DE RIJKSDAGVERKIEZINGEN
IN DUITSCHLAND
24ste Jaargang
ZATERDAG 5 NOVEMBER 1932
No. 7347
2)e£cidóelie(Botpfca/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnés ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be-
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
HOE DE PARLEMENTAIRE VERHOUDINGEN IN
DUITSCHLAND ZICH SINDS 1919 ONTWIKKELDEN.
Voor de tweede maal in dit jaar zal
het Duitsche volk morgen ter stembus
gaan tot het verkiezen van leden van den
Rijksdag.
De op 31 Juli j.l. gekozen Rijksdag heeft
slechts enkele zittingen gehouden en de
gebeurtenissen in het Duitsche parlement
op 12 September van dit jaar, toen de
Duitsche Rijkskanselier von Papen het ont
bindingsdecreet van den Rijkspresidenit
van den Rijksdag den nationaal-socialist
Goering overhandigde, op een moment dat
volgens laatstgenoemde reeds was begon
nen met de stemming over de door de re
geering afgekondigde noodverordeningen,
liggen nog versch in het geheugen. On
danks de protesten van nationaal-s"ocialis-
tische zijde werd de Rijksdag ontbonden
verklaard en hadden de in de bewuste zit
ting gehouden stemming, die tegen de re
geering gericht waren, geen rechtsgeldig
heid.
Het is de tweede verkiezing voor den
Rijksdag, maar niet minder dan de vijfde
die dit jaar in Duitschland zal plaats heb
ben. Op 24 April worden in Pruisen en in
eenige andere Duitsche staten Landdag
verkiezingen gehouden, in Maart en April
hadden verkiezingen voor de benoeming
van een Rijkspresident plaats en op 31 Juli
voor de eerste maal Rijksdagverkiezingen.
In enkele Duitsche staten, hebben nog
eenige malen extra verkiezingen plaats
gehad, zoodat er Duitsc-hers zijn, die zelfs
dit jaar voor de kevende maal naar de
stembus gaan.
Hieruit blijkt wel, hoe verward de poli
tieke toestand in Duitsohland in het afge-
loopen jaar geweest is. Hoe de toestand
zich na Zondag zal ontwikkelen, valt moei
lijk te voorspellen. Algemeen verwacht
men, dat de nationaal-socialisten over hun
hoogtepunt heen zijn en dat zij in den
thans te verkiezen Rijksdag niet zooveel
zetels zullen verkrijgen als bij de vorige
verkiezingen. Hoeveel zij in stemmen-aan-
tal zullen teruggaan zal moeten worden
afgewacht. Van groot belang za-1 ook zijn
het resultaat, dat de sociaal-democraten,
die thans voor het eerst weer in de oppo
sitie zijn, zullen weten te bereiken. Tevens
zal dan blijken of de verliezen, die zij sinds
1928 voornamelijk naar links hebben gele
den, thans geheel of gedeeltelijk zullen
worden heroverd. Bij de Rijksdagverkie
zingen op 20 Mei 1928 hadden de sociaal
democraten met 9.151.069 stemmen 29.8
pet. der kiezers op zich vereenigd, een per
centage, dat bij de verkiezingen op 31 Juli
1932 met 7.959.712 stemmen tot 21.8 bleek
gedaald te zijn. Bij dezelfde verkiezingen
steeg de invloed van de communisten op de
kiezers van 10.6 pet. met 3.263.354 stem
men in 1928 tot 14.3 pet. met 5.282.626
stemmen op 31 Juli 1932. Hadden de so
ciaal-democraten in 1928 nog 153 zetels in
den Rijksdag, dit aantal bedroeg in de op
12 September j.l. ontbonden. Rijksdag nog
slechts 133. De communisten waren daaren
tegen gestegen van 54 tot 89 zetels.
Het kan bij de ontwikkeling van den
politieken toestand in Duitschland sinds
het gedwongen aftreden van Bruening als
vaststaand worden aangenomen, dat het
Duitsche Rijk thans op een keerpunt in de
geschiedenis is gekomen. In verband hier
mede is het van belang na te gaan hoe de
politieke toestand zich sinds de omwente
ling in November 1918 heeft ontwikkeld.
Het beste blijkt dit uit de verdeeling der
zetels in de eerste Nationale Vergadering
die op 19 Januari werd gekozen en in de
zes parlementen, die het Duitsche volk
daarna als vertegenwoordigend lichaam
naar Berlijn zond. Deze verdeeling was
aldus
Nat. Vg. Rijksd. Rijksd. Rijksd. Rijksd. Rijksd. Rijlcsd.
19.1.19
6.620 4.5
.24 7.1
.2.24
20.5.28
14.9.30
31.7.32
N. S. D. A. P
32
14
12
107
230
S. D. P
162
102
100
131
153
113
133
Coipm. Part
2
62
45
54
77
89
Centrum
91
64
65
69
62
68
75
Duitseh Nat
44
71
95
103
73
41
37
Beiersche Volksp
21
16
19
16
19
22
Duitsche Volkp
19
65
45
51
45
30
7
Staat spart
75
39
28
32
25
14
4
Chr. Soc. Volksd
14
4
Duitseh Hannover
1
5
5
4
3
3
Econom. Partij
4
4
10
17
23
23
2
Duitsche Boerenp
S
6
2
Landbond
10
8
3
3
2
Landvolk
-
12
19
1
Volksrechtpartij
2
1
Onafh. Soc. Partij
22
84
Duitseh Sociale Part
4
4
Volksnat. Rijksver
6
Andere partijen
2
Totaal aantal zetels:
421
493
577
Uit dezen staat blijkt duidelijk, dat het
grootste gedeelte van de rechts-georiën-
teerde kiezers zich na 1928 hebben ver
eenigd in de Nationaal-Socialistische Duit
sche Arbeiderspartij. Dit blijkt ook duide
lijk uit de op deze partij uitgebrachte stem
men, namelijk op 20 Mei 1928 809.771
(2.6 pet); op 14 September 1930 6.406.379
stemmen (18.3 pet.) en op 31 Juli 1932
13.745.7S1 stemmen (37.3 pet). Alle kleine
partijen, tot zelfs de Duitsche Volkspartij,
welke in den tijd van Stresemann zooveel
invloed had, zijn ineengeschrompeld tot
kleine groepen, in zoo sterke mate dat de
.zoo juist met name genoemde partij van
65 zetels in den eersten Duitschen Rijks
dag die na de omwenteling werd gekozen
in sterkte is gedaald tot 7 zetels.
De verkiezingen op Zondag a.s. zijn van
groote beteekenis voor de verdere ontwik
keling van den politieken toestand in
Duitschland. Daar dc tegenwoordige re
geerders echter niet aan een of meer poli
tieke partijen gebonden zijn, moet worden
afgewacht of de uitspraak der kiezers zoo
duidelijk zal zijn, dat von Papen en von
Schleicher ook na Zondag desnoods zonder
Rijksdag uitsluitend met machtiging van
den Rijkspresident in den vorm van nood
verordeningen zullen durven verder regee-
BINNENLAND
R. K. STAATSPARTIJ.
In het Kiesreglement 1932 is^ geheel op
het voetspoor van het Kiesreglement 1929,
de wijze omschreven, waarop de Verkie
zingsraad zijn besluiten ter kennis brengt
aan de Kringbes turen en aan de Katholieke
Pers (art. 9). Vóór 1 December verschijnt
een beredeneerd verslag.
De Verkiezingsraad is 29 October j.l. bij
een geweest ter uitvoering van de werk
zaamheden omschreven in art. 8 lid 1, 3 en
6 van het Kiesreglement. De voorloo-
p i g e verdeeling der omschreven zetels
over de lijsten, is medegedeeld aan de
Kringbesturen. Deze zijn bevoegd daarom
trent binnen 8 dagen wenschen of bezwaren
kenbaar te maken. Deze termijn is nog loo-
pende. Eenig definitief besluit is derhalve
niet genomen en kan ook niet genomen
zijn. De werkzaamheden moeten als één ge
heel worden beschouwd. Iedere mededee-
ling omtrent een onderdeel is voorbarig en
kan een verkeerden indruk wekken.
Met name geldt dit van de voorloopige
verdeeling der omschreven zetels over de
lijsten. Immers juist ten aanzien van dit
punt zijn de Kringbesturen bevoegd, wen
schen of bezwaren kenbaar to maken.
Overigens is het duidelijk, dat. ook ten
aanzien van dc omschrijving niet kan wor
den uitgegaan van een bepaalde omschrij
ving, zooals die in 1929 heeft plaats gehad
en van een daarmede verband houdend aan
tal gelijke omschrijvingen.
Het D. B. vertrouwt derhalve, dat de
Katholieke Pers verdere mededeelingen
achterwege zal laten totdat haar het Bere
deneerd Verslag zal bereiken.
Alleen op deze wijze kan worden voorko
men, dat het niet gemakkelijk werk van den
Verkiezingsraad door entijdige mededeelin
gen noodeloos wordt iJemoeilijkt.
DOOR HET RIJK GESTEUNDE
WERKVERSCHAFFINGEN.
Minister Ruys ontstemd over de houding
der aannemers.
De minister van Binnenlandsohc Za
ken heeft aan den Ned. Aannemersbond,
den Patroonsbond voor de Bouwbedrij
ven in Nederland en den Ned. R. K.
Bond van Bouwpatroons o.m. het volgen
de meegedeeld:
„In het begin van dit jaar verzochten
vertegenwoordigers van uwe organisatie
een bespreking met de betrokken afdee-
ling van mijn Departement, over de wijze
van uitvoering van gesubsidieerde werk
verschaffingen. In deze bespreking werd
uwerzijds de wensch geuit, dat ook aan
nemers in de gelegenheid zouden wor
den gesteld, gesubsidieerde werkverschaf
fingen uit te voeren. Vanwege de afdee
ling werd er op gewezen, hoe, door de
ervaring geleerd, de regeering had moe
ten besluiten aannemers bij de uitvoering
van werkverschaffingen uit te schakelen.
Door uwe vertegenwoordigers werd ver
zocht kennis te mogen nemen van de
voorwaarden, waaronder subsidie voor
werkverschaffing werd verleend. Aan dit
verzoek werd voldaan.
Eenige maanden later werd opnieuw
door u een conferentie verzocht, waarbij
door uwe vertegenwoordigers werd ge
vraagd, of niet een proef met „Aanne
ming"' kon worden genomen. Hierop werd
van de zijde der afdeeling geantwoord,
dat wanneer een zeer betrouwbare aan
nemer kon worden gevonden, door u aan
te wijzen, die waarborgen kon geven
voor een goede naleving van de door
de regeering noodzakelijk geachte voor
waarden, door mij zou worden voorge
steld een proef te nemen. Uwe organisa
ties zouden zich bij een dergelijke nroef
garant stellen. Uwe vertegenwoordigers
konden zich met die zienswijze vereeni
gen en zegden toe te zullen trachten
met een voorstel te komen.
Tot nu toe heeft mij een dergelijk
voorstel niet bereikt.
De hierboven bedoelde conferenties
droegen een zeer vertrouwelijk karakter,
terwijl van den kant van de betrokken
afdeeling eenige malen met nadruk er
op werd gewezen, dat de gevoerde be
sprekingen mij in geen enkel opzicht
bonden en ook de afdeeling zich bij het
uitbrengen van advies, wanneer u een
bepaald voorstel had gedaan, alle vrij
heid moest voorbehouden.
Ik bemerk thans tot mijn leedwezen,
dat door u op ruime schaal door geheel
Nederland een circulaire is verspreid,
waarbij u er op wijst, dat, na overleg
met het Dep. van Binnenlandsche 7aken,
de mogelijkheid is geschapen, werken,
welke in zoogenaamde we k'-ersc^affing
worden uitgevoerd, aan aannemers op te
dr°gen.
Het verwondert mij in hooge mate,
dat u, waar u kennis droeg van de wijze
waarop deze aangelegenheid is behan
deld, zonder overleg met mij tot
ding van de circulaire is overgegaan.
Ik gevoel mij dan ook verplicht, met
nadruk te verklaren, dat ik mij in geen
enkele wijze gebonden acht en hetgeen
door u is openbaar gemaakt, geheel voor
uwe verantwoordelijkheid laat".
DE KAMERCANDIDATEN DER O.S.P.
De „Fakkel" meldt, dat aan het Kerst
congres der Onafhankelijke Socialistische
Partij voorgesteld zal worden de Katner-
candidatenlijst te doen luiden: 1. P. J.
Schmidt; 2 K. R. van Staal; 3. D. de Ja
ger; 4. J. Mourits; 5. J. de Kadt; 6. P. de
Boer (Drachten); 7. F. v. d. Goes.
Het blad meldt, dat R. Stenhuis heeft
verklaard geen candidatuur te aanvaarden
Het „Volk" kan hieraan toevoegen, dat
Stenhuis voor een candidatuur bedankt
heeft, omdat hem niet een der eerste plaat
sen was toebedeeld.
UITKEERING ZUIVELPRODUCTEN.
Basis thans 1.66 cent per K.G. melk met
vetgehalte 3.20 pet.
De Crisis-Zuivel-Centrale maakt bekend,
dat ingaande Zondag 6 November tot na
der aankondiging de uitkeering op alle tot
zuivel- of melkproducten verwerkte melk
is vastgesteld op basis van 1.66 cent per
K.G. melk met een vetgehalte van 3.20 pet.
Deze uitkeering stemt overeen met 46.20
cent per K.G. melk met een vetgehalte van
3.20 pet.
Deze uitkeering stemt, overeen met 46 20
cent per K.G. boter en 55 cent per K.G.
melkvet.
Dc wijze van vaststelling der uitkeering
blijft voorloopig geschieden over het in de
producten aanwezige melkvet. Daardoor
zal b.v. bij verwerking van melk op boter
zoodanig dnt uit 100 K.G. melk met 3.20
pet. vet 3.60 K.G. boter verkregen worden
de uitkeering hierop 3.6 X 0.40 =/l.66
per 100 K.G. bedragen.
UITVOER VAN ZUURKOOL.
De minister van Economische Zaken en
Arbeid heeft bepaald, dat in zijn beschik
king van 25 October j.l. inzake regeling
van den uitvoer van versche groenten naar
Frankrijk, achter „groenten" ingclascht
moeten worden de woorden „met uitzonde
ring van witte kool (voor zuurkoolberei
ding)".
TRUST-CONTRACT TUSSCHEN
BAKKERS EN MEELFABRIKANTEN.
Naar het „Handelsblad" verneemt is tus-
sohen de maalindustrie n.l. de Ned. Ver.
van Meelfabrikanten, benenevens de uitge
treden Stoommeelfabriek „Holland" te
Amsterdam en de „aparte" Meelfabrieken
der Ver. Ned. Bakkerij (de z.g. Coöperatie
ve) eenerzijds en de vier grooto bakkersor
ganisaties, te weten: de Ned. Bakkersbond,
de R. K. Nod. Bakkersbond, de Chr. Bak
kersbond en de Ver. van werkgevers in het,
bakkersbedrijf (de broodfabrieken e.d.)
aan den anderen kant, een voorloopig con
tract gesloten, dat o.a. reeds aangenomen
is door de algemeene bestuursvergadering
van den (grootsten) Ned. Bakkers-bond, be
nevens door het hoofdbestuur van den R.
K. Bond. De partij aan den anderen kant,
de meelfabrieken, met inbegrip van de
„Holland" en de „Coöperatieve" hebben
zich er eveneens mede vereenigd.
Een contract dus tusschen de Nederland-
sche bakkers en de Nederlandsche meelfa
brikanten. Dit contract nu behelst oen eer
ste schrede op den weg der trustvorming.
Er wordt n.l. in bepaald, dat de meelfabri
kanten géén meel of bloem zullen verkoo-
pen aan bakkers, die hun brood beneden
een bepaalden prijs verkoopen. Aan den
anderen kant verbinden de bakkers zich,
om géén meel of bloem te koopen van meel
fabrikanten, die aan zulke bakkers tóch
verkoopen. Voor de uitvoering van een con
trole op de contractsbepalingcn zal te
's Gravcnhage een Centraal Bureau worden
gevestigd, dat een z.g. „zwarte lijst" zal
aanleggen en ©en „geheimen dienst" zal
organiseeren, teneinde overtreders op te
sporen en te straffen. Dit bureau zal voor
'liet grootste deel bekostigd worden door
de meelfabrieken, hoewel óók de bakkers
er iets aan zullen meebetalen.
Bakkers, die zich niet aan de bepalin
gen willen onderwerpen, zullen alléén nog
maar meel en bloem kunnen betrekken via
een eveneens in te stellen Centraal Ver
koopbureau en moeten dm méér voor het
meel betalen, b.v. 3 extra!
Naar het blad nog meedeelt, moet alleen
de algemeene vergadering van den R. K.
Bakkersbond het contract nog goedkeuren.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Exposé van Paul Boncour over het nieu
we Fransche ontwapeningsplan. (3e blad).
BINNENLAND.
De betooging op 8 November a.s.; vra
gen van den heer Keestra beantwoord. (Ie
Regeeringsingrijpen bij arbeidersconflict;
de minister over het telegram aan Hellen-
doorn. (1ste blad).
Trust van bakkers en meelfabrieken.
(lste blad).
Noodlottige twist te Heerlen. (Gem. Ber.
4e blad).
Smokkelaars, die door drie douane-posten
rijden. (Gein. Ber. 4de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De biljartwedstrijden om het 3e klasse
kampioenschap van Nederland begonnen.
(4de blad).
ARBEID IN BROODBAKKERIJEN.
Dc minister van Economische Zaken en
Arbeid, heeft, gelet op het bepaalde in dc
artikelen 28, vijfde lid, 42, zesde lid, cn 97,
vierde lid, der Arbeidswet 1919 onder be
paalde voorwaarden goedgevonden:
A. aan hoofden of bestuurders van brood-
bakkerijen, waarin tevens koek-, banket-,
chocolade- en suikerwerken worden ver
vaardigd, in alle gemeenten des Rijks te
vergunnen, dat in het tijdvak van 21 No-
vermber tot en met 5 December 1932 op
w erkdagen en bovendien op 22, 23, 24, 29, 30
cn 31 December 1932:
lo. in afwijking van het bepaalde in arti
kel 40, eerste lid, der Arbeidswet 1919, de
werktijd van do in hunne onderneming
werkzame bakkersgezellen per dag met ten
hoogste 2 uren en per week met ten hoog
ste 12 uren wordt verlengd;
2o. in afwijking van het bepaalde in de
artikelen 23 cn 24 der Arbeidswet 1919,
door de in hunne onderneming werkzamo
jongens van 10 en 17 jaren gedurende ten
hoogste 10 uren per dag en 55 uren per
week arbeid wordt verricht.
DE NIEUWE BONDSADVISEUR VAN
„ST. RAPHAEL".
Pastoor W. P. A. M. Mutsaerts.
Naar dc „Volkskr." verneemt, heeft Z.
H. Exc. Mgr. A. F. Diepen, bisschop van
's-Hertogenbosch, den Zeereerw. heer W.
P. A M. Mutsaerts benoemd tot adviseur
van den Nederl. 'R'. K Bond van Spoor-
en Trampersoneel „St. Raphaël'' en der
R. K. Herstcllingsoordivereeniging „Mgr.
Mutsacrs", als opvolger van pastoor H.
Donders z.g.
De Zeereerw. heer W. P. A. M. Mutsaerts
werd le Tilburg geboren in 1889, priester
gewijd in 1914, was vele jaren secretaris van
Mgr. Diepen en werd in 1920 belast met den
bouw der St. Theresiakerk to Tilburg, waar
van hij thans pastoor is.
TOCH NAAR DEN HAAG!
De macht van het „kapitaal".
De door den Minister van Binnenland
sche Zaken getroffen maatregelen, hebben
tot gevolg gehad, dat verschillende ge
meentebesturen besloten, stempelverlof
voor deelneming aan de demonstratie op
8 Nov. in Den Haag te weigeren.
De situatie, hierdoor ontstaan, is in een
door het N.V.V.-bestuur uitgeschreven
hoofdbesturen vergadering besproken.
De vergadering besloot, aldus „Het Volk",
aan Je werklooze leden van de bij het N.
V.V. aangesloten vakbonden, die door het
deelnemen aan de demontsratie op 8 No
vember in Den Haag, niet in de gelegen
heid zijn, op dien dag te stempelen en daar
door geen uitkeering bekomen, de gederfde
uitkeering te vergoeden. De daaraan ver
bonden kosten komen voor rekening van
het N.V.V.
