DONDERDAG 20 OCTOBER 1932
No. 7334
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
PROF. KEESOM OVER
HET KOUDE-CONGRES
BINNENLAND
Z4ste Jaargang
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f 2.95 per kwartaal
Het Geillustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 een per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geillustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin be
trekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Het Bedrijfsraden-ontwerp in
de Tweede Kamer.
Dat de Tweede Kamer de Redrijfsraden-
wet zal aannemen, staat nu wel vast.
Minister Verschuur krijgt den steun van
de Katholieken zeker de groote meer
derheid anti-rev., chr.-hist. en vrijz.-
democr. Of de soc.-democr. hun steun aan
het wetsontwerp zullen geven, moet nog
worden betwijfeld. Hun amendementen,
welke den Bedrijfsraden verordenende be
voegdheid willen verleenen, maken geen
groote kans.
Wél heeft de voorzitter der K.-K. Tweede
Kamerfractie onomwonden verklaard, dat
hij het principieel met deze amendementen
eens isdat de sociaal-oeconomische ont
wikkeling de richting van verordenende
bevoegdheid aan de Bedrijfsraden uitgaat,
dat een verordenende bevoegdheid voor de
Bedrijfsraden eerlang onmisbaar zal zijn.
Maar, zoo merkte mr. Aalberse op, het
betere kan de vijand zijn van het goede
en het is voor hem de vraag, of bedoelde
uitbreiding thans in de wet moet wor
den opgenomen.
„In beginsel zijn de roode en roomsche
heeren het goeddeels eens", schreef de
Kameroverzichtsohrijver van de „N. R. C."
vanmorgen bits. En hij heeft gelijk ten
deze is er principieele eenstemmigheid
tusschen S. D. A. P. en vele R.-K.
Het optreden van de S. D. A. P. tegen
over dit wetsontwerp van Minister Ver
schuur heeft echter over haar de vervloe
king van den communist Wijnkoop doen
nederdalen.
De communist acht het wetsontwerp ver
nietigend voor de klassenstrijd-oefeningen,
waarin naar zijn meening het proletariaat
moet worden geschoold.
Wijnkoop's opmerking was niet zoo
dwaas. De Bedrijfsradenwet, beleefd, kan
zeker het einde van den klassenstrijd be-
teekenen en in dien zin betoogde prof.
Aalberse dan ook, dat de communist het
ontwerp goed had verdedigd, en de werk
gevers van zijn woorden konden leeren.
Het regeeringsvoorstel zal door de Ka
mermeerderheid worden aanvaard als een
wetsontwerp, dat, naar het woord van prof.
Aalberse, uit het oogpunt van direct-prac-
tisch belang van betrekkelijk geringe be-
teekenis is, maar welks beteekenis uit
principieel oogpunt daarentegen zeer
groot is.
Mr. Aalberse aarzelde niet te verklaren,
dat hij deze Bedrijfsradenwet in beginsel
de gewichtigste wet achtte, welke in Ne
derland na de oorspronkelijke Badenwet-
Talma van 1910, werd ingediend. Hij acht
te haar zoowel met de groeiende solidaris
tische idee als met de pauselijke richtlijnen
van „Quadragesimo Anno" in overeenstem
ming en ook geschikt voor ons land.
HET HUIS OP HET EILAND.
EEN ROMAN VAN
GEHEIMZINNIGHEDEN.
Aldus luidt de titel van het geheimzin
nige verhaal, waarmee wij heden als feuil
leton aanvangen.
Men heeft natuurlijk wel eens gelezen
van die groote, oude, Engelsche landhui
zen, kasteelen bijna, gebouwd ver weg in
het land, te midden van hooge boomen en
wijde landen.
In zulk een huis speelt deze boeiende
en geheimzinnige roman van den Engel-
schen schrijver Archibald Marshall.
Een jongeman, die gaat studeeren en die
gedrild wordt door een geheimzinnigen on
bekende.
Mét een studievriend en zijn pleegzuster
logeert hij in dat huis.
Een doode.
Een lijk, dat verdwijnt.
Een doode, die onvindbaar is.
Maar die ten slotte gevonden wordt.
Erfenisjagers.
Dat alles en nog veel meer zult u vin
den in dit knap geschreven spannende
verhaal, dat zeker vanaf het eerste hoofd
stuk tot het laatste uw aller interesse zal
hebben.
Theoretische resultaten en practische
toepassingen
Resolutie van het Congres te
Buenos Aires over de ex
perimenten aan het
Cryogeen Labora
torium te Leiden
Trapjes op de trappen naar den Par
nassus van prof. Keesom, het koudste plek
je van de wereld. Boven op het bordesje m
de Nieuwsteeg heb je een inkijk in de lo-
caliteit, waar de instrumentmakers den
geheelen dag de meest geheimzinnige werk
tuigen in elkaar timmeren en aan elkaar
lasschen, een arbeid waarnaar de Leide-
naar met ontzag opziet, omdat er de sfeer
hangt van ondenkbare dingen als vloeibare
luoht temperaturen van 200 graden on
der nul.
Maar de entree is alledaagsch; een bree-
de deur, met een portaaltje en nog een
deur en dan perspectief van lange hoiie
hooge gangen, waar het licht koel en mee-
doogenloos binnenvalt en waar jassen en
hoeden hangen van studenten, die hier col
lege loopen of zich practisoh bekwamen.
Het stereotype gedrukte bordje hangt er
bij, dat het Rijk zich niet verantwoordelijk
gevoelt, wanneer er een jas of hoed op on
verklaarbare wijze van eigenaar verwisselt.
Een trap, die zich kronkelt rond om een
stalen lift, nuchter en sober als de expe-
ditie^afdeeling van een fabriek.
Dan weer gangen, hooge ramen, gesloten
deuren en stilte.
Dat is het rijk van prof. Keesom, het rijk
waar het koele verstand rekent en op
bouwt, waar nuchtere wetenschap haar
resultaten vastlegt in fantasie-looze formu
les en waar men zich alleen warm schijnt
te maken om het zoo koud mogelijk te krij
gen.
Zoo pas uit het land van de pampas, uit
Argentinië teruggekeerd, troffen wij dezer
dagen prof. dr. H. W. Keesom aan in zijn
werkkamer in het Cryogeen Laboratorium
te midden van het werk, dat hem sinds
d'rie maanden heeft gewacht.
„En, professor, u weet zeker wel heel wat
te vertellen van het Koude Congres in
Buenos Aires?"
„Ja, ik kan er veel van vertellen en ik
kan er weinig van vertellen", merkt onze
gedelegeerde naar dit Congres kalmpjes op.
Het lijkt een orakel-spreuk, maar t is
inderdaad niets anders dan de meest nuch
tere waarheid. Er is veel besproken, er zijn
rapporten uitgebracht, er zijn voordrachten
gehouden, er is gedemonstreerd en voor een
geleerde als prof. Keesom, voor den expert
op het gebied van koeltechniek, is er over
stelpend veel te vertellen. Maar wat te
vertellen voor de krant? Voor technische
details kan zich de niet ter zake kundige
lezer onmogelijk interesseeren en het
zwaarte-punt van het Congres lag juist in
die details.
„Waren de besprekingen vooral theore
tisch, of werd ook aandacht geschonken aan
de practische toepassing?"
„Ja zeker, ik kan zelfs zeggen, dat het
Congres uitgesproken in het teeken stond
van de praktijk".
„Met het oog op het Argentijnsche be
vroren vleesch?"
„Ja, dat kunt u begrijpen".
Argentinië is, zooals bekend is, een staat,
waar de vleesohindustrie een groote vlucht
genomen heeft. Er zijn uitgestrekte weide
gronden, waar op uitgebreide schaal vee
teelt beoefend kan worden, zoodat Argenti
nië een der rijkste landen is op dit gebied.
Een dergelijke overvloed eisckt export en
reeds jarenlang heeft men zich dan ook
daarop toegelegd. Aanvankelijk werd het
vleesch in lappen gesneden en in een sterk
pekelbad gelegd, waarna het buiten in de
zon gedroogd werd. Dit vleesch werd voor
namelijk uitgevoerd naar Brazilië en Cuba.
Toen men evenwel in het bevriezen een
middel vond om het vleesch lang goed te
houden, was de weg geopend voor export
naar Europa, voornamelijk naar Engeland.
Thans wordt alleen gekoeld vleesch uit
gevoerd, z.g. chilled beef, waarbij het
vleesch niet tot onder het vriespunt wordt
afgekoeld, een methode waardoor de sap
pigheid van het vleesch beter bewaard
blijft.
Naar prof. Keesom ons mededeelde is op
het jongste Congres te Buenos Aires e- n
nieuwe methode gedemonstreerd, het z.g.
Birdseye-proces waarbij het vleesch snel
bevroren wordt. Het vleesch wordt in plak
ken gesneden van een pond en in een spe
ciaal apparaat snel afgekoeld tot circa 10
graden Celsius onder nul. Het voordeel
hiervan is, dat het water slechts in geringe
hoeveelheid uitvriest, zoodat ook bij groo-
tere afkoeling dan bij chilled beef de sap
pigheid niet verloren gaat.
„Zou dat nog iets voor Nederland kunnen
zijn?"
„Dat zou niet onmogelijk zijn" Pof.
Keesom dacht daarbij aan de mogelijkheid
van visch-export op langen afstand. Na
tuurlijk is dat toekomstmuziek, vooral in
dezen tijd, nu de reederijen er eerder
toe over gaan om hun schepen „op te leg
gen" dan om nieuwe wegen voor hun stin
kenden export te zoeken.
Maar is eigenlijk het heele wetenschap
pelijke werk, dat verricht wordt in het
Leidsche Cryogeen Laboratorium geen toe-
komst-muziek? Het zoo dicht mogelijk be
naderen van het absolute nulpunt heeft in
derdaad nog geen enkel practisch nut. De
industrie heeft er niets aan, althans nu nog
niet. Dat neemt evenwel niet weg, dat de
gedelegeerden op het Congres te Buenos
Aires het wetenschappelijk onderzoek te
Leiden belangrijk genoeg vonden om er een
resolutie aan te wijden. Het Congres deed
dat, na met belangstelling een voordracht
van prof. Keesom te hebben aanhoord over
„Temperaturen beneden 1 gr. Ivelvin".
Prof. Keesom, die zooals gezegd mede ver
tegenwoordiger der Nederlandsche regee
ring te Buenos Aires was, maar daar op de
eerste plaats aanwez-g was als gedelegeer
de van het Institut International du Froid,
deed in deze voordracht, welke in het
Fransch werd gehouden, interessante me
dedeelingen over de door hem toegepaste
methode en de bereikte resultaten.
Zooals men zich herinneren zal, is het
prof. Keesom gelukt een temperatuur te
bereiken van 0.71 Ivelvin d.w.z. 0.71 graad
boven de laagst mogelijke temperatuur,
welke ter wereld bereikt kan worden
(273 gr. onder nul). Deze temperatuur is na
tuurlijk niet op een thermometer af te le
zen, maar wordt vrij nauwkeurig theore
tisch berekend uit den druk van het ver
dampte helium, dat zich in de vacuum-
ruimte bevindt.
Na de uiteenzetting van prof. Keesom
nam het Congres de volgende resolutie
aan:
Het zesde Internationale Koude-Congres,
gehoord de voordracht van prof. W. H.
Keesom over temperaturen beneden 1 gr.
K., overtuigd van de belangrijkheid Jer
onderzoekingen omtrent de natuur der ver
schijnselen en van het onderzoek naar de
eigenschappen der stof op lagere tempera
turen dan men ooit kon bereiken, met het
oog op de vermeerdering van onze kennis
der physieke en chemische wetten, welke
de basis vormt voor de huidige industrie
in 't algemeen en van de koeltechniek in
het bijzonder, eveneens overtuigd, dat dit
onderzoek, hoewel het gebied der practische
toepassing momenteel verre te boven gaan
de, toch niet zal nalaten inlichtingen to
verschaffen, welke in de toekomst zuilen
leiden tot nog onvoorziene toepassingen
uit den wensch, dat het Cryogeen Labora
torium te Leiden in staat gesteld zal wor
den om zijn onderzoekingen voort te zet
ten, tot het bereiken van de laagst moge
lijke temperaturen en om na te gaan de
eigenschappen der materie en de natuur
der verschijnselen in dit temperatuurgebied
door deze materie aan den dag gelegd.
In verband met deze resolutie, vroegen
wij prof. Keesom of de regeering hem de
noodige gelden beschikbaar stelde om zijn
proefnemingen voort te zetten.
Prof. Keesom nam zijn bril af en keek
ons aan alsof hij zeggen wilde: tja, daar
vraag je me nou wat!
Dan een glimlach en een lioht schouder
op halen.
„Ik ben aangewezen op de particuliere
liefdadigheid, waarop ik binnenkort een
beroep zal doen. 't Is crisis-tijd. Wat doe
je d'r aan".
Spreken wij met het Congres den wensch
uit, dat de reeks onderzoekingen en proef
nemingen, welke zulke belangrijke resul
taten hebben opgeleverd en de oogen 'icr
geheele wetenschappelijke wereld op Lei
den en in 't bijzonder op het Cryogeen La
boratorium hebben gevestigd, niet ontijdig
moet worden stop gezet uit gebrek aan de
I noodige financieele steun. Moge prof.
Keesom op het volgende Koude Cong:os
II nieuwe resultaten kunnen melden.
Mr. H. G.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is op zijn verzoek met
1 November met dank eervol ontslagen A.
Zonneveld ale burgemeester van Zuid-
Beierland
is benoemd met 1 November tot burge
meester van Retranchement A. L Leen-
houts.
UITVOER VAN VERSCHE GROENTEN
NAAR FRANKRIJK.
Binnenkort de gelegenheid tot
uitvoer in beperkte mate
opengesteld.
De directie van den landbouw maakt be
kend, dat binnenkort de gelegenheid om
versche groenten uit Nederland in Frank
rijk in te voeren, in beperkte mate zal wor
den opengesteld.
Die groenten zullen dan vergezeld moe
ten zijn van certificaten van herkomst,
door of namens de Nederlandsche regee
ring verstrekt.
In afwachting van de totstandkoming
van een definitieve regeling hieromtrent
wordt aan hen, die meenen, op grond van
hun export van versche groenten naar
Frankrijk in 1931, aanspraak te kunnen
maken op het bekomen van certificaten
van herkomst, in overweging gegeven, zich
ten spoedigste te wenden tot mr. L. Nie-
möller, Javastraat S0 te 's-Gravenhage, on
der opgave van de bruto hoeveelheden ver
sche groenten, door hen in dat jaar voor
eigen rekening naar Frankrijk uitgevoerd.
DE TOEPASSING VAN DE CRISIS
PACHTWET.
Op tuinbouwgrond.
Men schrijft aan de „N. R. Crt.":
In Juli van dit jaar oordeelde een kan-
tonrechter-plaatsvervanger, dat pachlcon-
tracten betreffende tuinbouwgrond niet
cuider de crisis-pachtwet vallen.
De rechtbank te Haarlem vernietigde
deze beslissing en oordeelde, dat pacht
overeenkomsten betreffende tuinbouw
grond onder de gelding van de crisis
pachtwet staan.
Een Haagsche kantonrechter besliste in
Augustus j.l., dat huur-overeenkomsten be
treffende kassen (voor druiven en perzi
ken enz.) niet onder bedoelde wet vallen.
Op een door den rechtskundig adviseur
van den R.-K. Land. en Tuinbouwbond te
Haarlem daartegen ingesteld hooger be
roep, heeft de rechtbank te 's-Gravenhage,
bij vonnis van 7 October beslist, dat de
kantonrechter in het geheel niet heeft te
onderzoeken, of de verzoeker terecht zich
op de crisis-pachtwet beroept, doch indien
hij partijen niet heeft kunnen vereenigen,
zich moet beplanen tot een verwijzing van
partijen naar de Kamer voor Crisispaoht-
zaken.
De bedoeling van deze beslissing is dus,
dat de Kamer voor Crisis-pachtzaken en
niet de kantonrechter een beslissing
neemt over de vraag of de pachter terecht
een beroep op de wet doet.
NIEUWE VERBONDSFILM.
Wij kunnen thans meedeelen, dat gereed
is gekomen van het R.-K. Werkliedenver
bond een Hin-film, welke de Rerum-Nova
rumreis naar Rome in beeld brengt, alsook
het demonstratief Verbondscongres van
September 1931. Binnenkort zullen ook an
dere documententaire films van ons Ver
bond gereed zijn
De tournee met „Kentering" en boven
genoemde film vangt 1 November a.s. aan.
De besturen der diocesane Volks, en
Werkliedenbonden hebben zich met bet
vertoonen der films belast.
Overleg overheidspersoneel.
Gisteren heeft te Den Haag nader over
leg plaats gehad tusschen de centrales van
overheidspersoneel, naar aanleiding van
de regeeringsmededeelingen in de centrale
commissie voor georganiseerd overleg.
Het „moderne" comité van overheids
personeel had schriftelijk bericht, aan dat
nader overleg niet deel te nemen
De centrales kwamen tot volledige over
eenstemming ten aanzien van -een te for
muleeren tegenvoorstel.
Vanochtend zijn deze besprekingen
voortgezet ter omschrijving van het stand
punt.
Er-n uiteenzetting namens de centrales
is dien zei fieri dag aan den voorzitter van
de centrale commissie verzonden, met ver
zoek een en anfler ter kennis van de re
geering te brengen.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De internationale conferenties. (2do bl.)
De crisis in België. 2de blad).
KLOOSTERHAAT.
In de Protestatit, orgaan der Evan
gelische Maatschappij, kwam dezer dagen
een artikel voor met het volgende onder
schrift:
N.B. Dit stuk is geweigerd door Het
Vaderland, Nieuwe Boterdanische- Crt., Te
legraaf, Utrechtsch Dagblad, Nederlander
en Haagsche Post.
Wij begrijpen niet waarom, maar vra
gen onszelf af of hier wellicht politieke
en cominercieele redenen een rol hebben
gespeeld.
Een der'hier genoemde bladen, de Ne
derlander (Chr.-Hist.) schreef naar
aanleiding daarvan:
„Reeds het feit, dat zoo onderscheiden
bladen natuurlijk zonder eenig onderling
overleg, tot hetzelfde resultaat, zijn geko
men, had voor de Redactie voldoende re
den moeten zijn om haar insinueerend on
derschrift vóór zich te houden. Het is niet
absoluut noodzakelijk om altijd alleen bij
anderen minderwaardige motieven te on
derstellen
Wij hebben geen enkel bezwaar om to
zeggen, wadrom wij voor ons het artikel
niet hebben geplaatst: het heeft geen be
staansreden.
Want het stelt de kwestie aan de orde,
of in Nederland kloosters verboden moeten
worden. Aangezien geen verstandig mensch
daarover denkt, kan het opwerpen van de
vraag alleen maar tot een zekere Hetze,
leiden.
Enddt vinden wij voor een artikel
géén bestaansreden."
MIDDENSTANDERS IN DE
R. K. STAATSPARTIJ.
Men meldt aan de ,.Msb.":
Een aantal R. K. georganiseerde mid
denstanders uit verschillende streken van
ons land kwam op 18 October in café-res
taurant Suisse te Rotterdam bijeen ter be
spreking van den deplorabelen toestand
waarin de middenstand zich bevindt om
dat naar de meening van de aanwezigen
onvoldoende aandaöht wordt geschonken
aan do belangen van den industrieelen en
handeldrijvenden middenstand en wijl de
R. K. middenstand in politiek opzicht, vorre
wordt achtergesteld bij andere groepen
der R. K. Staatspartij.
Na ampele besprekingen werd met alge-
meene stemmen besloten te komen tot het
vormen van politieke middenstandsclubs,
die zich tot taak zullen stellen, door inten
sieve actie binnen het raam der R. K.
Staatspartij invloed uit te oefenen op po-
litiek-economisoh terrein.
Voorts zal op 7 November a.s. te Utrecht
een algemeene vergadering plaats hebben.
GOEDERENRUIL MET
DU ITSCHLAND.
De interview met burgemeester Geesink
en dr. Knibbe.
Naar aanleiding van het in de Pers ver
schenen artikel over Goederenruil met
Duitschland, verzoekt de Kamer van Koop
handel en Fabrieken voor Rijnland te Lei
den het navolgende te willen opnemen
„Onze Kamer kan niet nalaten te verkla
ren, dat zij met groote verwondering ken
nis heeft genomen van de uiteenzetting
van den Burgemeester van Nieuwvcen
over deze aangelegenheid, omdat de Kamer
niet begrijpt welke motieven dezen heer
bewogen hebben tot uitweiding over onze
actie. Weliswaar heeft genoemde heer on
ze eerste pogingen krachtdadig onder
steund, maar verder niet in het minst eenig
direct aandeel daarin gehad en staat deze
heer geheel buiten den arbeid van de af
zonderlijk, voor dit doel ingestelde, nieuwe
afdeeling. Dergelijke verklaringen, van bui
tenstaanders kunnen slechts verwarrend
werken.
Onze Kamer betreurt het ten zeerste, dat
dit artikel gevolgd werd door een uiteen
zetting van onzen Secretaris, terwijl er tus
schen beide interviews niet het, minste ver
band bestond. Indien onze secretaris ook
maar eenigermate bekend was geweest
met het eerste interview, dan was zulks
beslist niet geschied.
De verklaring van den Burgemeester
van Nieuwveen kan de Kamer dan ook niet
in het minst voor hare rekening nemen en
sommige passages worden door haar zelfs
zeer sterk betreurd".