VRIJDAG 14 OCTOBER 1932
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32. LEIDEN
BINNENLAND
I
PAC
£4ste Jaargang
No. 7329
3)e £elcbeli^6cai^omt
vlok met I
daar ani.
en de gp£ ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12M per kwartaal
jij onze Agenten 20 cent per week UM f2,60 per kwartaal
franco per poet f 2.95 per kwartaal
let Geïllustreerd Zondagsbla.d ib voor de Abonné's ver-
rijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
jruit betaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
en vliegen]
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden fllededeelingen wordt
bet dubbele van bet tanet berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden ot gevraagd, buur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
een kol
op 4 deel
,,-ijdf.* Concept-program R.K.
men
ie kleed
vlekken
d cle br<
loeten
leliënbol
bloe:
Hen (waa
Staatspartij.
Morgen zal het concept-program 1933
[er R. K. Staatspartij worden behandeld
de R. K. Kamer-Centrale Leiden, wel-
;e te Gouda vergadert.
In de locale kiesvereenigingen is het
incept behandeld en in onzen Kieskring
.eiden zijn uit deze behandeling niet min-
!er dan 36 amendementen voortgekomen.
Het dagelijksch bestuur van de R. K.
[Staatspartij heeft er in een circulaire aan
le besturen der R. K. Rijkskieskringorgani-
Isaties op aangedrongen, om „een stortvloed
van amendementen" te voorkomen. Deze
[aansporing tot gematigheid daarbij het
recht van amendeering ten volle erken
nend is verstandig, omdat een partij
raadsvergadering, welke honderden amen
dementen te behandelen zou krijgen, een
onmogelijkheid zou worden.
Onder de 36 in den Kieskring Leiden
CandiduJ voorgestelde amendementen zijn er enkele
W lijm6fc eenze^e strekking, doch, ook als men
Het vd daarmede rekening houdt, is het aantal
nog respectabel!
Bij het bestuur onzer Kamer-Centrale
hebben slechts enkele amendementen in
stemming en advies tot aanvaarding ge
vonden.
Van verschillende amendementen zegt
het Kringbestuur, dat ze, verbetering of
verandering wenschend in den huidigen
toestand, doeltreffender als afzonderlijke
voorstellen voor de a.s. Partijraadsverga
dering zouden kunnen worden ingediend
dvooatel omdat de uitvoering van het program uit
^en 83 r<* moe^ wachten tot na September
1933. En deze opmerking is o.i. wel juist.
Inconsequent schijnt het ons echter, dat
9ll het Kringbestuur niet hetzelfde opmerkt
bij de amendementen, door verschillende
dj ^esvereenisingen ingediend, beoogende een
X 1 moratorium in te stellen voor hypothèken,
Hig getJ en een regeling te ontwerpen, welke het
Pe+rfdej mogelijk maakt, in verband met de abnor
male omstandigheden, een verlaging der
rente te eischen. Ook déze wensohen
zouden o. i. beter in afzonderlijke 'voorstel
len voor de a.s. Partijraadvergadering
kunnen worden belichaamd.
Een voorstel-Gouda, dat ook op de agen
da. der Kieskringvergadering van morgen
staat, beoogende, om de progressie bij de
crisis-opcenten op de hoofdsom der ge
meentebelasting niet eerst te doen aan
vangen bij een inkomen van 30.000 gld.
dit voorstel zal o. i. sympathie bij de ver
gadering vinden.
Daartegenover verdienen een tweetal
moties Schoonhoven, welke het ooncept-pro-
gram „afbreken", door de groote meerder
heid der vergadering te worden verwor
pen.
ake i
londer
i een wi
recht
ge andi
r se liet]
oet
p de hi
ir toe va
iken zc
loet nil
Iers
'S en ver
iostrae
;ds veil
In oppositie.
S. D. A. P. en N. V. V. verspreiden een
oproep voor een „groote betooging", een
protest-meeting, welke in Den Haag zal
moeten worden gehouden.
In die oproep worden wenschen en ver
langens geuit, welke ook leven in katholie
ke kringen. En waaraan men ook onder
ons zal vasthouden, totdat ze verwezenlijkt
zijn óf totdat men heeft aangetoond,
overtuigend, dat de verwezenlijking niet
gewensoht is (met deze mogelijkheid houdt
ónze critiek ook rekening!).
Maar die oproep is óók doorspekt met
groote woorden en een misleidende voor
stelling van de werkelijkheid!
Misleidend is bijv. de suggestie, dat de
regeering ernstig zou overwegen de uitkee-
ringen aan de werkloozen te verlagen.,..
Men weet, dat de regeering reeds positief
heeft medegedeeld, dat zij een voorgeno
men verlaging voor de vier groote steden
heeft teruggenomen.
Ook tenopzichte van een regeering, te
genover wie men in oppositie is, moet men
de eerlijkheid in 't oog houden....
Het tegendeel wordt bij de S. D. A. P., he
laas, maar al te dikwijls geoonstateerd.
DE DISTRIBUTIE VAN G0EDK00PE
MARGARINE ONDER
BEHOEFTIGEN.
Ingevolge de toezegging van
de regeering bij de behande
ling van de crisiszuivelwet.
Alleen groote gezinnen komen
in aanmerking.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft de volgende circplaire tot de ge
meentebesturen gericht:
Bij de behandeling van de crisis-zuivel-
wet in de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal heeft mijn ambtgenoot van oeconomi-
sche zaken en arbeid toegezegd een be
paalde hoeveelheid, niet met boter ver
mengde margarine, ter beschikking van
het behoeftige deel der bevolking te zul
len stellen. In verband daarmee gaat mijn
voornoemd ambtgenoot over tot distribu
tie van onvermengde margarine aan groote
gezinnen, onderscheiden in de navolgende
groepen: a. werkloozen, die drie maanden
of langer steun ontvangen b. armlastigen,
die drie maanden of langer steun genieten
daarvan geheel of bijna geheel moeten
leven. Gedistribueerd zal worden een
kwart kilogram per hoofd en per week, aan
vankelijk aan gezinnen met vijf of meer
kinderen, die in een der bovengenoemde
groepen vallen. Ik moge uw college verzoe
ken de noodige medewerking te willen
verlecnen bij de uitvoering van deze re
geling, welke in de eerste plaats bestaat
uit een opgave van het aantal gezinnen
tot elk der bovengenoemde groepen behoo-
rende.
Het is de bedoeling dat de margarine
door de crisis-zuivelcentrale ongefrankeerd
geleverd wordt aan centrale plaatsen tegen
een bedrag van 40 cent per K.G., met dien
verstande, dat een zending aan een ge
meente ten minste tien K.G. per week
moet bedragen. Verdere distributie aan de
daarvoor in aanmerking komende personen
dient dan van uit genoemde centrale pun
ten te geschieden tegen een bedrag van 44
cent per K.G. De gemeente ontvangt dus
van dat bedrag vier cent per K.G. ter te
gemoetkoming in de te maken onkosten.
Mijn ambtgenoot zou het zeer op prijs stel
len wanneer de gegevens van de gemeenten
betreffende het aantal personen, die voor
distributie aan aanmerking komen recht
streeks aan de crisis-zuivelcentrale, Laan
van Meerdervoort 84 te 's-Gravenhage, ver
strekt werden, opdat met de distributie zoo
spoedig mogelijk een aanvang gemaakt kan
worden. Het ligt in het voornemen zoo mo
gelijk reeds uiterlijk 17 October met de
distributie te beginnen. Ik zou het zeer
waardeeren indien uw gemeente haar volle
medewerking aan het vorenstaande zou
willen verleenen.
Motie der Haarlemsche R.-K. Kies-
vereeniging.
De R.-K. Kiesvereeniging „Credo Pug-
te Haarlem, in vergadering bijeen in
gebouw „St. Bavo", ter bespreking van
het Conceptprogram 1933 der R.-K. Staats
partij, op Vrijdag 7 October.
Gehoord de besprekingen:
van oordeel, dat, de steeds driester maat
regelen welke door de Regeering worden
genomen inzake het naar beneden bren
gen van het welvaartspeil van groote groe
pen arbeiders en inwoners van Nederland,
ten sterkste moet worden afgekeurd,
dat gedeelte werd aangenomen bij
meerderheid van stemmen, terwijl
het volgende gedeelte werd aan
genomen met op een na alge-
meene stemmen
mede van oordeel, dat de thans gelden
de steunnormen voor georganiseerde ar
beiders (werkloozen) in geen geval meer
verlaagd mogen worden en bij de werk-
loozenkassen aangesloten leden geen groo-
tere lasten of bijdragen mogen worden op
gelegd, dat minder uitkeeringsduur, min
dere subsidie of langere wachttijd moet
worden afgewezen,
constateerende, dat vooral de gezinnen
waar groote werklooze ongehuwde jonge
mannen zijn, die in het geheel geen uitkee-
ring of steun ontvangen, in zeer benarde
omstandigheden verkeeren en in dezen
toestand dringend verbetering noodig is,
door ook aan de ongehuwden werkloozen-
steun of uitkeering te verleenen,
overwegende, dat wanner met het bo
venstaande geen rekenig wordt gehouden,
welen aan den rand van het pauperisme
komen te staan, hetwelk in elk geval ver
meden moet worden,
besluit deze motie te zenden aan de Re
geering, aan de leden der R.-K. Tweede
Kamerfractie en te publiceeren in de pers.
EEN VRAAG NAAR VET ALS IN
OORLOGSTIJD.
En daarom is de prijs duurder.
De Commissie van Overleg samengesteld
uit den Nederlandsohen Slagershond, den
Ned. 11. K. Hanzebond van Slagerspatroons
en den Nederlandschen Grossierbond voor
den vleesckhandel deelt ons nog het vol
gende mede, naar aanleiding van de me-
dedeeling in de pers van den Regeeringis-
commissaris voor de hulpverleening van
de melkveehouders betreffende de prijsver-
hoogiug van de rauwe vetten.
Toen verleden week de ruededeelingen
in de pers verschenen omtrent de heffing
op spijsvetten en oliën en vooral wijl in
sommige bladen de beschouwing er aan
vast werd geknoopt, dat na 15 October
ge-en onbelast vet meer verkrijgbaar zou
zijn, heeft bij het publiek de meeuing post
gevat, dat ook het rauwe vet onder de be
lasting zou vallen van 35 oent per K.G. en
is een ongewone vraag naar rauw vet en
gesmolten vet ontstaan. 10 en 20 pond nier
vet werden door de klanten tegelijk bij den
slager besteld. Het werd een vraag naar
vet, als in den oorlogstijd, Aan deze vraag
kunnen de slagers niet voldoen, ze moesten
bijkoopen. Er ontstond een schaarschte van
rauw vet en reuzel, temeer, waar de meeste
exportslagerijen na Vrijdag ook geen rauwe
reuzel meer afleverden.
En waar schaarschte is, ontstaat duurte.
Slagers, die kans op levering staande klan
ten wilden bedienen, moesten het rauwe
rundvet bij koopen voor 1.10 a 1.20 per
K.G. De prijzen aan de verschillende groote
abattoirs stegen in een week tijds van 0.70
tot 1.20 per K.G., van reuzel in den groot
handel van 0.35 tot 0.55 en 0.60.
En hoewel er gelukkig vele slagers zijn
geweest, die het publiek trachtten gerust
te stellen met „het vet wordt niet zoo
duur, de abnormale vraag van nu drijft de
prijs op toch scheen de lust tot hamsteren
van vet niet te beteugelen. De mededee-
ling van de Regeeriiigscommissaris doet
het voorkomen alsof de slagers geheel on
gemotiveerd de prijzen van het vet hebben
verhoogd. De werkelijkheid is, dat het pu
bliek door te grooten en ongemotiveerden
drang tot inslaan van vet, de slagers ge
noopt heeft abnormaal veel vet bij te koo
pen tot zeer hooge prijzen. Rauw vet xs uiet
een artikel hetwelk gefabriceerd wordt, of
in voorraad gehouden. Is er een tekort aan
rauw vet dan moet uit het buitenland wor
den aangevoerd. Een plotselinge groote
vraag schiep plotseling duurte, welke ech
ter zeer kort za1 duren. Immers het publiek
zal over een of twee weken minder koo
pen, de slagers zullen voldoende hebben
aan hun normalen voorraad rauw vet en
rauwe reuzel en de prijzen zullen weer da
len.
De heffing op gesmolte vet zal echter
wel eenigen invloed behouden op de prij
zen der rauw vet en reuzel, in dien zin,
dat er in de winkels minder van het duur
dere verpakte vet, (deels uit het buiten
land afkomstig) zal worden gekocht, en de
vraag meer zal zijn geconoentreert op rauw
vet en reuzel. De hoogere vetprijzen zijn
echter aan den anderen kant een voordeel
voor de veehouders, te wier behoeve do
crisis-zuivelwet is, want de slachtrunderen
waaruit veel vet verwacht kan worden
doen reeds een beduidend hoogeren prijs
op de markt. Waar voor export op het
oogenblik prijzen voor spek en reuzel wor
den besteed, is vanzelfsprekend, dat ook
de reuzel, rauw en gesmolten, voor het bin
nenland gebruikt, hooger in prijs is, dan in
koop voor de slager.
Bij dezen prijs komt 0.35 per K.G. hef
fing op het gesmolten vet en gesmolten reu-
zal, hetwelk in verhouding tot den prijs
een zeer hoog percentage is en drukt op
dnn verkoop van een eerste volksvoedsel,
wat vet nu eenmaal is.
HET DESTRUCTIEBEDRIJF IN
ONS LAND.
Moeten er meer destructors worden
gebouwd?
Naar aanleiding van een brief van de
Kamer van Koophandel te Rotterdam aan
den minister van Binnenlandsche Zaken,
waarin bezwaar wordt gemaakt tegen een
door dien minister toegezegde kapitaalver-
schaffing voor den bouw van een nieuwen
destructor voor het Westen des lands, heeft
de directie van de N. V. Gekri Destructie
bedrijf Overschie aan de pers over den
gang van zaken in deze het een en ander
medegedeeld.
Wij ontleenen daaraan het volgende:
Ingevolge de bepalingen der Vleesch-
keuringswet zijn met ingang van 1 Juni
1932 de gemeenten verplicht tot het oprui
men en onbruikbaar maken van voedsel
voor mensch en dier van alle cadavers of
afvaldeelen van slachtdieren, voor zoover
die cadavers of afvaldeelen door den Ge
meentelijken Keuringsdienst zijn afgekeurd
en voorts tot het onschadelijk maken van
ziek en verdacht vee.
Voor de gemeenten vloeit hieruit voort
de verplichting tot het gebruik maken van
destructors, hetzij onder eigen beheer, of
door aansluiting bij provinciale destructors.
Na het totstandkomen van de wet is op
gericht de N.V. Nederlandsche Thermo-
Ghemische Fabrieken te Amsterdam, met
de bedoeling om voor geheel ons land voor
de destructie zorg te dragen. Het bestuur
van de N.T.F. heeft met verschillende ge
meenten contracten afgesloten ingevolge
welke de gemeenten voor den tijd van vijf
tien jaar gebonden waren.
De N.T.F. heeft in Bergum een destruc
tor gebouwd voor het Noorden en Oosten
des lands, waarvoor bij na verloop van eeni
gen tijd om steun vroeg bij de regeering.
Toen eind 1930 door verschillende Ka
merleden op de regeering drang werd uit
geoefend om aan de N.T.F. kapitaal te ver
schaffen voor de stichting van een tweeden
destructor voor het Westen des lands, is
door den minister geweigerd om aan dit
verlangen te voldoen. Daarna is eerst in
Dordrecht een particuliere destructor op
gericht, welke de gemeente Dordrecht met
30 omliggende gemeenten bedient.
Vervolgens is men overgegaan tot de
stichting van den destructor te Overschie,
met de bedoelmg om daarmede dkt ge
deelte van ons Land te bedienen, dat nog
niet voorzien was. Hierbij diene vermeld,
dat reeds bestonden de volgende destruc-
toren: Bergum voor Oosten en Westen,
Winterswijk voor den Achterhoek, Bajsin-
gerhorn, Midwoud en Purmerend voor
Xoord-Hoiland, Dordrecht voor de Zuki-
Hollandscbe eilanden.
Voor Noord-Brabant en Limburg zullen
destructors worden gebouwd door den
N.C.B., terwijl in Zuid-Limburg de gemeen
ten zelf voor de destructie zorg dragen.
De hceren de Kroes exploiteeren zelf
reeds gedurende vijf jaren te Overschie een
bloeddrogerij, waarin zij het bloed, dat zij
betrekken van de abattoirs van Alkmaar,
Haarlem, Leiden, Den Haag, Overschie,
'Rotterdam, Uithoorn, Bodegraven, Noeu-
werkerk, Dordrecht, Wolvega, Hardenberg
en Bergen op Zoom, met een wekelijksche
hoeveelheid van plm. 70.000 K.G. door dro
ging geschikt maken voor den handel.
Een combinatie van dit bedrijf met het
destructiebedrijf leek den heeren de Kroes
uitermate economisch, omdat dit destruc
tiebedrijf de verplichtingen van de gemeen
ten zou overnemen, en dientengevolge ge
combineerd met den ophaaldienst van het
bloed, de voor destructie bestemde cada
vers en afvaldeelen in de verschillende ge
meenten zou kunnen afhalen.
Een en ander gaf hun aanleiding, tijdig
plannen uit te werken tot bet stichten van
een grooten provincialen destructor voor
gedeeltelijk de provincies Noord-Holland,
Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland.
Met het oog op het van kracht worden
van de bepalingen der Vleeschkeuringswe*..
inzake de verwerking van cadavers etc. op
1 Juni 1932, is aan de oprichting der fa
briek te Overschie met koortsachtige haast
gewerkt, teneinde de gemeenten, die van
de diensten van het bedrijf zouden willep
gebruik maken, tijdig in staat te stellen,
hun verplichtingen, voortspruitend uit ge
noemde wet, naar behooren na te komen.
Op 6 Mei, dus een maand voor den wet
telijk bepaalden datum, is het Destructie
bedrijf Overschie officieel in gebruik ge
steld en sinds dien verwerkt het bedrijf
den dierlijken afval van ongeveer 80 ge
meenten in Zuid-Holland. Noord-Holland,
Utrecht en Gelderland, zulks tot volkomen
tevredenheid der betrokken gemeenten.
Mocht enkele jaren geleden de gedachte
om subsidie van Rijkswege te verleenen aan
de N.V. N.T.F. voor de oprichting van een
gewestelijken destructor redelijken grond
hebben gehad, thans, nu in de behoeften
van de gemeenten ten volle wordt voorzien,
bestaat er volgens de heeren Kroes
geen enkel aannemelijk motief meer voor
een dergelijke kapitaalsverstrekking.
Wisten zij reeds uit de uitlating van den
minister dat deze voor steun niets voelde,
toch zijn zij voor de inrichting van de fa
briek inlichtingen gaan inwinnen, en deze
inlichtingen waren van dien aard, dat zij
volkomen gerust gesteld waren.
Op het oogenblik nog, dat zij de installa
ties voor de fabriek in Overschie zouden
gaan bestellen, is hun door een der hoog
ste regeeringsambtenaren medegedeeld,
dat van subsidie aan de N.T.F. geen sprake
was, maar dat er wel onderhandelingen
loopende waren met de N.T.F. over het ver
strekken van kapitaal, waarbij door de re
geering als voorwaarde werd gesteld, dat
de rente van dit kapitaal zou moeten wor
den vergoed op de basis van de door de
regeering te betalen rente, terwijl kapitaal
rente en aflossing gegarandeerd zouden
moeten worden door de gemeenten, die zich
bij den te stichten destructor zouden aan
sluiten. Deze garanticbepaling is thans
blijkbaar komen te vervallen.
Het was den heeren de Kroes echter ook
Dit nummer bestaat uit vier bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Men probeert de Ontwapeningsconferen
tie weer op gang te krijgen. (2e blad).
Revolutie in Bulgarije? (2e blad).
De priesterbeperking in Mexico. (2e
blad).
BINNENLAND.
De regeering neemt, ingevolge haar toe
zegging in de Kamer bij de behandeling
van de crisis-zuivelwet, de distributie van
goedkoope margarine onder het behoeftige
deel van de bevolking ter hand. Alleen
groote gezinnen komen in aanmerking, (le
blad).
Een onderhoud met de directie van de
N.V. Gekro te Overschie over den bouw
van een nieuwe destructor in het Westen
des lands met steun van de regeering. Wa^r
om f 1 millioen ter beschikking gesteld
voor een overbodigen destructor? Mr. Lie-
taert Peorbolte motiveert het standpunt
van de regeering. (1ste blad).,
Ons parlementair overzicht (2de blad).
bekend uit de contracten, die de N T.F.
met de verschillende gemeenten had, dat
deze eisch, welke aan de gemeenten zou
worden gesteld, een nieuwe voorwaarde
was, die in de bestaande contracten niet
voorkwam, terwijl zij tevens wisten, dat
verschillende gemeenten een dergelijke
voorwaarde niet zouden accenteeren. Bo
vendien werd door vele gemeenten, voor
welke zij het bloed verwerken, sterk bij
hen op de stichting van een destructor aan
gedrongen.
Onder deze omstandigheden meenden zij
zich niet behoeven te onthouden om van cle
uitvoering van hun plannen, om ook te
Overschie een destructor te bouwen.
De vraag rijst nu, of het voor het Rijk
noodzakelijk is, aan do N.T F. een kapitaal
te verschaffen van niet minder dan éón
millioen gulden, teneinde haar in staat te
stellen nog een destructor te Woerden te
bouwen.
De directeuren van de Gekro zijn van
meening, dat dit een onnoodipe kapitaal-
verspilling is eenerzijds, en anderzijds een
kapitaal-vernietiging, doordat de reeds be
staande destructors daardoor zouden wor
den bedreigd. Zij kunnen zich met voor
stellen. hoe de regeering, na steeds een af
wijzend standpunt te hebben ingenomen,
thans, waar allerwegen op versobering en
bezuiniging wordt aangedrongen, zoo ver
kan gaan om nu een millioen beschikbaar
te stellen.
De oude contracten, welke de N.T.F. met
de gemeenten had en waarin aan do ge
meenten een gedeelte van de bruto-op-
brengst was toegekend, zijn komen te ver
vallen en daarvoor in de plaats heeft do
N.T.F. thans nieuwe contracten aan de ge
meenten gezonden, waarin een subsidie
wordt gevraagd tot 400 per jaar.
De fabriek te Overschie heeft voldoen
de capaciteit voor de bediening van do
Westelijke provincies en de directie is dan
ook van meening, dat het ongehoord zou
zijn, thans nog aan cle X.T F. rond 1 mil
lioen gulden te verschaffen voor een nieu
wen destructor.
Naar aanleiding van deze uiteenzetting
heeft V.D. zich om inlichtingen gewend tot
mr, Lietaert Pcerbolte, directeur-generaal
van de Volksgezondheid, die het volgende
mededeelde.
Ten onrechte wordt door do directie van
de N.V. Gekro Destructiebedrijf Overschie
gezegd, dat toen eind 1930 door verschil
lende Kamerleden op de regeering drang
werd uitgeoefend om aan den N.T F. kapi
taal te verschaffen voor de stichting van
een tweeden destructor voor het Westen
des lands door den minister geweigerd is,
aan dat verlangen te voldoen. De minister
heeft alleen gezegd, dat hij met zijn ambt-
genooten zou overleggen en de zaak zou
onderzoeken.
Toen de heer De Kroes wilde overgaan
tot de stichting van een destructor heeft
hij geweten, dat de regeering daarover met
de N.T.F. in onderhandeling was. Mr.
Peerbolte heeft hem uitdrukkelijk gezegd,
dat hij op eigen risico handelde en zelf
moest weten wat hij deed. Het eenige, wat
dezerzijds geëischt werd, was dat de wette
lijke voorschriften werden nagenomen.
Bij het oprichten en in werking stellen.