IN DE KOU.
FRANKRIJK DUITSCHLAND
EN DE ONTWAPENING
MEDEDEELING!
RECTIFICATIE.
23ste Jaargang
MAANDAG 26 SEPTEMBER 1932
No. 7314
3)e Zcidócha (Boii/^ont
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per poEt f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Med^j|jf^AHrordt
id.
bet dubbele van het
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 wooim», waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
regeL
Dit nummer bestaat uit vier bladen
Het optreden van den heer Felix Don
ders uit Tilburg op de propaganda-vergade-
ring van de R. K. Volkspartij, welke Don
derdagavond te Leiden werd gehouden,
verdient sterk afgekeurd, maar nog ster
ker 'betreurd te worden.
De R.K.V.P. maakt dikwijls haar beklag
over de afwerende houding van Katholieke
overheidspersonen, geestelijkheid en pers
ten haren opzichte aangenomen. Doch wan
neer deze partij, in één moment van op
rechtheid, in de spiegel kijkt, zal zij met
Tijl Uilenspiegel moeten toegeven: „ik heb
het er ook naar gemaakt''.
Was dè,t nu het naar-buiten-optreden van
een ernstige politieke partij, die evenals
Alle Katholieken) algeheele ombouw
wenssht van het maatschappelijk stelsel „in
den zin naar Jezus Christus, onzen Heer"..
Moet dit de inleiding zijn tot Christus'
maatschappij volgens Christus' leer van
liefde en eendracht: dat Zijn dienaren wor
den beticht van de grootste schande, waar
van men een priester betichten kan, name
lijk de Katholieken tot geloofsafval te
Dan spare de Heer ons voor dat stelsel.
Het 'blijft de „eeuwige schande'' van den
heer Donders een dergelijke meening ver
kondigd te hebben.
Zulke taal is denkbaar op een oproerige
vergadering van godloochenende communis
ten, maar op een. vergadering van Christe
nen moest deze opruiende straattaal niet
worden geduld. Wanneer de Katholieken,
in die zaal aanwezig, het hart op de rechte
plaats hebben (waaraan wij niet twijfelen),
dan hadden zij luide hun ontstemming moe
ten betuigen. Dat de voorzitter, die de lei
ding der vergadering heeft, een dergelijke
insinuatie liet passeeren, is van hem een
groote fout.
Het heeft ons genoegen gedaan, dat in
geen van de bladen, welke een verslag van
deze bijeenkomst gaven (Leidsch Dagblad
en bet soc. dagblad „Vooruit'') ook maar
is gezinspeeld op deze uitlatingen van den
heer Donders. Blijkbaar hebben de verslag
gevers den spreker op dat moment niet
„au sérieux'' genomen.
Wij zijn bereid dit standpunt eveneens
in te nemen, mits de heer Donders in
„Onze Vaan'' uitdrukkelijk verklaard, dat
hij deze onverantwoordelijke uitlating niet
in ernst heeft bedoeld.
Hoe eerder de R. K. Volkspartij echter
een dergelijken averrechtschen propagan
dist zijn congé geeft, des te beter het voor
haar is.
Dit politieke „incident'' blijven wij be
treuren, omdat het zoo moeilijk wordt voor
ernstige Katholieken een onbevangen
standpunt tegenover de Volkspartij in te
nemen. Men is geneigd de geheele Partij
niet „au sérieux'' te nemen.
Meer en meer ontaardt de Volkspartij,
zooals ook de O.S.P. ten opzichte van de
S.D.A.P. en de Duitsche S.A.P. ten aan
zien van de Sociaal-Democraten aldaar, in
een doorloopende beschimping van de
Moeder-partij.
Daarvan is geen vruchtbare actie .te pluk
ken.
Waarom gaan de Volkspartijers en de
genen, die met haar sympathiseeren buiten
de Staatspartij?
„Omdat de Staatspartij niet genoeg voor
uitstrevend is. Wij voelen ons binnen de
Staatspartij-muren niet hthuis, omdat wij
een „democratische" regeering wenschen",
aldus is hun bescheid.
En daarom treedt U uit de Staatspartij
Welk oen onredelijk standpunt! Wan
neer iemand in zijn vriendenkring verschil
van meening heeft, loopt hij dan de deur
"uit, om buiten „in de kou" eenzaam te
schetteren
Op die wijze zou hij immers niets berei
ken. Hij probeert in den kring zijner
vrienden zijn meening ingang te doen
vinden.
Wat bereikt een Volkspartijer buiten
„in de kou" Hoegenaamd niets. Hij ont
trekt zijn medewerking aan de Staatspar
tij, die hierdoor beroofd wordt van voor
uitstrevende elementen. Wanneer alle
personen, welke eigen ideeën hebben over
den gang van zaken, dit voorbeeld volg
den, zou de Staatspartij inderdaad ver
starren. Frissehe ideeën zij vormen de
motor van het beproefde auto-merk „De
Staatspartij".
Wat kan men echter beginnen met een
motor zonder wagen? Met ideeën, maar
zonder machtige partij, om deze ideeën uit
te dragen? Zoo'n motor zonder wagen is
de E.-JL Volkspartij.
*Laat men toch niet de illusie hebben,
dat de Volkspartij het ooit brengt tot een
behoorlijk stemmenaantal. Het overgroot©
deel der Katholieken zullen de harde les
der historie en de uitdrukkelijke wensch
van de Bisschoppen niet negeeren: dat
eendracht macht maakt.
Men behoeft geen ja en amen te zeggen
op alles, wat de Staatspartij doet of na
laat. Critiseer naar hartelust in de Kies-
vereenigingen en stelt candidaten, welke in
hun ideeën vooruitstrevend zijn.
Maar zoek geen heil in een onvrucht
bare afscheiding. Deze is slechts schade:
schade voor uzelf, schade voor de politieke
eenheid, schade voor Ohristus' Kerk in Ne
derland.
BINNENLAND
KINDERBESCHERMING.
Op Binn. Zaken is anderhalf millioen be
zuinigd, op de afd. Volksgezondheid. Dit
staat de Residentiebode niet aan.
Het Kath. Blad laat zich als volgt uit:
„De post Kinderhygiëne en tuberculose
bestrijding is verlaagd met vier ton, de
subsidie voor de uitzending van zwakke
kinderen naar buiten met 65.000. Dit zijn
bezuinigingen, welke op dit begrooting3-
hoofdstuk niet hadden mogen voorkomen.
Tengevolge van de economische crisis is
de armoede in alle kringen op dit oogen-
blik grooter dan ooit en de kinderen voor
al, worden meer dan ooit door ondervoe
ding bedreigd.
Wij kennen reeds verschillende gevallen
alleen hier uit de stad, dat kinderen op
school in elkander zakten, tengevolge van
ondervoeding.
De Regeering raadplege eens de ge
meentelijke schoolartsendienst over de toe
name van het aantal zwakke kinderen op
dit oogenblik en over de geweldige geva
ren die ons volk bedreigen door de tuber
culose.
Het Haagsche orgaan verwacht, dat heel
de Katholieke Kamerfractie voor dit groote
volksbelang krachtig zal opkomen".
Productie en uitvoer van varkens.
De directie van den Landbouw deelt
mede, dat gedurende de dagen van 1521
September 1932 zijn geslacht voor bacon-
bereiding 32.866 (voorafgaande 7 dagen
29.857) varkens, terwijlwerd uitgevoerd
bacon, afkomstig van 29.139 (23.498) var-
In Denemarken werden in dezelfde pe
riode geslacht 134.030 (132.263) stuks en uit
gevoerd 113.704 (119.494).
De totale invoer van bacon in Groot-
Brittannië beliep in de week van 1217
Sept. 1932 197.815 (198.827) stuks.
JAARVERSLAG ST. VINCENTIUS-
VEREENIG ING.
De Hoofdraad der vereeniging van den
H. Vinoentius a Paulo in Nederland heeft
dezer dagen het jaarverslag over 1931 uit
gebracht aan de Hoogw. Bisschoppen van
Nederland.
Behalve den Hoofdraad .bestaan er in
Nederland 41 bijzondere raden en 431 (414)
conferenties met 6937 (6570) werkende le
den, 175 (185) honoraire leden en 8 (21) as
pirantleden, die 14096 (12605) gezinnen heb
ben bezocht en 556.527 (490.888) in natu-
ra en 206.911 (194.624) in geld hebben
uitgekeerd.
In het bisdom 's-Hertogenbosch bestaan
7 Bijzondere Raden, 93 (90) conferenties
met 1417 (1367) werkende leden en 47 (43)
honoraire leden, die 2586 (2240) gezinnen
hebben bezocht en 142.889 (122.735) in
natura en 31.493 (30.556) in geld hebben
uitgedeeld.
De tusschen haakjes aangegeven cijfers
zijn uit het jaarverslag Tan verleden jaar,
waaruit dus blijkt, hoe deze schoone ver
eeniging haar zegenrijken arbeid steeds
uitbreidt.
„Sint Jansikl."
HERRIOT HOUDT EEN GROOTE REDE.
Duitschland wijst op Herriots vergissingen.
De Fransche premier Herriot heeft Zon
dag te Graimat een groote politieke rede
gehouden. De gedachten der Fransche re
geering, aldus Herriot, zijn voor alles op
den vrede gericht. Voor ons is, evenals
voor Briand, de oorlog een misdaad. Ons
program heeft niets dubbelzinnigswij
hebben dit in ons antwoord aan Duitsch
land tot uitdrukking gebracht, welke ant
woord ondanks zijn gematigdheid zooveel
opwinding heeft verwekt. Wij volgen de
politiek van den Volkenbond, een politiek,
welke aan alle volken, groot of klein, ge
lijke rechten geeft.
Wij stellen met voldoening vast, d&t wij
niet de eenigen zijn geweest, die ver
klaarden, dat een hernieuwde bewapening
van Duitschland het begin zou zijn van
een terugkeer tot de oude dwaasheden,
want het gaat hier om hernieuwde bewa
pening. Naast de vele demonstraties heb
ben wij hiervoor talrijke bewijzen. Een mi
nister, die ons voortdurend ons zooge
naamd streven naar hegemonie verwijt,
geeft in een diplomatieke nota op bedekte
wijze uiting aan zijn plannen, doordat hij
oorlogsmateriaal eischt en de stichting van
een militie verlangt.
De verordening van 13 September j.l. or
ganiseert de voorbereiding der Duitsche
jeugd zoodanig, dat zij in staat zal zijn de
wapens te dragen. Het is een van de treu
rigste hoofdstukken van den huidigen tijd,
dat de jonge generatie, die uit de smarte
lijke ervaringen harer vaders, voordeel had
moeten trekken, gebruikt wordt voor han
delingen, die een ongunstigen invloed moe
ten uitoefenen op het ontwapeningsstre-
ven en den vrede. Hoe kan men kinderen
de kunst van het dooden leeren
Wij hebben echter nog andere aanleidin
gen tot ongerustheid, welke veroorzaakt
wordt door den duidelijken opzet te bewij
zen, dat er overeenstemming bestaat tus
schen de eischen, die zekere kringen voor
gematigd houden, en de publicaties van
militaire deskundigen, die het onderscheid,
dat wij tusschen een aanvalsoorlog en een
verdedigingsoorlog maken, niet erkennen.
Deze militaire deskundigen, wier autori
teit onbetwistbaar is, willen ons doen ge-
looven, dat Duitschland tracht een machtig
modern leger te organiseeren, dat niet
alleen bestemd is voor de nationale verde
diging, maar ook geschikt voor den aan
val.
Dat is de dramatische zijde van het ont
wapeningsprobleem. Zeer zeker hebben
de geallieerden van den vorigen oorlog be
loofd hun bewapening te verminderen. Men
citeert echter te dikwijls de preambule
van deel vijf van het verdrag van Ver
sailles en de toelichting, die Clemenceau
namens de geallieerden heeft overhan
digd. Deze toelichting preciseert, dat de
ontwapening van Duitschland de eerste
stap is naar vermindering en beperking
der bewapening, waarnaar alle mogendhe
den trachten te streven, daar het een der
beste middelen is om den oorlog te voor
komen. Ook de Volkenbond moet in de eer
ste plaats hiernaar streven.
Het schijnt dikwijls, alsof het verbinden
van veiligheid en ontwapening een soort
van ouwei'wetsch begrip is en als voor
wendsel dient voor den slechten wil. Wie
kan echter het schitterende antwoord ver
geten, dat de Fransche socialistische partij
in 1917 heeft gegeven op de vragenlijst
van Stockholm In dat document werd ver
klaard, dat het scheppen van een interna
tionale strijdmacht, in dienst van het
recht, het hoofddoel van een Volkenbond
is. Eerbiediging der internationale verdra
gen, het maken van een einde aan de ge
heime diplomatie, arbitrage en militaire
en economische sancties, dat zijn de nood
zakelijke elementen voor de oplossing van
het probleem.
Ik meen te weten, vervolgde Herriot,
dat vooraanstaande leden van den Vol
kenbond op het oogenblik een program be-
studeeren, waardoor er verband wordt ge
bracht tusschen de ontwapening en de vei
ligheid Sedert de historische rede van
Stimson en het -grootmoedig beroep van
president Hoover, die beiden getoond heb
ben hoezeer de Vereenigde Staten opko
men voor de verdediging van het Kellogg-
pact, hebben zich vooraanstaande mannen
in Scandinavië met dit hen verontrustende
probleem bezig gehouden. Wij zullen hun
pogingen nauwgezet volgen.
Onder de huidige omstandigheden is
Frankrijk van plan zijn daden en zijn
standpunt te baseeren op een onbeperkte
eerbiediging van het vredesverdrag en het
V olkenbondspact.
HET DUITSCHE ANTWOORD.
In verband met de door Herriot gehou
den redevoering publiceert het Wolffbu-
reau een verklaring van Duitsche zijde,
waarin gewezen wordt op de vele onjuist
heden en verkeerde voorstellingen in die
redevoering.
De bewering van Herriot, dat Duitsch
land zich opnieuw wensoht te bewapenen,
terwijl Frankrijk den vrede wil, i® in te-
gespraak met de feiten.
Alle Duitsche verklaringen hieromtrent
ook die van generaal Sohleicher wij
zen er met nadruk op, dat Duitschland elk
wapenverbod en iedere ontwapeningsmaat
regel zal toejuichen en er aan medewerken.
Herriot meent de maatregelen der rijks-
regeering tót disciplineering der jeugd als
bewijs hiervoor te kunnen aanvoeren en
laat zich daarbij zelfs verleiden tot den
uitroep: „Ho© kan men aan kinderen de
kunst van dooden leeren".
De leider der Duitsche jeugd-opvoeding,
generaal Von Stülpnagel, heeft in zijn be
kend interview met een Franschen jour
nalist duidelijk uiteengezet, dat het disci
plineeren der jeugd niet in het minst een
militair karakter zou hebben.
In tegenstelling hiermede is Frankrijk
alle andere landen voorgegaan in het mili
tair drillen van de jeugd. Het deelnemen
aan deze jeugdoefeningen in Frankrijk is
een der belangrijkste voorwaarden voor
bevordering in het actieve leger.
Hieruit blijkt duidelijk, dat Herriot den
staat van zaken in beide landen geheel
verkeerd voorstelt.
Hetzelfde geldt voor dat deel in de rede
van Herriot, waarin deze over moreele ont
wapening spreekt.
Het is zeker geen blijk van moreele ont
wapening, toen slechts eenige dagen gele
den, de voorzitter van den Franschen Op
pensten Oorlogsraad bij de demonstratie te
Turenne, verklaarde, dat geen krijgsman in
Frankrijk rusten mooht, zoolang er nog
een Duitscher op den linker oever van den
Rijn staat.
Dit is zuivere propaganda voor de an
nexatie van den linker Rijnoever en nog
wel gedaan door een der meest vooraan
staande leden der Fransche generaliteit.
Hoe dergelijke uitlatingen in overeen
stemming zijn te brengen met moreele ont
wapening, is voor Duitschland, doch ook
voor neutrale mogendheden, een raadsel.
Ten aanzien van de verklaringen van
Herriot over het oprichten van een inter
nationale strijdmacht, wordt er op gewe
zen, dat Duitschland nimmer deelneming
aan zulk een organisatie geweigerd heeft.
ALLE HOOP TE GENEVE
OPGEGEVEN.
Men schijnt thans alle hoop te moeten
opgeven, dat de Duitschers nog in deze
zitting van het bureau der ontwapenings
conferentie zullen terugkeeren, sohrijft de
„Msb."-oorrespondent te Genève.
De besprekingen tussohen sir John Si
mon en von Neurath hebben blijkbaar geen
uitzicht op spoedige verbetering van den
toestand geopend, want von Neurath heeft
in een onderhoud, dat hij met Henderson
had, dezen verklaard, dat hij geen ant
woord op den brief van Henderson zou
geven, daar dit antwoord niet anders dan
ontkennend zou kunnen zijn.
Aangezien verder Paul Boncour zich te
gen iedere discussie in het bureau der ont
wapeningsconferentie over den Duitschen
gelijkberechtigingswensch blijft verzetten,
neemt men thans aan, dat Henderson he
den, wanneer het bureau der ontwapenings
conferentie weder bijeenkomt, niet langer
zal aandringen op een bespreking van poli
tieke kwesties in deze zitting.
Aan de deelnemers van de
te houden winkelweek, van 27
Sept. tot 6 Oct. e.k. verleenen
wij t/m 6 October 10% reductie
op alle advertentieprijzen.
De Administratie.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Herriot over de Duitsche pariteits-eisch
en het antwoord van Duitschland op deze
rede (1ste blad).
Accoord tusschen Gandhi en de Paria's.
Wanneer zal Gandhi 'zijn hongerstaking
opheffen? (4de blad).
«S, BINNENLAND.
Bezuinigirnen bü c!e oosterijen. Geen
salarisverlaging mogelijk. (1st© blad).
Jongeman te Zuilichem op de kermis
doodgestoken. (Gem. Berichten, 3de blad).
Nederlandsche baggermolen in de Golf
van Biscaye gezonken. Twee Nederland
sche opvarenden verdronken. (Gem. Ber. 3e
blad.).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
R. K. Nederland wint den voetbalwed
strijd van R. K. België te Gent
De Leidsche Athletiekkampioenschap-
pen.
De voetbal-competities.
De najaarszeilwedstrijden op de Braas-
semermeren.
VERGUNNING MELKPRODUCTEN.
Bij beschikking van 22 September heeft
de minister van oeconomische zaken en ar
beid met ingang van 25 September:
I. aangewezen al® melkproducten:
melkproducten in den zin van artikel 1
der wet van 19 December 1930 (Staatsblad
no. 482), voor zoover deze verkregen zijn
door melk, al dan niet geheel of gedeelte
lijk ontroomd, al dan niet onder toevoeging
van suiker te brengen tot poedervorm;
II. bepaald dat eene vergunning, als be
doeld in artikel 2bis van het Crisis-Zuivel-
besluit II, St'bl. no. 319, door de Cri&is-zui-
veloentrale verleend wordt aan door deze
erkende producenten van onder I aangewe
zen melkproducten, op voorwaarde dat:
a. genoemde producenten voldoen aan
de voorwaarden voor de erkenning, zooals
deze zijn vastgesteld in de Crisis-Zuivelwet
1932, Staatsblad no. 290, en het Crisis-Zui-
velbesluit I 1932, Staatsblad no. 318, en
b. dat door genoemde producenten aan
de Crisis-zuivelcentrale betaald wordt een
bedrag per eenheid door hen te vervoe
ren, te verkoopen of af te leveren en voor
het binnenland bestemde aangewezen
melkproducten, welk bedrag in verhouding
tot het meikvetgehalte evenredig is aan do
krachten de Crisis-Zuivelwet vastgestelde
heffing op boter.
INVOER VAN TABAK IN AMERIKA.
Overlegging van consulaire facturen.
Naar de Economische Voorlichtings
dienst van het Dep. van Economi
sche Voorlichtingsdienst van het Dep. van
Economische Zaken en Arbeid mededeelt,
is de overlegging van consulaire facturen
bij invoer van onbewerkte tabak in de
Ver. Staten van 15 October a.s. af vereischt.
Nadere inlichtingen verstrekt genoemde
voorlichtingsdienst op aanvraag.
KOLEN-INVOER IN FRANKRIJK.
Een Reuter-telegram uit Parijs meldt,
dat de Fransche regeering besloot den in
voer van huisbrand-kolen, afkomstig van
verschillende uitvoerende landen, met
100.000 ton te verhoogen. Deze maatregel
gaat met 1 October in.
