24ste Jaargang
No: 7417
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE EERSTE
FILM
VAN EIDOPHOON
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnés ver
krijgbaar tegen betaling van 50 eer per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelmgen wordt
hot dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V Niet van onzen tijd.
Niet van onzen tijd zijn Katholieken,
die beweren, dat al die organisaties ner
gens goed en noodig voor zijn.
Niet van onzen tijd zijn Katholieken,
die al dat „gedoe" naar buiten, al dat
„vertoon" op straat, dat manifesteeren
zooals b.v. door de Graal in onze
gemengde samenleving uit den booze
achten.
Niét van onzen tijd zijn Katholieken,
die den godsdienst in particulier leven,
verscholen en verborgen, willen beleven,
maar geen godsdienst-plichten erkennen
in het openbare leven, in het dienen van
wat men noemt: de goede zaak.
Niet van onzen tijd zijn Katholieken,
die in ouden sleur meezeulen met een
niet-katholieke courant, die ook hun va
der al las, en de Katholieke pers prac-
tisch uitsluiten of' althans achterstellen.
Wat deze laatste categorie betreft
ze is aan het uitsterven, maar: nog niet
verdwenen
En toch, 't is een feit, dat wij bezit
ten meerdere Katholieke bladen, die hot
nieuws op allerlei gebied zeker niet min
der volledig en vlug publiceeren dan hun
niet-katholieke collega's, met wie zij
mogen vergeleken worden, en die bo
vendien geven een in onzen tijd zoo ge-
wensohte voorlichting betreffende het'
maatschappelijke leven op het terrein
van politiek, sociale actie en cultuur,
die bovendien de Katholieken op de
hoogte houden van wat hun als K a-
t h o 1 i é~k e n moet interesseeron.
Wij zouden daarom ons willen veroor
loven, onzen Katholieken lezers in over
weging te geven, de Katholieke courant
te propageeren totdat alle Katholieken,
die zij kennen, abonné en Jezer zijn!
De eerste maal, dat Zijne Hoogwaar
dige Excellentie, Mgr. Aengenént, als
Herder van het Bisdom Haarlem, Zijne
diocesanen mocht toespreken, was op
den elfden Katholiekendag te Haarlem
(10 Juli 1929).
„Gij zijt gekomen", aldus Z. H. Exc.,
„om gezamenlijk te overwegen de mid
delen, om tegen te gaan, een dam op te
werpen tegen den stroom van ongeloof,
die voortrolt door onze groot e steden,
die vooral in ons Bisdom zijn gelegen
een stroom, die voortrolt met zoo on-
iheilspellend-hooge golven, dat duizenden
en tienduizenden worden medegesleept
en weggespoeld.
Nu hebt gij overwogen en besluiten
aangenomen, die uit mijn hart gegrepen
zijn.
Enkele conclusies wil Mgr. bijzonder
onderstrepen en de uitvoering ervan bij
zonder in de aandacht aanbevelen.
Juist gezegd acht Mgr. de zesde con
clusie, van de eerste afdeeling, luidende:
„Dit alles valt samen te vatten in dit
eene: in het gezin van Katholieken moet
zijn een Katholieke atmosfeer.
In de Katholieke gezinnen moet han
gen een atmosfeer van Roomschheid,
die de kinderen vanaf hun prilste jeugd
inademen waaraan ze zoo gewennen,
dat ze er op lateren leeftijd niet buiten
kunnen.
En onder de verschillende middelen,
om die Katholieke atmosfeer in alle ge
zinnen te planten, noemt Z. H. Exc.
goede lectuur.
„Het is allereerst noodzakelijk, dat
we ons zelf en onzen kinderen verschaf
fen goede lectuur. Dan moet er ook aan
wezig zijn een Katholieke krant, een
Katholiek dagblad en geweerd worden
de neutrale krant, het neutrale dag
blad".
Z. H. Paus Pius X roemrijker gedach
tenis heeft weleer gezegd: „Wat baat
het kerken te bouwen, missies te hou
den, scholen op te richten? Alle goede
werken, alle krachtsinspanning der Ka
tholieken zullen onvruchtbaar blijven,
indien zo niet tevens zich weten te be
dienen van het wapen: de Katholieke
Pers".
En Paus Pius XI zeide het volgende:
„De macht en de invloed van de goede
Pers- is zoo groot, dat zelfs de schijn-
INVITATIEVOORSTELLING IN TUSCHINSKY.
„DAS MEER RUFT".
Naar een nieuwe Katholieke
filmcultuur.
Gisteimorgen heeft, zooals wij reeds in
ons vorig nummer in het kort berichtten,
in het Tusdhinsky-theater te Amsterdam
een invitatie voorstelling plaats gehad van
de nieuwe films vervaardigd door de film
maatschappij „Eidophoon N.V."
Onder de talrijke aanwezigen, waarbij
vele geestelijken en tal van filruautoritei-
ten aanwezig waren, waren ook H.II. Ex
cellenties de Aartsbisschop van Utrecht
Mgr. J. H. G. Jansen en de Bisschop van
Haarlem Mgr. J. D. J. Aengenent.
Vertoond zouden worden „Des Meer
ruft" en fragmenten uit „Das Lied der
Schwarzen Berge".
Voor hen. die nog onkundig zijn van het
9 bestaan eener nieuwe filmmaatschappij,
zij medegedeeld, dat deze maatschappij is
opgericht op een uitvinding van den Duit-
schen Jezuiet, dr. Könemann. Deze vond
een geheel nieuw geluidssysteem uit, dat
een prachtige verbetering beloofde te zijn
en ook werkelijk is van elk bestaand
geluidssysteem. Hij wilde zijn prachtige
uitvinding echter iu katholieke handen
houden en daar hij in Duitschland het be-
noodigde kapitaal hiervoor niet vinden kou,
wendde hij zich tot Holland, waar men ber
vereischte kapitaal bijeen kreeg. Langzaam
en met veel moeilijkheden werd er voort-
gearbeid met het resultaat, dat de inmid
dels met dat kapitaal opgerichte Eidophoon
N.V. nu na twee jaren arbeid met twee
films kan komen, die het vertrouwen en
niet alleen het financieel maar ook het
filmtechnisch en aesthetisch vertrouwen in
deze onderneming volkomen wettigen.
Voordat deze twee films werden ver
toond, sprak de directeur der Eidophoon.
de heer Smithuyzen, een woord van welkom
tot Mgr. Jansen, in wiens aanwezigheid de
directie zag het gespannen verlangen te
zien, of de Eidophoon zou brengen, wat zij
bedoelde te brengen.
Ook Mgr. Aengenent vervvelkomde spr.,
van wiens belangstelling de directie reeds
van te voren overtuigd was door zijn be
zoek aan het laboratorium in Berlijn, waar
„Das Lied der Schwarzen Berge" reeds
voor hem werd vertoond. Spr. verwelkomde-
voorts Pater Hyacinth Hermans, die door
woord en geschrift zooveel deed voor de
totstandkoming van Eidophoon.
Zich tot de aanwezigen wendend vroeg
spr. vooral om opbouwende critiek en om
steun en zeide tenslotte te hopen, dat de
film blijk zou mogen geven van dool en
streven van Eidophoon.
Vervolgens sprak nog mr. Mutsaers, die
zeide, dat Eidophoon zijn ontstaan dankte
aan de uitvinding van dr. Könemann en de
financieele deelname van den heer Bren-
ninkmeyer. Practisch resultaat werd bereikt
door een contract met Tobis Klangfiüu,
waardoor verkregen werd ongestoorde toe
passing van Könemann's uitvinding cn een
ongestoorde exploitatie over de wereld
Ondanks de tegenslagen en desillusies
heeft men op deze basis voortgearbeid en
is een Duitsche dochtermaatschappij opge
richt. Het doel is, aldus spr., tegenover de
films, m^t een inhoud welke ik niet nader
behoef aan te duiden, tegenover films met
tendenzen als b.v. de Russische, films te
brengen, die in elk opzicht de toets der
critiek kunnen doorstaan. Het zullen geen
films worden van Rome of heiligenfilms,
maar films, die niet indruischen tegen mo-
baar onbeduidendste werkzaamheid te
haren gunste groote waarde heeft van
wege de gewichtige gevolgen, die cr uit
kunnen voortkomen. Alles, wat gij voor
de Katholieke Pers zult doen, beschou-
I wen W7j als voor Ons persoonlijk ge
daan. De Katholieke Pers ligt Ons na
aan het hart en Wij "erwachten er veel.
zéér veel van". Aldus de thans regee-
j rende Paus.
Moge alle Katholieken vooral in
dezen t ij o toonen te begrijpen
deze verklaringen van Paus en Bisschop.
raai, geloof en orde en die aan filmtechni
sche eischen voldoen. Spr. vroeg tenslotte
hulp en steun om de uitbreiding van het
kapitaal mogelijk te maken en een opbou
wende critiek om hel gestelde einddoe-1 te
bereiken, der maatschappij ten goede en
God ter eere.
*^ndien wij nu het vertoonde nog eens
aan ons oog voorbij laten gaan, dan komt
er over ons een zekere opgetogenheid over
dit waarlijk zeer goede begin. Want dit
begin is inderdaad moedgevend en hoóp-
vpl.
Er zullen er zijn, die bij het zien van
deze films, hun verwachtingen spannend in
zuiver katholieke richting, onbevredigd
zullen zijn en zeggen, dat deze arbeid al
te negatief is. Dezulken zijn dan wellicht
enthousiaste Katholieken, die elke katho
lieke onderneming op cultureel gebied een
warm hart toedragen, maar practisch zijn
zij niet.
Het moge op het eerste gehoor misschien
wat vreemd klinken, maar wij aarzelen toch
niet het als onze meeniug uit te spreken,
dat juist dit negatieve begin ons verheugt
En het verheugt ons, >mdat het zoo psy
chologisch goed gezien cn daarom in ver
band met de bedoeling zoo practisch is.
We Hebben het jarenlang moeten aan-
zieb, hoe prachtige, echt katholieke onder-
weipen en gegevens wérden verwrongen in
fiknis, die ons rillingen bezorgden en niet-
katholieken afstieten.
Wij behoeven daarvoor de namen dier
films niet té memoreerén. En zou men nu
direct beginnen met positieve katholieke
filmkunst, dan zou men ook al zou de
productie filmtechnisch volmaakt zijn
opnieuw vele niet-katholieken afstooten,
die niet welbewust zich een richting willen
zien opgedrongen, die de hunne niet is. Wij
zien dan nog af van de zeer verzwaarde
opgave reeds in den aanvang films te ma
ken, die tegelijk èn tendenz- èn kunstfilms
zouden moeten zijn.
Het was dus psychologisch heel wat be
ter het publiek films te geven, die hen
langzaam aan en onbewust onder den in
vloed brengen van een goede moraal en een
zuivere cultuur; films, die daarbij niet
de uitwassen van nuditeit en semi-nuditeit,
vaai overdreven tentoonspreiding van weel
de en andere verkeerde invloeden vertoon
den. Uitwassen waaraan nog altijd 95 pet.
der huidige productie mank gaat.
*.***"C)m al deze redenen juichen wij dit bc-
gimrvan harte toe.
- "WVat nu de vertoonde films zelf betreft,
heeft men in „Das Lied der Schwarzen
Berge" vooral zijn kracht gezocht in ge
weldige natuurmonumenten, zooals men die
kent b.v. uit de film: Storm over den Moni-
Blanc. De fikn geeft te zien een gevaar
volle expeditie in de dreigende bergen van
Tsjeoho-Slowakije, onherbergzame reuzen,
waaruit te ontkomen onmogelijk is. De film
geeft eenvoudig het beeld van de redding
dezer uitgeputte menschen, die niet eens
allen bijeen, maar onderling verspreid in
deze geweldige natuur den dood afwach
tten. Maar dit eenvoudige gegeven geeft
aanleiding tot zooveel prachtige opnamen,
die ieder op zich voorbeelden van film
kunst zijn, dat het ons, voorzoover wij deze
film uit het fragment, dat wij zagen, ver
mogen te beoordeelen, toeschijnt, dat de
wrevel van het iet® te trage tempo, die
hier en daar misschien zou opkomen, ge
makkelijk overwonnen zal worden.
De regie doet sterk denken aan die van
de bekende Russische films, flitsend en
met verrassende close ups.
Geheel en al zagen wij de film
„Das Meer ruft" waarin dc hoofdrol wordt
vervuld door den bekenden filmartist Hein-
rich George en wij aarzelen niet deze film
een belangrijke gebeurtenis te noemen.
Ziehier het verhaal. Heinrich George is
de zeeman, die met zijn jonge vrouw woont
op een eiland. Hij is al langen tijd thui3
van zijn laatste zeereis als stuurman, maar
de zee trekt hem weer. Zijn vrouw vraagt
hem te blijven en vertelt hem van het kind,
dat komen zal.
Blijde zegt hij, dat. hij dan blijven zal,
maar de zee trekt hem te sterk cn na eeni-
gen tijd wuift zijn vrouw aan den wal hein
ten afscheid.
On zee wordt de kapitein ziek. Pest! En
de stuurman, die dit bemerkt, rent naar
bet watervat waaruit juist oen der matro
zen drinken wil, en slaat het met een bijl
aan stukken. Dan komt de dorst. De stuur
man is kaptein geworden en terwijl bij in
zijn kajuit zijn vertwijfeling laat gaan om
zijn mannen, verlaten deze in stilte met de
sloep het schip.
au is mj u±j net scdiip alleen cn de kalme
zee worut. suuiuacnug. Hij pruoecn nog
uc zenen ie Sui'y.a.eu, mj wemcar, net stuur-
lUu, terwijl ae over nem neen tucuui,
luaur aneen rs üjj nuiouteioos en net soiup
veióiaat. nutur ae yuuui'iiiau worut ge^ea
en veruiijit aoor zijn terugkomst, üe angst
van Zijn ."-oiioe vrouw.
nun nomt er ounug. Was liet eerst de
dorst, nu pjjingt ue uuiigei. x»e stuuiiüan
Wil oi'oou neoueil voor Zjju vrouw en Voor
zijn juuu en roeit w eg vun zyn euaiiu uoor
ae biOivjvciue neen, u*Mgeii en nacnteu om
©uen te uuren. maar op ue teruguoont worut
mj upöeuieiivt en aan ooorcl v«,a ue torpo-
.Qojt-ocr georaent. ueen oeroep op ue non-
gti± van viouw en Kina Kaui nem i>auen
rvneg rst ixneg, is net antwooru van aea
Kapitein, ril Zijn woCue Slingert mj Oen pa«.r
invu.iuoz.eii, uie nem weg wiuen voeren, over-
Dooru en net resultaat is arie jaar tucnt-
Jnasstrax.
Ais hij terugKcert op het eiland, ia zijn
vrouw van voiUriet gestorven.
'lerneergosiagen loopt ny rond, en hij
vcruniint Zijii loed. maar ais op een intent
de noouKiect worut geuoord een sonrp in
ijoua, aan DieKt mj mot ue mannen van net
eiland met ue reuuingSDoot er op uit. tLij
komt aan boord van net schip en.... her
kent den kapitein, die nem liet opsluiten,
toen hij brood liaalue voor vrouw en Kind,
zoodat zijn vrouw stierf. Hij wil wraaK
nemen en dc kapitein zegt hem te deoxeu
aan zijn vrouw en kind. Maar hij ant
woordt, dat hij zelf in den oorlog ook niet
aan zijn vrouw en zijn kind heeit gedacht.
Maar als den volgenden morgen ue stoim
bebaard is, ziet hij den kapitem lang aan,
reikt hem de hand en gaat heen.
Dit gegeven niet nieuw misschien
is een belangrijke film geworden, indien
wij juist willen oordeemn, een film, beter
dan 75 pet. der huidige wereldproductie.
Natuurlijk er zijn fouten in. In welke filui
zijn die niet?
Als wij deze film denken in het begin
dezer eeuw, dan doen een dokter met een
moderne bril en een tamelijk modern
schrijfbureau in een zeilschip misschien
even vreemd aan. Maar daartegenover
staan zooveel filmtechnische prachtvonds
ten, dat wel niemand hierover vallen zal.
Wij denken bijv. aan de scène in het tucht
huis, ais hij verplicht wordt naar zijn
vrouw te schrijven, dat hij gezond is en het
goed maakt. Als hij het uitbrult, dat dit met
zdo is, zich met vuistslagen op do tafel
daarbij begeleidend. Fijne trekjes zijn er
vele in deze film.
Bovendien is deze film niet zoo negatief,
als men wol zou denken. Hoe goed docu
het niet het onopval.enue kruisbeeld in ue
eenvoudige zcemanswoning, de prachtig
door Heinrich George gespeelde vreugde
bij het hooreu van de komst van hun land.
de eenvoudige treilende predicatio in ae
eenvoudige kerl* een exompel van op
name zoowel filmtechnisch als tendenz ver
mijdend en daardoor dos te treffender
en vooral tenslotte het vergeven van den
man, die oorzaak werd van den dood
zijner vrouw.
Om dit aJies aarzelen wij niet, deze film
een belangrijke, een zeer belangrijke en
hoopgevende gebeurtenis te noemen.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
Wat het geluid betreft de eigenlijke
grondslag van deze nieuwe filmmaat schap-
pén zal iedereen, die hot hoorde, met
ons erkennen, nog nimmer zulk een vol
maakt filnigeluid te hebben gehoord. De
vliegtuigmotoren in de eerste film, het
kraken van het schip in de tweede, de
wapp'rende zeilen om maar iets te noe
men het was alles van een verbazing
wekkende juistheid en duidelijkheid. En
het gesprokene kon woord voor woord ^dui
delijk en zuiver worden verstaan.
Dit alles overwegend, mogen wij ons ver
heugen om dit prachtige begin, dat veel
belooft en ons in ieder geval belooft te
voeren naar een eigen Katholieke film
cultuur.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Volkenbondsraad houdt zich bezig
met het Anglo-Perzisch geschil en het ge
schil tusschen Peru en Columbia. (2c blad).
Begrootingsdebat in de Fransche Kamer.
(2e blad).
BINNENLAND.
Vier arrestaties te Amsterdam in ver
band met vervalsching van rijwielplaat
jes. (Gem. Ber., 4de blad).
De 22ste R. A. l.-tentoonstelling te
Amsterdam. (3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Pijnenburg—Schön winnen den Zes-
daagsche te Brussel. (3de blad).
NIEUWE ANTI-GODSDIENSTIGE
FILM.
Uit Moskou wordt gemeld: In de film
ateliers van de „Mcshrabpoinfilm" te Mos
kou wordt op het oogenblik een nieuwe
film „Godenschemering*' gedraaid, die een
sterk anti-godsdienstig karakter draagt
en die bestemd is voor de anti-godsdiensti
ge propaganda.
HET WEER OP ZONDAG.
MINDER STERKE VORiST IN HET
VOORUITZICHT. IIET WEEK! GAAT
LANGZAAM ACHTERUIT.
De sterke vorst van de eerste helft van
de week was het gevo.g van de heerschap
pij van een zeer stabiel en uitgebreid ge
bied van hoogen drnk, dat zich vanuit het
Oosten gaandeweg over Midden- cn West-
Europa uitbreidde. Daarbij heerschtc over
Midden-Europa oen sterke Oostelijke lucht
stroom, die zeer koude lucht uit Rusland
aanvoerde.
Met de heerschappij van dit gebied van
hoogen druk en Oosten wind staat of valt
de troon van den vorst-koning. Willen wij
dus weten welke vooruitzichten wij hebben
voor Zondag, dan moeten wij nagaan wat
het lot van dit gebied van hoogen druk zal
zijn.
4 Sedert cenige dagen neemt dit af in in-
tensitoit cn wordt het aan do Nnordzijdo
aangetast door een relatief warmen Wes
telijken luchtstroom, die over de Noorde
lijke helft van ons werelddeel waait en in
Skandinavië de vorst bijna gehee, deed ver
dwijnen. Deze storende invloed van den
Westelijken luchtstroom had tot Donderdag
nog geen invloed op de temperatuur in ons
land. Algemeen word' echter door de me
teorologen verwacht, dat die invloed zich
smedig zal doen geiden, zoodat tegen het
-éinde der week wel minder sterke vorst
kan worden verwacht. Deze verwachting
geldt echter alleen wanneer de Oostelijke
wind aanhoudt, waarop nogal veel kans is
omdat waarschijn'ijk de luchtdruk over dc
Middcllandsche Zee zal afnemen.
In het Westen zijn geen voorteekenen le
bespeuren, die een geheelen omslag van het
weer binnen korten tijd kunnen doen ver
wachten. In het algemeen verzwakt het ge
bied van hoogen druk hoe langer hoe meer
maar behoudens de moge'ijkheid van een
plotseling opkomende storing die wij niet.
groot achten, zal het gebied van hoogen
druk nog wel eenige dagen stand houden
zoodat wij bij den week-overgang nog op
licht tot matige vorBt met droog weer' kun
nen rekenen.
Men lette echter goed op den barometer,
waarvan een sterkere daling, gepaard met
uit NW opkomende bewolking en terug
draaien van den wind naar Noord of West
zeer zeker dooi zou voorspellen. Echter,
deze kans is gering.
KOOPT BIJ ONZE
ADVERTEERDERS
SPORT
NEDERLANDSCHE KORFBALBOND.
Wedstrijden afgelast.
De Nederlandsohe Korfbalbond deelt
ons mede dat alle uitgeschreven wedstrij
den voor a.s. Zondag zijn afgelast wegens
ijsvermaak.