24ste Jaargang
WOENSDAG 4 JANUARI 1933
No. 7397
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Het Klooster der Paters Dominicanen
te Zwolle in vlammen
3)e Êeid^eHe6ou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 oent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbel© van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogst* 30 woorden waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ©n
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
V 't Is al te mal
In het „Vaderland" van gisteravond la
zen we onder den kop „Verstandig?" het
volgende
Van meer dan ééne zijde kwam tot ons
bevestiging van het bericht, het eerst
door de Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant gelanceerd, d-at Jhr. mr. O. F. A. M.
van Nispen tot Sevenaer, oud-voorzitter
van de Tweede Kamer en thans onze ge
zant te Brussel, zeer in aanmerking komt
voor het vice-presidentschap van den
Raad van State.
Dit bericht wekt trouwens geen ver
wondering, gegeven den bekwamen per
soon wien het geldt.
Maar het brengt ons, die ons van alle
anti-papisme vrij weten, over onze aarze
ling heen om de vraag te stellen, of deze
benoeming verstandig zou wezen. Wij
hebben op dit oogenblik een Katholieken
Premier en een Katholieken Voorzitter
van de Tweede Kamer; gaan wij niet te
hard als daarnaast ook de vice-president
van den Raad van State een Katholiek
wordt? Juist, omdat wij, in Thor-
beckiaanschen zin, zoo groot heil zien in
de volle rechtsgelijkheid van alle ge
zindheden ten onzent, stellen wij de
vraag. Het is toch niet genoeg, dat die
rechtsgelijkheid in de Grondwet is neer
geschreven, ze moet ook geestelijk eigen
dom van ons volk worden, en daarom
zeggen wij: Langzaam aan, dan breekt
de lijn niet.
Op de vraag, of de schrijver van het bo
venstaande verstandig oordeelt, kan een
beslist antwoord worden gegeven: 't Is Al
te mal!
't Is al te mal, dat men een Katholiek,
dien men voor een post bekwaam acht,
daarvan wil uitsluiten louter en alleen
omdat hij katholiek is. En dat niet
uit anti-papisme o, neenmaar omdat
anders de Katholieken te veel posten zou
den gaan bekleeden, wat in strijd zou zijn
met „de volle rechtsgelijkheid van alle ge
zindheden ten onzent"!
Vroeger heette het in liberale kringen,
dat men bij benoemingen niet moest kij
ken naar den godsdienst, naar de „kleur"
van den candidaat, maar altijd alleen en
uitsluitend naar bekwaamheid (een stand
punt onlangs ook verdedigd door den bur
gemeester van Oegstgeest bij een benoe
mingskwestie), en toevallig, natuurlijk!
waren dan altijd liberalen de bekwaam
ste en kwamen de Katholieken achteraan.
In den tijd, dat dit „breede" standpunt
werd ingenomen, werden er op de voor
aanstaande posten in den lande zoo goed
als geen Katholieken benoemd. Maar in
deze achterstelling der Katholieken is ver
andering en verbetering gekomen. De over-
groote meerderheid der Tweede Kamer b.v.
denkt er niet over, zich het voorrecht te
ontzeggen, een eminénten voorzitter als
mr. v. Sehaik te hebben, omdat deze ka
tholiek is! Iedereen weet echter wel, dat
deze verandering en verbetering in de ach
terstelling der Katholieken lang niet over
de heele lijn en overal kan worden gecon
stateerd!
En nu wordt 't over een anderen boeg
gegooid. Vroeger heette het, zooals we op
merkten, in liberale kringen, dat men bij
benoemingen niet moest kijken naar den
godsdienst, naar de „kleur" van den candi
daat; numoet dat wel gebeuren! Een
bekwame katholiek moet niet worden be
noemd, louter en alleen omdat hij ka
tholiek is, want.anders zouden er te
veel Katholieken „baantjes" krijgen in ver
houding tot de andere „gezindheden" 1
Nogmaals: 't is al te mal.
Omdat nu toevallig de Premier en de
Voorzitter van de Tweede Kamer katho
liek zijn hoe lang nog? daarom mag
een, daartoe door zijn bekwaamheid aan
gewezen, katholiek niet worden benoemd
tot vice-president van den Raad van Sta
te! Waarachtig, 't zit ook al in den Haag,
aan alle ministeries en hooge colleges vól
met katholieke leiders en hoogere en lagere
ambtenaren!
De rechtsgelijkheid, ook in het beklee
den van alle openbare posten, die voor de
Katholieken voor een deel in de practijk
is bereikt, moet zeker weer worden afge
broken: niet in-<
dan breekt de lijn niet"!
in-eens, maar „langzaam aan,
„ZALIG ZIJN DE ARMEN".
Op een vergadering van Katholieke stu
denten te New York is een oproep gedaan,
om een kruistocht te beginnen voor sociale
rechtvaardigheid. Deze beweging heeft zich
voornamelijk ten doel gesteld om iederen
patroon en arbeider de overtuiging bij te
brengen, dat het kapitalisme in zijn huldi
gen vorm een mislukkig geworden is en
dat het kapitalisme ook in de toekomst
niet in staat zal zijn om redding en uit
komst te brengen. Er worden ook ernstige
pogingen aangewend, om de leer der Pau
sen 'als richtsnoer te doen gelden bij het
werk van den nationalen opbouw waarmee
de regeering zich bezig houdt.
Op deze vergadering waren 47 inrichtin
gen van hooger onderwijs uit het gebied
ten oosten van de Mississippi vertegen
woordigd. Ook in Californië en in Was
hington werden parallel-vergaderingen ge
houden waar dezelfde conclusies werden
aanvaard.
Als devies werd gekozen: „Zalig zijn de
armen!"
In een slotolausule wordt een ernstig
vermanend woord tot de menschheid ge
richt: „Een sociale omwenteling is onver
mijdelijk; zij is noodzakelijk en moet er ko
men. Laten wij voor het te laat is zorgen,
dat deze omwenteling niet geschiede zoo
als in sovjet-Rusland!"
LANDBOUWER TE NUMANS-
DORP VERMOORD.
DE DADERS GEVLUCHT.
Gisteravond omstreeks 10 uur is de 36-
jarige landbouwer J. de Reus te Numans-
dorp vermoord.
Tijdèns een korte aiwezigheid van de
Reus vervoegden zich twee gemaskerde
personen aan zijn woning „Johanna-hoeve"
geheeten, weike zeer afgelegen ligt op on
geveer drie kwartier buiten de bebouwde
kom aan de Groot-Kromstrijenschedijk te
Numansdorp, en eischte van de vrouw van
de Reus geld De vrouw gaf hun eenig geld,
waarna de bandieten zich naar de schuin
begaven. De vrouw met twee kleine kin
deren en een dienstmeisje vluchtten daar
op naar de nabij wonende buren. In dien
t-usschentijd is de Reus waarschijnlijk thuis
gekomen en in de schuur overvallen. Met
eenige slagen op het hoofd en een revol
verschot is het slachtoffer vermoord. De
daders hebben hierop per rijwiel de vlucht
gen om eu. De politie heeft een uitgebreid
onderzoek ingesteld.
BINNENLAND
WIJZIGING WINKELSLUITINGSWET.
BINNENKORT EEN VOORSTEL.
Enkele weken geleden heeft de Minister
van Economische Zaken en Arbeid in de
Tweede Kamer medegedeeld, dat de Re
geering het vraagstuk van de wijziging der
Winkelsluitingswet ernstig in studie had
genomen.
Naar de „Telegraaf'' thans verneemt, zal
een beslissing van de Regeering dezer da
gen tegemoet gezien kunnen worden. Is het
blad wel ingelicht, dan betreffen de wijzi
gingen, welke van regeeringszijde wensche-
lijk worden geacht, in het bijzonder de
Zondagssluiting.
DE AFSLUITDIJK.
Binnenkort voor het verkeer open.
Naar wij vernemen, vorderen de werk
zaamheden aan den afsluitdijk der Zuider
zeewerken dusdanig, dat binnen zeer kor
ten tijd de openstelling van den afsluitdijk
voor het verkeer te wachten is.
Het ligt in de bedoeling een kleinen toe
gangsprijs te heffen, welke ten, goede zal
komen aan het Nationaal Crisiscomité.
R. K. WERKLIEDENVERBOND.
De buitengewone Verbondsvergadering,
waarop prof. Kaag en het Tweede Kamer
lid Henri Hermans zullen spreken over „de
handelspolitiek", zal worden gehouden te
's-Gravenhage op Maandag 6 Maart a.s.
Burgemeesters.
Bij Kon..besluit is, met ingang van 15
Januari 1933, benoemd tot burgemeesrer
der gemeente Biervliet W. P. Verplanke,
en tot burgemeester der gemeente Wemel-
dinge P. J. Keijzer.
TILBURG'S DREIGEND CONFLICT.
5 pCt loonsverlaging in plaats van
zeven en een half.
Gistermiddag confereerden onder leiding
van den rijksbemiddelaar in het vierde
district prof. mr. Aalberse, de afgevaardig
den van de textielarbeidersbonden „St.
Lambertus'' en „De Eendracht" en de fa-
brikantenvereeniging, naar aanleiding van
het conflict, dat dreigt in. de wollenstoffen-
industrie te Tilburg en waarbij 4500 A 5000
arbeiders betrokken zijn.
Nadat de rijksbemiddelaar eerst afzon
derlijk met de werknemers en daarna met
de werkgevers ha-d vergaderd, confereerde
hij nog met de partijen gezamenlijk:
De rijksbemiddelaar deed ten volle de
volgende voorstellen:
1. de minimum uurloonen zullen in plaats
van ^1/^ procent met vijf procent verlaagd
worden.
2. de kindertoeslagen zullen verhoogd
worden, met dien verstande, dat voor het
derde kind 75 cent en voor elk volgend kind
een gulden op het weekloon zal worden ge
geven, ongeacht het aantal werkuren per
week.
3. de loonsverlaging zal niet toegepast
worden op uurwerkers, beneden 24 jaar en
uurwerksterfe beneden 19 jaar, doch door
stopzetting der periodieke verhooging zul
len deze categorieën in een nieuwe loon
schaal vallen.
Toen de vertegenwoordigers van de
werknemersorganisaties vertrokken waren
kregen de patroons op hun verzoek nog
een onderhoud' van een kwartier.
Wij vernemen, dat prof. Aalberse na- de
besprekingen nog een vierde punt aan de
voorstellen toevoegde, hetwelk den partij
en telefragisch is medegedeeld en dat
luidt:
4. Voor de vacantiedagen zal aan alle
arbeiders het loon uitbetaald worden.
Deze voorstellen zirden door de textiel
arbeidersbonden in hun ledenvergaderin
gen worden besproken.
Wij wijzen er op, dat over de verlaging
der tarieven met 7V2 procent niet in de
voorstellen wordt gerent. Deze tariefverla
ging blijft dus gehandhaafd. „Vooruit"
De actie in het Enqros-Confectiebedrijf te
Amsterdam.
Men deelt ons van werknemerszijde
mede: De voorstellen tot loonsverlaging
van 7K procent en 21/s procent op 8 Ja
nuari en 1 Juli 1933, door de confectiefabri-
kanten te Amsterdam gedaan, zijn Maan
dagavond in een personeelenvergadering
onder leiding van het bestuur van de af dee
ling Amsterdam van den Bond in de Klee-
dingindustrie behandeld.
Uit de vergadering werden, nadat van
bestuurszijde het nieuwe werkgeversvoor-
stel was toegelicht, ernstige bezwaren ge
uit tegen het voorstel van de Vereeniging
van Confectiefabrikanten. Verplaatsing van
het werk naar lagere series, verhooging van
werkeischen, zonder dat deze compensa
tie vonden in verhooging van het loon over
1932, hebben een dusdanige stemming ge
kweekt, dat het voorstel van de Vereeni
ging van Confectiefabrikanten met alge
meens stemmen werd verworpen. Men was
voorts van oordeel dat het thans voorge
stelde niet afweek van de in eerste instan
tie voorgestelde loonsverlaging van tien
procent en 5 procent op 1 Januari en 1 Juli
1933 onder aftrek van eventueele loonsver
laging die in 1932 reeds was gegeven.
Aan de werkgevers is heden door het
bestuur van den Bond in de Kledingin
dustrie in een gemotiveerd schrijven de af
wijzing van het voorstel medegedeeld.
Wanneer de werkgevers hun standpunt
handhaven, dan zal op 8 Januari a.s. een
omvangrijk conflict het gevolg zijn.
Prof. L. Lindeboom t
Na langdurige ziekte is hedennacht te
Kampen overleden Prof. L. Lindeboom.
Lucas Lindeboom werd op 17 Januari
1845 te Zwollerkerspel geboren en was dus
bijna 88 jaar oud.
Hij bezocht de Latijnsche school te
Zwolle en daarna studeerde hij aan de
Theologische school te Kampen. Van 1866
tot 1873 was hij Christelijk-Gereformeerd
predikant te 's-Hertogenbosch, welk ambt
hij daarna tot 1882 te Zaandam vervulde.
Van 1883 tot 1917 was hij hoogleeraar
aan de Theologische School voor de Gere
formeerde kerken te Kampen. Sinds 18S4
was hij voorzitter van de Vereeniging tot
Christelijke Verzorging van Krankzinnigen
in Nederland en sinds 1908 voorzitter van
het curatorium van het Gereformeerd Gym
nasium te Kampen.
HET KLOOSTER MET BIBLIOTHEEK ZOO GOED ALS
VERLOREN. DE KERK BEHOUDEN.
De brandweer stond vrijwel
machteloos tegen de
vlammenzee.
Men bericht ons uit Zwolle:
Gisteravond te circa 7 uur is brand uit
gebroken in het Dominicanerklooster aan
de Assendorpertraat. In zeer korten tijd
sloegen de vlammen fel uit het monumen
tale gebouw, terwijl een dichte rook zich
in de onmiddellijke omgeving verspreid
de. De brandweer van Zwolle, die dadelijk
gewaarschuwd was, rukte spoedig met al
het materiaal uit om het vuur te bestrij
den.
Hoe de brand ontdekt werd.
Een der paters Dominicanen, die in de
sacristie was, zag boven de keuken een
rood schijnsel. Hij ging op onderzoek uit en
ontdekte tot zijn schrik, dat er brand was.
Ook bewoners uit de omgeving schijnen
het vuur, dat vermoedelijk ontstaan is bij
de warmwaterovens aan den achterkant
van het klooster, spoedig ontdekt té heb
ben, want zij waarschuwden ongeveer ge
lijktijdig.
De dienst was in de kerk, welke tegen
het klooster is aangebouwd, om zeven uur
begonnen. De paters verzochten, toen zij
de mededeeling van den brand in de kerK
ontvingen, de talrijke aanwezigen de kerK
te verlaten. Alles verliep hierbij in de
grootste orde.
De vlammen hadden zich intusschen een
weg naar het dak van het klooster, dat
uit vier verdiepingen bestaat, gebaand en
in zeer korten tijd stond het geheele bo
vengedeelte van. het klooster ia lichter
laaie.
De brandweer van Zwolle was direct met
al het materiaal uitgerukt en met 7 motor-
spuiten taste men de vuurzee aan. Hoog
sloegen de vlammen uit het dak en dichte
rookwolken stegen op. Ook do brandweer
van Zwollerkarspel was spoedig op het ter
rein van den brand aanwezig en taste aan
den achterkant het vuur aan. De wind, die
uit het Zuid-Westen woei, was zeer gunstig
zoodat er geen direct gevaar voor de om
liggende perceelen het klooster ligt in
de Assendorperstraat, een winkelstraat van
Zwolle bestond. Aan den overkant van
het klooster ligt het gebouw van de Coö
peratieve Winkelvereeniging, doch ook al
door den gunstigen wind bestond er voor-
loopig geen gevaar voor dit pand. Uit het
klooster kon weinig worden gered. Ver
schillende schilderstukken van den beken
den kerkschilder, pater van Bergen, wer
den een prooi der vlammen, terwijl ook
de bibliotheek geheel verloren ging.
De kerk behouden.
Om negen uur in den avond vatte het
kleine torentje nabij het koor van de kerk
vlam en de brandweer concenteerde al
haar aandacht op het behoud van de kerk.
Omstreeks tien uur, toen het klooster nog
steeds een vuurzee was verzekerden de
brandweerautdriteiten ons, dat er groote
kans bestond althans de kerk te behouden.
Om half elf woede de brand naar alle
kanten nog fel, doch de brandweer wa*
toen het vuur in zooverre meester, dat
met zekerheid kon worden gezegd, dat de
kerk behouden bleef.
Intusschen waren door talloos vele hel
pers uit het met enkele kaarsen verlichte
groote kerkgebouw nog verder dc voot-
naamste altaarstukken en schilderijen in
veiligheid gebracht.
Van belangrijke beteekenis is de omstan
digheid. dat ia het voorgebouw ea den
Dit nummer bestaat uit DRIE
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Revolutionaire actie in Spanje. (2e blad).
De bezetting van Sjanhaikwan door de
Japanners. (2e blad).
BINNENLAND.
Het kiooster der Paters Dominicanen te
Zwolle door een zwaren brand geteisterd.
(lste blad).
Wijziging van de Winkelsluitingswet ver
wacht. (lste blad).
Bende autodieven te Den Haag gearres
teerd. (Gem. Ber. 3de blad).
De smokkel-moord nabij Rheydt. De
dader bekent (Gem Ber. 3de blad).
Landbouwer te Numansdorp vermoord.
(lste blad).
Café te Helmond uitgebrand (Laatst©
Ber.).
LEIDEN.
Begrafenis van den Leidschen oud-hoog
leeraar prof. dr. J. C. Kluyver. (lste blad).
rechterzij vleugel van het klooster do be
tonnen vloeren boven de eerste verdieping
hebben stand gehouden. Hierdoor werden
de verblijven der professoren en overigo
paters niet aangetast en bleven kostbare
werken, manuscripten en studiemateriaal
behouden.
In hoeverre hier waterschade is aange
richt viel gisteravond laat nog niet te con-
stateeren daar niemand het gebouw binnen
mocht.
Evenzoo werd het archief niet door het
vuur bereikt.
Wel is de bibliotheek verloren gegaan,
behoudens de meest belangrijke werken,
die ternauwernood aan het vuur werden
ontrukt.
Alle misgewaden, paramenten, schilde
rijen, misboeken enz. konden worden be
houden.
Het reddingswerk.
Toen do paters het blusschingswork kon
den overlaten aan de brandweer, begonnen
zij, naar de „Msbd." meldt, geholpen door
politie, marechaussee en rijkveldwachtérs
en verder veie tientallen omwonenden met
het redden van alles wat te redden viel.
In allerijl werden zooveel mogelijk
vrachtauto's en wagens gerequireerd, waar
in alles geladen werd, terwijl de kostbaar
ste voorwerpen in een tegenover kerk en
klooster gelegen particuliere woning wer
den ondergebracht.
Het eerst werd bij het reddingswerk ge
dacht aan het tabernakel. Ons Heer, cibo
ries en monstrans werden tijdelijk binnen
gebracht in een tegenover de kerk gelegen
woning.
Verder mocht het gelukken allo zich in
de kluis bevindende kostbaarheden en
kerksieraden te redden.
Inmiddels waren anderen begonnen aan
het redden van de bibliotheek. Ook hier
van kon een gedeelte in veiligheid worden
gebracht, al is thans nog met geen mo
gelijkheid te voerzien wat en hoeveel.
Schilderstukken, beelden, meubelen, bid-
stoelen, kleeren, kortom alles wat los was
en gedragen kon worden, werd voorzoover
nog bereikbaar- weggesleept.
Ook de kerk werd van haar luister ont
daan. Het groote kruis van het hoofdaltaar
werd naar buiten gebracht. Kandelaars,
misgewaden, beelden, schilderstukken
volgden.
Het electrisch licht was inmiddels uit
gegaan en men moest zich behelpen met
kaarsen. Later volgde het meubilair voor
zoover mogelijk.
De prachtige bronzen, daor engelen ge
dragen kroon boven het hoofdaltaar kon
tot dusverre niet gered worden.
Overweldigend was de vuurgloed van
het brandende klooster, gezien door de
prachtig gebrandschilderde ramen van de
kerk.
De geredde voorwerpen bestemd voor
den ecredienst werden voorloonic in vei-
