24ste Jaargang
DONDERDAG 5 JANUARI 1933
No. 7398
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
VADER DES VADERLANDS.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BINNENLAND
S)e£cicbelie0oti^<Mit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogst# 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop ff 0.50.
WILHELMUS VAN NASSOUWE
BEN ICK VAN DUYTSCHEN BLOET
DEN VADERLANT GHETROUWE
BLIJF IOK TOT IN DEN DOOT.
1533 - 1582
Zooals reeds eerder gemeld zal morgen
middag in de Leidsche Universiteit de
plechtige herdenking plaats hebben van
het Vierde Eeuwfeest der geboorte van
Pirins Willem van Oranje.
Deze plechtige herdenking zal worden
bijgewoond door de leden der Koninklijke
Familie, welke tegen half drie per auto aan
het Universiteitsgebouw arriveert.
Geheel Nederland viert dit jaar in
groote dankbaarheid den vierhonderdsten
geboortedag van onzen eersten Oranje.
Ook Katholiek Nederland viert dit
Eeuwfeest mee. En terecht!
Want in een groot persoon wordt niet
alleen gewaardeerd wat hij heeft k u n-
nen bereiken maar ook wat hij wil
de bereiken.
Oranje bereikte ten slotte slechts de
bevrijding van een deel der NederlandscUe
gewesten: maar hij wilde alle Neder-
landsche gewesten bevrijden; zijn ideaal
was en bleef eendrachtige samenwerking
van Roomsch en Protestant tegen de „ver-
spaansching" onzer vrije gewesten. De op
stand moest blijven een echte nationale
vrijheidsoorlog, een strijd van alle Neder-
landsche gewesten voor autonomie en zelf
standigheid, een strijd tegen het anti
nationaal bestuur van Spanje.
De opzet van Oranje, om alle gewesten
m dezen strijd bijeen te houden, is mislukt.
Vooral de Godsdienst bracht de schei
ding.
Dan gaat Oranje werken op kleiner
plan. Steeds meer gaat hij steunen op de,
door hun geographische ligging, strategisch
sterkere zeegewesten, het Calvinistisch
georiënteerde Holland en Zeeland.
Maar ook nadat hij zich teruggetrokken
heeft achter deze tweede verdedigings
linie blijft hij nog vasthouden aan zijn
ideaal,de bevrijding van alle Nederland-
sche gewesten.
Dit blijkt duidelijk uit zijn pogingen, om
de Unie van Utrecht, die tegen zijn zin een
anti-Katholieke strekking had gekregen,
te herzien. Die nadere Unie in het Noorden
moest open staan voor alle gewesten; daar
in moest plaats zijn voor Katholiek en Pro-
te staat.
En daarom behoort Willem van Oranje
historisch aan geheel ons volk, en is er
voor de Katholieken geen reden om zich
van deze nationale viering afzijdig te hou
den.
Onze groote en onvergetelijke Mgr. dr.
W. H. Nolen9 verklaarde op de Arbeidscon-
ferentie te Genève in 1931:
„Het geheele Nederlaudsche volk be
reidt ©r zich reeds op voor, om de nage
dachtenis van Willem van Oranje den
Zwijger te vieren, den stichter der Neder-
landsohe onafhankelijkheid, en wij zullen
niet achter blijven".
DE „ATLANTIQUE" IN
VLAMMEN.
HET FRAAIE SCHIP REDDELOOS
VERLOREN.
Nog 20 a 30 vermisten.
Het Fransche luxe-passagiersschip t „At
lantique" aan boord waarvan gisterochtend
in Het Kaneel een geweldige brand was
uitgebroken, die zich direct snel uitbreid
de, moet helaas als verloren worden be
schouwd en wederom heeft de Fransche
koopvaardijvloot dus na de „Georges Phil-
lippar'' een van haar schoonste schepen
verloren. Het schip drijft thans volgens de
jongste berichten op ongeveer 25 mijl af
stand van het Kanaaleiland Guernsey en
talrijke vliegers, die uit Cherbourg en Le
Boilrget naar de plaats van de ramp wa
ren vertrokken, melden, dat de brand zich
voortdurend uitbreidt en dat het schip 20
graden slagzij maakt. Ook de kapitein van
de Nederlandsche sleepboot „Roode Zee"
die gistermiddag bij de „Atlantique'' aan
kwam, meldt, dat hij ei niet in kon slagen
de trossen vast te maken en dat hij de kans
op bergen heel gering acht.
Op het oogenblik worden nog twintig of
dertig opvarenden vermist en men vreest,
dat zij zich niet tijdig in veiligheid hebben
kunnen brengen. Daar het schip zich op
weg naar Le Havre bevond, om aldaar ge
dokt en geheel nagezien te worden, bevond
zich niet de geheele bemanning aan boord,
die noodig is tijden;. den regelmatigen
diepst en het aantal opvarenden was dan
ook zooveel mogelijk beperkt. Men kan ech
ter nog niet nauwkeurig vaststellen hoe
veel mannen zich aan boord bevonden en
daar ook de juiste gegevens omtrent het
aantal geredden ontbreken, kan het aantal
slachtoffers niet nauwkeurig worden opge
geven.
Honderd zeven en twintig geredden te
Cherbourg geland.
Te Cherbourg zijn gisteravond, naar na
der gemeld wordt, 127 geredden geland.
Het s.s. „Allegro", dat eveneens leden van
de bemannin0 van de „Atlantique" aan
boord moet hebben, was onderweg naar
Brest.
Brand begonnen in eersteklas-hut.
De kapitein van de „Atlantique'',
Schoofs, bevond zich volgens een bericht
uit Cherbourg onder de geredden, die door
de „Achilles" aan land gebracht waren.
Hij moet verklaard hebben, dat te half
vier des morgens op de hoogte van Guern
sey de wacht hem gemeld had, dat er in
©en 1ste klas hut brand was uitgebroken.
Dadelijk was de alarminrichting in wer
king gesteld en was men met de blus-
schingswerkzaamheden b-gonnen.
De zeer brandbare nieuwe lak had aan
het vuur rijkelijk voedsel gegeven en de
vlammen waren naar <le andere hutten
overgeslagen, zoodat weldra het heele eer
ste klasse-dek in brand stond. De marco
nist had gepoogd hulp in te roepen, maar
de plaats waar de installatie gevestigd was
stond vol rook.
Om zes uur 's morgens had men alle hoop
op redding van het schip moeten opgeven.
Toen de bemanning in de reddingsbooten
plaats nam, was een der booten omgesla
gen, zoodat de inzitten in zee vielen.
De drijvende !uxe-stad.
De „1'Atlantique'' behoort met de „Ile de
France" tot de grootste Fransche mailboo
ten, we'ke slechts overtroffen worden door
de geweldige „Normandie" van 75.000 ton,
die onlangs te water gelaten werd, aldus
.schrijft de „Tel.". Al deze schepen zijn ge
bouwd te Saint Nazaire, evenals de
„France" en de „Paris'1.
De „1'Atlantique" was van de „Compag
nie de navigation Sud-atlantique", welke
op Zuid-Amerika vaart van Bordeaux uit,
en legde den afstand Bordeaux-Buenos
Aires in 131/2 dag af. Het schip was het
grootste en snelste, dat den dienst tusschen
Europa en Zuid-Amenka onderhield. De an
dere mailbooten, welke wij boven noemden,
zijn van de Comp. Générale atlantique, die
tusschen Havre en New York varen.
Do „l'Atlantique'' werd in 1928 op sta
pel gezet te Saint Nazaire, en liep m April
1930 te water. De waterverplaatsing is
42.512 bruto registerton. De lengte ia 226
meter, de breedte 28 meter. Boven de wa
terlijn is het schip 36 meter hoog, terwijl
nog 9 meter zich onder water bevinden. De
negen dekken met de drie schoorsteenen
geven aan het gevaarte een indrukwekkend
aspect.
Aan boord is ruimte voor 1238 passagiers,
terwijl de bemanning normaal uit 663 kop
pen bestaat.
Zooals op alle Fransche mailbooten, wij
herinneren aan het bezoek van de „Lafay
ette" te Amsterdam, heerschte aan boord
van de „l'Atlantique" een groote luxe. De
eet- en rooksalons waren zeer luxueus inge
richt en bekende Fransche kunstenaars
hebben voor de versiering der wanden met
fraaie schilderijen op de paneelen zorg ge-
dragennn. Vooral de vierkante en ovale sa
lon trekken steeds de aandacht, zoo ook
het glazen trappenhuis met de liften, welke
den eetsalon der le klasse met de verschil
lende dekken verbinden. In hot geheel zijn
er vijf liften. De groote eetsalon is 35 meter
lang.
Het spreekt vanzelf, dat aan boord alle
comfort was. Zoo was in de meeste hutten
een telefonische verbinding aangebracht.
Ook is er een groote gymnastiekzaal en
tennisruimte aan het dek. Aan boord is ook
een bibliotheek.
Om deze drijvende stad te voeden, nam
de „l'Atlantique'* op elke reis o.a. mee
60.000 kilo gevogelte. 600 koeien, 50.000 eie
ren en 40.000 liters wijn. Het keukenperso-
neel bij de electrische fornuizen bestond
uit zeventig koks en veertien banketbak
kers, die 12.000 koekjes per dak bakten.
Op het enorme promenade-dek, een hal
ve straat, bevonden zich winkels van be
kende Parijsche firma's.
De „l'Atlantique'' bevat zestien ketels en
twaalf stoomturbines, welke vier schroeven
voortbewegen. Het schip wordt met olie ce-
stookt.
Groot is het aantal hulpwerktuigen. Ter
beveiliging tegen brand waren schotten
aangebracht. Het reddingsmateriaal be
staat uit 22 reddingsbooten en twee motor
sloepen. Niet minder dan 20.000 lampen ver
lichten het schip.
Van al deze schoonheid zal thans weinig
meer overgebleven zijn,...
Volgens het vaarplan zou het schip 17
Febr. opnieuw van Bordeaux naar Zuid-
Amerika vertrokken zijn.
De Compagnie de Navigation Sud-Atlan-
tique heeft terstond een commissie be
noemd, die een onderzoek zal instellen
naar de oorzaak van den brand.
De „Atlantique", die met de „Cap Ar-
cona'' van de Hamburg-Amerika Lijn den
concurrentiestrijd om de snelste verbinding
met Zuid-Amerika voerde, maakte op 29
September 1931 haar eerste reis. Het schip
had ruim 400 millioen francs gekost.
Scheepsbranden der laatste jaren.
Wel zeer treffend is de reeds vrij lange
reeks van scheepsbranden, die in de jong
ste jaren zijn voorgevallen. Weinigen zul
len de gedachte kunnen hebben onderdruk
ken dat hierbij vaak opzet in het spel is
geweest, ofschoon bij de meeste branden
der laatste tijden nimmer het onomstoote-
lij'k bewijs daarvan is geleverd.
Om ons aan de laatste paar jaren te hou
den: In 19-28 verbrandde de in de haven
van Marseille liggende „Paul-Lecat" van
de Messageries Maritimes geheel. In het
voorjaar in 1929 brandde het s.s. „Europa"
van de Norddeutsche Lloyd (46.000 ton),
kort vóór dat het afgebouwd was, volkomen
uit en werd zwaar beschadigd. Een jaar
later trof het Lloydscliip „Miinchen" direct
na aankomst te New York een zelfde lot.
De passagiers hadden weliswaar het schip
verlaten, doch toch kwamen nog twee men-
schen, leden der bemanning, om het leven.
Bijzonder gruwelijk in zijn consequenties
was de scheepsbrand, in Mei 1930, welke
het leven van 115 pelgrims eischte, die aan
aan boord van het Fransche s.s. „Asia" op
weg waren naar het Heilige Land. In de
Roode Zee werd het schip door een zwaren
brand geteisterd. Later werd den kapitein
en de bemanning verweten dat zij niet al
les hadden gedaan om de opvarenden te
redtien,
in het voorjaar van 1932 werd zooals
men zich nog herinnert de „Georges-
Philippar", het nieuwe luxeschip van de
Messagiers Martimes, in de Golf van Aden
geheel door het vuur vernield. Onder de 52
pasagiérs, die den dood vonden, bevonden
zich de twee kinderen van een Neder-
landsch medicus en de bekende publicist
Albert Yondres.
Nog versch in ons geheugen ligt de
noodlottige brand van de „P. C. Hooft'' in
de Amsterdamsche haven.
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
BUITENLAND.
Op 24 Januari a.s. komt de Rijksdag
weer bijeen. (2de blad).
Het Japansch—Chineesch conflict te
Sjanhaikwan. (2de blad).
De „Atlantinue" verloren beschouwd. Er
zijn nog 20 a 30 vermisten. (1ste blad).
BINNENLAND.
De P. T. T.-dienst heeft besloten op
proef door middel van verreschrijf-verbin-
dingen gelegenheid te geven tot onderling
particulier telegraafverkeer over telefoon
aansluitingen, zoowel locaal als interlo-
caal. (ïste blad).
De daders van den roofmoord te Nu-
manSdorp te Rotterdam gearresteerd
(Gem. Ber., 3de blad).
De brand in het Dominicanerglooster te
Zwolle. (Gem. Ber., 3de blad).
Weer een doodelijk ongeluk op een onbe-
waakten overweg bij Hekendorp. (Gem.
Ber., 3de blad).
LEIDEN.
De Nieuwjaarsrede van den voorzitter
der K. v. K. voor Rijnland. (3de blad).
OMGEVING.
Te Woerden is een balcon ingestorf,
waarbij 2 personen zijn gewond, (le blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Zwaluwen-elftal verliest met 5—0
van Ferencvaros. (2de blad).
Het Bondsclftal tegen D.F.C.2 (Praag)
samengesteld. (2de blad).
INVOERING VERRESCHRIJFDIENST
DOOR P. T. T.
Mogelijkheid tot onderling telegrafeeren
tusschen particulieren rechtstreeks
over hun telefoon-aansluitingen.
In beginsel heeft de P. T. T.-dienst be
sloten om, voorloopig op proef, door mid
del van verresehrijf-verbindingen, gelegen
heid te geven tot onderling particulier te
legraafverkeer over telefoon-aansluitingen,
zoowel in locaal als in interlocaal verkeer.
Naar men zich zal herinneren, is voor
af door demonstratie van in bedrijf
zijnde toestellen op de Jaarbeurs te
Utrecht in Sept. jl. en door schriftelijke
en pcisotnlijk© gedachtenwisseling met
daarvoor in aanmerking komende instel
lingen de belangstelling gepeild voor
déken nieuwen verkeersvorm.
De opgedane ervaringen zijn van dien
aard, dat het bedrijf thans tot de aan
schaffing van den eersten voorraad toe
stellen zal overgaan.
Het jaarabonnoment voor huur van de
apparatuur van een dergelijke verre-
schrijfverbmding zal 480 bedragen, met
inbegrip Tan onderhoud en controle der
toestellen. Voor het gebruik van de ver
binding zal het gewone telcfoongesprek-
kentarief in rekening worden gebracht,
niet toepassing eventueel van een tijdta-
rief voor locaal verkeer.
M. VAN DER HOUT t
Gisteravond is op 48-jarigen leeftijd te
Naaldwijk overleden de heer M. v. d. Hout,
secretaris-penningmeester van den bond
„Westland". De overledene was bovendien
voorzitter van de veilingvereeniging Hon-
selersdijk, lid van de liberale fractie in de
Prov. Staten van Zuid-Holland en secreta
ris van de commissie voor Westlandschc
belangen. Het Westland verliest in hem
een bekwaam veilingbestuurder, een ijve
rig werker aan den opbohw van den West-
landschen tuinbouw en een practisch lei
der.
