24ste Jaargang
WOENSDAG 5 OCTOBER 1932
No. 7321
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
VOORNAAMSTE NIEUWS.
3)e £eicbdre(Soii^atit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per poet f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zonda. 'tlad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van bet tarief berekend.
TELEFOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Een beroep op de vrouw.
Prof. dr. D. Plooy, vroeger gewoon en
thans buitengewoon hoogleeraar in de
exegese van het N. Testament en de oud-
chr. letterkunde aan de universiteit van
Amsterdam, heeft zijn ambt als gewoon
'hoogleeraar in deze zelfde vakken aan de
universiteit te Utrecht aanvaard.
Aan het einde van zijn rede wilde de
hoogleeraar den vrouwelijken theologen een
hart onder den riem steken. Het zou waar
lijk niet le verwonderen zijn, aldus prof.
Plooy, tot- de bedoelde vrouwelijke studen
ten, wanneer gij diep zijt teleurgesteld,
wellicht gekrenkt, dat ook dit jaar weer de
Hervormde Synode heeft afgewezen een
voorstel om de plaats van de vrouw in het
kerkelijk ambt reglementair duidelijk aan
te geven en helder te sanctioneeren. Maar
hij roept haar toe: „En despereert niet!"
„De tijd komt, dat de Kerk op u een be
roep zal doen in het besef, dat zij uwe van
God geschonken gaven niet kan missen
en niet mag veronachtzamen.
In de Katholieke Kerk bekleedt de
vrouw geen kerkelijk ambt in den stricten
zin. Maar wel heeft de Katholieke Kerk
door alle eeuwen heen een beroep gedaan
op de hulp, op de medewerking van
de vrouw in den apostolischen ar
beid, in het besef, dat Zij de door God
aan de vrouw geschonken gaven „niet
kan missen en niet mag veronachtza
men"
De Katholieke Kerk heeft haar leger
van kloosterzusters.... die op verscheiden
terrein, naar eigen aanleg en ontwikkeling,
naar de verscheidenheid van behoeften
en nooden, de priesters steunen en helpen,
met de priesters meewerken in den arbeid
voor het heil der zielen
De Katholieke Kerk bezit dien r ij k-
d o m van geestelijke voornaamheid in op
offerende, zichzelf-vergetende liefde
dien rijkdom van Orden en Congregaties
van vrouwelijke religieusen 1
En wij kennen in on^e dagen de mede
werking van de vrouw ook op verschei
den wijze in de Graal, waarin wordt
uitgeoefend een vrouwelijk apostolaat, vol
komen aanpassend aan den eigen geest
van dezen, onzen tijd....
En nog op zoovele ander wijze, in zoo
veel verschillende organisaties, doet de
Kerk of doen de priesters een beroep op
de vrouw, om uit te oefenen een aposto
laat van toegewijden arbeid, ter eere Gods
en tot der medemensohen waarachtig ge.
luk.
Dat geen katholieke vrouw dat beroep
tevergeefs late geschieden.... geen ka
tholieke vrouw, die over tijd en gaven be
schikt, welke zij kdn stellen in den dienst
van de goede zaak
R. K. UNIVERSITEIT.
Uit het Jaarboek der St. Radboud-stich-
ting blijkt, dat de opbrengst der inzameling
voor de R. K. Universiteit in 1931 heeft be
dragen f 188,675 tegen f 194.788 in 1930.
In de vijf bisdommen was de opbrengst
in 1931 en 1930 (het laatste cijfer tusschen
Aartsbisdom Utrecht f 45.867 (f 48.085).
Bisdom Haarlem f 45.223 (f 46.536).
Bisdom Den Bosch f 45.761 (f 46.477).
Bisdom Breda f 19.627 (f 20.775).
Bisdom Roermond f 32.194 (f 32 913).
Onder „bijzondere giften rechtstreeks
ontvangen door de St. K&dboudstichting"
vinden wij o.a. vermeld: een legaat van
f 3000 van wijlen mej. J. M. C. A. Strens te
Roermond; effecten tot een nominaal be
drag van f 12.000 van wijlen den heer W.
Verkuylen te Schijndel.
Voor de beide nog ontbrekende facultei
ten ontving Z. H. Exc. de aartsbisschop een
som van f 20.000 van een groote R. K. firma,
die reeds eerder een gift van hetzelfde be
drag had geschonken, en voor de medische
faculteit Z. H. Exc. Mgr. Diepen een obli
gatie nominaal groot f 1000.
PAUSELIJK LEGAAT IN
MEXICO GEARRESTEERD.
Bevel tot uitbanning.
PRESIDENT RODRIGUEZ ZET KERK
VERVOLGING VOORT.
's Pausen Encycliek „Acerba Animi"
heeft op de bewindvoerders in Mexico ge
werkt als de bekende roode lap op een
stier.
Zooals gisteren reeds door ons gememo
reerd is, heeft de H. Vader in deze Ency
cliek een ernstig vermaan gericht tot hen
die in. Mexico het verbod van godsdienston
derwijs op school hebben uitgevaardigd
naast zoovele andere voorschriften, welke
het geestelijk welzijn van de katholieken
aantasten.
De Paus vergeleek de houding der Mexi-
caansche regeering met die der Sovjets ten
opzichte van den godsdienst en wekte de
geloovigen op om een gezamenlijke actie
tegen deze excessen te beginnen.
Om te bewijzen, dat de Mexicaansche re
geering niet anti-Katholiek is, heeft daarop
president Rodriguez direct gedreigd alle
R. K. kerken aan den Katholieken eere-
dienst te onttrekken en de gebouwen in
dienst te stellen van werklieden-coöperaties
als verkooplokalen.
De Mexicaansche Kamer heeft daarop
met algemeene stemmen een motie van ver-
brouwen in president Rodriguez aangeno
men en voorts bij acclamatie een motie aan
genomen, waarin wordt aangedrongen op
verbanning van den pauselijken legaat,
aartsbisschop Ruiz Y Flores uit Mexico, in
verband met het feit, dat deze de jongste
pauselijke encycliek over de situatie op re
ligieus gebied in Mexico heeft verdedigd.
De pauselijke legaat is vervolgens op be
vel van president Rodriguez gearresteerd
en naar een onbekende stemming overge
bracht. Aartsbisschop Pascual Diaz, de
'Rbomseh Katholieke primaat van Mexico,
heeft aan United Press medegedeeld, dat
mgr. Ruiz y Flores in zijn woning is gear
resteerd en dat zijn huidige verblijf onbe
kend is. De regeering weigerde aanvanke
lijk nadere mededeelingen te verstrekken,
doch men neemt aan, dat hij zich reeds op
weg bevindt naar de grenzen. Later deelde
de minister van Binnenlandsche Zaken
mede, dat hij gistermiddag met een regee-
ringsvliegtuig was vertrokken, doch ook
deze minister wilde zioh over het doel van
dezen tocht niet uitlaten. Men gelooft ech
ter, dat hij op weg is naar de Vereenigde
Staten.
Volgens een telegram van United Press
begeeft de pauselijke legaat zich naar
Texas. De aartsbisschop wordt vergezeld
door drie door de Mexicaansche regeering
aangewezen bewapende begeleiders.
De verbanning van den pauselijken le
gaat is een waardige voortzetting van de
politiek van den beruchten Calles, wiens
geest nog leeft in Mexico.
Sinds de beëindiging van den acuten
godsdienststrijd verleden jaar, zijn de voor
de Katholieken zoo hatelijke grondwetsar
tikelen met gematigdheid toegepast, doch
nu dreigt het conflict weer in volle scherp
te uit te breken.
Moeilijke dagen zullen weer aanbreken
voor de Mexicaansche katholieken.
HET R.-K. WERKLIEDENVERBOND
IN 1931.
BELANGRIJKE LEDENWINST.
Wij ontvingen weer het lijvig Jaarboek
van het R.-K. Werkliedenverbond in Ne
derland, betrekking hebbend op omvang
en werkzaamheden gedurende het jaar 1931
Het Jaarboek vangt aan met een be
langwekkende inleidinge waarin eerst een
overzicht gegeven wordt van den treuri-
gen econmischen toestand.
Het navolgende is aan deze inleiding
ontleend
Het economisch leven volkomen
ontwricht.
De huidige - crisis drukt loodzwaar ook
op ons vaderland, heeft het economisch le
ven volkomen ontwricht en een duisternis
verwekt, waaruit niemand nog uitweg ziet.
Ontzaglijke verliezen worden door ons
volk geleden. Naar men vrijwel algemeen
aanneemt, zou van ons „volksvermogen"
ongeveer een derde verloren zijn en som
migen beweren zelfs, dat 't nog veel er
ger is.
Ook ons volksinkomen is in sterke mate
aangetast.
De scheepvaart, steeds voor ons land 'n
rijke bron, ligt voor een groot deel stil en
onze voornaamste havens, anders een en
al bedrijvigheid, vertoonen met hare op
gelegde schepen 'n troosteloos beeld.
Onze land- en tuinbouw, die altijd voor
ons land geweest is 'n rijke bron van wel
vaart, verkeert in zoodanigen nood, dat de
Regeering reeds meerdere maatregelen
heeft moeten nemen om dezen voornamen
tak van onze bedrijvigheid vctor totalen on
dergang te behoeden.
Onze industrie, onze export-industrie
vooral, is eveneens zwaar getroffen en
wordt door de maatregelen van de ons om
ringende landen, die alle, op zelfbehoud
bedacht, voortdurend verder gaan in het
belemmeren van onzen export, steeds ver
der gedupeerd.
En in de gedeelten van het rijk buiten
Europa is 't nog erger dan hier, zoodat het
„moederland", instede van inkomsten te
verwerven uit zijne „bezittingen", de hel
pende hand moet bieden om te voorkomen,
dat ons door God zoo rijk gezegende In-
dië zal ten onder gaan.
Gaat uiteraard heel onze Nederlandsche
samenleving gebukt onder de gevolgen
van een en ander, in wel buitengewoon
sterke mate zooals dat trouwens steeds
het geval is zijn de arbeiders getroffen.
Zij toch worden direct aangetast in hun
reeds sober bestaan en komen daardoor
vrijwel onmiddellijk in een noodtoestand
te verkeeren.
De werkloosheidsramp.
En wie zal ze met juisthe:d lellen, de
nijvere
lichaam zijn gevallen en alleen nog maar
kunnen worden gebruikt tot het in ont-
vanst nemen van de uitkeering uit de
werkloozenkas of den steun vanwege de
overheid.
De werkloosheid is thans in ons land
grooter dan ooit te voren. Wanneer we het
aantal werkloozen op 31 December schat
ten (we moeten ons wel tot een. schatting
bepalen, omdat juiste cijfers niet bekend
zijn) op 250.000, dan zijn we zeker nog aan
den lagen kant.
In de laatste week van December wa
ren van de 182.739 leden onzer vakbonden
35.091 geheel en 13.369 gedeeltelijk werk
loos of resp. 19.2 en 7.3 procent.
De ellende, die in deze cijfers wordt uit
gedrukt, tart elke beschrijving: stoffelijke
ellende in de gezinnen, die van een zeer
beperkt bedrag aan uitkeering of steun
moeten rondkomen, maar vooral ook mo-
reele ellende bij de betrokkenen, die zoo
gaarne door hun arbeid den kost voor
zichzelf en de hunnen verdienen en thans
werkloos hunne dagen slijten zonder voor
uitzicht vooralsnog in de gelegenheid te
zijn zelf. in hun levnsonderhoud te voor
zien.
En dan te weten, dat deze nood geleden
moet worden, terwijl we beschikken over
een productie-apparaat, dat ruimschoots
in de behoeften kan voorzien, doch thans
voor 'n groot gedeelte stil staat, omdat bij
de volkeren de gezindheid afwezig is om in
vrede naast elkaar te leven en in onder
linge harmonie te werken aan den opbouw
der maatschappelijke welvaart.
Daar wordt wel veel gevorderd van de
lijdzaamheid der zoo zwaar gedupeerde
volksmassa's 1
Verlaging levenspeil?
En om uit dezen nood te geraken wordt
in ons land overal sterk bevorderd de ver
laging van het levenspeil, omdat we goed-
kooper zullen kunnen produceeren en con-
curreeren met de volkeren, die op veel la
ger levenspeil staan dan wij.
Wij zijn nog altijd van meening, dat daar
in het heil niet gelegen kdn zijn, omdat
iedere mogelijkheid van concurrentie door
maatregelen van het buitenland onmiddel
lijk: de pas wordt afgesneden.
Het spreekt vanzelf, dat deze situatie
in het afgeloopen jaar zeer veel inspan
nend werk van de arbeidersbeweging heeft
gevergd, inspanning, om verlaging van het
toch niet te hooge levenspeil tegen te gaan,
inspanning verder om zooveel mogelijk te
bevorderen het nemen van maatregelen
ten einde te voorzien in den nood der ge
troffenen-
Dat ondanks alle inspanning verslechte
ringen niet konden worden voorkomen en
lang niet alle wenschen werden ingewilligd
valt in deze economische jiituatie te ver
klaren. maar wij hebben de vaste overtui
ging, dat, dank zij de aanwezigheid eener
'-••achtige arbeidersbeweging voor de ar
beiders veel is behouden van hetgeen an
ders reeds verloren zou zijn gegaan.
Hoe geheel anders zou 't er hebben uit
gezien, wanneer de arbeiders in arren
moede de beweging den rug hadden toege
keerd in plaats van schouder aan schou
der te blijven staan, zooals ze tot nu toe
dedenDe econmische druk is zoo groot,
dat men geen al te gewaagde veronderstel
ling doet, indien men beweert, dat dan de
arbeiders tot ver beneden het voor-oorlog-
sche peil waren neergedrukt.
Achter de zwartste wolk
schijnt de zon.
Is alzoo het afgeloopen jaar voor onze
volksgemeenschap en vooral ook voor de
arbeiders in den waren zin des woords een
jaar van rampspoed geweest en heeft het
in economischen zin niets anders dan el
lende en dikke duisternis aohtergelaten,
achter de zwartste wolk schijnt nog de
zon: met onze beweging ging 't in nage
noeg alle opzichten, Gode zij dank, naar
wensch.
Het ledental breidde zich uit als door
slechts weinigen verwacht. Tienduizenden
arbeiders, die de dreiging voelden, kwa
men bij onze beweging bescherming zoe
ken.
Een nieuwe instelling trad in werking,
n.l. de eerste Nederlandsche Arbeiders-
bank, die er ongetwijfeld weer toe zal bij
dragen onze beweging te versterken.
Een krachtige propaganda-aetie voor ons
dagblad „De Volkskrant" voerde het aan
tal lezers met duizenden op.
De organisatie onzer katholieke arbei
dersjeugd kon in het afgeloopen jaar wor
den gecompleteerd door de oprichting
eener nationale organisatie van De Jonge
Werkman.
De stichting van een centraal instituut
voor ons ziekenfondswezen, dat zich on
danks tegenstand krachtig ontwikkelt,
werd voorbereid.
Als een speciaal feit meenen we nog te
moeten memoreeren, dat Herwonnen Le
venskracht in het afgeloopen jaar begon
aan den bouw van haar nieuw sanatorium
te Bilthoven, hetwelk belooft te worden een
monument, dat tot in de verre toekomst zal
getuigen van de daadkracht onzer katho
lieke arbeidersbeweging.
Zoo hebben we, ondanks alle narigheid,
welke 1931 ons bracht, toch nog reden te
over om met voldoening op ons werk terug
te zien.
Aan het verslag ontleenen we verder
nog, dat het ledental der Diocesane Bon
den 31 Dec. 1931 bedroeg 144.478 en een
jaar te voren 125.340. De gezamenlijke
winst der Diocesane Bonden bedroeg dus
19138 of 6272 meer dan in 1930 of in pro
centen 15.26 tegen 11.43 en 1930.
De Vakbonden gingen in totaal in 1931
met 31.068 of met 20.30 pet. vooruit tegen
in 1930 met 16377 of 11.98 pet.
Dit zijn inderdaad zeer verheugende cij
fers.
DE NIEUWE DUITSCHE
CONTINGENTEER INGSMAATREGELEN
Negatief resultaat der onder
handelingen in den Haag. De
Duitsche voorstellen boden
naar het oordeel der Neder
landsche regeering geen
grondslag voor een vrucht
dragende discussie.
Maandag en gisteren hebben op het de
partement van buitenlandsche zaken be
sprekingen plaats gehad tussohen een Duit-
8ohe oommissie onder leiding van Ministe-
rialrat Walter, en Nederlandsche vertegen
woordigers van de ministers van buiten-
landsche zaken, van oeconomische zaken
en arbeid, en van financiën, over de con-
tingenteeringsplannen der Duitsche regee
ring.
De Duitsche gezant in den Haag en de
Nederlandsche gezant te Berlijn waren
eveneens tegenwoordig.
De besprekingen werden geleid door dr.
Nederbragt.
Nadat de regeering van den inhoud der
Duitsche voorstellen kennis heeft genomen,
is zij tot de conclusie gekomen, dat deze
geen grondslag konden bieden voor een
vruohtdragende discussie.
Het is derhalve tot onderhandelingen
niet gekomen. De Duitsche commissie heeft
van dit standpunt kennis genomen en
heeft medegedeeld, het aan haar regeering
te zullen rapporteeren. „N. R. Crt."
Verwondering te Berlijn.
Het bericht, dat de Nederlandsche regee
ring in de Duitsche contingenteeringsplan-
n-en geen grondslag voor een vruchtbare
discussie zag, heeft te Berlijn, naar Wolff
meldt, verwondering gewekt. „Want Neder
land zelf heeft, zooals bekend is, sedert
cenigen tijd talrijke contingenten vastge
steld, o.a. voor schoenen, enz., tricot- en tex-
tie'.goederen, confectie en keramische arti
kelen, die den Duitschen uitvoer naar Nc-
BUITENLAND.
De pauselijke legaat in Mexico gearres
teerd en uit het land verbannen, (le blad).
Een vijf-mogendbedenconferentie over
de Duitsche pariteitseisch. (2e blad).
Hindenburg's dank aan het Duitsche
volk. (2e blad).
BINNENLAND.
Onderhandelingen over de Duitsche con-
tingenteeringen afgesprongen, (lste blad).
De loonsverlaging in het bouwbedrijf.
(lste blad).
De benzineprijs verlaagd, (lste blad).
Treinbotsing bij Stolwijk. (Gem. Ber. 3de
blad).
Wapensmokkel in Limburg. (Gem. Ber.
3de blad en Laatste Ber.).
Nog steeds de dubbele moord te Zuid
broek. (Laatste Ber.).
sport en wedstrijden.
Vier Nederlandsche zwemrecords op de
wedstrijden van Z.I.A.N. (3de blad).
derland met ongeveer 50 millioen rijksmar
ken beperken. Nederland heeft deze maat
regelen genomen zonder de Duitsche regee
ring daarvan tevoren in kennis te stellen of
met haar een gedachtcnwisseling over de
gevolgen te openen. Bij dezen stand van za
ken is het onbegrijpelijk, dat de Nederland
sche regeering zich aan de door Duitsch-
land aangeboden besprekingen over de van
Duitsche zijde voorgenomen contingentee-
ringsmaatregelen wil onttrekken".
NU ONZE TOEKOMST OP HET SPEL
STAAT.
De Nederlandsche georgani
seerde handel, industrie en
landbouw stelt een commis
sie van drie in, om de kwestie
van een anti-Duitschen boycot
of andere middelen te onder
zoeken op korten termijn.
Het (agrarische) Comité voor Econo
misch Verweer (waartoe de geheele georga
niseerde Ned. boeren-, veehouders- en tuin
dersstand behoort, n.l. de Alg. Ned. Zuivel-
bond, de Bond van Kaasproducenten, de
Ghr. Boeren- en Tuindersbond, het Kon.
Ned. Landbouw-Comité, de Ned. Pluimvee
federatie en de Ned Tuinbouwraad) hield
op Maandag 3 Oct. met de vertegenwoor
digers der centrale industrieele organisa
ties, t.w. de Alg. R. K. Werkgeversvereeni-
ging, de Ned. Mij. voor Nijverheid en Han
del, het Verbond van Ned. Werkgevers en
de Ver. van Chr. Werkgevers en Groot
handelaars in Nederland, een vergadering
in Den Haag, waarin ter sprake kwamen
de jongste maatregelen van de Duitsche re
geering, om tot contingenteering over te
gaan van den invoer van verschillende ar
tikelen, voornamelijk op het gebied van
den land- en tuinbouw en de zuivel
industrie.
Men was eenstemmig van meening, dat
hierdoor de Nederlandsche export opnieuw
ernstig wordt bedreigd.
Een commissie van drie leden werd aan
gewezen, welke tot opdracht kreeg, om op
korten termijn de middelen te beramen,
die er toe zouden kunnen leiden, dat
Duitschland meer dan tot dusver gedron
gen zou worden, Nederlandsche producten
te koopen.
In de opdracht aan deze oommissie is
ook betrokken het overwegen van de wen-
schelijkheid om den aankoop van Duitsche
artikelen te vermijden en van de mogelijk
heid om dezen te oentraliseeren.
De vergadering was zeer sterk onder
den indruk van deze Duitsche voornemens
tot contingenteering. Zij was van gevoelen,
dat middelen, welke tot dusverre onge
bruikelijk waren, thans in ernstige overwe
ging dienden te worden genomen, omdat
land- en tuinbouw en zuivelindustrie met
een catastrofale ontwikkeling der export
mogelijkheden moeten rekening houden. j
„Hbld."
