Het Begrootingsdebat in de
Tweede Kamer
24ste Jaargang
DONDERDAG 10 NOVEMBER 1932
No. 7351
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij roornitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
I
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, ko.op en verkoop f 0.50.
V Een les uit cijfers.
De uitslag der Rijksdag verkiezingen in
Duitschland mag ons niet als een nieuwtje
van-den-dag voorbijgegaan zijn.
De cijfers hebben ons wat kunnen leeren
ze hebben ons wat gezegd, dat de over
weging verdient.
De communisten hebben 11 zetels gewon
nen; hot Centrum plus Beiersche Volks
partij (de twee katholieke partijen) hebben
9 zetels verloren.
't Zou een ongemotiveerde bewering
zijn, dat de katholieke partijen hun verlies
ook stilstand zou al verlies hebben be-
teekend aan de Communisten hebben
moeten afstaan. Wij gelooven veeleer, dat
vele Katholieken, neergeslagen onder den
druk van den kommervollen tijd, niet tot
het vervullen van hun stemrecht zijn op
getrokken, in een zekere moedelooze on
verschilligheid thuis zijn gebleven. Terwijl
ook vele stemmen van Katholieken, in
deze omstandigheden, naar andere partijen
zullen zijn afgedwaald.
In Duitschland zijn j.l. Zondag ongeveer
zes millioen stemmen uitgebracht op de
Communisten. Ruim een halt millioen
meer dan op de twee katholieke partijen te
zamen.
De „Tribune" schrijft reeds over Sovjet-
Duitschlaaid Zoover is 't, God zij dank,
nog niet. Maar.... Wij willen volstrekt niet
vreesachtig maken. Doch een open oog voor
de realiteit, voor wat de w e r k e 1 ij k-
heid is, moet toch een ieder hebben; en
struisvogel-politek is in alle gevallen onge-
wenscht.
Uit cijfers, als waarnaar wij hier de aan
dacht nog 'n3 even willen spannen, moeten
wij besluiten, dat voor de politiek toch ze
ker in onze dagen geen Katholiek onver
schillig mag zijn dat, om het communis
tisch gevaar te weren, vereischt wordt aller
Katholieken, zoo veel mogelijk daadwerke
lijke, eendrachtige samenwerking, om
krachtdadig te voeren: een politiek, die
waarachtig christelijk is, die aan de katho
lieke volksgemeenschap voldoening schenkt.
Wat zullen de V.S. doen?
Na de Rijksd&gverk'iezingen in Duitsch
land heeft de presidentsverkiezing in de
Ver. Staten van Amerika de belangstelling
der wereld op zich getrokken.
Als 32ste president van Amerika is, zoo
als men weet, gekozen de democratische
candidaat Roosevelt.
De verkiezingsstrijd liep tussclien de
„democratische" 'en de „republikeinsche
politiek (de politiek van Hoover).
Het wezenlijke verschil tusschen beide
politieke stroomingen kan niet gemakkelijk
met nauwkeurigheid worden omschreven;
men kan niet gemakkelijk een preciese af
bakening tusschen beide politieke partijen
vaststellen. Maar er is tusschen beide, on
getwijfeld, een groot verschil in geestes
gesteldheid.
Dat verschil zal zich in de binneuland-
sche politiek openbaren.
En we denken hierbij niet allereerst aan
de kwestie van de prohibitie, van de droog
legging, aan de drankwet. We denken al
lereerst aan de werkloozen-zorg. Tot nu toe
bestaat er in de Yer. Staten geen werk-
loozen-steun van overheidswege; de werk-
ioozen moeten hun toevlucht zoeken bij de
weldadigheid van instellingen of particu-
lieden. Als deze weldadigheid te kort schiet,
dan lijden ze gebrek en honger. Van den uu
gekozen „deniocratischen" president wordt
ten deze een andere politiek verwacht.
Wat de buitenlandsohe politiek betreft
de punten, welke internationaal de
meeste belangstelling inboezemen, zijn: de
toltarieven en de oorlogsschulden, en ook
de ontwapening. In deze belangrijke vraag
stukken wordt ook een koersverandering m
de politiek verwacht van den „democrati
schen" president. Maar wat precies ver
wacht mag worden, is uit de min of meer
diplomatieke verklaringen, welke namens
beide partijen in den verkiezingstijd zijn
gegeven, niet met zekerheid op te maken.
Wij moeben afwachtenmet groote be
langstelling, omdat van deze buitenlano-
sche politiek der Ver. Staten zoo hèèl veel
afhangt voor het wereldherstel.
DE LEIDERS VAN VRIJHEIDSBOND, S.D.A.P.,
EN CHR. HIST. AAN HET WOORD
Was het begrijpelijk, dat de meeste der
Dinsdag gehouden redevoeringen elk tee-
ken van grootheid misten, ook bij de giste
ren geleverde staaltjes van parlementaire
weisprekendheid was de groote lijn maar
zelden te bespeuren, al stonden uiteraard
de meeste der gehouden redevoeringen
heel wat hooger dan hetgeen de heeren
Braat en Peereboom te genieten gaven.
Van de redevoering van den heer Knot
tenbelt (V.B.) kan men zelfs zeggen iat
zij het beginsel zijner partij onvervaard
voorop stelde en geheel op dat beginsel
was gebouwd. In zooverre moet worden
erkend, dat de heer Knottenbelt een rede
gaf waaraan de groote lijn niet geaeei
vreemd was. De liberale partijleider schoot
echter schromelijk te kort in het openen
van eenig perspectief op de toekomst. IIij
bleek dermate bevangen iii de would De
Dogmata der Liberale economie, dat hij
het aandurlde al de ellende van dezen tijd
toe te schrijven aan de afwijkingen van her
liberale vrijheidsbeginsel op sociaal en eco
nomisch terrein. Hij zag den heer Korten-
horst en boer Braat reeds bekeerd tot den
vrijhandel en de reden, waarom de cruris
niet tot een oplossing komt, is, volgens
hem, hierin gelegen, dat in vorige perioden
de staat zich met te veel zaken heeft be
moeid en dientengevolge veel te hooge be
lastingen moest heffen en aan het bedrijfs
leven veel te zware sociale lasten moest
oplegigen. Ook werd daardoor het ambte
narencorps veel te groot zoodat- de regee
ring nu op de salarissen moet gaan bezuini
gen, terwijl daarentegen een krachtige in
perking van het ambtenarencorps de aan
gewezen weg is. De Kegeering is ook veel
te zwak. Toen zij moest gaan bezuinigen
op een oogenblik dat het reeds te laat was,
droeg zij het werk, dat zij zelf had moeten
doen, op aan de bekende commissie-Welter,
die zij als stootkussen tussohen het volk
en zichzelf noodig achtte. Zij is ook zwak
in de handhaving van het gezag, zooals b.\.
het terugtrekken van het voornemen tot
steunverlaging in de groote steden en voor
al het antwoord van den Minister op de
vragen van den heer Amelink inzake de
staking te Nijverdaal afdoende heeft bewe
zen. Het vertrouwen van de liberale frac
tie in deze Regeering, welke zij wegens de
moeilijke omstandigneden gesteund heeft
waar zij kon, is dan ook geheel verdwenen.
In de toekomst acht de spreker een par
lementaire Regeering noodzakelijk ofwel
een Regeering beslaande uit mannen die
een vaste lijn uit eigen overtuiging zullen
volgen ten voordeele van het Vaderland.
Van ietwat kleinere allure was de rede
voering van den Christelijk Historischen
leider, den heer Snoeck Heukemaas,
die daarna volgde, en die zich vooral be
perkte tot de verzekering dat de Ghr. Hist,
fractie met de meeste bezuinigingen weike
de Regeering voorstelt aecoord kan gaan
en dat zij bereid is na de verkiezingen sa
men te werken met iedere partij, die zich
schaart achter Koningin en Vaderland.
Met dit laatste is men zeker niet veel ver
der in de politieke wijsheid; want, afge
zien van de Sociaal-Democraten en Com
munisten, beantwoorden alle partijen in de
Kamer aan den eisch die door den heer
Snoeck Henkemans werd gesteld.
Na den Ckr Hist, leider kwam de heer
Al bar da (S.D.A.P.) aan het woord. Ook
diens rede mistte ten slotte de grootheid
van stijl die aan het tijdperk, dat wij bele
ven, zou beantwoorden. Spreker's critiek
tegen den Regeering begon met vast te
stellen, dat deze Regeering eigenlijk half
demissionair is, omdat er in de Kamer ze
ker geen meerderheid is te vinden voor do
30 opcenten op het tarief van invoerrech
ten, welke na deze Algemeene Beschouwin
gen zullen worden behandeld. Daarom dóet
het Kabinet denken aan een stoel met drie
pooten. Wij hebben reeds gezegd dat naar
onze meening spoedig zal blijken, dat de
heer Al bar da hier evenzeer heeft misge
tast als de heer Marcl^ant, zoodat wij geen
reden vinden om op dit gedeelte zijner rede
dieper, m te gaan.
Een uitvoerige beschouwing wijdde de
sociaal-democratische leider aan de moge
lijkheid eener totaal andere belastingpoli-
tiek dan die der Regeering. "Wat hij ver
dedigde was niets anders dan het plau-
Oudegeest hetwelk in de pers reeds uit
voerig is besproken. Het omvat, zooals men
weet, een heffing ineens van 1 pet. der ver
mogens, een belasting op de doode hand
belangrijke bezuinigingen op leger en vloot
enz. Het is niet noodig alles op te sommen
omdat in alle bladen reeds uitvoerige aan
dacht aan dit plan is gewijd. Eveneens uit
voerig sprak de heer Albarda over het ge
brek aan medewerking dat dc Soc.-D.em.
van de zijde der overheid hebben onder
vonden bij het houden hunner demonstra
tie. Deze weigering tot actieve medewer
king, zeide hij, was in werkelijkheid een
zeer actieve medewerking. Men weigerde
verlof te geven aan ambtenaren en werke-
loozen om de demonsratie bij te wonen; de
Minister van Ecohóuiisclie Zaken en Ar
beid weigerde het Malieveld af te staan
voor de ontbinding der demonstratie en de
Minister van Waterstaat verbood de uit
zending per radio en weigerde zelfs de be
schikbaarstelling van de telephoon voor
het ten gehoore brengen van gramophoon-
platen welke de demonstratie hadden op
gevangen .door de VARA. Spreker achtte
dit in strijd met iedere democratische op
vatting. liet motief door den Minister van
Waterstaat aangevoerd in diens antwoord
op sprekers vragen: dat de Regeering niet
kon medewerken aan een tegen haar ge
richte demonstratie, wijst uit welke de
ware reden is van de handelwijze der Re-
geëring. Voor de Regeering demonstreeren
mag wel; maar dat mag in Rusland ook,
maar tegen haar demonstreeren dat mag
niet, of ontmoet althans een zoodanige te
genwerking als maar mogelijk is. StraKs,
zoo zei -de spreker, zal men nog de tele
phoon gaan weigeren en de telegraaf voor
het overbrengen van berichten aan de Soc.-
Dem. pers.
Sprekend over den economischen toe
stand beleed de heer Albarda nog eens zijn
geloof in de toekomst van het socialisme.
Hij is een eenigszins geestdriftige spreker
bij wien de heer Rutgers van Rozen
burg (C.-II.) wel sterk afsteekt. Diens
rede moet. de Sociaal-Democraten hebben
doen denken aan den miezerigen motregen,
welke hunne demonstratie bedierf. Dat
wil niet zeggen, dat de heer Rutgers van
Rozenburg geen zeer goede dingen heeft
gezegd. Hij is iemand die ernstig werk
maakt van de zaken welke hij behandelt en
die dan ook stuk voor stuk al de door
den heer Albarda aangegeven middelen tot
dekking van het tekort op de Staatsbe-
grooting met de grootste zorgvuldigheid en
even groote dorheid van toon uit elkaar
rafelde.
Heden komen de heeren Colijn en Aal-
berse aan het woord.
BINNENLAND
H. M. DE KONINGIN.
Do Finsche zaakgelastigde, de heer U.
M. Helström heeft zich, naar wij verne-
mén, Dinsdag naar het paleis Het Loo be
geven om aan H. M. de Koningin de hoog
ste onderscheiding te overhandigen, waa-i-
over zijn land beschikt: het Grootkruis
met keten in de orde van' de Witte Roos
van Finland.
Voorloopig contract aanvaard.
Thans heeft ook de R.-K. Bond van
brood-, koek- en banketbakkerepatroons
zich bij stemming uitgesproken over de sa-
neering van het bakkersbedrijf.
In een gistermiddag te Utrecht gehou
den vergadering van den R.-K. Bond, wel
ke werd geleid door den voorzitter den
heer P. C. J. v. d. Post, heeft de vergade
ring na langdurige besprekingen met (59
tegen 7 stemmen het contract in zake de
saneering van het bakkersbedrijf aan
vaard.
De voorzitter wenschte clc vergadering
met dit besluit gelük en de afgevaardigden
van den R.-K, bond hebben het 'resultaat
van de stemming over dit belangrijk be
sluit met applaus ontvangen.
Zooals men weet, gaat het in liet bak
kersbedrijf om een contract, eventueel te
sluiten tusschen de meelfabrieken en de
voornaamste werkgeversorganisaties in
dit bedrijf. Door de bepalingen in het con
tract vervat, hoopt men te komen tot sa
neering van het bedrijf, in dien zin, dat er
R. K. STUDENTEN.
Het dagelijksch bestuur der Unie van R.
K. .Studenten-Ve.eenigingen in Nederland
heeft zich voor het jaar 1932'33 als volgt
samengesteld: H. Ruhe, praeses; A. Bou-
inams, ab-actis; W. Vroom, quaestor.
een einde zal komen aan den „brood-prijs
oorlog" in de verschillende steden van het
land. De overeenkomst beoogt de bakkerij
„een redelijke broodprijs" te waarborgen
en de bakkers te behoeden voor een alge-
heele inzinking in dit plaatsen, waar de
concurrentiezucht het bedrijfsleven onmo
gelijk maakt.
Het voorloopig contract is thans derhal
ve aanvaard door de meelfabrikanten en
de Ned. Vereenigiixg van Werkgevers in
het bakkersbedrijf, den Nederlandschen
Bakkersbond, den Ohr. Bakkerspatroons
bond en ten slotte ook door den R.-K.
Bond van brood-, koek- en banketbakkers-
patroons. „Tel."
Een Nederlandsche belangengroep
zal door de A.V.R.O. „behartigd" worden
Naar men zich herinneren zal is in
Luxemburg in het plaatsje Junglister
een zender verrezen, welke is opgericht
door de Compagnie Luxemibourgeoise de
Radiodif fusion, ofwel de C. L. R. ge
naamd, een zender, die, gelegen op een
hoogte van 1362Meter beven den zee
spiegel en met antenne-masten, die 185
Meter hoog zijn, den veelzeggenden
naam van Vredcszender heeft gekregen.
De oprichting is tot stand gekomen dank
zij de samenwerking van bekende figu
ren uit Frankrijk, België, Duitschland en
Engeland, waarbij de bedoeling heeft
voorgezeten, een radiozender te stichten,
welke de internationale gedachte zal pro-
pageeren. En het mag in dit verband
een verheugend feit genoemd worden,
dat als gevolg van besprekingen, welke
dezer dagen te Amsterdam hebben plaats
gehad, ook Nederland in deze zaak een
aandeel zal hefbben. Het is n.l. de N'.V.
Internationale Radio Dienst, die Dins
dag 1.1. in onze hoofdstad is gesticht,
die zich tot taak heeft gesteld om ten
deze de Nederlandsche belangen te ver
zorgen. Het bestuur van deze organisatie
bestaat uit de heeren W. M. van Haaf-
fen (van de firma Willemier. Van Tijen
en Van Laer), W. P. do Vries, lid der
ta/baksfirma van dien naam en J. Fris,
voorzitter van den Bond van Exploitan
ten van Radiooentrales; de directie
wordt gevormd door de heeren G. H.
Knap en.D. de Vries.
Met betrekking tot. deze zaak is gis
termiddag in het Ainstel Hotel een pers
conferentie gehouden, waarin de heer
Marcel Savern, een der directeuren van
de C. L. K., omtrent dezen zender ver
schillende mededeelingen heeft gedaan.
Dat. deze zender op het grondgebied
van Luxemburg is opgetrokken des
kundigen uit Frankrijk, België, Duitsch
land, Engeland en Nederland (Philips-
lampen) zijn bij den bouw betrokken ge
weest vindt zijn oorzaak in het feit,
dat in dit land geen „radiotegenstël'in-
gen", om ons tot dit woord te bepalen,
bestaanhet is dus bij uitstek „neu
traal" gebied, dat ook geografisch zeer
geschikt is. In 'het genoemde plaatsje
Junglister is dan zooals de heer Sa
vern het uitdrukte dit „technisch
meesterwerk" verrezen; de zender heeft
een antenne-energie van 200 kilowatt en
is geheel om de Duitsche term te ge
bruiken op kristal „gelagert". Van
groot belang is, dat deze zender geheel
gereed is om met de uitzendingen een
begin te maken; doch dit is om bij
zondere redenen nog niet geschied.
Zelfs heeft neg geen proefuitzending
plaats gehad.
De C. L. R. wil n.l. gaan uitzenden op
een golflengte van 1260 Meter, doch zoo
lang de Internationale Radioconferentie
de golflengten tusschen 1050 en 2000 Me
ter niet heeft prijsgegeven, wil zij niet
beginnen. Zij zou dit, waar 47 andere
zenders zich niet aan verboden ten deze
storen, toch kunnen doen, doch waar
haar doel, het dienen van den vrede is,
zal zij wachten totdat de internationale
conferentie van de „Union", die reeds
sinds enkele maanden te Madrid bijeen
is, een beslissing heeft genomen. Ge
hoopt wordt, dat deze nog aan het einde
van deze maand zal vallen en dat de
golven tusschen 1050 en 2000 Meter dan
vrijgegeven zullen zijn- Daar de C. L. R.
na Oostenrijk en Roemenië „aan bod"
is, hoopt zij omstreeks Kerstmis haar
uitzendingen te kunnen aanvangen.
Begrijpelijk is aldus de heer Sa
vern dat de vraag gesteld zal wor
den: wat denkt de C. L. R. uit te zen
den? Het antwoord op deze vraag is,
dat zij, in do beste betcekenis van deze
begrippen, de kunst en dc cultuur wil
dienen. Want zou men alleen figuren
van were'dnaam voor de microfoon
brengen (Dr. Mengelberg. Tauber enz.),
dan zou daarmede het doel voorbijge
streefd worden. De bedoeling is dan ook,
ook kunstenaars, die aan het begin van
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Hoover zal zich uit het politieke leven
terugtrekken. (2e blad).
Het kabinet-von Papen denkt niet aan
heengaan. (2de blad).
Ernstige botsingen ir. de straten van
Genève. (Buitenl. Ber., 2de blad).
BINNENLAND.
De roofoverval te Ressen. De naam
van den dader bij de politie bekend.
(Gem. Ber. 3de blad en Laatste Ber.).
Moord op een caféhouder te Oss.
(Gom. Ber. 3de blad).
Hoe het smokkelbedrijf welig tiert.
(Gem. Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Ned. elftal verloor den wedstrijd
tegen Northampton Town met 4—0. (2de
blad).
Het Ned. elftal voor den wedstrijd om
den Onafhankelij'.cheidsbeker vastgesteld
(2Je blad).
De Zesdaagsche te Berlijn. (2de blad).
hun loopbaan staan en door hun presta
ties ook al zijn deze door allerlei om
standigheden in het eigen land nog niet
erkend bewezen hebben, dat zij iets
hebben te bieden, door middel van dezen
zender op het „podium van Europa" te
plaatsen en hun zóó de bekendheid of
roem deelachtig te doen worden, waar
op zij door hun kunnen aanspraak mogen
maken.
Wat overigens de exploitatie van de
zen Luxemburgschen zender betreft, kan
worden medegedeeld, dat daarbij voor
oogen heeft gestaan, het Amerikaansohe
systeem, d.w.z. dal naast dc zenduren,
waarvoor de C. L. R. liet prograTuma zelf
verzorgt, financiert dus, een deel der
zenduren van andere zijde zal worden ge
financierd en wel zoodanig dat om
bij wijze van voorbeeld in Nederland Ie
blijven de N.V. Internationale Radio
Dienst, of een andere Nederlandsche
instelling of onderneming de kosten daar
van draagt.
In dit verband deelde de lieer Sa
vern mede, dat hij in dezen besprekin
gen heeft gevoerd met den directeur van
het omroepbedrijf der A. V. R. O.. den
heer W. Vogt, die de volle medewer
king van deze organisatie heeft toege
zegd; echter onder liet uitdrukkelijk be
ding, dat in Madrid het door de C'. L.
R. verwachte resultaat wordt bereikt.
In afwachting van deze beslissing is
ook de directie van het Arnstcl Hol el
ertoe overgegaan om een regeling te
treffen, welke het mogelijk maakt, dat
zij door de kunstzinnige uitingen van
den Luxemburgschen zender rege'matig
een groet zal kunnen zenden naar hun
vrienden en clientele in het buitenland.
Want waar de zender in vier talen:
Fransch, Duitsch, Engelsch en Ncdcr-
landsch zal uitzenden, bestaat hiervoor
volop gelegenheid.
Van dc gelegenheid tot het stellen
van vragen werd door enkele der aan
wezige journalisten gebruik gemaakt.
Hierbij verklaarde de heer Savern o.m.
en de heer Knap sloot zich len deze ge
heel aan, dat bij do besprekingen, welke
bijv. met de A. V. R. O. en het Arnstcl
Hotel zijn gehouden, de kwestie van
exclusieve contracten niet in het geding
is geweest, alhoewel dc genoemde hee
ren het afsluiten van dergelijke contrac
ten geenszins wilden buitensluiten, daar
dit 'h.i. zal afhangen van de voorwaarden,
welk© kunnen worden bedongen.
Katholiek ziekenhuis in Weesp.
Woensdagmorgen heeft dc plechtige in
zegening en officieelc opening plaats ge
had van de afdeeling ziekenverpleging in
het St. Bernardus-Gesticht te Weesp.