NIEUWJAARS-
ADVERTENTIËN
24ste Jaargang
VRIJDAG 16 DECEMBER 1922
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
lureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
EUROPEESCHE SOLIDARITEIT
3)e Êeictodie Gou/ïa/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij ónze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oen per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 5, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelmgen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Zal zij hst gevolg zijn van de schuldencrisis?
BEZORGDHEID OVER DE
GEBEURTENISSEN
OP DEN BALKAN
Onvriendelijke Engelsch-
Russische betrekkingen
Londen, 12 December 1932.
„Het is een kwade wind, die niemand
iets goeds toeblaast." luidt een Engelsoh
spreekwoord, dat kenmerkend is voor het
onverwoestbare optimisme van dit volk.
Wij hopen thans, dat deze woorden ook
van toepassing zullen blijken te zijn op de
„schuldencrisis", welke oorzaak is, dat dit
jaar een minder rustig einde tegemoet
gaat dan anders wellicht, het geval ge
weest zou zijn.
De storingen, gedurende de laatste we
ken door deze crisis teweeggebracht, mo
gen wij niet onderschatten.
Dc goederenprijzen, welker herstel nood
zakelijk is, opdat de algemeene depressie
verdwijnen zal, zijn scherp gedaald door
dat de onzekerheid omtrent de 15 Decem
ber betalijigen fnuikend gewerkt heeft op
den handel. Dit is een ernstig feit, maar
het is niet onherstelbaar. De wederopbloei
van den internationalen handel is mis
schien opnieuw eenige maanden ver
schoven, maar niemand twijfelt eraan, «lat
nog menige andere hinderpaal op ten
langen, moeizamen weg van het herstel
ontmoet zal worden.
Aan den anderen kant is de uitwer
king der schuldencrisis op Europa niet
onverdfeeld-ongunstig.en in sommige op
zichten zelfs "bepaald gunstig is ge
weest. De openbare meening, zelfs in lan
den als het onze, die bij cle likwidatie van
den wereldoorlog niet direct betrokken
zijn, heeft bijna eensgezind gestaan aan
de zijde van Amerika's debiteuren. Niet
uit sympathie maar uit verstandsoverwe
gingen. Van eenige onbillijkheid tegen
over de Amerikanen vallen wij, in Europa
overigens niet vrij te pleiten. De schuld
der voormalige geallieerden is niet, ge
lijk de Duitsche reparatie-schuld, een bij
verdrag .opgelegde schadeloossteling; zij
is ontstaan door de levering van goede
ren (oorlogsmateriaal, levensmiddelen,
enz.) op crediet. Zij draagt geen politiek,
doch een commercieel karakter. De mo-
reele grief der Engelse-hen en Franschen
tegen de Amerikanen is, dat op die leve
ringen geweldige winsten gemaakt zijn,
ofschoon zij geschiedden in het belang van
een oorlogsvoering, waaraan ook Amerika
deelnam. Hiertegenover staat, dat Ame
rika reeds lang een deel van zijn vorde
ringen opgegeven heeft. Het is voor ons
heel gemakkelijk te zeggen: de. Amerika
nen moesten niet op betaling aandrin
gen, en een groote streep door de reke
ning halen. Haar dit is, wel beschouwd
edelmoedigheid ten koste van een ander.
Ook in Engeland is men dit langzamer
hand gaan inzien, zoodat de toon jegens
Amerika hier veel vriendelijker is ge
worden. Tegelijkertijd is men gaan erken
nen, dat de aanvankelijke bewering: „We
kunnen niet betalen zonder dat noodlot
tige storingen op de wisselmarkten intre
den" zeer overdreven was, en dat er op
de houding, dcov president Hoover aange
nomen, eigenlijk niets aan te merken is.
Onr'ertussehsr. heeft die houding ten
gevoVge gehad, dat er eer eensgezinder
meening in Europa ontstaan is dan ooit
sinds den oorlog, en dat de wil om de
Europeesche problemen tot een definitie
ve oplossing te brengen, zeer aanmerke
lijk versterkt is geworden. Niet alleen
hebben Parijs en Londen zeer nauw met
elkaar in contact gestaan ten aanzien van
het schuldenprobleem, en de overeenkom
sten van Lausanne gemaakt tot den grond
slag hunner solidariteit, maar bovendien
is een „formulte" gevonden, welke Duitsch-
land in staat zal stellen in de Ontwape-
ningsfonferentie terug te keeren. Het
groote werk „e Genève schijnt ook thans
ayeer verricht te zijn door dien hoogst
middehnatigen politicus maar buitenge
wonen staatsman en diplomaat, Ramsay
MacDonald, maar te Londen betwijfelt
men of het zelfs hem mogelijk geweest
zou zijn dit resultaat te bereiken, indien
de schuldencrisis de Europeesche solidari
teit ten aanzien van de dringendste pro
blemen niet toteen levenskwestie voor
de groote mogerdhf den indirect ook
voor Duitschland gemaakt had.
Ondertusschen heeft het antwoord, per
ommegaande door Washington op de
Britsche nota gegeven, hier niet geringe
sensatie' verwekt. Engeland had zich in
zijn nota op het standpunt gesteld dat de
betaling*van 10.750.000 pond sterling op 15
December „niet beschouwd moet worden
als een hervatting van de jaarlijksche
betalingen onder de bestaande overeen
komst". Mr. Stimson verwierp deze op
vatting, en enkele ureh nadat hij het Brit
sche document ontvangen had, was zijn
antwoord reeds te Londen. Wij vreezen,
dat formeel het Amerikaansche standpunt
volmaakt juist is. De regeering te Was
hington kan geen betaling in ontvangst
nemen, indien deze als het ware ge
schiedt onder voorwaardten, welke rdoor
het Congres nog niet goedgekeurd zijn. De
oude overeenkomst blijft van kracht, zoo
lang er geen nieuwe gesloten is, en de op
15 December te storten 10.750.000 pd. st.
kunnen dus niet anders beschouwd wor
den dan als een hervatting der jaarlijk
sche betalingen, terwijl de Britsche re
geering blijkens haar nota, er de beleeke-
nis aan hecht van de betaling „eener
hoofdsom waarmede bij een eindregeling
rekening gehouden moet worden."
Dit betcekent, dat de Britsohe regee
ring besloten heeft, dat er een radicale
verandering moet komen vóór de volgen
de vervaldatum aanbreekt, een veran
dering, - waarvan niemand de noodzake
lijkheid ontkennen zal, maar waarop toch
niet vooruitgcloopen mag worden, zoo
lang zelfs de onderhandelingen, welke een
herziening teweeg moeten brengen, nog
niet aangevangen zijn.
Waar gevaren dreigen.
Op zichzelf onaangename gebeurtenis
sen kunnen misschien meer bijdragen tot
het ontstaan van Europeesche solidari
teit dan de eenigszins geforceerde, op de
volksstemming vooruitloopende toenade
ringspolitiek, waaraan de namen van Sir
Austen Chamberlain, Briand cn Strese-
mann verbonden zijn.
De ernstige crisis in Yoego-Slavië wordt
te Londen met angstige belangstelling ge
volgd. De separatistische beweging in
Croatië kan ieder oogenblik tot een uit
barsting leiden. Dat Italië deze beweging
heimelijk begunstigt, wordt algemeen aan
genomen; dat zij ook van Duitsche zijde
steun ontvangt, acht men hier niet on
waarschijnlijk, doch van minder belang,
daar "die steun niet uitgaat van de regee
ring, maar van de Hitlerianen. Daarente
gen zouden moeilijkheden in Yoego-Slavië
Italië en Frankrijk op dezelfde manier te
genover elkaar kunnen plaatsen als vóór
1914 Rusland en Oostenrijk door Balkan
conflicten tegen elkaar in het harnas ge
jaagd werden.
Dat van deze éijde opnieuw eenig ge
vaar dreigt, valt niet te ontkennen, en
voor de Britsche regeering is dit een re
den te meer datgene tot stand te brengen
wat sinds 1914 ontbroken heeft: een Eu-
ropeesch concert.
Er zijn andere redenen, waarom zij
niet alleen in het belang van den vrede,
maar in Engelands eigen belang, opnieuw
ijverig aan den arbeid getogen is, om via
de schulden- en ontwapeningskwesties
meer Europeesche solidariteit te vestigen.
Zooals wij de vorige week reeds deden uit
komen heeft de opzegging van de D'Arcy-
concessie door de Perzische regeering een
veel grooter beteekenis, dan men haar op
het eerste gezicht zou toekennen. Het
lijdt niet den minsten twijfel meer dat
Moskou achter Teheran staat, Artikelen
in de itussische pers getuigen het. Ken
schetsend is het dan ook, dat een scherpe
Britsche nota aan de Perzische regeering
op den voet gevolgd is door een aan Mos
kou, waarin verontschuldigingen ge
vraagd werden wegens een artikel in de
officieele „Isvestia", volgens hetwelk het
Britsche Foreign Office zijn agenten op
dracht zou hebben verstrekt echte en val-
sche gegevens te verzamelen, waaruit de
betrekkingen tusschen de Sovjetregeering
en de Communistische Internationale zou
den blijken. De verhoudingen tusschen
Londen en Moskou, zijn sinds het verbre
ken van de Lena goudveldconcessie en de
opzegging van,het Engelsch-Russisehe han
delsverdrag na de conferentie te Ottawa,
voortdurend onaangenamer geworden, en
dit is een reden te meer voor Engeland.
om te streven naar solidariteit in Mid- I
del- en West-Europa.
Als het ijzer heet is
Als het ijzer heet is, moet men het sme
den.
En het is nu nog heet.
Wij kunnen ons tenminste niet voorstel
len, dat het nu al weör zou zijn afgekoeld.
Dezer dagen bij het zóór bescheiden
gevierd veertigjarig jubileum van het
St. Elisabeths-ziekenhuis te Leiden is on
getwijfeld bij het lezen van artikel en
verslag in onze courant weer 'n^bij velen
verlevendigd de overtuiging, hoe groot en
goed het bezit van zulk een inrichting is.
Wat 'n ramp zou het zijn, als wij deze
zouden missen een ramp voor zoo talrijk
velen in Leiden en omgeving.
Maar practisch is de ramp er voor
verseheidenen, alser geen geld is, om
hen in die inrichting te doen verplegen.
Want, hoe groot de onbaatzuchtige toewij
ding der Zusters ook is, voor de zieken
verpleging hebben ook zij geld noodig
En daarom: het ijzer is nog warm; de
overtuiging van het zegenrijke deze chari
tatieve instelling leeft nu, zoo kort na het
jubileum, nog warm in veler harten.
Welnu, dan willen wij daaruit vandaag
een mooi plan smeden.
En wel dit: Gedenkt mild de St. Elisa
beths-penning, Waarvoor in zeer vele
parochies in Leiden en omgeving (in de
kerk of op andere wijze) wordt gebedeld!
Het comité van de St. Elisabeths-pen
ning welks bestuur wij dezer dagen in de
courant hebben vermeld stelt zich ten
doel, om voor on- en minvermogende finaa-
ciecle beletselen voor dc verpleging in het
St. Elisabeths-ziekenhuis zooveel mogelijk
uit den weg te ruimen.
En het comité werkt en ijvert, offert tijd
en zorgen voor dat echt-sympathieke doel.
Katholieken, werkt er aan mede: graag
en loyaal
TWEEDE KAMER
Belasting-verhooging.
Na 's morgens in de afdeelingen o.m. de
wetsontwerpen tot afschaffing van den
zomertijd en tot herziening van de Crisis-
pachtwet te hebben onderzocht, kwam de
Kamer Donderdagmiddag bijeen tot be
handeling van een geheele waschlijst van
meerendeels kleinere ontwerpen en een
aantal conclusies, waaronder alleen dc
heffing van opcenten op de gemeente
fondsbelasting en de interpellatie van den
heer Ketelaar inzake de Vroudvrou-
wenschool te Amsterdam discussie deden
verwachten.
De belastingwet, die aan de orde werd
gesteld, beoogt èn op de gemeentefonds-
belasting èn op de vermogensbelasting
over het belastingjaar 1933—1934 opcenten
te heffen ten getale van 30 met, voorzoover
de gemeentefondsbelasting betreft, een
progressieve van telkens 1 opcent van
elke 1000 belastbaar inkomen boven de
30.000 tot een maximum van 150 opcen
ten.
Als totale opbrengst dezer opcenten
wordt geraamd 24 millioen van de gemeen
tefonds en 3 millioen van de vermogensbe
lasting een vertering van 's Rijks inkomen
met het cog op den toestand van 's lands
financiën dus van 27 millioen gulden.
Nadat eenige op het regeeringsvoorstel
ingediende amendementen waren bespro
ken eningetrokken werd de opcenten-
wet ten slotte ongewijzigd zonder hoofde
lijke stemming aangenomen, doch niet dan
nadat de heer W ij n k o o p zich een lach
succes had bezorgd door zijn verklaring,
dat hij geacht wilde worden te hebben
tegen gestemd, omdat verzwaring van be
lastingdruk door hem moest worden afge
wezen.
Ook de interpellatie-K e t e 1 a a r inzake
de Amsterdamsc-he Vroedvrouwenschool
kon nog worden afgedaan. Men herinnert
zich wellicht, dat bij de behandeling in
Hoofdstuk V der Rijksbegrooting dit Ka
merlid op zijn vraag naar den stand dei
onderhandelingen tusschen de Regeering
en de gemeente Amsterdam over de in
standhouding dezer school, van den Minis
ter van Binnenlandsche Zaken ten ant
woord kreeg, dat nog geen nadere voot-
stellen van Amsterdam waren ingekomen,
en dat deze afgevaardigde, toen hij als
Amsterdamsch Raadslid in den gemeente
raad om 'opheldering dienaangaande vroeg,
moest vernemen, dat niet alleen een voor
stel door Amsterdam was gedaan, doch
zelfs daarop een door den Minister on
derteekend antwoord was ontvangen.
In antwoord op thans gestelde vragen
van den. heer Ketelaar loste de Minister
deze schijnbare tegenstrijdigheid op dooi
naast elkaar te stellen „voorstellen", waar
op inderdaad door hom was geantwoord en
„nadere voorstellen", die daarna door hen
werden ingewacht. Zulke „nadere voorstel
len" hebben later het Departement wel
bereikt en de Regeering verklaarde nu eer»
oplossing van de kwestie der Amsterdam-
sche school, die tot haar instandhouding
zij het niet als Rijksschool kan leiden, ern
stig na te streven. De interpellatie had
hiermede genoegelijk kunnen eindigen, als
er niet eenige medici en Amsterdamsche
raadsleden in de Kamer zitting hadden die
zich geroepen achtten het groote belang
van de Vroedvrouwenschool cn dus van
haar instandhouding nogmaals te betoo-
gen. Practisch nut had een cn ander niet.
Een motie werd niet ingediend. Het hoop
vol wachten is nu op het resultaat van het
overleg tusschen Regeering on Amster
dam's bestaan.
HET WEER OP ZONDAG.
ZACHT EN REGENACHTIG MET
TOENEMENDE KANS OP STORM.
De algemeene weerstoestand is deze
week hoe langer hoe ongunstiger gewor
den voor de terugkeer van de vorst, die
reeds zooveel uitwerking had gehad, dat
over ondiepe wateren berijdbaar ijs wa*>
gevormd.
Zoolang de hoogste luchtdruk boven de
Noordelijke helft van Europa voorkwam
heersohte een Oostelijke luchtstrooming,
die koude lucht aanvoerde en de vorst
versterkte. Langzamerhand heeft het go-
bied van hoogen druk zich naar hot Oos
ten en het Zuidoosten van Europa terug
getrokken en kwam in verband met de ont
wikkeling van een depressie-gebied in het
Noordwesten een warme Zuidelijke wind
door, die de vorst verjoeg.
Na den inval van de door ijzel inge
leide dooi scheen het aanyankelijk alsof de
vorst hier nog terug zou kunnen keeren,
Door do verdere ontwikkeling van den
toestand in het Noordwesten is daarop
voorloopig geen kans meer cn staat ons
integendeel zacht en vochtig weer to
wachten.
De hooge druk heeft zioh Donderdag nog
meer naar het Zuiden teruggetrokken. Te
gelijk zijn zeer diepe depressies versche
nen bij IJsland en ten Westen van Ier
land en nam de luchtdrukking in Noord-
Europa nog verder af. Dientengevolge krij
gen de isobaren een meer West-Oost ge
richt verloop en dringt een warm-vochtigo
luchtstroom uit den Oceaan dieper in hei
Vasteland door. Vermoedelijk zullen de
eerste depressies nog vrij ver ten Noord-
Westen van ons land passeeren. daarna
dichter bij. De overgangsperiode, gedu
rende welke ons land ligt tusschen het ge
bied van hoogen druk en de depressies,
en dientengevolge mistig weer heeft, zal
waarschijnlijk reeds vóór Zondag voorbij
zijn. Het weer zal daarom tegen en op
Zondag bij stekeren Z.W.-W.-wind meest
betrokken en regenachtig en voor den tijd
van het jaar tamelijk zacht zijn. Of e»
spoedig storm zal komen is niet zeker,
doch de kans daarop neemt toe.
(Nadruk verboden).
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Rijkskanselier von Schleicher ontvouwt
zijn program voor de radio. (3e blad).
Herriot weigert aan een nieuwe regee
ring deel te nemen. (2e blad).
Toenemende spanning tusschen Ierland
en Engeland. (2e blad).
Geweldige brand in een Japansch wa
renhuis. Men vreest voor vijfhonderd
slachtoffers. (Telegrammen).
BINNENLAND.
De wedden-verlaging van het Rijksperso
neel. (2de blad).
Ingediend is een wetsontwerp ter beteu
geling van de smokkelarij. (2de blad).
Om bezuinigingsmotieven zijn zes gezant
schappon opgeheven. (2do blad).
De laatste tocht van dc „P. C. Hooft"
ping met vele moeilijkheden gepaard
(Gom. Ber., 3de blad en Laatste Bor.).
Wie de ongewenschte gast van Doorn is.
(Gem. Ber., 3do blad).
Licht in d? moordzaak te 's Gravenhaqe.
De kroongetuige als vermoedelijke dader
aangehouden. (1ste blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De Europeesche biliartkampioenschap-
pen 45 1 begonnen. (3de blad).
DE SCHOENENCONTINGENTEERING.
-
Importeurs van schoeisel worden er op
gewezen, dat in de uitvoering van de
schoenencontinccnteering de volgende wij
ziging is aangebracht.
Waar voor do speciale soorten schoeisel,
in hot aanvraagformulier met name ge
noemd onder de groepen A2, B2 en C'2, in
beginsel tot onbeperkte bedragen bijzon
dere vergunningen werden verstrekt, zal
het verleenen dezer vergunningen voortaan
wederom aan bepaaldo voorwaarden ge
bonden zijn tengevolge van gebleken mis
bruik. Bedoelde vergunningen zullen voor
taan slechts worden verleend aan degenen,
die zich ook in de basisjaren reeds met
den import dezer goederen hebben bezig
gehouden en tot hoeveelheden, welke tot
die vroegere importen in een redelijke ver
houding staan.
UITSLUITEND
BIJ VOORUIT-
BETALING
VANAF HEDEN TOT EN
MET 28 DECEMBER AS.. IS
DE GELEGENHEID OPENGE
STELD: AAN ONS BUREAU.
BEZORGERS IN DE STAD. EN
BIJ ONZE AGENTEN. OM IN
HET NUMMER VAN 31 DE
CEMBER DEN GEBRUIKE-
LIJKEN NIEUWJAARSGROET
TE PLAATSEN. DE PRIJZEN
DEZER ADVERTENTIEN ZIJN
1— 4 REGELS0.50
5—8 1_
9-12 1.50
13—16 2—
DE ADMINISTRATIE
