LEIDEN'S LIEF EN LEED
IN 'T AFGELOOPEN JAAR
ZATERDAG 31 DECEMBER 1932
DE LEIDSCHE COURANT
ZESDE BLAD PAli. ZZ
sidenfcswiBselinig plaats door den dood va»
Paul Doumer, die laaghartig vermoord
werd door den Rus Gorgoelof en opge
volgd werd door Albert Lebrun.
Behalve den dood van zijn President
heeft frankrijk nog twee groote dooden
te betreuren gehad n.L Briand die op 7
Maart stierf en Albert Thomas, de direc
teur van het Centraal Arbeidsbureau te
G'enève, die op 8 Mei overleed.
ENGELAND.
Engeland heeft een meer .stabiele regee
ring gehadgedurende het geheele jaar
bleef het nationale kabinet-MacDonald aan
het bewind.
Met irrankrijk sloot Engeland een fo-
coord van vertrouwen m Juli, tot welk ac-
coord later een 14-tal Europeesche stateD
toetraden.
Verder valt van Engeland vooral te ver
melden de conferentie van Ottawa, waar
door Engeland nog meer in de richting van
het protectionisme werd gedreven, hetgeen
voor lord önowden aanleiding we.d om uit
de regeering te treden. Ook de Ronde Ta
fel-conferentie met de Britsch-Indiërs
dient gememoreerd, al zijn de resultaten
niet bepaald van opwekkenden aard, ais-
mede het conflict van de Anglo Persian
Oil Cy met de Perzische regeering, over
welk concessie-conflict wij in het begin van
het volgend jaar wel meer zullen hooren.
Tn aansluiting met Engeland, kunnen wij
meteen de gebeurtenissen in Britsch-indië
releveeren. De inzet van bet jaar was op
3 Januari de arrestatie van Gandhi, wei
dra gevolgd door de arrestaties van tieu
tallen Indische leido^s van de Congreo-
DE KATHEDRAAL VAN DUBLIN.
partij. In totaal werden 2000 congresleden
veroordeeld wegens delicten voortvloeiend
uit de beweging voor burgerlijke ongeuuor
zaamheid. Pas in September hooren wy
weer iets van Gandhi, wanneer hij plotse
ling gaat hongerstaken teneinde betere
levensvoorwaarden en politieke rechten te
verkrijgen voor de paria's. Dat gelukt hem.
wat bewijst hoe gToot de invloed van de»
mahatma is, zelfs al zit hij in de gevan
genis. Na dit grapje heeft de Britsche re
geering haar gevangene wat meer op den
achtergrond gehouden, en mocht hij geeu
bezoek meer ontvangen Behabe zoo nu en
dan een kloppartijtje tusschen Hindoes en
Mohammedanen hoort men thans weinig
uit lndië
OVERIG EUROPA.
In het afgeloopen jaar deed vervolgens
België van zich spreken door den befaam-
den brief van koning Albert aan minister
Iterikin, die in Juni te Lausanne vertoefde
wegens de Herstelconlerentie. In dezen
brief waarschuwde de koning tegen de ge
volgen van de huidige politiek der tarie
ven en contingenieeringen. Waar deze ge
ruchtmakende briei op sloeg, bleek al spoe
dig, toen het verdrag van Uuchy met Ne
derland bekend werd. Dit verdrag beuelst,
'naar men zich herinnert, een soort toluuie
tusschen Nederland, België en Luxemburg,
waarbij men komen wil tot een geieidely-
ke vermindering der wederzydsche invoer-
recnteiL
Verder had België in de zomermaanden
to kampen niet een algemeene staking in
do Borinage, welke een dreigend karakter
droeg. Ook van verkiezingen is het land
niet gespaard gebleven, daar, dank zij net
drijven va.n de liberalen in October hel
parlement is ontbonden en in November
nieuwe verkiezingen nebben plaats gehad,
welke den liberalen echter niet de verwaeu-
to voordooien hebben opgeleverd, integen
deel de positie der Katholieken hebben ver
slovigd.
Ierland heeft in Maart prof. de Valera
tot president gekozen en zich daarmee een
ernstig conflict met Engeland op den hals
genaaid. Wij behoeven siechts te herinne
ren aan de bekende weigering van den eed
van trouw aan den Britschen koning eu
het staken van de grondrente-betalingen
Dit laatste heeft tot wederzijdsche econo
mische represailles geleid, welke nog
steeds voortduren. Een leit, waar velen van
ons met meer vreugde aan zullen terug
denken, is het houden van het Eucharistisch
Congres te Dublin in Juni.
Spanje hoeft zich dit jaar berucht ge
maakt door het besluit tot ontbinding van
de Jezuïetenorde in dat land op bet einde
van Januari, met welk besluit ook Neder
land iets te maken heeft gehad, inzoover
verscheidene verbannen Jezuieten in Val
kenburg een toevlucht hebben gezocht cu
gevonden. Verder hebben de Cortes ex-ko
ning Alfonso's vermogen onteigend in Juni
en in September een besluit genomen om
de bezittingen der verbannen Jezuieten
verbeurd te verklaren.
Portugal heeft slechts terloops van zich
doen hooren door het overlijden van ziju
ex-koning Manuel, die op 4 Juli vrij plot
seling te Londen stierf.
Evenzoo is het gesteld met Tsjecho-S'o-
wakije, dat don dood te betreuren had op
12 Juli van den bekenden schoenen-fabri
kant Thomas Bat'a, die bij een vliegonge
luk om het leven kwam.
In Oostenrijk overieed op 2 Augustus
mgr. dr. lgnaz Seipel, die een voorname rol
gespeeld heeft in Oostenrijks politieke le
ven, evenals zijn collega bonds kanselier
dr. Johan Schober, die op 19 Augustus
overleed.
Noorwegen en Denemarken traden op
den voorgrond door hun conflict om Oost-
Groenland, welk conflict thans aanhangig
is bij het Permanente Hof van Intexnatio
naie Justitie te den Haag.
Zweden schrok zich een hoedje by hot
plotseling overlijden van de>n lucifers-ko-
nink Ivar Kreuger, die zich op 12 Maart
te Parijs dood schoot, omdat zijn tee»e
zwendel-concein in duigen slorpte. Deze uit
geblazen luciler liet een vuile walm achter.
Finland schafte in Januari zijn drankver
bod af, terwijl ten slotte Italië in Februari
het schouwspel te zien gal v*in Mussolini,
die voor het eerst na het sluiten van de
Lareraan-verdragen zijn opwachting kwam
maken bij den Paus. Verder vierde dit
land de>n lOen verjaardag van de opmarsch
naar Rome en raakte het op gespannen
voet met Joego Slavië tengevolge van anti-
italiaansche incidenten te Trau in Dalma-
AZIE.
In Azië speelde Japan het klaar, om een
heel jaar lang den Volkenbond en de heeie
wereld, voor ueu gek te houden, zijn oog
merken in Mandsjoerije door te zetten en
oorlog te blijven voeren tegen Cnina zon
der dat officieel de oorlog is verklaard.
Een enquête-commissie werd gevormd
onder leiding van lord Lytton, de Volken-
bondsraad behandelde het geval, de alge
meen e commissie der Volkenbondsverga
dering, de aas-embleè van den Volkenbond
spraken erover, maar alle vertoogen bleven
als die van een roepende in den woeslyu.
Japan bezette de eene stad na de ander,
bombardeerue Sjanghai, beschoot Nanking
en verklaarde op 18 Februari Mandsjoerye
voor onafhankelyk Poe-Ji, de gewezen kei
zer van China, werd benoemd tot president.
De Volkenbond wist niet beter te doen,
dan in al wachting van het rapport der coni-
piissie-Lytton beide partijen aan te sporen
het onderling eens te worden. Tot nu toe
lijkt het daar nog niet op, wei is in Mei
een soort wapenstilstand tot stand geko
men, maar daarmee ueeit China Mands;-ue
rije nog niet terug..China heelt het zoover
weten te brengen, dat op voorstel van
Amerika besloten is geen verovering door
wapengeweld te erkennen, netgeen be
reikt is door een bepaalde interpretatie van
het Kellogg-pact. De eenige, die tot nu toe
dan ook den staat Mandsjoekwo heelt er
kend, is Japan zeil. Het zal ons benieuwen
hoe de kwestie zich m het volgend jaar
ontwikkelen zal; de tactiek van Japan 16,
de zaak op de lange baan te schuiven.
In Japan zelf is er m Januari nog een
aanslag gepleegd op den keizer, die met
den schrik vrij kwam, en in Mei een aan
slag op den minister-president inoekai, die
er minder goed af kwam en overleed.
AMERIKA, AFRIKA en AUSTRALIË.
Over de rest van de wereld kunnen wy
kort zijn.
Amerika liet, behalve in de groote inter
nationale kwesties, welke wij reeds bespro
ken heoben, nog van zich hooren in de gru
welijke affaire met Lindberghs baby, welk
kind sinds 1 Maart vermist werd en wekeu
later dood weid teruggevonden. Verder
richtte in den zomer de geheele wereld de
oogen naar Los Angeles, waar de Olympi
sche Spelen werden gehouden en werd ;o
November de groote strijd uitgevochten om
het presidentschap der Vereen. Staten, uit
welken strijd Franklin Roose\elt als over
winnaar te voorschijn trad. Wat de wereld
van hem te verwachten heeft, zal pas na
4 Maart blijken, op welken datum de nieu
we president in functie treedt.
Mexico heeft zich dit jaar gekenmerkt
(of kunnen wij niet beter zeggen: gebrand
merkt?) door een feilen godsdienststrijd,
in Juni werden in den staat Mexico alle ka
tholieke kerken gesloten terwijl in October
de pauselijke legaat mgr. Ruiz y Flores uifc
het land werd gezet, als antwoord op de
Pauselijke Encycliek „Acexba ammi'' te
gen het onrecht de Kerk in Mexico aan-
Zuid-Amerika heeft het gewone beeld
te zien gegeven van revoluties en jopstan-
den, terwijl met name Bolivia en Paraguay
hetzelfde spelletje hebben uitgehaald als
China en Japan, door elkaar te bevechten
zonder officieele oorlogsverklaring. Dit
conflict (om het Gran Chaco-gebied) -s
thans aanhangig bij den Volkenbond en do
ge\echten duren nog immer voort.
Van Afrika hebben wij niets anders te
vermelden, dan dat de keizer van Abessy-
nië m strijd is geweest met den een of
anderen ontsnapten bloedverwant, die hem
naar den troon stond en van Australië
slechts, dat dit land de betaling der oor-
j logsschulden wilde hervatten, welk aanbod
door Engeland is afgewezen.
En dat doet de deur dicht I
CRISIS EN MALAISE
WAREN DE KENMERKEN
Weer is een jaar voorbij, een jaar van
lief en leed, maar overigens: een kalm
jaar.
Dat mogen we in algemeenen zin
wel zeggen, want het schijnt wel, of de
crisis, de malaise of hoe men dit verschijn
sel dan ook moge noemen haar stempel ook
op de Sleutelstad-gebeurtenissen heeft we
ten te drukken.
Toch is het of de Oudejaars^emming,
welke ons noopt een terugblik te werpen
op hetgeen het jaar 1932 ons bracht, de
enkele feiten, die een herdenking vragen,
sterker dan anders tot ons doet spreken
Een der voornaamste feiten uit het af
geloopen jaar is wel de oprichting van het
Leidsch Crisis Comité. De algemeene ma-
laise-toesland noopte tot krachtdadig op
treden tegen bet crisis-spook, dat zooveel
werkloosheid veroorzaakte. Behalve een
landelijk comité, kreeg iedere stad en vele
dorpen een crisis-comité. Leiden met zijn
groot aantal arbeiders, eveneens zuchtend
onder den druk der tijden, mocht niet ach
terblijven en het Crisis Comité ving zijn
arbeid aan.
Natuurlijk werd niet in alle opzichten
bevrediging bereikt, doch er is veel reden
tot dankbaarheid Dankbaarheid in de eer
ste plaats voor degenen, die op welke wijze
dan ook steun mochten erlangen, dank
baarheid ook voor het Crisis-comité, dat
van alle kanten sympathie en steun mooht
ondervinden.
Evenwel, we zijn er nog niet. De nood
houdt aan en voortdurende hulp ia noo-
dig. Moge daarom het komende jaar het
Crisis-comité, zoolang zulks qoodig is, zijn
measchlievend werk blijven voortzetten,
daarbij krachtdadig gesteund door diego-
nen der Leidsche burgerij, die al mogen
zij dan misschien minder inkomsten heb
ben toch in ieder geval niet de ramp
der volledige werkloosheid aan den lijve
ondervinden.
De crisis dreigde in het begin des jaa-rs
ook tot een bioscoopsluiting, want toen
B. en W. den raad voorstelden tot invoe
ring van een crisis-vermakelijkheidsbelas
ting, trad de machtige Bioscoop-bond op,
de raad durfde begrijpelijkerwijs niet
tot het uiterste gaan en B. en W. namen
hun voorstel terugom er begrijpe
lijk niet meer mee terug te komen.
Nog een ander crisis-verchijnsel ontging
ook de Sleutelstad miet: de crisis op de var-
kensmarkt. Zij was slechts van korten
duur, ging over toen de regeeringsmaatre-
gelen ook al schonken deze geen volle
dige bevrediging doorwerkten.
Over enkele andere crisis-maatregelen,
die het gemeentebelang raakten, spreken
we hieronder bij het gemeentelijk beleid.
De stad als stad onderging natuurlijk
weer veranderingen en verbeteringen,
eischen van den steeds meer vragenden
nieuwen tijd. Het stadsbeeld moge als ge
heel vrijwel ongewijzigd blijven men
vaagt het oude karakter niet met één slag
weg tooh wijzigt zich de toestand zien
deroog. De moderniseering der oude sin
gels springt op het oogenblik wel het
meest in het oog.
Men zie slechts den Morsch-, den Rijns
burger- en Maresingel en gedeeltelijk ook
den Zoeterwoudschen Singel. Andere zul
len dit jaar volgen. Echter, de Witte Sin
gel en het grootste gedeelte van de Zoe-
terwoudsche Singel zullen vermoedelijk nog
wel enkele jaren hun mooie beeld kunnen
bewaren.
Het afgeloopen jaar bracht voorts weei
de uitbreiding der verschillende woonwij-
ken aan den buitenkant der stad, terwijl
de zoo lang gewenschte verbinding tus
schen de beide oevers van het Galgewater
tot stand kwam door den bouw van de
Rhiinzichtbrug, welke 18 Mei geopend
werd.
Wat voorts niet veranderde is het droe
ve beeld der Stadhuisruine Over enkele
weken is het vier jaar geleden, dat het
Stadhuis in een puinhoop werd herscha
pen. Nog weten we niet wat er zal gebeu
ren. Vast staat echter, dat betoogden we
reeds in ons vorig jaaroverzicht dat de
raad verkeerd handelde door alleen aan
Dudok opdracht te geven voor een ontwerp
van een nieuw Stadhuis. Nu zijn er toch
vijf anderen uitgenoodigd en het einde
„van den Stadhuisbrand" is nog niet in 't
zicht.
De gemeenteraad beeft een moeilijk
jaar achter den rug, niet in hpt minst' door
de maatreeelen, die genomen moesten wor
den door den crisistoestand.
Zoo kregen we de korting op wedden en
salarissen, gevolg tevens van de rijksrege
ling, verhooging van de personeele belas
ting om de begrooting kloppend te maken
de opoenten op de vermogensbelasting
werden van 15 op 50 gebracht, de 20 pet
en sis-toeslag op de vermakelijkheidsbelas
ting we memoreerden het hierboven
reeds werd uitgesteld.
De gemeenteraad besloot voorts tot
doorvoering van het saneeringsplan voor
een gedeelte der binnenstad: Bouwelou-
wensteegParadijssteeg, tot verbouwing
der Meisjes H. B. S., tot reorganisatie van
het Openbaar Lager Onderwijs, tot beper
king van boventallige leerkrachten en tot
reorganisatie van den Reinigings- en Ont-
smettingsdienst.
Een kalm jaar zonder veel bij
zondere dingen g ng ons voorbij
Onder de verkeersverbeteringen, die
niet onder het gemeentelijk beleid vallen
noemen we de electrificatie van de lijn
LeidenHaarlem.
Na een meer dan vijftigjarig bestaan
viel ook deze stoomtram ten offer aan het
steeds strenger eischen stellende snelver
keer. De totstandkoming der electrificatie
is evenwel niet zonder moeilijkheden ge
schied.
De belangen der N.V. Brockway-bus Mij.
kwamen daarmede allerminst overeen, doch
wijl drie jaar geleden gezegd was, dat de
electrificatie in dezen tijd zou zijn tot stand
gekomen, kon moeilijk anders verwacht
worden dan dat de autobus zou gaan
verdwijnen.
Merkwaardig is het wel, dat in Haarlem en
ook in andere plaatsen tramlijnen moeten
plaats maken voor het autobusverkeer. We
draaien zoo in een kringetje rond.
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken van Rijnland bestond in het afgeloo
pen jaar tien jaar. Op eenvoudige wijze
werd zulks herdacht, evenals het tienjarig
voorzitterschap van den heer D. ten Cate
Brouwer, die zich als zoodanig vele ver
diensten wist te verwerven.
Een belangrijk stuk werk, waarvan de
uiteindelijke resultaten nog niet te over
zien zijn, nam de Kamer in het afgeloopen
jaar ter hand: de goederenruil met
Duitschland. Dit initiatief der Kamer open
de werkelijk nieuwe perspectieven om ona
afzetgebied naar Duitschland weer te ver
ruimen.
Een zaak, die veel stof heeft doen op
waaien was de Lemvog-affaire. De uiterst
precaire positie dezer Maatschappij, oor
zaak of gevolg van een heftige lastercam
pagne laster, die voor het grootste deel
door kwalijk gezinde pers nimmer is her
roepen onderging door krachtig ingrij
pen zoodanige verandering, dat de toe
stand thans weer hoopvol tegemoet mag
worden gezien.
Door de afd. Leiden van de Kon. Mij.
van Tuinbouw en Plantkunde werd ter
herdenking van Von Siebóld een prachtige
Japansche bloemententoonstelling gehou
den in de Stadsgehoorzaal.
Op muziekgebied was de malaise ook
merkbaar. Immers, pogingen in het werk
gesteld om te komen tot een Toonkunst
fusie mislukten. De ongunst der ti'den deed
de beurzen voor deze schoone Muze ge
sloten houden.
Behalve deze nieuwigheden had de
Sleutelstad ook nu en dan haar oude
beeld.
Het 3-OctoberfeeBt werd dit jaar gecom
bineerd met een winkel- en lichtweek, dit
laatste naar aanleiding van het zilveren
bestaansfeest der Leidsche Electrische
Centrale, welke feit intusschen, op heel be
scheiden wijze werd herdacht.
Een goed geslaagde Sperwerbeurs in de
Stadsgehoorzaal deed intusschen opnieuw
zien. dat het vuur in de gelederen van den
middenstand nog niet geheel was uitge
doofd.
Ook op onderwijsgebied b er nog geen
stilstand gekomen. Bij den aanvang van
het jaar werd e Chr. Kweekschool geopend.
Daarna volgde de opening der R.-K. Vak
school voor Meisjes aan het Galgewater,
terwijl in de eerste helft van Februari het
bouwplan voor de nieuwe R.-K H. B. S.
voor jongens werd goedgekeurd. Na de a.s.
Paaschvacantie zal dit nieuwe schoolge
bouw vermoedelijk in. gebruik kunnen wor
den genomen.
Van de gewone of minder gewone ge
beurlijkheden noemen we: de in beslag
name van een clandestienen radiozender,
teeken des tijds. Voorts een aanslag op een
bewoner van de Heerengracht en een
aanslag door èen waanzinnige op een meis
je in de v. Limburg Stirumstraat.
Drie doodelijke ongelukken hadden ei
plaats. Op de Pieterskerkgracht liep een
leerling-monteur doodelijke brandwonden
op, op de Maresingel-werd een vrouw over
reden en gedood, op de Lichtfabrieken viel
een timmerman van 18 M. hoogte. Voorts
werd nog een monteur van de fa. Kat bij
het vuurwerk op Scheveningen gedood.
Ongelukken, die geen doodelijke gevol
gen hadden, waren: het instorten van een
dak van een huis in de Beuwelouwesteeg
en een aanrijding pp een onbewaakten
overweg nabij den Hooge Morschweg van
een paard en wagen door den electrischen
trein.
Van de branden noemen we: de ver
nieling van „Zomerzorg", den brand bij de
firma Servaas aan de Hoogewoerd en den
brand in de Aloelaan in den nacht van
Tweeden Kerstdag.
Onder degenen, die door den dood wer
den weggenomen, vermelden we: J. G.
Striening, bekend muziekleeraar hier ter
stede, Frits Hopman, oud-leeraar der Gem.
H.B S., M. Splinter Gzn., opzichter bij Ge
meentewerken, dr. J. Bruining, arts en oud
privaat-docent in de klinische diagnostiek,
dr. N. J. Beversen, oud-rector van het Ste
delijk Gymnasium, dr. Cl. Meuleman, di
recteur van de R.-K. Kweekschool voor
Vroedvrouwen te Heerlen, oud-geneesheer
hier ter stede en oud-lid van den gemeen
teraad en A. L. de Sturler, oud-directeur
der Leidsche Zoutkeet, oud-raadslid en oud
wethouder van fabricage dezer gemeente.
Het Katholiek leven in de Sleutelstad
kenmerkte zich in het afgeloopen jaai
niet door bijzondere groote gebeurtenis-
In het begin des jaars werd op heel
bescheiden wijze 't eeuwfeest der St.-Pe-
truskerk herdacht, ter gelegenheid waar
van Mgr. H. J. M. Taskin, protonotariu»
apostolicus een Pontificale H. Mis op
droeg.
In de St. Josephkerk werd onder steeds
grooter belangstelling het vijfde Ziekentri-
duum gehouden, dat evenals de vorige op
uitstekende wijze slaagde.
Op Katholiek onderwijs-gebied vermeld
den we reeds de opening van de R.-K. Vak
school voor Meisjes en den bouw van de
R.-K. H.B.S. voor Jongens. Vermelding ver
dient voorts nog de opening van de Mon
tessorischool aan de Haarlemmerstraat*
de eerste inrichting van dien aard in onze
stad, en de plannen tot oprichting van een
R.-K. Gesticht voor achterlijke Voogdij
kinderen, het eerste van dien aard in ons
land. De totstandkoming van deze nieuwe
inrichting mogen we in 1933 vermoedelijk
wel verwezenlijkt zien.
Het Gesticht de Voorzienigheid vierde
zijn 75-jarig bestaan, het St. Elisabeth-zie-
kenhuis herdacht op heel eenvoudige wijze
zijn 40-jarig bestaan.
Het sociaal leven bloeide, mogen we we!
zeggen, dank zij den nood der tijden. Meet
dan ooit werd ingezien, dat de eenling
als sociaal wezen niets vermag. Organisa
tie in ti:van nood is een. machtige factor.
Geldt dit voor den arbeider, niet minder
is zulks het geval voor den middenstander
en zoo zagen we in het afgeloopen jaar
zooweï in den Volksbond als in de Hanze
en in al hunne onderafdeelingen een op
gewekt leven.
Ook bii de jongeren viel dit te consta-
teeren. De acties der Propaganda-club»
wijzen hierop.
Was dit voor de Propagandaelub „St.
Petrus", welke thans vijf en twintig jaar
bestaat, voornamelijk gericht op uitbrei
ding van afdeelingen en ledental in den
R.-K. Volksbond, de Propagandaelub „Dr.
Schaepman" wijdde voornamelijk haar aan
dacht dit jaar aan het Katholiek-charita
tieve leven.
Behalve aan de organisatie van bloemen
dagen of collecten werd hoofdzakelijk go-
werkt voor de R.-K. werkloozen. „Dr.
Schaepman" stelde zich in dienst van het
comité voor R.-K. Werkloozenzorg en dank
zij de krachtdadige actie is het gelukt dui
zenden guldens bij elkaar te brengen,
waarvoor extra-uit^eeringen konden ge
schieden. Schrille tegenstelling yoorwaar
met de „woorden" van S.D.A.P. en Com
munisme, die overal geld voor hebben be
halve voor daadwerkelijke liefdadigheid....
Wanneer we hierboven de gehouden col
lecten memoreeren, dan mogen we niet
onvermeld laten de jammerlijke houding
van B. en W. dezer gemeente, die aan het
Plaatgeliik Comité van „Herwonnen Le
venskracht" toestemming tot het houden
van een bloemendag weigerde. Afgezien
van het feit, dat het den ingezetenen vrij
staat al of niet een officieel erkende ver-
eeniging te steunen, heeft genoemde ver-
eeniging de cijfers spreken toch wel
zooveel goeds verricht, dat Burgemeester
en Wethouders dit moesten weten. Een
schreeuwende onbillijkheid bovendien is,
dat aan andere vereenigingen wel toe
stemming is verleend. Evenwel, „Herwon^
nen Levenskracht" zal gelijk krijgen van
Ged Staten.
Onder de actie der jongeren mogen we
verder nog wel noemen de K. J. M. V.'era,
di9 biina week in week uit him bijeenkom
sten hielden en in den welgeslaagden K.J.M.
V.-dag op „Den Burcht" het hoogtepunt
van hun vereenigingsleven dit jaar be
leefden.
On Katholiek politiek gebied vermelden
we de oprichting van den Bond van R.-K.
Gemeenteraadsleden in den Staten Kies
kring Leiden, welke in het begin des jaars
tot stand kwam.
Het Katholiek leven boekte ook verlie
zen. De dood gaat ongestoord zijn gang en
bij de wisseling des jaars nam hij uit den
kring van Ordeseenooten en familie weg
den weleerw. pater Sloots o.f.m.
Een tweede verlies boekte de Francisca
ner Orde door den plotselingen dood van
den weleerw. pater dr. Sanctes Bernsen.
Niet alleen de Franciscaner-orde, ook de
wetenschap in het algemeen en de Katho
lieke H.B.S, alhier in het bijzonder werden
door dit onverwacht afsterven van den
eenvoudigen, begaafden geestelijke getrof
fen.
In het gesticht aan de Pelikaanstraat
overleed de eerw. Zuster Gabrielle (in de
wereld mej. E. J. Spronk), terwijl ten slotte
bet overlijden valt te memoreeren van den
heer A. H. J. v. d. Horst, wiens naam aan
de een tiental jaren geleden gehouden
Missietentoonstelling voor altijd zal ver
bonden blijven.
Van de lotgevallen en gebeurtenissen
met betrekking tot de Leidsch© Universi
teit, mogen we in de eerste plaats noemen
het succes van prof. dr. W. H. Keesom,
wien het op Dondèrdag 18 Februari ge
lukte in het Natuurkundig Laboratorium
de grens der bereikte lage temperaturen,
die door prof. Kamerlingh Onnes op 0.82 gr.
Kei vin was gebracht, tot 0.71 gr. Ivel vin te
verleggen.
Door dit succes, resultaat van veel we-
tenschappelijken arbeid, werd de goede
naam van het Leidsch Natuurkundig Labo
ratorium tot in alle werelddeelen opnieuw
bevestigd.
Een tweede succes boekte prof. Keesom
door bet transport van vloeibaar helium,
een welgeslaagde eerste proef op dit ge
bied.
Een tweede feit van beteekenis voor dit
Laboratorum was de bouw en ingebruik
name van den grooten nieuwen electromagv
neet, bij welke officieele ingebruikname het
Natuurkundig Laboratorium tevens werd
j omgedoopt in het Kamerlingh Onnes-La»
i boratorium, ter nagedachtenis aan de vele
I verdiensten, die wijlen prof. Kamerlingh
