MAANDAG 5 DECEMBER 193z
No. 7372
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Z4ste Jaargang
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaa-l
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oen per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelmgen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «n
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Zij wil van twee wallen eten
Dat is zoo jammer, dat men niet weet,
wat men heeft aan de S.D.A.P.
Nu 'ns vertoont zij zich als een partij,
die een democratische evolutie nastreeft,
en dan weer loopt zij de eischen en metho
den van het revolutionaire dictatoriale
communisme achterna.
Nu 'ns wordt er door politici der partij
een eigen zelfsstandige politiek gevoerd, en
dan weer is het klaarblijkelijk de vrees voor
de communisten en de revolutionaire afge
scheidenen, de O.S.P., die de houding en
het optreden der politici van de S.D.A.P.
bepaalt en leidt.
Men weet niet,- wat men heeft aan de
S.D.A.P. Haar houding, die het best ge
typeerd wordt, door te constateeren, dat zij
van twee wallen wil eten, kwam verleden
week weer 'ns in de Tweede Kamer tot
uitdrukking, toen de voorzitter voorstelde
den communist Lou de Visser voor dien
dag den toegang tot de Kamer te ontzeg
gen.
De bekende politieke hoofdredacteur van
het „Vaderland", de heer ,Roodhuyzen,
schrijft dat het geval-de Visser niet zoo
heel belangrijk is, eigenlijk niet meer dan
een incidentje. Maar, zoo vervolgt hij dan
terecht:
„Maar wat wij wel van heel groot belang
vinden is de houding van de S.D.A.P. in
deze, toen de Voorzitter het voorstel deed
om voor dien dag aan den heer de Visser
den toegang tot,het Kamergebouw te ont
zeggen, dat zij zich toen mede tegen het
wettige en op zeer democratisohen grond
slag gevestigde gezag van den President
verzette, en de partij opnam van den op
roerige, die den heer van Schaik, ook door
de S.D.A.P. op den Voorzittersstoel ge
bracht, zijn gekuischt: wat kan mij dat
verdtoeriep, die zijn medelid voor
schoelje uitmaakte en den goeden gang van
zaken belemmerde. (De heer Schaper, die
als eenig lid van zijne fractie den Voor
zitter steunde tegen de anarchie, gaf daar
mede zijn partijgenooten een goede les)".
Het zou voor de democratie in ons land,
en vooral ook voor de volkomen practigee-
ring van het parlementaire stelsel, zoo
zeer gewenscht zijn, als de S.D.A.P. niet
langer zou weigeren kleur te beken
nen!
Mr. dr. Hensen, oud-hoogleeraar in de
Kerkelijke Geschiedenis aan het Groot Se
minarie te Warmond, oud-directeur van het
Ned. Hist. Instituut te Rome, is in den
ouderdom van 78 jaar overleden.
De zeereerw. heer Postma, de pastoor
der Bezuidenhout-parochie, was bij het
sterven tegenwoordig.
Met dezen priester en geleerde is heen
gegaan een geheel bijzondere persoonlijk
heid die nog na vele, zeer vele jaren niet
zal kunnen worden vergeten.
Bij het gouden priesterfeest van Mgr.
Hensen, Aug. 1927, schreef pastoor Nolet,
die hem te Warmond is opgevolgd als
professor in de Kerkgeschiedenis, oon.
het
MGR. DR. A. HENSEN f
Gistermiddag om kwart voor vier is in
zijn woning aan 't Bezuidenhout te 's-Gra-
venhage overleden de hoogeerw. heer mgr.
dr. A. Hensen. Nog vrij onverwacht, na
een ziekte van slechts enkele dagen hij
leed aan een hartverzwakking is deze
krachtige, naar 't scheen kern-gezonde per
soonlijkheid, wien men tot voor kort, on
danks zijn hoogen ouderdom, nog vele le
vensjaren zou durven voorspellen, gestor-
yen.
Verreweg het grootste aantal van
zijn priesterjaren bracht de jubilaris
door op het Groot-Seminarie van het
Bisdom, waar hij de bekende professor
in de Kerkgeschiedenis was. Heele ge
neraties van Haarlemsche priesters heb
ben daar zijn woord gehoord, en zijn in
vloed ondergaan. Uiteraard is niet na te
gaan, wat precies in het ascetische en
wetenschappelijke leven van ieder af
zonderlijk aan hem te danken is, maar
veilig mag toch beweerd worden dat
Mgr. Hensen mede zijn eigen stempel op
de thans levende Haarlemmer clergé
heeft gedrukt; want: we mochten eens
laohen om zijn eigenaardigheden, we ke
ken tegen hem op! Wat hij aan weten-
schappelijken arbeid presteerde was aan
zienlijk.
Pastoor v. d. Loos van Uitgeest 'heeft
zich bij deze gelegenheid de niet ge
ringe moeite getroost, om al wat Mgr.
Henseii schreef, te verzamelen in een
nauwkeurige bibliografie, die met zorg
gedrukt, den feesteling als huldeblijk zal
wdrden aangeboden. Uit dit boekje zal
blijken, aan hoeveel binnen- en buiten-
landsche tijdschriften de geleerde mede
werkte, hoe veelzijdig zijn historische be
langstelling was.
Onder zijn werken mag wel eens heel
bijzonder genoemd worden zijn Geschie
denis van Katholiek Rotterdam, die na
vijf twintig jaar nog niet verouderd,
maar helaas, te weinig bekend is. Ver
volgens de levensbeschrijving van de
twee eerste bisschoppen van Haarlem
in de zestiende eeuw, die zooveel licht
geeft over het ontstaan van de hervor
ming in onze streken.
In het jaar 1915 werd Mgr. Hensen,
die intusschen reeds bij gelegenheid van
zijn zilveren professoraat tot Geheim
Kamerheer van Z. H. den Paus benoemd
j was, door de Nederlandsche regeering
aangesteld tot opvolger van Mgr. Dr. G.
Brom, als Directeur van het Neder-
landsch Historisch Instituut te Rome. In
de moeilijke oorlogsjaren heeft hij in de
Eeuwige Stad den naam van Nederland
hoog gehouden: zelf heeft hij beschreven
hoe hij in die jaren een steun is geweest
voor het beroemde Sampo Santo dei
Tedeschi, en een van de Haarlemsche
priesterstudenten te Rome bezet thans
de pla-ats, die in de kerk van Sancta
Maria- dell'Anima door de bemoeiingen
van Mer. Hensen rechtmatig aan Neder
land werd toegewezen.
Intusschen werkte j met onverdro
ten ijver aan de uitgave van een deel
Italiaansche bronnen voor de Nederland
sche Geschiedenis in de Rijks Histori
sche Publicaties; door welke uitgave zijn
naam voorgoed aan dien van zijn voor
ganger Brom verbonden is'.
Heozeer de wijze van optreden van
Mgr. Hensen waardeering vond ook aan
het Pauselijk Hof, bleek wel allerduide
lijkst, toen hij kort na zijn aankomst in
Rome verheven werd tot pauselijk huis
prelaat. Bij zijn vertrek viel hem de hoo-
ge onderscheiding ten deel van de be
noeming tot Protonotarius Apostolicus
ad instar participantium, terwijl de H.
Vader hem persoonlijk den ring, die bij
de waardigheid behoort, ten geschenke
De Metten zullen worden gezongen Don
derdagavond te 7.30 uur in de kerk van O.
L. Vr. van Goeden Baad aan het Bezui
denhout, waarbij de hoogeerw. heer Deken
van Dam agens zal zijn.
Vrijdagmorgen om 9.30 uur de Lauden,
I in genoemde kerk, waarin Z.H Exc. mgr. J.
I D. J. Aengenent een pontificale H. Mis
I van Requiem zal opdragen. Hierna heeft
de begrafenis plaats.
BINNENLAND
DE ZONDAGSSLUITING VOOR
WINKELS.
De rechter zal beslissen.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid
Smeenk in verband met het besluit van
sommige gemeenteraden tot opheffing van
het Zondagsregime voor winkels, op grond
van art. 9, lid 3 der Winkelsluitingswet,
heeft Minister Verschuur, Minister van
Economische Zaken en Arbeid geantwoord,
dat het hem bekend is, dat sommige ge
meenteraden op grond van artikel 9, lid 3,
van de Winkelsluitingswet 1930 (Staatsblad
no. 480) besloten hebben het Zondags-regi
me voor alle of eenige groepen winkels op
verschillende Zondagen op te heffen.
Naar het den Minister voorkomt', wordt
op deze wijze inderdaad niet een juiste uit
legging gegeven aan bovengenoemd wets
artikel. Dit toch bepaalt, dat de gemeen
teraden bevoegd zijn, om ten hoogste 21
dagen in het jaar aan te wijzen, waarop do
bij deze wet voorgeschreven bepalingen
omtrent het sluitingsuur niet zullen gelden
of desgewenscht voor die dagen een later
sluitingsuur, dan bij deze wet aangege
ven, te bepalen. Aangezien de Winkelslui
tingswet nu geen algemeen sluitingsuur op
Zondag heeft vastgesteld, kan, naar den
Minister meent, artikel 9, lid 3, der wet
ten deze geen toepassing vinden voor wat
den Zondag betreft. Hij geeft er echter de
voorkeur aan, een beslissing in deze kwes
tie aan het oordeel van den rechter over
te laten.
Protestacties.
Het blijkt dat de winkelsluïtingskwestie
Zondag tot eenige strubbelingen aanleiding
heeft gegeven. In Botterdam was aan de
banketbakkers op dezen dag vóór Sinter
klaas, niet toegestaan hun winkels open te
houden.
De banketbakkersvereeniging had aller
lei pogingen aangewend om ontheffmg van
het verbod om open te zijn te krijgen, doch
dit pogen was zonder resultaat gebleven.
Men besloot daarna, toch op Zondag de
zaken open te houden en het gevolg was,
dat al vroeg in den morgen tientallen pro-
cessen-verbaal werden opgemaakt. Van de
firma Jamin waren 54 filialen geopend en
al de filiaalhouders(sters) werden verbah-
seerd. Van de banketbakkers kregen er 90
een verbaal, terwijl een 40 andere winke
liers, die uit protest eveneens hun zaken
open hielden, bekeurd werden. In totaal
zou de politie dus een kleine 200
overtreders „op den bon" hebben gezet. Er
werd overal maar eenmaal proces-verbaal
opgemaakt, verder liet de politie de zaken
lui ongemoeid. Nergens ontstonden moei
lijkheden. Er werd correct opgetreden en
de winkeliers gaven gewillig de noodige in
lichtingen.
Een ander conflict.
Geheel los van deze protest-actie, tracht
te het bestuur van den Kleinhandeldrijven-
den Middenstand in het pand Rubroek-
straat te Rotterdam, waar vorige week ook
reeds als protest tegen de Winkelsluitings
wet werd verkocht, vandaag wederom za
ken te doen. Op last van B. en W. had de
politie een vasten post voor den winkel ge
zet en het bevel gegeven, alle maatregelen
te nemen om den verkoop te verhinderen.
Het bestuur had een afschrift gekregen
van dit bevel en wist dus wat er zou ge
beuren. Om halftien Zondagochtend werd
de winkel geopend, doch er mocht geen en
kele klant in. De politie wilde de deur
dichtspijkeren, maar de „winkeliers"' voor
kwamen dit door de deur uit de scharnie
ren te lichten en weg te nemen. Angstval
lig hebben de agenten toen den geheelen
dag het vierkante gat bewaakt, zoodat za
kendoen uitgesloten was. Een gramofoon in
den winkel hield er de gezelligheid m. Dat
een en ander veel belangstelling trok, valt
licht te begrijpen.
ONZE GEZANT TE BOEDAPEST.
Met ingang van 1 Januari is wegens ver
andering in de inrichting van het dienst
vak, waarbij hij werkzaam is, eervol ont
slag verleend aan C. A. W. R. G. A. graaf
van Aldenburg Bentinck, gezantschaps-
raad met den persoonlijken titel van bui
tengewoon gezant en gevolmachtigd minis
ter ter standplaats Boedapest.
Graaf van Aldenburg Bentinok is sedert
1 December 1929 gezant te Boedapest.
VEREEN. R. K. GEMEENTERAADS
LEDEN.
in den Statenkieskring Gouda.
Zaterdag 1.1. hield deze jonge, maar daar
om niet minder actieve Vereeniging een
ledenvergadering in Café „De Harmonie"
te Gouda, waartoe alle R. K. Raadsleden
in den Statenkieskring Gouda waren uitge-
Het bleek echter ook weer dezen middag,
dat er nog maar al te veel R. K. Raads
leden zijn, die het nut van een Vereenigang
als deze niet willen inzien en de voorlich
ting omtrent de verschillende belangrijke
vraagstukken niet op prijs stellen, want do
opkomst had grooter kunnen zijn.
In ieder geval was dit laatste feit niet
van nadeeligen invloed op de besprekin
gen, want onder leiding van den voorzit
ter, den heer A. C. Deerenberg van Schoon
hoven, werd het een belangrijke en geani
meerde vergadering.
Na een kort openingswoord en lezing der
notulen en ingekomen stukken, kwam de
hoofdschotel van deze vergadering, n.l. de
inleiding door den voorzitter over: de
steunregeling voor werklooze arbeiders.
Mede door het feit, dat de heer Deeren
berg in zijn gemeente wethouder is vuq
Sociale Zaken, is hij met deze materie uit
stekend bekend en werd dit onderwerp dan
ook van verschillende zijden belicht.
Spr. begon voorop te stellen, dat hij er
de voorkeur aan geelt indien de finan-
cieele toestand der Gemeente dit toelaat
de steunregeling in eigen hand te houden,
want vanzelfsprekend wil het Rijk, wan
neer het subsidie geeft, ook meespreken
over de besteding der gelden.
Ofschoon de Rijksregeling ook haar fou
ten en lacunes heeft, a-cht spr. toch deze
regeling zeer wel aanvaardbaar, temeer,
waar door bespreking tor bevpegder plaat
se in Den Haag, verschillende bepalingen
verbeterd kunnen worden. Hij noemde uit
eigen ervaring o.a. de bepaling betreffende
de aftrek van de verdienste der \touw, de
ouderdomsrente, ook die van inwonenden,
bijbetaling van het nadeelig verschil van
een kastrekker, de wachtweek voor gecr-
ganiseerden enz.
Hij hekelde eobter liet feit, dat er ten
plattelande nog verschillende Gemeenten
zijn, die 'n onvoldoende steunregeling heb
ben, en drong er bij de R. K. Raadsleden
met klem op aan er toch steeds zorg vour
te dragen, dat de steunregeling aan rede
lijk te stellen eischen voldoet.
Ook de plaats, die het z.g. dubbeltjes
fonds van het Plaatselijk Crisis-Comité ten
opzichte van de steunverleening aan werk
looze arbeiders heeft in te nemen, werd
door Spr. uitvoerig belicht.
Hij waarschuwde er voor om in geen en
kel opzicht de pogingen te steunen, die van
bepaalde zijde wel eens worden aangewend,
om den nood der werkloozen uit te buiten
voor par t ij p r o pagan da, maar steeds ons
kath. beginsel in deze zaak tot gelding te
brengen, en besloot hiermede zijn met zeer
veel aandacht gevolgde rede.
Waar het behandelde onderwerp van zoo
veel interesse ia voor R. K. Raadsleden, ie
het vanzelfsprekend, dat zich hierna oen
zeer geanimeerd debat ontspon.
In het bijzonder werd hierbij besproken
de mogelijkheid, om ook noodlijdende mid
denstanders te steunen, zooals dit in
Schoonhoven gebeurt, de werkverschaffing,
de brandstoffen bon, het aanvaarden van
werk door den werklooze, waarvoor hij
lichamelijk gesehikt is enz.
Hierop deelde de heer Deerenberg o.a.
mede, dat het de bedoeling is de brand
stoffenbon in geld uit te keeren, terwijl hij
betreffende het aanvaarden van werk op
merkte, dat dit niet behoeft te geschieden,
indien hiervoor niet een redelijk loon wordt
aangeboden.
Door het bestuurslid, den lieer Brand uit
Boskoop, werd den voorzitter dankgezegd
voor zijn gedegen behandeling van deze
moeilijke materie, waardoor tal van Raads
leden omtrent verschillende punten ecu
beter en helder inzicht hebben gekregen,
waarna de voorzitter de vergadering op
de gewone wijze beëindigde.
PROF. DR. C. H. H. SPRONCK f
Prof. dr. C. H. H. Spronck. oud-hoog
leeraar aan de 'Rijksuniversiteit te Utrecht,
is in zijn woning te Zeist, waar hij de laat
ste jaren woonachtig was na een kort
stondig overlijden overleden
Sinds het jaar 18S8 was dr. C. H. H.
Spronck, die in 1858 geboren is, hoogleeraar
in de ziektekunde en de ziektekundige ont
leedkunde.
De teraardebestelling zal Woensdag a.s.
te Beek CL.) plaat*
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De provinciale verkiezingen in België
vertoonen hetzelfde beeld als de parlemen
taire verkiezingen. (1ste blad).
De officieele benoeming van het kabinet-
von Schlecher. (1ste blad).
Verscherpte maatregelen tegen de reli-
gieusen in Spanje, (lste blad).
BINNENLAND.
Overleden is mgr. dr. Hensen. (lste blad).
Weer een ernstig spoorwegongeluk te
's-Hertogenbosch. Een remmer gedood.
(Gem. Beri. 3de blad).
Autobus met militairen verongelukt.
Eén doode, verscheidene gewonden, (lste
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Nederland wint den voetballandenkamp
te Dusseldorf met 2—0.
„Piet en Pijn" hebben weer de leiding in
de Zesdaagsche te Keulen.
OMGEVING.
Uitvaart en begrafenis van den zeer
eerw. heer J. H. A. Thus, pastoor te Sas-
senheim. (1ste blad).
ACCIJNSVRIJ VET.
Bij verschillende weldadigheidsinstellin
gen en -vereenigingen bestaat do gewoon
te omstreeks Kerstmis pakketten met le
vensmiddelen uit te reiken als Kerstgavc.
Van meerdere zijdon bereikten dc Crisis-
Zuivel-Centrale aanvragen om voor dat
doel onbelaste margarine en vetten be
schikbaar te stellen.
De Crisis-Zuivel-Centrale verklaart zich
bereid dergelijke verzoeken in welwillende
overweging te nemen en noodigt de ver-
eenigingen en instellingen, die daarvoor in
aanmerking wenschcn te komen, uit op te
geven, hoeveel margarine, bak- cn braad
vet en ander vet in andere jaren voor dat
doel werd uitgereikt, benevens hoeveel
thans benoodigd zal zijn, opdat zij aan de
hand van die gegevens de beschikbare hoe
veelheid over de verschillende vcreenigiu-
gen en ins-tellingcn kan verdeelen.
Het is de bedoeling, dat zooveel moge
lijk do margarine en andere vetten zullen
worden aangekocht bij dezelfde leveran
ciers, van wie zij de vorige jaren betrok
ken zijn. Bij de opgave gelieve men dus le
vens tc vermelden, bij welke leveranciers
men de waren wenscht te bestellen.
Opgaven worden ingewacht bij de Crisis'
Zuivel-Cenlralc, Laan van Mccrdervoort
84, 's Gravenhage, vóór 10 December 1932.
BUITENLAND
BELGIE
PR0V. VERKIEZINGEN IN BELGIE.
Liberalen verliezen terrein aan
Katholieken.
De verkiezingen voor do provinciale
raden in België hebben gisteren een rus
tig verloop gehad. Zelfs dc propagandisten
der diverse partijen hadden zich niet
do moeite gegeven om eenige nachtelijke
verkiezingskloppartijtjes te leveren, zoo
als dat voor de parlementsverkiezingen
de traditie is. Er- moeten zelfs kiezers
zijn, die uit het oog verloren hebben, dat
de conventie van de vorige week ook
voor gisteren gold en die dan ook hun
stemplicht verzaakten. Het kiezersaantal
zou derhalve wat lager zijn, dan do vo
rige week. -v
Gisteravond kon reeds vastgesteld
worden, dat bij de /erkiezingen dezelfde
tendenzen aan den dag kwamen als ver
leden week. Vrijwel overal verliezen de
liberalen weder terrein ten gunste van
de katholieken. Ook de socialisten heb-
bben eenige winst te boeken, maar de
katholieken zullen over het geheel ge
nomen de meeste zetels winnen. Te Ant
werpen is de Frontpartij aan zetels aan
merkelijk achteruitgegaan.
(N. y. d. D.)
