DONDERDAG 2 FEBRUARI 1933 No. 7422 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN INSTITUUT VOOR PRAEVENTIEVE GENEESKUNDE 24ste Jaargang 9e £eicbelve(2oii/ta/nt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblan is voor de Abonné s ver krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geillustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, .POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit DRIE bladen. V Geen bekrompen verdraag zaamheid Wij hebben er al 'ns meer op gewezen, hoe in de practijk verdraagzaamheid dik wijls verstaan en begrepen wordt als het eischen van erkenning van en rechten voor de beginselen, die men aanhangt. Zulk een eischen lean, natuurlijk, goed, .gerechtvaardigd en geboden zijn. Men kan in zulke gevallen eischen in naam der verdraagzaamheid. Maar: het beoefenen van de verdraag zaamheid is iets anders! Het beoefenen van de verdraagzamaheid is iets posi tiefs, bestaat in het'zelf erkennen van andere beginselen dan de onze en toe kennen aan de aanhangers dier beginse len de in de practijk van onze samenleving toekomende rechten. En de categorie van hen, die verdraag zaamheid voor zichzelf opeischen, is groo- tec dan van hen, die aan anderen ver draagzaamheid hetoonen De socialistische pers ten onzent heeft mede afgekeurd de woordbreuk, door den czaar van Bulgarije gepleegd, die, in dispensatie gehuwd met de katholieke prinses Johanna van Italië, zijn dochtertje, tegen de jegens den Paus schriftelijk aan gegane verbintenis, Orthodox liet doopen. Maar: bij deze afkeuring heeft men toch óók een zeker leedvermaak getoond: „Weet. nu, lieve lezer", zoo schrijft de socialistische pers spottend, „dat deze Orthodoxe Kerk deRussische Kerk is, waarvoor het Vaticaan zulke luidruchtige betoogingen tegenover het goddeloize bolsjewisme heeft ge houden, met dommees en rabbi's als slippe&dragers". Naar aanleiding hiervan wijst de „Utrechtsche Courant" er op, dat de ka tholieke Kerk zich door geen bekrom pen verdraagzaamheid bij haar optreden laat leiden! Meent het sociaal-democratische blad, dat Rome alleen de stem ver heft, wanneer zijn eigen belangen ge schaad worden? De Paus voelt zich zeker allereerst Vader der katholie ke christenheid, maar hij voelt ook mede, als niet-katholieke volken door natuurrampen getroffen worden; hij doet zijne berispende stem hooren tegen Joden-progroms; hij tracht de zegeningen des vredes terug tc bren gen, ook wanneer Moahmedaansche, Boeddhistische, Sjintoïstische natiën elkaar met den oorlogsfakkel schroeien De katholitke Kerk is niet exlusief in haar menschenliefde. Ze weet, dat alle menschen Gods schepselen zijn. Do geschiedenis leert bijv., dat de Jo den bij vervolgingen in de Pausen hun krachtigste beschermers hebben gevonden en dat zij nergens veiliger woonden dan in het door den Paus bestuurde Rome. Misschien, zoo - ver-volgde de „Utrecht sche Courant" kan het socialisme nog wel iets van deze positieve verdraag zaamheid van de katholieke Kerk leeren. Misschien kan het socialisme nog iets van haar leeren, het socialisme, dat heel de wereld in beroering tracht te te zetten, toen twee Italiaansche revolutionnairen in Amerika ter dood veroordeeld waren, maar geen woord van afkeuring in zijne bladen over had voor de duizenden katholieken die onder Calles in Mexico om des ge- loofs wille werden gefusilleerd of opge hangen. De katholieke Kerk kan in de practi se h e verdraagzaamheid velen ten voor beeld zijn! Oproep tot meerderen steun van deze voor de volks gezondheid zoo belangrijke stichting. Een studiefonds voor onderzoekingen betreffende de prophylaxis van griep Van de instellingen in ons land, welker werkzaamheid gericht is op de bevordering van. de volksgezondheid, kan zeker het sinds 1929 bestaande Instituut voor Prae- ventieve Geneeskunde als een der belang rijkste worden beschouwd. Het doel van dit instituut, dat het karakter draagt van oen stichting, is, zooals artikel 2 der statuten het kort omschrijft: bevordering van de studie der praeventieve geneeskunde in ge heel Nederland. De stichting tracht dit doel te bereiken door dc bestudeering van nieuwe vraagstukken der praeventieve ge neeskunde, door de toepassing van de wij zen van voorkomen van ziekten, door het geven van onderwijs en voorts door al dat gene, wat voor het doel bevorderlijk kan zijn. De gebouwen, waarin het instituut is ge huisvest er bevinden zich daar o.ni.' de laboratoria, de poliklinieken, de consulta- tie-bureaux voor moeilijke kinderen, voor kankeronderzoek en voor alcoholisme bevinden zich aan de Boerhaavestraat 20 22 te Leiden; het dagelijksch bestuur be staat uit de heeren dr. N. M. Jo6ephus Jitta, voorzitter van den Gezondheidsraad, voorzitter; prof. dr. E. Gorter te Leiden, mr. L. Lietaert Peerbol, directeur-generaal van den Volksgezondheid cn prof. dr. S. T. Bok te Leiden, secretaris. Voorzitter van den Algemeenen Raad is mr. A. van de Sande Bakhuyzen, Leiden's Burgemeester. MEERDERE STEUN NOODZAKELIJK. Waar in de belangen, die het Instituut dienen wil, onder vele andere ook diegene betrokken zijn het onderwijswelke mede een zaak van regeeringszorg uitma ken, bestaat er uiteraard tusschen Insti tuut en overheid een samenwerkende band. Maar bovendien hebben naast andere pu- bliek-rechtelijke administraties, particulie ren, groote ondernemingen, levensverzeke ring-maatschappijen en vele anderen zóó groot belang bij of interesse voor de toe passing der praeventieve geneeskunde, dat ook op steun en hulp uit deze kringen voor groote organisaties bestaande uit min of meer vrijwillige bijdragen destijds niet vergeefs een beroep is gedaan. Over dezen steun valt de laatste jaren allerminst te klagen; niettemin acht het bestuur van het Instituut uitbreiding van zijn werkzaamheden op verschillend "gebied, de praeventieve geneeskunde betreffend, in hooge mate noodzakelijk. Al deze zaken zijn echter niet te entameeren bij gebrek aan voldoende financieele middelen en het is daarom dat het bestuur bij monde van prof. Gorter en prof Bok gaarne door middel van de pers een beroep zou willen doen op het particulier initiatief tot het bijeenbrengen van de gelden, die de uitvoering van de in plan aanwezige zaken mogelijk zullen ma ken. Om daaruit slechts een greep tc doen kan vermeld worden dat het plan bestaat tot bestudeering ran het groote vraagstuk betreffende de prophylaxis dor Engelsche ziekte, welke vooral in ons klimaat nog steeds, zij het in lichten zin, veel voor komt. Wel is op dit gebied dc wetenschap ver genoeg gevorderd om te kunnen zeggen dat het mogelijk is om bij het kind Engel sche ziekte te voorkomen; het komt er ech ter op aan den vorm te vinden, volgens welke de methoden, waarover men be schikt, algemeen ingevoerd kunnen wor den. In plan is ook aanwezig een onderzoek omtrent de hoeveelheid ultraviolet licht, welke in onze streken door de atmosfeer wordt doorgelaten, teneinde daaruit te kunnen beoordeelen of extra voorziening met kunstmatig ultraviolet licht noodzake lijk is. -Daarnevens bestaat het plan om op uitgebreide schaal to onderzoeken, op wel ke wijze men er het beste voor zal kunnen zorgen dat alle lagen van de bevolking in voldoende mate van alle vitaminen krijgen. In dit verband kan als frappant voorbeeld gemeld worden, dat in do oorlogsjaren in Denemarken veel blindheid is voorgekomen omdat men niet bekend was met het feit dat bepaalde vitaminen noodzakelijk zijn om dezen vorm van blindheid te voorko men. Deze vitaminen komen wel in boter voor, doch niet in margarine cn waar in die jaren de boter in enorme hoeveelheden naar Duitschland werd uitgevoerd en vele menschen. Dergelijko keuringen toch kun nen leiden tot tijdige ontdekking van kleine afwijkingen of storingen in het organisme, welker onmiddellijke behandeling in vele gevallen een ernstige ziekte zal kunnen voorkomen. Wat overigens het belangrijke werk be treft, dat het Instituut reeds tot uitvoe ring heef kunnen brengen, moge uit het daaromtrent beschikbare materiaal ver meld worden dat de stichting overal in het land cursussen organiseert voor artsen, die hun kennis van bepaalde medische kwesties gaarne zouden willen verrijken, speciaal wat den praeventievcn kant daarvan aan gaat. Een dergelijke cursus bestaat uit vier avonden van twee voordrachten en wordt tot nu toe hoofdzakelijk gehouden op hot gebied van tuberculose en kindergenees kunde. Vooral voor min of meer afgelegen streken zijn deze cursussen buitengewoon aantrekkelijk; Hoorn, Gouda, Middelburg, Zierikzee en Zeeuwsch Vlaanderen kunnen daarvan als voorbeelden gelden. Het Rijk kent hiervoor een subsidie toe. Waar voorts onder leiding van de In specteur voor de Volksgezondheid geregeld inentingen plaats vinden tegen diphterie, worden door bemiddeling van het Instituut daarheen telkens studenten in de genees kunde gedetacheerd, teneinde deze inentin gen bij te wonen en daarbij te assisteeren. Detacheeringen geschieden ook naar con- sultatie-bureaux voor zuigelingen, opdat do studenten ook met dien kant der genees kunde, welke op het terrein van de prophy laxis ligt, bekend worden. Het onderwijs toch is een belangrijke propaganda-factor onder do komende medici. STRIJD TEGEN DE GRIEP. Als een zeer belangrijk en geheel nieuw feit op het gebied der praeventieve genees kunde kan vermeld worden dat dezer da gen een studiefonds in het leven is geroe pen, dat uitsluitend bestemd is om een door het Instituut aan te wijzen modieus in staat te stellen, zich gedurende een jaar geheel te wijden aan een reeks onderzoe kingen betreffende de prophylaxis van griep en de daarbij zoo vaak optredende complicaties. De gelden voor dit fonds zijn ter beschik king gesteld door Mevrouw Salomonson te 's-Gravenhage, die haar echtgenoot aan deze gevreesde ziekte heeft verloren. Stol slechts dat het mogelijk ware, het griep- cijfer belangrijk te drukken; welke enorme bedragen aan geld en hoeveel leed zouden hierdoor kunnen worden bepaard Een dergelijk studiefonds is tot stand gekomen in samenwerking met de Vereeni- ging tot bestrijding van tandbederf, welk fonds zich zal bezig houden met <fe studie van de factoren, welke tijdens de ontwikke ling van het gebit van belang zijn om later optredend tandbederf te verminderen of te verhinderen. Voor beide fondsen is een be drag beschikbaar, dat gewoonlijk besteed wordt voor de uitzending van menschen on der het Pasteurfonds. Met nadruk moge er nog op gewezen worden dat het Instituut voor Praeven tieve Geneeskunde geen specifiek Leidsche instelling is; het wil de belangen dienen van het geheele land; de samenstelling van het bestuur en van den Algemeenen Raad is daar mede een waarborg voor. En waar do praeventieve geneeskunde naast die van de overheid, gelijkelijk de belangstelling opeischt van bedrijfsleiders en van den en keling, hoopt het bestuur van het Instituut dan ook dat in de naaste toekomst een ruime toevloeiing van de zoo noodzakelijke gelden en van financieele toezeggingen niet achterwege zal blijven. TWEEDE KAMER Wijziging in de Kieswet Behandeling ©ener kieswetwijziging; dat beteekent: de mogelijkheid van voordeeleu of van nadeelen van iedere partijdus is do kans groot, dat de objectiviteit bij de beoordeelin-g van gedane voorstellen ge makkelijk uit het oog wordt verloren. En deze groote kan» is ook ditmaal werkelijk- heid geworden. Bijna voortdurend bleek, Denen zelf van dit kostelijk voedsel versto- j Jat de meeste partijen, indien ze tegenover ken bleven, deden zich bij verschillenden de gemelde gevallen van blindheid voor! Een ander plan. dat het Instituut voor Praeventieve Geneeskunde gaarne tot uit voering zou willen brengen betreft het langzamerhand ingang doen vinden van periodieke keuringen, en wel van gezonde of ander voorstel positie moesten kie zen, zich veel meer lieten leiden door de vraag, of hunne groep er zijde bij zou spin nen dan door objectieve overwegingen. Het sterkst kwam dit wel uit, toen de beer Oud (V.D.)1, bij de behandeling van het amendement-v. d. Bergh, om thans over te gaan tot volledige toepassing van het stel sel der beste gemiddelden in plaats van het gemengde stelsel der Regeering, dat voor een weliswaar nog sleohts zeer klein deel vast houdt aan het overschottenstel- sel, openlijk erkende, dat hij ter wille van zijn eigien fractie het stelsel der gemiddel den niet wenschte, al moest hij erkennen, dat het, mathematisch beschouwd, de meest juiste zetelverdeeling verzekert. Deze er kenning is eigenlijk afdoende; want, als men E. V. wil, moet men ook werkelijke evenredigheid voorstaan en niet gaan trachten de evenredigheid aan to passen aan de behoeften der eigen fraetie. Wij hebben den heer Oud nog zelden zoo zwak hooren argumenteeren, als ditmaal het ge val was. Hij wilde eigenlijk, dat do groote fracties in de Kamer af zouden zien van een stelsel, dat, naar zijn eigen erkentenis de beste evenredigheid waarborgt, ten einde aan fracties, als die van de Vrijz. Dem. en den Vrij-heidsbond kans te geven op een zetel meer dan haar naar evenredig heid zou toekomen, opdat dergelijke frac ties in het Parlement tot een beter onder linge taakverdeeling in staat zouden zijn. Men zou met hetzelfde argument aan de grootere fracties wel kunnen gaan vragen of zij-niet bereid zouden zijn een aantal hunner kiezers aan te sporen op dc middel bare fracties te stemmen, teneinde deze tot- een vruchtbaarder arbeid in het Parlement in staat to stellen! Dit kwam nog sterker uit, toen de heer van. den Bergh aantoon de, dat het zuivere evenredigheidssysteem voor d© kleine partijen zelfs nog iet» voor- deeliger zou zijn dan het voorstel der Re geering, zoodat afwijking daarvan dan spe ciaal ten bate der middel partijen zou moe ten plaats hebben. Niet zóó duidelijk maar daarom niot ipin- der reëel waren ook de amendementen der heeren Eerdmans (V.B.) en S n o e c k Henkemans (C.H.) ingegeven door overwegingen, die met een zuivere toepas sing der evenredigheid niets tc maken heb ben. Do eerste wilde bij do Statenverkie zingen reeds aan een lijst, dio slechts 75 pet. van den kiesdeeler zou halen, oen ze tel toegekend zien en de tweede wilde hot voor de overschotten wat gemakkelijker maken. Van zijn kant had de heor Oud een verbetering van het amendoment-Snocck Henkemans, waardoor voor den eersten zo- tel de volle kiesdeeler zou noodig zijn, voor twee zetels 95 pet. voor iederen zetel, voor drie zetels 90 pet. enz. Al deze amendementen maken geen schijn van kans. Alleen dat van den heer van den Bergh, betreffende do volledige I toepassing van het stolsel der beste gemid- j delden zal er waarschijnlijk doorkomen; want het werd ook door den heer Tcu- ling» (R.K.) met warmte verdedigd, zoo dat het waarschijnlijk de stemmen der so ciaal-democraten en die der Katholieken zal verwerven. Het andere, het groote amendement van den socialistischen afgevaardigde, aangaan de het invoeren oener voorsteinming, waar door het mogelijk zou worden het stemmen verlies, dat ontstaat door het stemmen op lijsten, die geen zetel krijgen, to beperken, werd na vrij breedvoerige discussies, waar uit duidelijk bleek, dat het zou worden verworpen, ingetrokken. Een interessante bespreking ontstond nog over het amendement van den heer Beumer (A.R.) tot afschaffing van den stemplicht. De anti-revolutionnaire spreker kwam zwaar gewapend in het strijdperk. Hij toon de aan, dat er in de practijk van den op komstplicht want stemplicht bestaat niet en kan niet bestaan, zoolang het stern- geheim wordt gehandhaafd niet voel te recht komt. Van 300.000 wegblijvers werden er niet meer dan 170.000 vervolgd. Hij be- I toogde vorder, dat de wet op dit punt zeor ongelijk wordt toegepast. De ecno Durge- meester vindt gowetensbezwaren en vol doende reden om niet te vervolgen, do an dere niet. Bovendien ia het al erg genoeg, dat hier de burgemeester „do burger- va d e r" schamperde spr. met dc vervol ging is belast, terwijl bovendien de bewijs last wordt omgekeerd. Ook over de be- rechting bestaan gegronde klachten. Een man, die veroordeeld word, kon later aau- toonen, dat hij niot gestemd had, omdat hij in de gevangenis zat. De heer Beumer werd vooral bestreden door prof. Eerdmans (V.B.), die het weliswaar waardeerde, dat de heer Bou- cmr ditmaal voor do vrijheid opkwam, maar die dit blijkbaar liever had gezien bij de Godslasteringswet of bij het bepleiten cener Zondagswetgeving, in dit geval meen de de liberale prof., dat de staat oen sanctie mocht en moest leggen op het niefc- vervullen van ©en plicht, dien hij aan zijne burgers oplegt en zonder welko vervulling in onzen staat geen bestuur mogelijk zou zijn. Te onthouden is zeker de uitspraak van den liberalen spreker, dat de staat zedelijke plichten niet alleen mag maar some zelfs moet omzetten in wettelijke en dat hij dit dan ook telkens doet, bijv. bij den dwang, om te getuigen voor den rech- VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De Duitsche Rijksdag opnieuw ontbon den. Oproep van Hitier door de radio. Bloe dige incidenten te Bomberg. (2do blad). Het Chnieesch-Japansche conflict en de Volkenbond. (3de blad). Aanslag op een trein in Ierland. (Bui- tcnl. Berichten 2do blad). BINNENLAND. Nationaal Jongeren Verbond en de Ka tholieken. (2de blad). De Kieswetwijziging in de Tweede Ka mer. ('2de blad). Bij legerorder zal aan militairen worden verboden deel te nemen aan zoogenaamde weerbaarheidsorganisaties van fascisti- schen aard (2de blad). De Nederlandsche boomkweekers en het Duitsche toltarief. (L. en T. 1ste blad). Studentenherdenking van Willem van Oranje te Nijmegen (1ste blad). Weer een zware brand to Rotterdam. (Gem .Ber. 3de blad). Brand in een logement te Amsterdam. (lsto blad). Aanslag op den burgemeester van Ne- derweert. (Gem .Ber. 3de blad). Natuurlijk bleef do heer Beumer het ant woord niet schuldig en hij werd ditmaal ge holpen door den sociaal-democraat van don Bergh, dio den prof., voor do voeten wierp,' dat hij de eerste regelen der logica had geschonden door het voor to stellen, alsof wat voor sommigen niet goed is door allen zou kunnen worden gedaan; een verwijt, dat echter niet geheel juist leek. Do hoer Beumer rekende nog oven af met den heer Peereboom (H.G.), dio heb noodig had geacht te zeggen, dat het niot noodig was, dat de anti's voor do geeste lijke vrijheid opkomen, daar zij immers ook wel het algemeen kiesrecht hadden aan- voord. Waar heeft do heer Peereboom toch ge schiedenis geleerd, vroeg dc heer Beniner, en teen volgde oen college, waarom do A.- II.-fractie het algemeen kiesrecht niet lmd aanvaard maar zich erbij had neergelegd. Het amcndement-Bcumer werd verwor pen met 40 tegen 32 stemmen. Vermelden we ten slotte nog, dat de Ka mer niet 60 tegen 19 stemmen een voorstel- De Visser (C.P.) verwierp om dadelijk na do behandeling van dit wetsontwerp over te gaan tot behandeling van de Indi sche Bogrooling en dat de heer Drop (S. D.A.P.) spoedig gelegenheid zal krijgen tot liet houden zijner interpellatie over de sa larisverlaging bij de Indische STUDENTENHEDENKING VAN WILLEM VAN ORANJE. TE NIJMEGEN. In Nijmegen heeft zich uit loden van het ijmeegsch {Studentencorps een comité ge vormd tot het organisceren van een plaat selijke herdenking vap don 400sbcu ge boortedag van Prins Willem van üraiijc. Voor dezo herdenking is cvn eerc-comitó gevormd, waarin oa. zitting hebben geno men Z. H. E. Mgr. A. F. Diepen, Bisschop van 's Hortogenbosch; do coin nj is va rissen, der Koningin in do provincies Gelderland, Üvcrijsel, Noord-Brabant cn Limburg; mr. S. Baron van Heemstra; mr. A. E. liaron van Voorst tot Voorst; mr. dr, A. B. G. M. van Rijekevorsclmr. E. O. J. M. Baron van Hövell van Wesseuveld en Westerflier;- do secretaris der Sint Radboudstiehting Jhr. W. E. Bosch van Oud Amclisweerd; de Rector Magnificus,der R. K. Universi teit; dr. T. Brandsma; mr. G. L. do Vries Feyene, secretaris van het Nationaal Co mité ter Herdenking van den 400stcn Ge boortedag van Prins Willem van Oranje; de Burgemeester van Nijmegen, de lieer J. A. H. Steinweg en eenigc andere plaatse lijke autoriteiten. Het beschermheerschap voor deze her denking is aanvaard door Zijne Excellen tie jhr. mr. Ch. J. M. Ruys de Bcerenbrouck, Minister van Staat, voorzitter van den Raad van Ministers; Z. Exc. dr. II. C'olijn, Minister ran Staat en jhr. mr. dr. A. Roëll, Commissaris der Koningin in de provincie Noord-Holland, voorzitter van het Nat. Co mité ter Herdenking van den 400sten Go-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1