WOENSDAG 12 OCTOBER 1932
No. 7327
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
ste Jaargang
3)e £eidóelie Cou/torit
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week t2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
per post if2.95 per kwartaal
t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
orui'betaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 ,11
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Adverteritiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele vao het tanei berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden,
betrekkingen worden aangeboden ot gevraagd, h
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
regeL
t nummer bestaat uit drie bladen
1 „Waaraan ons belastinggeld
weggaat"
De Staten-Centrale Leiden van de Libe-
le Staatspartij De Vrijheidsbond geeft
blad „De liberale gedachte", waar-
,n dezer dagen het eerste nummer is ver
henen.
Daarin treffen wij natuurlijk eenige be-
houwingen aan over de voortreffelijkheid
n het liberale beginsel en de liberale po-
;iek, doch ook een politieke plaat: „Waar-
n ons belastinggeld weggaat". Men ziet
de ministers De Geer en Buys in plat-
;eestige" caricatuur. De Geer grabbelt
et beide handen het geld uit de schat-
st, Buys strooit het met kwistig gebaar
t, en het komt in een school, bij het ge-
leentepersoneel en.... bij de werkloozen.
Wee werkloozen hebben de guldens maar
oor het grijpen.... Hoe durft men op
eze wijze als 't wa-re spotten met de
rmoede, den nood, het leed van duizen-
in!
't Is grof
Wij willen er niet meer van zeggen; 't is
iet noodig.
De teekenaar: Ton van Tast zou zijn
iaam als „phantast" meer eer aandoen, als
iij anders phantaseerde, als hij zijn phanta-
iën in dienst stelde van een beter idéé,
n wat hier in beeld is gebracht
In hetzelfde nummer wordt geschreven
ver „Liberalisme en Christendom". Na-
urlijk is Liberalisme en Christendom met
lkaar vereenigbaar volgens den schrijver
an dit artikel als men het Christen-
om maar.... ruim opvat. En er wordt dan
erwezen naar een redevoering door een
ekeren heer G. de Bidder te Deventer ge-
ouden
„De heer de Bidder ziet het Chris
tendom niet als een statische, con
creet aanwijsbare grootheid, die zich
aan ons zou doen kennen in een be
paalde leer, een kerk, een gezag, een
gegeven, in zichzelf onveranderlijk.
Veeleer is het in den geest van den
evangelischen Christus, wanneer wij
het Christendom zien als een dyna
mische kracht, die voortdurend mensch-
en menschheidvernieuwend werkt.
Denk aan uitspraken als van het zout
der aarde, het licht dat niet onder de
koremaat gezet mag worden, den zuur-
deesem enz. enz. Het eenige, waaraan
de wereld de discipelen van Jezus zal
herkennen, is de broederlijke liefde en
de liefde is naar het woord van Paulus
de meeste''.
Wij kennen zulk een „Christendom boven
geloofsverdeeldheid", dat zich verliest in
mooie woorden over de liefde en dergelijke,
uit de practijk....
„WEG MET DEN MOKER".
Onder dezen titel zijn in boekvorm ver
schenen de inleiding inzake het Bapport-
Welter en de Millioenen-nota gehouden ter
buitengewone Verbondsvergadering van het
R. K. Werkliedenverbond op Donderdag 29
September 1932 te Utrecht.
't Zijn redevoeringen van de heeren Pa
ter mr. Beaufort O.F.M., mr. Kropman, mr.
van Maarseveen en wethouder Bekker.
De brochure is een uitgave van het R. K.
Werkliedenverbond, Drift 1012, Utrecht.
Aan hen, die kennis willen nemen van
leerrijke beschouwingen over het rapport-
Welter, met veel cijfer-materiaal, zij deze
brochure warm aanbevolen.
UIT HET BOUWBEDRIJF.
De steenhouwers aanvaarden het
compromis.
De moderne arbeiders hebben thans ook
het compromis in het Steenhouwersbedrijf
met groote meerderheid van stemmen aan
vaard. Wanneer in dit bedrijf de loonsver
laging van 10 pet. zal worden ingevoerd, is
nog niet met zekerheid bekend.
STUDIEDAGEN VAN DEN NED.
R. K. VOLKSBOND.
TOESPRAAK VAN HAARLEMS
BISSCHOP.
Door den Ned. B. K. Volksbond van het
diocees Haarlem zijn in het retraitenhuis
„Petrus Canisius" te Bergen drie studie
dagen gehouden, waarop verschillende spre
kers actueele sociale vraagstukken hebben
behandeld.
in de slotvergadering heeft Z. H. Exc.
Mgr. J. D. J. Aengenent Bisschop van
Haarlem een toespraak gehouden, getiteld
„Betere menschen".
Twee redenen zijn er, waarom ik gaarne
hier kom spreken, aldus Mgr. Vooreerst,
sociale cursussen vormen een stuk van mijn
leven; en mijn sympathie is nog even groot
ais vroeger. En vervolgens het onderwerp
lokt mij bijzonder aan; want juist de Bis
schoppen zijn door God geroepen om aan
de vorming van betere menschen zoo krach
tig mogelijk mede te werken.
De behandeling van het onderwerp werd
gesplitst in twee deelen. Vooreerst, er
moeten komen betere menschen: ten twee
de, om dat te bereiken zijn er noodig lee-
kenapostelen.
I. Er moeten komen betere
menschen. Dat is de grondgedachte, de
centrale gedachte, de eigenlijke gedachte
van de geneele Encycliek. Alle andere ge
dachten, in de Encycliek geuit, worden na
melijk gedragen door deze gedachte: be
stond de wereld uit betere menschen, dan
zou van. een ontreddering der maatschap
pij geen sprake zijn. Wanneer b.v. in de
Encycliek zoowel het economisch liberalis
me als het socialisme en communisme ver
oordeeld worden, dan is het, omdat die
steeds de menschen bedorven hebben, door
dat zij hen hebben afgetrokken van hun
laatste doel.
Wanneer de Encycliek betreurt de afwe
zigheid van maatschappelijke groepsver
banden, dan is het wederom, omdat die
afwezigheid vrij sped heeft aan het botvie
ren van egoïstische strevingen op het ter
rein van het economische leven en er dus
toe bijdraagt om de menschen te bederven.
Die gedachte loopt als een gouden draad
door de geheele Encycliek Het is, als
hoorden wij de stem van den prefeet Eze-
chiël, die klaagde, dat de harten der Jo
den versteend waren en predikte, dat God
hun zou geven een nieuw hart Daar gaan
in oude tijden heel wat kreten door de we
reld, die aankondigen, wat noodig is. Nieu
we wetten, roept de een; nieuwe regeerin
gen en nieuwe bestuurders, roept de ander;
nieuwe welvaartsbronnen, roept een der
de; daar is noodig een wereldrevolutie,
klinkt weer elders. Maar de profeet Eze-
chiël en thans de plaatsbekleeder van Jezus
Christus maken het ons duidelijk, dat voor
alles noodig is, dat de harten der menschen
zich weer richten tot God, en dat zij ver
vuld worden van de gevoelens, reeds 19
eeuwen gepredikt door de leer van Chris
tus.
Nagegaan werden de verschillende plaat
sen uit de Encycliek, waarin die gedach
te tot uiting komt en die culmineeren in
den volgenden passus:
„Alle pogingen om de maatschappij te
hervormen zullen vruchteloos zijn en geen
geneesmiddel zal baten, tenzij de menschen
weer openlijk en oprecht terugkeeren tot
de leer van het Evangelie".
De vraag kan gesteld worden, of het dan
wel goed is om nu reeds te streven naar
het herstel der beroepsstanden of, zooals
men het tegenwoordig noemt de bedrijf
schappen. Indien de andere middelen toch
niet baten, als er geen betere menschen
komen, moeten dan niet al anze krachten
louter en alleen hierop gericht zijn? Neen,
onze actie moet nu reeds ook op het her
stel van bedrijfsschappen gericht zijn, wij
moeten er een begin mee maken. Wel zul
len zij, zoolang de mentaliteit der men
schen niet verbeterd is, niet volledig kun
nen worden ingevoerd. Maar wij moeten
reeds nu beginnen met er de kiem vtor te
leggen in onze staatsinstellingen. Van die
beginnende bedrijfsschappen gaat dan ge
makkelijk een prediking uit, waardoor de
geesten zoowel van werkgevers als van
werknemers geleidelijk rijp zullen worden
om verdere stappen in die richting moge
lijk te maken.
II. Er moeten komen betere menschen,
maar om zulks te bereiken zijn er
noodig leeke na p o s t e 1 e n.
De Paus eischt afzonderlijke leeken-
apostolen uit de rijen der werkgevers en
uit die der werknemers. De plaatsen uit
de Encycliek, waarin die gedachte tot
uiting komt, werden nagegaan. Hun aposto
laat moet er op gericht zijn om in beide
kringen aan te kweeken de begrippen en
de gevoelens van rechtvaardigheid en
naastenliefde, waarbij valt op te merken,
dat het vooral op de naastenliefde aan
komt. Deze mag, zooals de Paus uitdruk
kelijk verklaart, wel niet de plaats inne
men van de rechtvaardigheid, maar de
rechtvaardigheid zal nooit alleen de oor
zaken der maatschappelijke conflicten kun
nen verwijderen. Zij heeft noodzakelijk aan
vulling noodig door de naastenliefde, die er
naar streeft de menschen samen te binden
in hartelijke eensgezindheid.
Hartelijke eensgezindheid, dat is het,
waarop van beide zijden moet worden aan
gestuurd, m.a.w. vooral de idee van harmo
nische samenwerking en onderlinge liefde
moet worden gepropageerd.
Vragen wij, of wij dit algemeene princiep
in concrete details nader kunnen aange
ven dan wijst de Encycliek ons opnieuw
den weg.
Zoowel voor werkgever» als voor werk
nemers geldt, dat zij moeten propageeren
de idee der publiekrechtelijke beroepsstan
den. Bij de werkgevers moet namelijk wor
den uitgebannen de idee, /lat zij alleen te
regelen zouden hebben de arbeidsvoorwaar
den en andere toestanden in het bedrijt;
bij de arbeiders moet worden uitgebannen
de idee van klassenstrijd. Beide groepen
moeten worden rijp gemaakt voor harmoni
sche samenwerking in de bedrijfsschappen.
Voor de werkgevers gelden in het bij
zonder de volgende punten:
Vooreerst moet het apostolaat er op ge
richt zijn, dat zij overtuigd worden, dat de
arbeidersklasse moet worden gebracht op
een hooger niveau, dat noodzakelijk moet
worden gestreefd naar verheffing van het
proletariaat. Ten tweede moet hun wor
den bijgebracht, dat het arbeidsloon zoo
danig moet zijn, dat het voldoende is om
den arbeider en zijn gezin te onderhouden.
Vervolgens moeten zij bezield worden
met het streven om het arbeids- of loon-
contract eenigszins aan te vullen en te ver
beteren door het maatschapscontract.
Door de werknemers moeten in het bizon
der de volgende punten worden in het oog
gehouden:
Allereerst moet in hun kringen worden
tegengegaan een overdreven en daardoor
onrechtvaardige bestrijding van het tegen
woordige productiestelsel. Op zich zelf is
dit stelsel, zooals do Paus verklaart, nice
verkeerd.
Alleen de verwording van dat stelsel
moeten wij met kracht tegengaan en die
verwording is volgens Pius XI dan aan
wezig, wanneer het kapitaal alleen zijn
eigen belangen op het oog heeft en geen
rekening houdt met de mensc-helijke belan
gen van den arbeider.
Ten tweede moet in arbeiderskringen ge
propageerd worden de gedachte, dat men
ook op andere wijze dan door arbeid recht
vaardig bezit kan verwerven De tegenover
gestelde meening noemt de Paus mislei
dend.
Ten slotte dient onder hen de idee te
worden gevestigd dat arbeiders bij hun
looneiscben rekening hebben te houden
met den toestand van het bedrijf en met
het algemeen welzijn.
Het apostolaat zal van beide zijden
krachtig moeten zijn, want wij staan voor
een moeilijke taak. Maar, evenals de kerk
meermalen zegevierend uit den strijd is
teruggekeerd, zoo mogen wij ook thans op
de overwinning hopen. Weest daarom man
nen van een krachtig geloof, dat in staat
is bergen te verzetten, mannen van een
onwankelbare hoop en blijmoedig Gods
vertrouwen, mannen uitblinkend door een
bewonderenswaardige liefde. Dan zullen de
kerk en de maatschappij een tijdvak van
nieuwen bloei tegemoet gaan.
RAUWE REUZEL EN RUNDVET.
Geen reden tot prijsverhooging.
De regeeriogscommissaris voor de hulp
verleening aan de melkveehouderij brengt
het volgende ter algemeene kennis:
Van onderscheidene zijden bereiken mij
klachten, dat slagers de prijzen van rauwe
reuzel en van rauw rundvet belangrijk heb
ben opgeslagen.
Voor deze prijsverhooging bestaat echter
geen enkele redelijke grond. De heffing van
35 ct. per kg., die voor gesmolten vetten
geldt, is niet van toepassing op rauwe reu
zel en rauw rundvet; ook heeft de heffing
op gesmolten vet geenerlei prijsverhoogen-
den invloed op de prijzen der varkens of
van het rundvee.
SPIJSVETTEN.
Aangiften van groote voorraden.
De Minister van Economische Zaken en
Arbeid heeft bepaald, dat ieder, die op 8
October 1932 voor zich zelf of voor een
ander meer dan 500 kg. andere spijsvetten
in zijn bezit had, verplicht is daarvoor
vóór 14 October 1932 aangifte te doen bij
de Crisis-Zuiivel-Oentrale, Laan van Meer-
dervoort 84, 's-Gravenhage.
De aangifte moet onderteekend zijn en
opgave bevatten van:
a. naam en woonplaats van den aange
ver;
b. de soort en de hoeveelheid van den
voorraad (zonder aftrek van 500 kg.);
c. nauwkeurige aanwijzing van de plaats,
waar de voorraad is opgeslagen.
VERHOOGING INVOERRECHTEN.
Ernstige critiek in het afdeelingsverslag
der Tweede Kamer.
Het wetsontwerp tot tijdelijke verhoo
ging van de invoerrechten en den accijns
op het bier heeft in het afdeeüngsonder-
zoek van de Tweede Kamer zeer ernstige
critiek .te weeg gebracht. Heffing van een
algemeen waardcrecht werd voorgesteld.
Ook de Kamer van Koophandel te Rotter
dam heeft hoar leedwezen over het wets
ontwerp uitgesproken.
STEENKOLEN-CONTINGENTEER ING.
Verzet van de K. v. K. voor Amsterdam.
In de K. v. K. voor Amsterdam zijn
woorden, van krachtig verzet geuit tegen
de voorgestelde contingenteering van steen
kolen.
VEILIGHEID BIJ LIFTEN.
Rijksregeling in ontwerp gereed.
De Hinderwetvereeniging hield dezer da
gen te Delft een algemeene ledenvergade
ring onder voorzitterschap van den heer ir.
M. E. H. Tjaden, te Amsterdam.
Na afdoening van eenige huishoudelijke
zaken hield de heer ir. F. E. iSamson,
hoofdingenieur bij het Bouw- en Woning
toezicht te Amsterdam, een voordracht over
maatregelen in het belang van de veilig
heid bij liften.
Het huidige overheidstoezicht omvat
sleohts liften in fabrieken en werkplaat
sen; de Arbeidsinspectie controleert hier.
Op liften in hotels, woningen, winkels, zie
kenhuizen is echter geen overheidstoezicht»
Dit is uit veiliglieidsoogpunt zeer onge-
wenscht en bovendien hebben de bona-fide
liftconstructeurs te lijden van de concur
rentie van firma's, die minderwaardige in
stallaties aanbieden.
Den Rijkscommissie, de Liftencommissie,
heeft thans een nieuwe regeling ontwor
pen, waarbij alle liften, zoowel wat con
structie als staat van onderhoud betreft,
aan bepaalde eischen zullen hebben te vol
doen. In afwachting van deze Rijksregeling
heeft Amsterdam reeds een gemeentever
ordening vastgesteld, die het toezicht op
liften in hotels, woningen, enz. regelt.
In den namiddag werden eerst eenige
onderwerpen, de Hinderwet betreffende,
door verschillende leden ingeleid en bespro
ken, waarna ir. E. J. van Thiel, hoofdinge
nieur bij de Brandweer te Amsterdam, een
voordracht hield over: „Het vervoer van
benzine te land en te water".
Op deze belangwekkende voordracht
volgde als slot van den dag een bezoek aan
de Koninklijke Fabrieken F. W. Braat N.V.,
waar werd getoond hoe metalen ramen met
behulp van moderne machines werden ge
maakt. Vooral ook trok de moderne in
richting van de kantoren van dit bedrijf
de aandacht.
DE ELECTRISCHE SPOORWEG VAN
DEN HAAG VIA PIJNACKER NAAR
ROTTERDAM.
Tijdelijke verlegging van de baan bij Noot
dorp in verband met werkzaamheden
voor den rijksweg Den Haag—Utrecht.
Al geruimen tijd heeft het de aandacht
getrokken van reizigers van de Electrische
spoor van Den Haag naar Rotterdam, dat
ter hoogte van Nootdorp over een gedeel
te van den weg een parallel loópende baan
werd aangelegd. Menigeen heeft zich afge
vraagd, wat dit werk te beteekenen had.
Het nieuwe gedeelte loopt niet, zooals het
oude spoor over een dijk, maar op het peil
van het grasland. En daar de oude baan
over den spoorweg GoudaDen Haag is
heengevoerd met een viaduct, kruist het
nieuwe gedeelte dien spoorweg k niveau.
Sommigen meenden, dat de oude spoor
dijk dringend hersteld behoefde. Doch er
worden wel meer spoordijken in ons land
hersteld, zonder dat het verkeer er over
wordt afgeleid.
In de la-atste dagen rijden nu alle trei
nen over het nieuwe baanvak en angstige
menschen hebben zich al afgevraagd, of die
kruising met de lijn GoudaDen Haag
geen groot gevaar oplevert.
Dit laatste is, naar men ons te bevoeg-
der plaatse meedeelt, niet het geval. Er is
voor een behoorlijk signaalstelsel ge
zorgd.
Maar wat nu de aanleiding tot de weg-
verlegging aangaat, is er geen sprake van
verzakking van de oudé baan. Er moet
een tunnel onder den dijk door gemaakt
worden ten behoeve van den nieuwen rijks
weg Den HaagUtrecht en dat werk moet
te?en 1 Mei 1933 gereed zijn.
Tot zoolang rijden de electrische treinen
langzaam over het laag gelegen baanvak.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Zinowjef en Kamenef uit de Russische
communistische partij gezet wegens oppo-
sitie tegen Stalin. (2de blad).
Kloostervervolging in Bolivia. (2de blad).
De mijnenlegger „Krakatau" bij Soera-
baja omgeslagen. (Nêd. O.-Indië, 2de blad).
BINNENLAND.
Opheffing van rechtbanken en kanton
gerechten. (iste blad).
SALARISSEN DER
RIJKSAMBTENAREN.
MINISTER DE GEER BEREID TOT
VERMINDERING BEZUINIGING.
Men bericht uit Arnhem aan de „Nieuwe
Dag"
Dinsdag was in Den Haag een conferen
tie gehouden tusschen de Regeering en de
Centrale Commissie voor Georganiseerd
Overleg in ambtenarenzaken.
Bij de algemeene beschouwingen, welke
in de morgenzitting werden gehouden, had
de Minister van Financiën, Jhr. mr. D. de
Geer, zijn waarnemer gezonden, doch in do
namiddagbijeenkomst, welke van drie uur
tot half zes duurde, was de Minister per
soonlijk aanwezig.
Na uitvoerige besprekingen heeft de Mi
nister zich ten slotte in princiepe bereid
verklaard het bedrag van ruim veertien
millioen gulden, dat op do ambtenarensa
larissen zou worden bezuinigd, te vermin
deren.
Tot een definitief resultaat ia het echter
nog niet gekomen.
BEDRIJFSRADENWET.
Amendementen van mr. Kortenhorst.
Mr. L. G. Kortenhorst heeft een serie
amendementen ingediend op het ontwerp-
Bedrijfsradenwet van minister Verschuur.
De kardinale gedachte van de amendo-
menten-Kortenhorst is, dat één of meer
vakveroenigingen, opgericht door werkge
vers of werknemers, zelf een bedrijfsachap
kunnen vormen, dat wordt erkend door
den Staat; en dat in de wet wordt vast
gelegd, dat bij latere wet zal worden uit
gewerkt, dat alle verzekeringswetten vol
ledig zullen worden uitgevoerd door de
bedrijfsschappen.
Lagere spoorvrachten.
Naar de ,,N. R. Crt." verneemt is in het
speciale tarief 2 voor het vervoer van eeni
ge met name genoemde artikelen per spoor
van de havensteden Rotterdam en Am
sterdam af naar een 50-tal eveneens met
name genoemde stations in Nederland
eenige wijziging gebracht.
De lagere tarieven gelden in het vervolg
ook voor de overige stations in Nederland.
Tot nu toe, golden zo slechts voor die
plaatsen, waarheen het vervoer concurren
tie ondervond van het vervoer te water.
De directie der spoorwegen heeft aan de
bestaande tarieven, zooals dat in spoor
wegtaai heet, eenige barêmes toegevoegd,
d.w.z. voor de artikelen als aardappelpuip,
beendermeel, cacaodoppen, graan, haver-
mouth, maismcel, melasse, peulvruchten
enz. zijn de bestaande in verschillende ko
lommen ingedeelde tariefstaten met eenige
nieuwe kolommen aangevuld.
De grensstations, die ook al van een spe
ciaal laag tarief genoten, dat nog lager
was dan dat voor het vervoer naar de 50 in
de regeling opgesomde stations, zijn even
eens nog in gunstiger condities gebracht.
Dientengevolge zijn de vrachttarieven
gedaald met een bedrag, dat varieert van
8 tot 12 pet. van de oude tarieven. Graan,
dat van Rotterdam en van Amsterdam dus
per spoor vervoerd wordt naar het buiten
land profiteert mede van deze verlaging.
Het nieuwe Tweede Kamerlid
W. Steinmetz.
De heer W. Steinmetz te Amsterdam, die
benoemd is verklaard tot lid van de Twee
de Kamer ter voorziening in de vacature-
Guit, is 41 jaar oud, voorzitter van de af-
deeling Amsterdam van den Ned. R. K.
Volksbond, lid van den gemeenteraad van
Amsterdam, van de gezondheidscommissie
en van de oentrale commissie voor georga
niseerd overlag in ambtenaarszaken en in
werklicdenzaken. In de katholieke raads
fractie van Amsterdam staat hij aan de Lin
kerzijde.