24ste Jaargang
DINSDAG 4 OCTOBER 1932
No. 7320
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
S)e £cidóelve(Bou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per poet f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
TELEPHOONTJES, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
V Prot.-Chr. sportvereenigingen
vragen geestel. adviseur.
Wij lezen in „Lichaamsoefening", het
orgaan der Prot.-Chr organisatie® voor
lichamelijke oefening:
„Te Leiden heeft Mgr. Aengenent, de
Bisschop van Haarlem, onlangs een nieuw
sportpark ingewijd en heeft daarbij een
rede gehouden.
Om. wees spr. er op, dat de ouders een
zware verplichting hebben, n.l. om toe te
zien, dat hun kinderen niet naar neutrale
vereenigingen gaan, maar lid worden van
erkende Roomsche vereenigingen.
Hebben ook onze ouders niet eenzelfde
verplichting
Maar wordt hierop door onze geestelijk
heid, door onze predikanten en door onze
ouderlingen wel altijd voldoende gewezen?
Mgr. Aengenent wees er ook op, dat er
kende Roomsche vereenigingen slechts die
zijn, die een geestelijk adviseur hebben.
Bij hen is het dus regel, dat een geeste
lijke voor het vereenigingsleven (op het
terrein der lichamelijke oefening) zich be
schikbaar stelt als adviseur, om het turnen
en de sport in goede banen te Jeiden.
En bij ons?
Neen, dominé behoeft niet voor te tur
nen of scheidsrechter te zijn.
Ieder op eigen terrein.
De predikant en ouderling hebben hun
taak op geestelijk terrein. Maar daarom
zijn juist zij aangewezen om óók onze ver
eenigingen te wijzen op de 'geestelijke geva
ren, die daar kunnen dreigen. Op de gees
telijke gevaren, die de lichamelijke oefe
ning kan meebrengen.
Mee door hun adviezen kan de christe
lijke sport- en turnbeweging in goede ba
nen geleid worden.
Doch om advies te kunnen geven, moet
men „er in zitten".
In dit artikeltje worden eenige zeer
juiste opmerkingen gemaakt, die een indi
recte weerlegging zijn van objecties, welke
vaak in niet-katholieke kringen worden
aangevoerd tegen het feit, dat de Katho
lieken zich vereenigen in organisaties,
waarin een priester als geest-adviseur zeg
gingschap heeft en welke objecties, he
laas, ook wel hier en daar onder Katholie
ken eenigen weerklank hebben gevonden.
Men zegt dan: de priester heeft zijn
taak op geestelijk terrein, alleen en uitslui
tend op geestelijk terrein, En dat is vol
komen juist.
„De predikant en ouderling hebben hun
taak op geestelijk terrein" zegt het hier
boven geciteerde Prot.-Chr. blad. „Maar
daarom" zoo vervolgt het blad dan
zeer juist „daarom zijn juist zij
aangewezen, om ook onze vereenigingen te
wijzen op de geestelijke gevaren, die daar
kunnen dreigen. Op de geestelijke gevaren,
die de lichamelijke oefening kan meebren
gen."
't Is wel merkwaardig, dat in Prot.-Chr.
kringen gevraagd wordt om geestelijke ad
viseurs en speciaal ook voor vereenigin
gen, die de lichamelijke oefening
5% van z'n geld.
„Waarom niet onverwijld nu het de
gunstige tijd is de conversie der Staats-
leeningen ter hand genomen?" Deze vraag,
door Prof. Veraart in een politieke rede ge
steld, moet alle aandacht der R. K. Staats
partij hebben.
Onder conversie der Staatsleeningen ver
staat men, dat de regeering een leening van
hooger rentetype aflost door een leening
van lager rentetype.
Aan deze conversie, waarvan men hoopt
en verwacht een algemeene daling van
het rente type, zijn ook schaduwzijden ver
bonden. Door een rente-daling worden niet
alleen getroffen „kapitalisten", die wel wat
kunnen lijden, maar ook anderen en ook so
ciale instellingen van de arbeidersbeweging
b.v., charitatieve instellingen, enz.
Doch ook wij meenen, met vele anderen,
dat 't tenslotte een eisch is van algemeen
belang, dat het rente type wordt verlaagd.
Zij, die de regeering critiseerend en ver
wijtend wijzen op de conversie der Staats
leeningen, vestigen den indruk, alsof de re
geering in deze niets zou doen.
En dat is onwaar.
Minister de Geer schreef in zijn Mil-
lioenen-nota
„Indien de regeering een leening van
hooger rentetype kan aflossen door een
leening van lager rentetype aan te
gaan, hetzij dan bij dezelfde hetzij bij
nieuwe geldgevers m.a.w. wanneer
zij converteeren kan mag zij zulks
geen dag uitstellen. Aldus is het ook te
allen tijde verstaan, zoowel door het
rijk als door de andere publiekrechte
lijke lichamen. Iedere conversie, die
mogelijk is, is tevens geboden".
Naar aanleiding van deze verklaring van
den Minister schrijft het anti-rev. dagblad
„De Rotterdammer":
Deze gedragslijn i s gevolgd. Dat
moet erkend. Er loopt thans geen en
kele leening meer boven de 5 pet. en
die niet aflosbaar is. Maar ook 5 piot.
is voor een staatsleemng nog hoog en
op 1 Juli dacht de regeering er zelfs
over, gezien het succes van 1 April, om
een leening tegen 4L/2 pet. uit te schrij
ven. Men is toen van dat idee terugge
komen; doch we vragen ons ernstig af,
of de regeering nu nog een dag langer
mag wachten met converteeren? Er i s
geld; men wil het graag beleggen;
thans ligt het renteloos. Zou een rijks-
leening tegen lager dan 5 pet. rente
dan niet slagen
En moet een vijf-procents leening
voor Indië uitgegeven worden tegen
een koers van 97V2?
Wij maken deze vragen van het anti-
rev. orgaan. vragen zijn het, waarop
men een antwoord wenscht, alvorens d e-
f i n i t i e f zijn oordeel te vormen gaar
ne ook tot de onze.
Er zijn lieden, die t als de natuurlijkste
zaak ter wereld beschouwen, als zij ook nu
nog 5%, liefst minstens 5%, van hun geld
trekken; 5% van zijn geld dat hóórt
eigenlijk zoo volgens hen. 't Zijn meestal de
zelfde personen, die 't óók als de natuur
lijkste zaak ter wereld beschouwen, dat Alle
arbeidsloonen dalen, omdat de kosten voor
levensonderhoud zijn gedaald....
Wij vertrouwen, dat in de 'R. K. Staats
partij, op de Partijraadsvergadering, in de
Kamerfractie, en ten slotte ook in de
Tweede Kamer dit belangrijke vraagstuk
met alle aandacht zal worden bezien en er
dan practische conclusies zullen worden ge
trokken.
VOOR DE NOODLIJDENDEN.
Prinses Juliana geeft weer 30.000.
Naar wij vernemen, heeft H. K. H.
Prinses Juliana ten derden male ƒ30.000
ter beschikking gesteld van het Natioaal
Crisis Comité.
Belangrijke gift van H. M. de Koningin-
Moeder.
Het Nationaal Crisis-Comité deelt
ons mede, dat H. M. de KoninginMoeder
wederom een belangrijke gift ter be
schikking van het N. O. C. heeft ge
steld.
KONINKLIJKE GIFT VOOR
SURINAME.
Naar we vernemen, heeft H. M. de
Koningin een belangrijk bedrag ter be
schikking van den gouverneur van Suri
name gesteld, speciaal voor de kinder
voeding in dat gewest.
STEUN AAN ZUIVELPRO DU CENTEN.
Twee cent per k.g. melk met 3 pCt.
vetgehalte.
De Crisis-Zuivel-Centrale deelt mede, dat
te rekenen van 25 September j.l. af tot na
der aankondiging over alle tot zuivel- of
melkproducten verwerkte melk een bijslag
wordt uitgekeerd opbasis van twee cent per
kg. melk met een vetgehalte van drie pet.
de wijziging der l.o.-wet
HET BEKNOPTE ONTWERP
VERSCHENEN.
Het verwachte beknopte ontwerp tot
wijziging der Lager Onderwijswet is thans
bij de Tweede Kamer ingediend.
In de Memorie van Toelichting, welke
dit ontwerp vergezelt, schrijft minister
TeTpstra
Nu het wel uitgesloten schijnt, dat het
op 10 September 1931 ingediende wetsont
werp tot wijziging der L. O.-wet op 1 Ja
nuari 1933 reeds het Staatsblad zal hebben
bereikt en anderzijds de toestand van
's Lands geldmiddelen verder uitstel van
de beoogde besparing op de Rijksuitgaven
voor het lager onderwijs niet gedoogt, zijn
de voornaamste bepalingen, welke tot die
besparing kunnen leiden, samengevat in
het thans ingediende afzonderlijk wetsont
werp, dat, naar de Regeering vertrouwt,
een spoediger behandeling van de betref
fende bepalingen mogelijk zal maken.
Voor de toelichting van de artikelen,
welke zakelijk geheel overeenstemmen met
de ermede correspondeerende van het
ontwerp van 10 Sept. 1931, verwijst de mi
nister naar die van het vorig ontwerp.
In het thans ingediende ontwerp wordt
voorgesteld
le. de gelegenheid, op den voet van de
artikelen 8 en 9 der Lager-onderwijswet van
1878 kweekelingen in de school toe te la
ten, open te houden en den termijn vast
gesteld in artikel 191, eerste lid, der La
ger-onderwijswet 1920, andermaal te ver
lengen.
2e. eveneens opnieuw te verlengen den
termijn, gesteld voor het in stand houden
van de bevoegdheid, de in eenzelfde ge
bouw gevestigde soholen voor gewoon en
voor uitgebreid lager onderwijs een ge
meenschappelijk hoofd te doen hebben, ook
al tellen beide soholen te zamen meer dan
350, doch niet meer dan 500 leerlingen.
Het komt den minister niet wenschelij'k
voor aan den vooravond van de algemeene
herziening der Lager-onderwijswet 1920
verandering te laten intreden in den ten
deze bestaanden toestand.
Nu het aantal wachtgelders weer aan
zienlijk zal toenemen, wordt het noodig
geacht, hun herplaatsing zooveel mogelijk
te bespoedigen. Daartoe strekt het tweede
lid van artikel XIII van dit wetsontwerp,
waarbij de verplichting, bij het benoemen
van hoofden en onderwijzers van openbare
lagere scholen wachtgelders te laten voor
gaan, algemeen is gesteld en niet wordt
beperkt tot de zoogenaamde eigen wacht
gelders. Evenwel is er één verschil met de
bepaling, zooals die in 1927 werd vastgesteld
Aangezien kan worden verwacht, dat het
aantal onderwijzers op wachtgeld na vier
jaren weer normaal zal zijn, is de werkings
duur van deze bepaling thans beperkt tot
vier jaren, dus tot 1 Januari 1937.
Tenslotte wordt wijziging voorgesteld
der bepalingen betreffende het getal onder
wijzers, dat aan de openbare en gesubsi
dieerde bijzondere scholen voor gewoon en
voor uitgebreid onderwijs ten minste moet
verbonden zijn, en het recht van gemeen
ten en schoolbesturen op rijks vergoeding.
DE NEDERLANDSCH-BELGISCHE
BESPREKINGEN.
Overeenstemming omtrent verdragen.
Naar wij vernemen, zijn de Nederland-
sche en Belgische onderhandelaars tot over
eenstemming gekomen omtrent den tekst
van 'n handelsverdrag tusschen de beide
landen, benevens die van 'n vestigingsver
drag en een verdrag ter vermijding van
dubbele betaling van belasting. Deze drie
teksten moeten thans nog aan de betrok
ken hoogste instanties ter goedkeuring wor
den
BELGlë'S BUITENLANDSCHE BOTER-
HANDEL BEPERKT.
Oprichten van nieuwe importzaken
onmogelijk.
Naar Y. D. uit Brussel meldt is in den
gisteren gehouden Belgischen kabinetsraad
beslist, dat de contingenteering van boter
gebaseerd was op den invoer van 1931. De
handelaars zullen mogen invoeren volgens
hetgeen zij het vorige jaar hebben inge
voerd.
Dit sluit dus het oprichten van alle
importzaken voor wat boter betreft totaal
uit. Zelfs die firma's, welke in 1929 heb-
I ben ingevoerd, doch wier handel in 1931
werd stopgezet zullen geen invoervergun
ningen ontvangen.
STEUN AAN DEN TUINBOUW.
Regeeringstoeslag op de vei-
lingprijzen tot een zekeren
rechtprijs. Regeling geldt
voor hel geheele loopende
jaar.
De Haagsche redacteur van de „Msbd."
meldt: Naar wij vernemen, zal binnenkort
een regeling afkomen, waarbij Regeerings-
steun aan den tuinbouw zal worden ver
leend. Deze steun zal bestaan in 'n toeslag
op de opbrengst der over de veilingen
verkochte producten, en wel in die mate,
dat een door de Regeering vast te stellen
richtprijs voor de verschillende producten
wordt bereikt.
Deze regeling zal gelden voor het ge
heele loopende jaar en is dus van terug
werkende kracht tot 1 Januari 1932.
UITVOERING TARWEWET.
Bespreking van de bebouwing.
Naar wij van de Tarwe Centrale verne
men. kunnen de gewestelijke tarwe-organi-
saties aan hun leden mededeeling doen,
dat in 1933 ten hoogste om voor steun
in aanmerking te komen een derde van
het bouwland met tarwe bebouwd zal mo
gen worden. Onder bouwland te verstaan
het land, dat in 1932 als bouwland in ge
bruik was. Natuurlijk is het mogelijk, dat
een lid door verkoop of overgang in andere
handen of op andere wijze in 1033 meer
bouwland in handen heeft dan in 1932. Hij
zal dan ook va-n dat meerder een derde met
tarwe mogen bezaaien.
Voorkomen dient te worden, dat land, in
1932 als blijvend grasland in gebruik, ge
scheurd wordt met het doel daarop tarwe
te verbouwen. In elk geval mag dat bij de
berekening niet meetellen.
Voorts vernomen we van andere zijde,
dat de minister accoord gaat met een voor-
loopice uitbetaling van 10 voor don oogst
van 1932.
VARKENSCENTRALE.
Rug- en buikspek.
Het bestuur der Nederlandsche Varkens-
centrale maakt bekend, dat na uitvoer van
rug- en buikspek, afkomstig van varkens
met een slachtgewicht van 170 K.G. en
meer, geslacht in de periode van 1 tot en
met 15 October, door haar aan de expor
teurs een bedrag zal worden vergoed van
9 cent per K.G. uitgevoerd spek, zijnde
het bedrag, dat bij de slachting als hef
fing is betaald.
Tot het verkrijgen van deze vergoeding
zal het rug. en buikspek, als bovenbedoeld
gewaarmerkt moeten zijn door den Keu
ringsdienst, welke de keuring heeft ver-
rioht van het varken, waarvan het spek af
komstig is. Tevens moet het spek voorzien
zijn van een duidelijk dagstempel van de
zen Keuringsdienst. Tot het verkrijgen
van de terugbetaling moet de uitvoer
plaats hebben vóór 15 November 1932.
CR ISISVARKENSWET.
De huisslachtingen.
Gelijk wij reeds hebben gemeld, heeft
het Verbondsbestuur zich tot de minister
van Economische Zaken en Arbeid ge
wend met het verzoek, maatregelen te
treffen, waardoor met name onze platte
landsarbeiders ontheven zullen worden
van de moeilijkheden, welke de crisisvar-
kenswet meebrengt.
Naar wij vernemen, heeft het regeerings-
bureau voor de uitvoering dier wet het
Verbondsbestuur bericht, dat binnenkort
ten aanzien van de huisslachtingen een
regeling zal worden getroffen, waardoor
zooveel mogelijk zal worden tegemoet ge
komen aan de geuite bezwaren.
Wij vertrouwen, dat zoowel „binnen
kort" als „zooveel mogelijk" in het be
lang van onze arbeiders op het platteland
zaJ uitvallen.
„Volkskrant'.
BESPREKINGEN MET DUITSCHLAND
Gisterochtend hebben op het Departe
ment van Buitenlandsche Zaken de bespre
kingen over de nieuwe Duitsche contingen-
teeringsraaatregelen een aanvang geno
men. Van Nederlandsche zijde berust de
leiding der onderhandelingen bij dr. J. A.
Nederbragt, administrateur van het De
partement van Buitenlandsche Zaken, dr.
H. M. Hirschfeld, directeur-generaal van
Handel en Nijverheid en L. Meyers, admi
nistrateur van het Departement van Fi
nanciën. Leider der Duitsche delegatie is
Ministerialrat Walther, die bijgestaan
wordt door Gcheimrat Wiehl, Ministerial
rat Ziemer en Oberregierungsrat Hoff
man.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
buitenland.
Het Lytton-rapport over Mandsjoerije
gepubliceerd. (2e blad).
De Economische Wereldconferentie zal te
Londen bijeen komen, waarschijnlijk in Fe
bruari a.s. (2e blad).
Dreigement van den Mexicaanschen pre
sident tegen de Katholieken. (2e blad).
Drie schepen bij de Finsche kust ge
strand en gezonken. (Buitenl. Berichten 2e
blad).
binnenland.
Een spoedontwerp inzake bezuiniging
op het lager onderwijs. (1ste blad).
Een abonnements- en een algemeene ta
riefsverlaging bij de Spoorwegen. Gelei
delijke afschaffing der eerste-klasse com
partimenten. (lste blad).
Zware branden te Amsterdam en Hoek
van Holland. (Gem. Ber., 4de blad).
Brand in het metereologisch instituut te
De Bilt. (Laatste Berichten).
Verscheidene verkeersongelukken met
doodelijken afloop. (Gem. Ber., 4de blad).
Mislukte roofoverval te Zeelst. (Gem.
Berichten, 4de blad).
Liefdesdrama te Haaksbergen. (Gem.
Berichten, 4d© blad).
Inbraak in het station te Aalsmeer.
(Laatste Berichten).
sport en wedstrijden.
De najaarswedstrijden van De Kaag. (3de
blad).
R. K. CENTRALE VAN BURGERLIJK
OVERHEIDSPERSONEEL.
Het bestuur van bovengenoemde Cen
trale heeft dezer dagen in Den Haag ver
gaderd.
Langdurige bespreking werd gevoerd
over den inhoud der millioenennota, in het
bijzonder in zoover deze betreft de denk
beelden en voorstellen der regeering, aan
gekondigd een verslechting van de positie
van het rijkspersoneel. Daarbij werd ernstig
onder de oogen gezien de mogelijkheid of
de bespreking, welke op 11 October in de
centrale commissie voor georganiseerd
overleg in ambtnarenzaken zal plaats heb
ben, tot eenig positief resultaat zou kun
nen leiden.
Het bestuur der Centrale was, gezien het
standpunt der regeering in het verleden
weinig optimistisch gestemd. Juist toch de
omstandigheden, waaronder thans het over
leg zal moeten worden gevoerd, maken het
noodzakelijk, dat dit zoo breed mogelijk
worde opgevat. Het bestuur was van oor
deel, dat deze voorwaarde zeker kon worden
gesteld, waarbij het overwoog, dat stellig
nog andere bronnen van inkomstenverster
king voor het rijk kunnen worden aango-
boord dan dio, welke in de millioenennota
door de regeering zijn genoemd en waar
door de voorgestelde salarisversleohtering
zeker niet zou behoeven te worden toege
past.
Overeenkomstig dit standpunt werd do
houding der R. K. Centrale bepaald.
Na de vergadering van 11 October zal het
bestuur opnieuw bijeenkomen ter overwe
ging van hetgeen verder dient te geschie
den.
Met groote instemming werd kennis ge
nomen van de beraadslagingen en de aan
vaarde resolutie ter buitengewone hoofd-
bcsturenvergadering van het R. K. Werk
liedenverbond, gehouden op Donderdag 29
September en gewijl aan den inhoud van
het rapport-Welter en van de millioenen
nota.
Medegedeeld werd, dat het comité van
actie, samengesteld uit vertegenwoordigers
van de R, K. Centrale en van de vakgroep
overheidspersoneel van het R. K. Werklie
denverbond, een onderhoud heeft verzocht
met het bestuur van de R. K. fractie der
Tweede Kamer.
