24ste Jaargang
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1932
No. 7365
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
PARTIJRAAD R.K. STAATSPARTIJ
ST. CLEIWEIIS-RETRAITENHUIS
1
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeehugen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Rede Prof. Aalberse.
VOORSTELLEN RIJKS
KIESKRINGEN.
De R.-K. Staatspartij hield gisteren en
boudt heden haar 12de vergadering van den
Partijraad in café Brinkman te Haarlem.
De voorzitter van den Partijraad, prof.
dr. P. J. H. Aalberse, opende de vergade
ring en gaf het woord aan dr. Th. Koot die
een woord van welkom tot de aanwezigen
richtte, als voorzitter van den Kieskring
Haarlem.
Prof. dr. P. J. M. Aalberse hield hierna
een rede. Deze partijvergadering is de be
langrijkste in de 4-jarige regeerperiode,
omdat zij beteekent de inzet voor de vol
gende verkiezing in Juni 1933. Dan zal
weer over het politieke lot van ons vader
land beslist worden. Het is vandaag een
dag van bezinning om ottze groote leidende
beginselen. Wij moeten vasthouden aan ons
groote beginsel, aan ons katholiek beginsel
dat ons moet leiden bij ons practisch han
delen op katholiek gebied. Daarin ligt de
eigenlijke bron van onze onverbreekbare
eenheid. Nergens heeft men dat zóó diep
gevoeld als juist in ons "land.
Onze voorvaderen voelden elkaar in den
noodw nauwer tot elkaar aangedreven:
daarom ons ééne groote katholieke ver
bond. Toch bezitten wij onze vrijheid van
meenig en denken. Dat is bij ons mogelijk,
omdat wij uit één grondslag onze conclu
sies trekken, slechts kunnen verschillen
over de toepassing. Door vrijheid van mee
ning ontstaat geen groot gevaar, de onder
linge waardeering onder ons vermindert
daardoor niet. Meeningsverschillen moeten
zelfs voorkomen. Alle geledingen van het
katholieke volk moeten zich bij onze
Staatspartij thuisgevoelen. Onze partij
mag echter nooit worden een belangen
partij, maar een principieele partij voor al
le standen. Daarmede-is steeds rekening
gehouden. Is er één partij in ons land, die
met zooveel moed gestreden heeft voor so
ciale verbeteringen? Zijn we daarmede niet
sinds dr. Schaepman begonnen? Wij hebben
dat niet gedaan om kiezervangst, maar
om onze katholieke beginselen. Vrees voor
de kiezers is voor de politiek het beginsel
der onwijsheid.
Critiek zal dikwijls worden vernomen,
dat houdt ons frisch, dat doet ons bezin
nen. Maar die critiek zij eerlijk en opbou
wend, niet krenkend. Critiek om de cri
tiek, is altijd funest, zij bouwt niet op.
Z. H. de Paus heeft het onlangs nog- ge
zegd, dat onze eenheid ten koste van en
vóór alles gehandhaafd moet blijven. Onze
invloed hangt samen met onze eenheid.
Voor die eenheid moet men ook offers
brengen en zijn particuliere belangen on
dergeschikt maken.
Door een liberaal werd in 1889 over de
Katholieke Partij geschreven, dat zij de
grootste vastberadenheid, voorzichtigheid
en zelfbeheersching bezat.
Dat is nu nog zoo en spreker zou er bij
willen voegen: „Zin voor realiteit". Wij
mogen nooit vergeten, dat wij in dit land
slechts 1/3 vormen van de geheele bevol
king. Voor de komende jaren zal het nood
zakelijk zijn, dat wij een kabinet hebben,
steunend op een meerderheid in de Kamer.
Wij moeten verreweg de voorkeur geven
aan een parlementair kabinet. Er zijn drie
mogelijkheden: een kabinet op principieele
naire te constateereneen feit waardoor
deeltelijk links), op andere basis (eenige
rechts en eenige links). Mocht ons in de
toekomst een ijzeren noodzaak dwingen
om met de sociaal-democraten samen te
gaan, dan zullen wij eenvoudig daartoe
moeten overgaan. Maar speker wil Mgr.
Nolens' principe niet omver werpen. Toen
Mgr. Nolens kort voor zijn dood hierover
met spreker sprak, zag hij in de S. D. A. P.
een ombuiging naar het evolutionnaire, den
laatsten tijd echter valt er in de S. D. A. P.
meer een ombuiging naar het revolution-
niare te constateeren; een feit waardoor
de waarschijnlijkheid, dat onze wegen zich
eenmaal kruisen zullen, weer veel verder
verschoven is.
Zien wij naar links, dan zien we aller
eerst de vrijzinnig-democraten. Zij zijn niet
meer de liberalen noch de socialisten van
vroeger. Men kan niet ontkennen, dat ve
len onder hen in bepaalde beginselen het
zelfde hebben gepropageerd als wij. Ook
heeft spreker niet bedoelde de liberalen
geheel uit te schakelen. Spreker heeft van
Windthorst geleerd nooit „neen" te zeg-
^en ?.n P°ütiek Met de liberalen zal on
zerzijds echter niet gemakkelijk overeen
stemming verkregen worden. Wat de uiter
ste noodzaak echter zal brengen, is nu niet
te bezien. Voor de toekomst moeten wij
thans in deze vergadering de grondslagen
leggen, In het program is verwezenlijkt
het principeel, waaraan bij de verkiezingen
enkele zaken, die leven onder het volk,
kunnen worden toegevoegd. Spreker heeft
met vrepgde aan dit program medege
werkt: er was een absolute homogeniteit
tusschen hem en bestuur.
Ten aanzien van het groote aantal amen-
menten, zou spreker met Vondel's „Jephta"
willen zeggen: „Ik bide God, dat Hij U
met geduld begiftige, om dit rustig uit te
harden".
Met een citaat van Paulus aan de Phi-
lipensen, betogde spreker dat het voor
alles goed is, dat wij de eensgezindheid
bewaren.
Aan de orde is het voorstel van het P. B.
den Partijraad te doen besluiten de contri
butie aan de centrale partijkas te brengen
van 3 ct. op 5 ct. per lid.
Het voorstel werd met 69 tegen 10 stem
men aangenomen.
Het voorstel van het P. B. om in ver
band met de vermoedelijke wijziging in de
Kieswet een aansluitende wijziging in eeni
ge termijnen van het Kiesreglement 1932
aan te brengen.
VOORSTELLEN.
Een motie Utrecht, waarbij op afschaf
fing van den Zomertijd wordt aangedron
gen, wordt afgewezen.
Een motie Utrecht, waarbij de Kamer
fractie verzocht wordt, haar invloed aan te
wenden, dat in verband met den huidigen
crisis-toestand, de werkverruiming worde
bevorderd, zooveel mogelijk door voortzet
ting van reeds ondernomen werken, zooals
de verdere drooglegging der Zuiderzee, de
uitvoering van plannen tot verbetering van
wegen, de uitvoering van het Rijkswegen-
plan en van kanalen- en bruggenbouw,
wordt z. h.s. aangenomen.
Leiden stelt voor, dat er worde tegen
gewaakt, dat het platteland niet stelselma
tig van hare overheidsinstellingen wordt
beroofd. Dit voorstel wordt ingetrokken na
bestrijding van het partijbestuur.
Ook het voorstel Leiden, bevorderd wor
de het tot stand komen van behoorlijke
steunregelingen voor kleine werkgevers en
neringdoenden, wordt ingetrokken.
Den Haag stelt voor den partijraad ver
schillende besluit te doen nemen, in ver
band met de economische crisis. Dit voor-
stek wordt, nadat het partijbestuur tot niet-
aanneming heeft geadviseerd, verdedigd
door den heer Moonen.
Mr. Goseling is er niet voor, dat alles
door de commissies moet geschieden, men
moet ook vertrouwen in het partijbestuur
stellen, dat actueele vraagstukken wel de
gelijk onderzoekt. Spreker zegt toe in het
partijbestuur te willen brengen het defen
sie-, het belasting- en het woningvraagstuk.
Den Haag neemt de motie terug.
RONDVRAAG.
De heer Heemskerk, Leiden, stelt de
vraag of het P. B. niet reglementair kan
vaststellen, dat de candidaten voor het Ka
merlidmaatschap geen lid kunnen zijn van
niet-katholieke sociale vereenigingen.
Mr. Goseling merkt op. dat het P. B. niet
zegt, dat neutraal-georganiseerd zijn goed
is. Het wil er meer den nadruk op leggen,
dat uit het verleden van den candidaat wel
blijkt, dat een richtige behartiging van het
katholiek program gewaarborgd is.
Een toezegging die de heer Heemskerk
vraagt kan het P. B. niet geven; laat de
heer H. overwegen of het P. B. hier niet
den besten weg volgt.
Daarna is de mondelinge rondvraag aan
de orde.
Den Haag vraagt of het contact met de
jongeren nog steeds onderhouden wordt,
waarop de voorzitter mr. Goseling ant
woordt, dat deze kwestie niet uit het oog
verloren wordt.
Verder vraagt Den Haag hoe het staat
met den gedenksteen van Mgr. Nolens. Ook
deze kwestie blijkt de belangstelling van
het P. B. te hebben.
Hierna is de vergadering geschorst tot
hedenochtend tien uur.
TE NOORDWIJKERHOUT
1013 Dec. Jonge mannen
13—16 Dec. Heeren #_and-
Tuinbouwers
1720 Dec. Gehuwd
2225 Dec. St. Jose ihgez. l\o|t.)
J- éh
ahoen
25—28 Dec. St Josephgez. (vtyt.)
36 Jan 1933 Jonge mannen
7—10 Jan. G-ehuwde Vnannen
1013 Jan. GehuwdeViannen
1417 Jan. Gehuwde Mannen
17—20 Jonge Mannen
2124 Jan. Gehuwde mannen
10.—
6.50
6.50
6.50
6.50
6.50
6.50
6.50
6.50
6.50
WERKTIJDENBESLUIT VOOR
APOTHEKERS.
Inwerkingtreding op 1 Febr. 1933.
In het Staatsblad no. 537 is opgenomen
een K. B. van 17 Nov. j.l. tot vaststelling
van een algemeenen maatregel van bestuur
als bedoeld in de artt. 57, 68 elfde lid en
91 der arbeidswet 1919 (werktijdenbesluit
voor apotheken), waarvan de inwerkingtre
ding is bepaald op 1 Februari 1933.
In art. 2 wordt bepaald, dat een
adsistent of een jeugdig persoon in een
apotheek niet langer arbeid mag verrichten
dan 8J4 uur per dag en 48 uren per week.
In art. 3 is een dergelijke beperking op
genomen voor den arbeid van niet-adsisten-
ten, met dien verstande, dat een man, die
in hoofdzaak met het bezorgen van genees
middelen is belast, gedurende ten hoogste
10 uren per dag en 55 uren per week ar
beid mag verrichten.
AARDAPPELMEEL.
Zestig millioen kilo door de Regeering
opgekocht.
Naar het „Handelsblad" verneemt heeft
de regeering ©enigen tijd geleden, teneinde
de aardappelmeelmarkt te bevrijden van
den druk der onverkoopbare voorraden,
600.000 balen, dat is dus zestig milliuen
kilo aardappelmeel opgekocht voor den prijs
van acht gulden per 1005kg., in totaal dus
een transactie van 4.800.000.
Tevens verneemt het blad dat reeds
200.000 balen wederom verkocht zijn aau
glucose- en andere zetmeelverwerkende
fabrieken en wel tegen den prijs van zes
gulden per 100 kg.
Op de zetmeel-markf heerscht ontstem
ming over dezen gang 'van zaken. 1
VERLOF VOOR MILITAIREN.
Ter gelegenheid van het Kerstfeest en van
den Nieuwjaarsdag.
Bij ministerieele beschikking is het vol
gende bepaald:
Den militairen, aan wie ter gelegenheid
van het Kerstfeest en (of van den Nieuw
jaarsdag, verlof en) of bewegingsvrijheid
wordt verleend, hetwelk zou eindigen on
derscheidenlijk op 26 December 1932 en op
1 Januari 1933, kan worden vergund terug
te keeren per eerste gelegenheid op deu
volgenden dag.
Het vertrek met bewegingsvrijheid kaD
op 24 en 31 December 1932 plaats vinden
op zoodanige tijdstippen, dat de betrokken
militairen vóór 10 uur nam. de plaats van
bestemming kunnen hebben bereikt.
Overwerk in textielfabrieken.
Beschikkende op een verzoek der Ver-
eeniging van Tilburgsche Fabrikanten van
Wollen Stoffen en van den Nederlandschen
R. K. Textielarbeidersbond „St. Lamber-
tus", beiden gevestigd te Tilburg, daartoe
strekkende, dat in de textielfabrieken van
werkgevers, aangesloten bij eerstgenoemde
vereeniging, arbeid mag worden verricht m
afwijking van het bepaalde in artikel 24
der Arbeidswet 1919, heeft de Minister van
Arbeid onder bepaalde voorwaarden goed
gevonden de gevraagde vergunning voor het
tijdvak van 1 Januari 1933 tot en met 31
December 1933 te verleenen, met dien ver
stande echter, dat zij niet geldt met be
trekking tot gehuwde vrouwen.
UITSTEL VAN EXECUTIE IN CRISIS-
GEVALLEN.
Het initiatiefvoorstel-Van den Bergh.
De Tweede Kamerleden v. d. Bergh c.s
die, zooals men weet, een initiatiefvoorstel
hebben ingediend, waarvan de strekking
is den rechter de gelegenheid te geven da
delijke uitwinning naar aanleiding van gel
delijke moeilijkheden ten gevolge van de
crisis te voorkomen, hebben hun memorie
van antwoord op het voorloopig verslag
der Tweede Kamer ingediend.
De regeering, zoo zeggen zij, acht blijk
baar de bezwaren, aan wettelijke maatre
gelen als deze verbonden, vooralsnog groo-
ter dan de voordeelen. Daarentegen zijn
de voorstellers van meening, dat aan die
bezwaren voor een zeer belangrijk deel te
gemoet gekomen kan worden en zij meenen
dat die bezwaren in hun voorstel tot een
minimum zijn teruggebracht.
Het mag van algemeene bekendheid
worden beschouwd, dat tal van personen,
die in normale omstandigheden met de
grootst mogelijke nauwgezetheid aan hun
verplichtingen voldoen, thans geheel bui
ten hun schuld daartoe niet in staat zijn.
Dit feit zou reeds tot volkomen onhoud
bare toestanden hebben geleid, indien de
schuldeischers niet op lofwaardige wijze
met de moeilijkheden hunner schuldenaren
hadden rekening gehouden. De rechterlijke
beslissingen zijn zeer verschillend uitgeval
len, waardoor een toestand van onzeker
heid is geschapen en de eenheid in rechts
bedoeling in het gedrang komt. De voor
standers zien dan ook niet in, hoe zonder
wettelijke voorziening kan worden voor
komen, dat tal van onschuldige slachtoffers
vallen. Op landbouwgebied klemt dit voor
al voor de z.g. hypotheekboeren.
Volkomen terecht hebben enkele leden
opgemerkt, aldus de voorstellers, dat het
wetsvoorstel van verdere strekking is dan
de wet van 1914, maar niet voorbijgezien
moest worden, dat deze laatste slechts van
toepassing was ten aanzien van verplich
tingen, welke waren aangegaan vóór 30
Juli 1914, dus eenigen tijd voor haar in
werkingtreding. Het onderhavige voorstel
zal ook van toepassing kunnen zijn op ver
plichtingen, die aangegaan werden toen de
crisis reeds woedde en wellicht op toekom
stige verplichtingen.
Indien ter zake van het hurenprobleem
een nieuwe wettelijke voorziening gewenscht
is, zal zij moeten worden getroffen in deu
vorm van een herleving der huurwetten.
De voorstellers hebben een aantal nieu
we bepalingen opgenomen, die even zoo
vele waarborgen bieden, dat de verzoek
schriften om uitstel zich tot die gevallen
zullen beperken, waarin zij ook werkelijk
noodzakelijk zijn. Ingevolge een nieuwe De-
paling is het wetsvoorstel niet van toepas
sing op de schuldvorderingen, genoemd in
het eerste lid van art. 233 der Faillisse-
mentswet met uitzondering van die sub 2o.
Dat een vergelijking met het instituut
der surséance van betaling tot de overtui
ging moet leiden, dat de oplossing voor fi-
nancieele crisismoeilijkheden gezocht zou
moeten worden in een vereenvoudiging der
surséance, kunnen de voorstellers niet toe
geven. Op verschillende gronden meenen
zij aan de hoofdgedachte van de uitstelwet
1914 boven ©en crisis-surséance de voorkeur
te moeten geven.
De voorstellers hebben den techilischen
bouw van het voorstel een niet onbelang
rijke wijziging doen ondergaan, waarbij
ook een initiatief van de zijde van den
schuldenaar mogelijk is gemaakt.
STEMMEN BIJ VOLMACHT.
Voor 1 Januari regelen.
Ten gerieve van verschillende lezers, die
daaromtrent vragen stellen en ben einde
aan hét instituut een zoo ruim mogelijke
bekendheid te geven onder onzen lezers
kring laten wij hier nogmaals een en ander
volgen:
1. Wie komen in aanmerking?
lnaanmerking komen kiezers, die voor
hun beroep uit hun woonplaats afwezig zijn
in den tijd, waarop de verkiezing gewoon
lijk gehouden wordt,.mits hun afwezigheid
telkens minstens 3 dagen duurt. B.v. schip
pers en zeevarenden.
2. Wat moeten ze doen om bij volmacht
te kunnen stemmen?
Ze moeten een aanvraag indienen bij het
gemeentebestuur uiterlijk 31 December. For
mulieren voor die aanvraag zijn gratis ver
krijgbaar. Zoo'n aanvraag kan men ook op
sturen. Nu moet de kiezer met zijn gemach
tigde op het raadhuis komen. Hij heeft
daarvoor den tijd tot uiterlijk een week na
den dag der officieel© eandidaatstelling.
Daarmee zijn alle formaliteiten vervuld.
Natuurlijk kan men alles m eens afdoen.
Men gaat dan voor 31 December naar het
raadhuis en neemt zijn gemachtigde mee.
3. Wie kan men machtigen?
Men kan machtigen wie men wil, doch
altijd een kiezer. Geen kiezer mag meer
dan één machtiging hebben. De gemachtig
de stemt, zooals hij zelf wil. Men zie dus
goed toe aan wie men zijn stem overdraagt.
4. Hoe gaat liet nu op den verkiezings
dag?
De gemachtigde kan pas stemmen na 12
uur. Voor 12 uur kan alleen de kiezer zelf
stemmen. Na 12 uur stemt hij, die zich het
eerst in het stemlokaal bevindt.
VARKENSCRISISWET.
Aankoop van zware varkens.
Teneinde alle misverstand te voorkomen
vestigt de Nederlandsche Varkenscentrale
er nog eens de aandacht op, dat met ingang
van 28 November door haar geen enkele
aankoop van varkens meer op de markt
zal geschieden. Gedurende de loopende
week heeft de Nederlandsche Varkenscen
trale ruim 2500 zware varkens voor export
kunnen koopen. Getracht zal worden dezen
export zoodanig uit te breiden, dat zoo
spoedig mogelijk alle aangeboden zware
varkens van een bepaald gewicht, voorzoo-
ver zij geschikt zijn voor export, worden af
genomen. Ten aanzien van varkens van een
gewiekt boven 180 KG. zal dit wellicht
reeds dadelijk mogelijk zijn.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Een verklaring van Herriot inzake Ame-
rika's weigering tot verlenging van het
moratorium. (3e blad).
Mgr. Kaas niet geslaagd. Het woord is
thans aan von Hindenburg, die waarschijn
lijk heden neg een nieuwe rijkskanselier zal
benoemen. (3e blad).
BINNENLAND.
Vergadering Partijraad R. K. Staatspartij.
(ls-te blad).
De wijziging van de L.O.-wet in de Twee
de Kamer. (3e blad).
Dcodelijk jachtongeluk te Varik. (Gem.
Ber. 4de blad).
Inbraak in de R. K. kerk en het Gezel-
lenhuis te Ouderkerk aan den Amstel.
(Laatste Ber.).
De boycot in den hyacinthenhandel. (L.
en T., 3de blad).
OMGEVING.
Te Warmond is plotseling op straat
dood gebleven de zeereerw. Pater R. van
rter Heyden. (1ste blad).
R. K. VROUWENBOND IN HET
BISDOM HAARLEM.
De Diocesane R. K. Vrouwenbond in het
Bisdom Haarlem, hield haar najaarsverga
dering te Amsterdam
Na het openingswoord van de voorzitster
(waarvoor wij verwijzen naar de rubriek
van den R. K. Vrouwenbond) en afhande
ling van verschillende zaken werd door af
gevaardigden de vraag gesteld, of het den
Dioc. Vrouwenbond bekend was, dat de
kwaliteitszetel voor Vrouwen'belangen ver-,
loren is, hetgeen beteekent, dat nu met de
helft der bevolking, die toch haar eigen
vraagstukken heeft, bij de verdeeling der
kwaliteitszetels geen rekening is gehouden.
Door velen werd verlangd dit door een mo
tie aan de Staatspartij kenbaar te maken.
Heel de vergadering ondersteunde dit voor
stel. Het Bestuur meende, dat dit onder
werp niet in deze vergadering thuis hoorde
om den schijn te vermijden dat de Vrouwen
bond als zoodanig aan practische politiek
zou doen.
Besloten werd tot oprichting van Maria-
clubs voor onderling hulpbetoon. Uitvoerig
werden verschillende mogelijkheden van
gratis onderlinge hulpver.eening behandeld.
Het bleek, dat reeds meerdere afdeelingen
jarenlang zonder ruchtbaarheid dit schoonc
werk hadden gedaan en nog deden
Verzocht werd om een vergadering van
alle Vrouwenbonden van Nederland onder
de auspiciën van het Hoofdbestuur der Fe
deratie, opdat de vertegenwoordigsters bij
de Internationale Vergadering werkelijk
spreken namens de Katholieke Vrouwen
bonden.
Pastoor Nolet hield in den namiddag een
lezing over de H. Liduina van Schiedam.
Arbeidstijdregeling voor chauffeurs.
In antwoord op het adres van den Ne-
derl. R. K. Bond van Transportarbeider)
en de Nederlandsche Unie van chauffeurs
heeft de minister van Economische Zaken
en Arbeid meegedeeld, dat een regeling
van de arbeids- en rusttijden van de on
der de Arbeidswet 1919 vallende chauffeurs
in voorbereiding is genomen. Zoo spoeuig
mogelijk zal omtrent deze regeling het ad
vies van den Hoogen Raad van Arbeid
worden ingewonnen.
Buiten deze regeling zullen vallen de
z.g. eigenrijders, terwijl ook de particuliere
chauffeurs, die in den 'zin van de wet tot
het huispersoneel worden gerekend, van
deze wettelijke regeling niet zullen profi
teered Dat ook voor deze laatste groep
van chauffeurs een behoorlijke regeling van
den arbeidstijd noodzakelijk is, zal echter
wel niemand durven erkennen. Intusschcn
is het een verheugend feit, dat een kente
ring op wettelijk gebied te bemerken is.