke toelichting de heer Drop gaf
bij de reeks van tien vragen, welke-hij den
minister van defensie had te stellen over
de salariskorting van het marine-personeel.
Veel pleizier heeft de heer Drop van deze
interpellatie niet beleefd. Wanneer wij het
essentiecle uit de soms breedvoerig gere
digeerde vragen lichten, cn dan het ant
woord van den minister er achter zetten,
zal dit den lezer wel duidelijk worden.
Waarom, zoo vroeg de heer D r o p, hebt
gij op eerste aanvraag, geen audiëntie ver
leend aan vertegenwoordigers van den C.A.
M.B.O. (moderne bond van marineperso
neel)
Omdat, zoo antwoordde de Minister
v a n Defensie, deze bond mij een toe
lichting wilde geven op oen telegram zij-
lier Indische afdeeling, dat zoo volmaakt
duidelijk was, dat ik aan toelichting geen
enkele behoefte gevoelde. Niettemin heb
ik den heeren bericht dat ik hen op 6 Fe
bruari wilde ontvangen. Een tweede reden
waarom ik niet dadelijk op hun verzoek in
ging was, dat ik juist over de salariskwes
tie nog in overleg was met mijn ambtge
noot van Koloniën.
Waarom hebt gij toen op 6 Februari de
audiëntie niet verleend, doch de heeren
doen ontvangen door den Secretaris-Ge
neraal, die hun een soort verhoor op vraag
punten afnam?
Antwoord: omdat ik op 6 Februari de
heeren zullen dat begrijpen wel wat an
ders te doen had dan audiënties te verlee-
ncn. Do Secretaris-Generaal heeft dit toen
voor mij waargenomen. Evenwel, ook in
dien ik den tijd had gehad, zou ik de ver
tegenwoordigers van de C.A.M.B.O. toch
niet ontvangen hebben (beweging bij de
sociaal-democraten). Want intusschen had
deze bond een nummer van zijn orgaan uit
gegeven, dat geheel gewijd was aan de mui
terij op de „Zeven Provinciën"; en in al de
lange kolommen, die daaraan werden ge-
ijd, heb ik geen enkel woord van afkeu
ring over die muiterij kunnen lezen. Van
daar dan ook dat de Secretaris-Generaal
oordat hij met de heeren wenschte te spre
ken, van hen een verklaring heeft geëischt,
dat zij deze muiterij afkeurden en deze af
keuring openlijk in hun orgaan zouden pu-
bliceeren. Twee van hen hebben spontaan
deze verklaringen afgelegd, de derde na
een vergeefsche poging om eerst nog te
redeneeren.
Was uw telegram naar Indië betreffende
de salariskorting niet onduidelijk en hebt
gij zoodoende zelf geen aanleiding gegeven
tot de ontevredenheid en al de gevolgen
daarvan?
Antwoord: Ik zelf heb geen telegram
naar Indië gestuurd, de minister van Kolo
niën heeft dit gedaan. De tekst van het te
legram wordt door de minister voorgelezen.
Er staat in dat de bestaande salariskorting
van 10 pet. gehandhaafd blijft tot een na
dere regeling. Dit is toch volkomen duide
lijk, zegt de minister (algemeene instem
ming). Niemand heeft ook maar kunnen
vermoeden dat de nadere regeling een ver
hooging zou beteekenen; iedereen kon dus
begrijpen, dat het om een verlaging ging.
Maar hebben de vlootcommadnant en de
officieren dan geen onduidelijke mededee-
lingen aan de manschappen gedaan, vroeg
de heer Drop verder; en hij haalde uit het
„Soer. Hbl." van 12 Januari j.l. aan, dat de
vlootcommandant zou gezegd hebben, dat
er van de lagere salarissen niets zou af
gaan, wel van hen die het missen konden
zooals hij zelf.
In antwoord hierop haalde de minister
ook den tekst aan van het telegram van
den landvoogd aan den vlootoommandar.t
te Soerabaja, dat bijna letterlijk met het
telegram van den minister blijkt overeen
te stemmen. Het is jammer, voegt de mi
nister hieraan toe, dat bij den heer Drop
ook niet het nummer van 13 Februari van
het „Soer. Hbl." is bezorgd; want daarin
spreekt de vlootcommandant uitdrukkelijk
tegen wat hem in het nummer van 12 Ja
nuari in den mond wordt gelegd. Wat de
officieren betreft, die aan boord van de
schepen, voordat deze uitvoeren aan de
manschappen inededeeling deden van het
ministerieele telegram, voorzoover kon
worden nagegaan, kwamen die mededeelin-
gen overeen met den inhoud der telegram
men.
De heer Drop had ook nog beweerd, dat
de salarissen van het marinepersoneel zoo
laag waren. De minister toonde met de
cijfers in de hand aan, dat een jong ma
troos tweede kla-s met twee jaren dienst
tot nu toe volledige kost, kleeding en inwo
ning had plus 2.60 per dag. Dit wordt nu
2.50 per dag. Geleidelijk opklimmend ko
men dan de hoogste rangen der onderoffi
cieren tot een salaris van pl.ni. 10 gulden
per dag plus volledige kost, inwoning enz.
(De heer Duymaer van Twist: ik ga er ook
naar toe!).
In* zijne repliek trachtte de heer Drop
nog aannemelijk te maken dat het toch in
derdaad slecht gesteld was met de sala
rissen van het marinepersoneel; maar hij
bereikte juist het tegendeel. Hij haalde n.l.
het geval aan van een korporaal, die hier
in Nederland 27.50 per week heeft, en in
Indië 3S.80 p. weck. Van die tien gulden,
zoo riep hij uit, moet de man zijn heele ge
zin onderhouden. Hij bemerkte niet eens
dat hij hiermede de enormiteit verkondig
de, dat de man zelf in Indië, ofschoon hij
alles vrij heeft, 2S gulden p. week zou noo
dig hebben; dat is op zijn eentje ongeveer
driemaal het bedrag dat zijn gezin dan zou
ontvangen plus vrije kost, inwoning enz.
Na de repliek van den heer Drop voerden
nog het woord de heeren Knottebelt
(V.B.) en De Visser (C.P.). De eersie
schaarde zich natuurlijk geheel achter de
regeering en rekende af met het socialisti
sche Kamerlid Cramer, dat in „Vooruit''
zijne blijdschap had uitgesproken over de
muiterij en geschreven had dat do daarover
binnenloopende berichten hem uit het hart
waren gegrepen. Of de minister ook gelijk
had toen hij, op een mededeeling van den
heer Drop, dat een agent van ,.Het Volk''
van het marine-terrein in Den Helder was
geweerd, ten antwoord gaf, dat dit waar
schijnlijk een gevolg was van zijn verbod
om de bladen der N.V. „De Arbeiderspers"
voortaan nog in de kazernes en op de ma
rine-schepen toe te laten.
AVat den heer De Visser betreft, men be
grijpt in welken toon hij sprak. Voor hem
waren de regeering de bourgeoisie en het
kapitalisme de eenig-verantwoordelijken
voor alle gebeurtenissen in Indië. Hij ver
klaarde den diepsten eerbied te hebben
voor de muiters, ook al zouden verblinde
regeeringspersonen wel hun heil zoeken in
de allerstrengste straffen. Maar het zou
met hen gauw afgoloopen zijn; er zijn ge
weldige gebeurtenissen over de heele we
reld op tilhet eenheidsfront van alle pro
letariërs gaat ontstaan en zal ook uit Indo
nesië voorgoed de Hollandsche onderdruk
kers wegjagen.
Vandaag voortzetting.
EERSTE KAMER
De senaat voelt zich gepasseerd
De wijziging van de tarwewet
aangenomen.
Gisterenmidag is de Eerste Kamer bij
eengekomen.
Prof. De Savorin Lohman (C.H.)
zou gaarne van den voorzitter vernemen of
vóór den aanvang van de behande
ling van het wetsontwerp tot wijziging van
de Tarwewet een Regeeringsverklaring is
te wachten over het diep betreurenswaar
dige voorval met Hr. Ms. „Zeven Provin
ciën" in Ned.-Indië, welk voorval een rouw
over ons land heeft gebracht.
De Voorzitter antwoordt, dat hem
van een verklaring in deze Kamer niets
bekend is.
De heer Lohman betreurt ernstig, dat
van de Regeering heden in deze Kamer
geen verklaring is uitgegaan. Wel is dit
zooeven geschied aan de overzijde van het
Binnenhof, doch het had in dit deel van het
Parlement behooren te geschieden.
Spr. herinnert aan een dergelijk geval in
1908, toen mr. Van Zinnicq Bergmann voor
zitter was.
Dr. W i b a u t (S.D.) betreurt eveneens
het voorgevallene. Het is echter niet noo
dig te gewagen van „rouw"; daarvoor mis
sen wij nog de noodige gegevens.
De Voorzitter spreekt zijnerzijds
den wensch uit, dat in Ned.-Indië onver
wijld de muiterij op de vloot worde onder
drukt, de krijgstucht blijvend worde her
steld en ons gezag aldaar zich in de toe
komst krachtiger dan ooit betoone.
Aan de orde is het wetsontwerp tot wij
ziging van de Tarwewet 1931.
De heer \V i b a u t (S.D.) oefent critiek
uit op de voorgestelde wijziging. Spr. heeft
bezwaar tegen de. "^rhooging van het
mengpercentage. Iiij gelooft voorts dat men
zich rekenschap zal hebben te geven van
het behoud van lage tarweprijzen, zooals
die door de verbetering van de productie
wijze zijn ontstaan.
Een groot bezwaar acht hij het, dat dc
werking van de tarwewet zal worden ver
lengd tot 1 October 1937.
Spr. acht dit een slechte wet en het zal
dey minister moeilijk vallen, hem to over
tuigen, dat hij niet moet tegenstemmen.
De heer De Ruiter (JR'.K.) brengt lof
aan de meelfabrikanten, voor de wijze waar
op zij aan de uitvoering der tarwewet heb
ben medegewerkt. Door inschakeling van
de organisaties van belanghebbenden is een
gemakkelijke uitvoering verzekerd gewor
den. Met grooten aandrang steunt spr. het
verzoek tot steun aan den roggeteelt.
AVaar door belemmering van onzen ex
port van landbouwproducten allerlei moge
lijkheden zijn afgesneden, daar moet de
overheid te hulp komen, zooals dat met de
tarwewet reeds is geschied.
Spr. becijfert, dat tegenover 5800 groo-
tere, niet minder dan 31.600 kleine land
bouwbedrijven profiteeren van de tarwewet,
die een zegenende werking heeft. De ver
lenging van haar werkingsduur juicht hij
dan ook ten zeerste toe. AATanneer de prij
zen verbeteren, dan vervalt de wet van zelf.
De heer Gelderman (V.B.) zou het
volkomen verantwoord achten, dat cenigo
verlenging van den steun wordt voorgesteld
mits de belanghebbenden dien maar als tij-
delijken-(cxisis)-maatregel blijven beschou
wen.
Wij zullen niet kunnen dulden dat do tar-
weprijs blijvend op 12 wordt gesteld, wan
neer wij in het buitenland voor 4 goedo
kwaliteit tarwe kunnen bekomen.
De heer Slingonberg (V.D.) acht het
wel redelijk, dat de landbouw een periode
van drie jaren voor zich heeft om te kunnen
bouwen, en zijn keuze van gewassen dien
overeenkomstig te bepalen.
AVat de verhooging van het binnenland-
sche tarwepercentage betreft, hebben wo
het bezwaar van een geringe broodprijs-
verhooging af te wegen tegen het veel
ernstiger gevaar van ondergang van vele
landbouwbedrijven. Spr. meent dat de pro
ducent niet zwaarder mag worden belast,
en hij wijst erop, dat sinds de invoering van
de tarwewet de broodprijs niet is gestegen,
doch integendeel met 10 pet. gedaald, en
dat het indexcijfer van de tarwe sinds 1922
daalde van 102 tot. 70. Spr. zal dit ontwerp
om genoemde redenen aanvaarden.
De heer Diepenhorst (A.R.) consta
teert, dat van do sombere profetieën, geuit
bij de indiening van de tarwewet, er geen
enkele is uitgekomen. Verblijdend is het te
constateeren, dat deze wet een zegenrijke
werking heeft gehad.
Spr. zal van harte vóór het ontwerp stem
men.
Minister Verschuur antwoordt.
MinisterV crschuur wijst op de
urgentie van dit ontwerp en had het aan
vankelijk vóór 1 Jan. j.l. in het staatsblad
willen zien gebracht.
Spr. constateert met voldoening dat het
systeem van de tarwewet n.l. het meng-
gebod zooveel instemming heeft gevon
den.
AVanneer de heer AVibaut ten aanzien
van deze wet gewaagt van een „slechte"
wet, dan antwoordt spr., dat die critiek al
leen in normalen tijd begrijpelijk zou zijn,
zooals bijv. vóór den oorlog, toen we nog
niet wisten hoe gelukkig we waren.
Indien de regeering echter in de gegeven
tijdsomstandigheden den benedenwaart-
schen prijzenloop van de landbouwproduc
ten aan hun lot overliet, dan zou dit een
catastrofale ineenstorting voor tal van
landbouwbedrijven beteekenen.
De verhooging van den richtprijs tot 12
en de verhooging van het mengpercentage
der inlandsche tarwe tot ten hoogste 40 pet.
zal geen grootere broodprijsverhooging dan
7/10 pet. tengevolge hebben.
Ook staat een richtprijs van 12 nog
belangrijk beneden het niveau van 1913.
De tijdelijkheid van de getroffen maat
regelen is buiten twijfel door den tekst van
het ontwerp.
Het gaat niet aan, de verbruikers hoogc
crisiswinsten to laten maken op kosten van
den landbouw.
Spr. bestrijdt het denkbeeld van den heer
AA'ibaut om langs den weg van lceningen do
landbouwcrisis te willen overwinnen.
Dr. AV i b a u t blijft dit een slechte wet
noemen.
Het ontwerp wordt met 31 tegen 10 stem
men (die der soc. dcm.) aangenomen.
DE INDRUK IN INDIE ZELF.
Betuigingen van trouw en aanhankelijkheid.
FAKKELOPTOCHT NAAR HET PALEIS
VAN DEN G.G.
Gisteravond heeft een groote betooging
plaats geha-d dio door de loyale ingezetenen
van Batavia was opgezet om te getuigen
van het feit, dat de massa van het publiek
in deze dagen van spanning achter de Re
geering staat. Hoe breed deze betooging
was opgezet moge blijken uit het feit, dat
daar oa. de volgende vereenigingen aan
deelnamen: het Indo-Europeesch Verbond,
het Moluksch Politiek Verbond, de Politiek-
Economische Bond, de Christelijk Staat
kundige Partij, de Indisch Katholieke Par
tij, Ons Aller Belang cn de Vaderlandschc
Club.
De optocht verzamelde zich om S.13 gis
teravond op het AVaterlooplein en hier werd
het woord gevoerd door mr. R. A. A. Fruin,
van de Vaderlandsche Club, den heer de
Hoog, van het Indo-Europeesch Verbond,
den heer Knaape, van de Indisch Katho-
.licke Partij, mr. van Heisdingen van de
Christelijk Staatkundige Partij, den heer
Mandagic, van de P.E.B., den heer Apituley
van het Moluksch Politiek Verbond, cn
voorts door den heer van Baaien cn nog
verschillende anderen. Iedere redenaar had
twee minuten spreektijd cn daarna begaf
men zich met fakkels in optocht naar het
Paleis, alwaar de Gouverneur-Generaal de
deputatie ontving. Alsdan legde een depu
tatie'een verklaring af van permanente
loyaliteit. Twee muziekkorpsen gingen
vooraf aan den stoel.
Z. E. Jhr. de Jonge- hield een toespraak
tot de menigte, waarin hij herinnerde aan
Nederlands devies „Je Maintiendrai'".
Deze leuze, aldus vatte Z.E. deze demon
stratie op, is in allen weder levend gewor
den. In het vervolg van zijn toespraak zcide
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nederlands standpunt inzake het Fran-
sche veiligheidsplan dóór onzen minister
van buitenlandsche zaken te Genève uit
eengezet. (2c blad).
De verkiezing voor den Pruisischen
Landdag vastgesteld op 5 Maart a.s. (2o
blad).
Graaf Albert Apponyi. t (2e blad).
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft met 31 tegen 10
stemmen het wetsontwerp tot verhooging
van het maalpercentage tot veertig goedge
keurd. (1ste blad).
Dc muiterij op „De Zeven Provinciën" in
de Tweede Kamer besproken. (1ste blad).
De bevolking van Batavia betuigt in een
spontane demonstratie voor het paleis van
den G. G. haar trouw en aanhankelijkheid
aan het gezag. (1ste blad).
Ongeregeldheden te Paramaribo. (Ncd.
AV.-Indië, 2de blad).
Nog een tweede overval te Geffen; nu op
een jongen. (Gem. Ber., 3de blad).
Poging tot kinderroof te Oss? (Laatsto
Ber).
Smokkeldrama aan de Brabantsch—
Belgische grens. Jongen te Rucphen
doodgeschoten. (Gcm. Ber., 3de blad cn
Laatste Ber).
Weer een felle brand te Amsterdam.
(Gcm. Ber., 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Zesdaagsche te Frankfort. (3de
lste blad).
LEIDEN
De 358ste Dies Natalis der Leidsche Hoo-
geschool. (2de blad).
hij: „Dezo misdadige handeling is veroor
deeld cn zal tot niets leiden. Allo maatre
gelen zijn getroffen tot handelen op het
juiste moment".
Allen die getuige waren van dc/.e oogen-
blikken, waren diep getroffen door do toe
spraak van den Gouverneur-Generaal, waar
in ook gememoreerd werd, dut deze muiterij
was voorafgegaan door een incident, waar
bij 40 Hollandsche jongens moesten worden
weggevoerd onder bewaking van Inheem
sehen, hetgeen wellicht aanleiding zou
geven tot do vraag voor velen, of zij niet
eens do hand in eigen boezem dienen te
steken. Thans echter, aldus betoogde Zijne
Excellentie, is liet „Ik zal handhaven" door
velen tenslot.to begrepen en hieruit is deze
demonstratie verklaard.
Do Gouverneur-Generaal eindigde met
den uitroep: „Lcvo de Koningin''.
In antwoord hierop riep dc menigte
spontaan: „Leve de Koningin on leve de
Gouverneur-Generaal".
Ook de hoogste personen van de Ned.-
Indischo TJegeering verklaarden zich diep
onder den indruk van do wijze, waarop deze
in de historie niet geëvenaarde spontane
demonstratie verloopen is.
AANHANKELIJKHEIDSBETOOGINGEN
OVERAL.
Van alle zijden slroomen uit ludic tele
grammen toe, die melding maken van aan-
hankelijkheids-betoogingen van dc burgerij.
In verschillende plaatsen werden bijeen
komsten gehouden, waar het AVilhclinus
werd gezongen.
DE KANSEN DER MUITERS.
Een Engelsche beschouwing.
Dc Engelsche ochtenlbladen ruimen een
voorname plaats in voor de muiterij op de
„Zeven Provinciën". Zij drukken uitvoerige
telegrammen af, zoowel uit Nod.-Indië als
uil Den Haag en Amsterdam, maar onthou
den zich van eiken redactioneelen commen
taar.
Alleen de „News Chronicle" komt uit met
een bijdrage van Commandant Kcnworth,
meldt do Londensche correspondent van
<le ,.Msb."
